Гуногун

Ардамеҳр, ки ба хотири сайру саёҳат ва тиҷорат ба кишвари афсонавии Чин нияти мусофират дошт, назди падараш омад. Баъди пурсупос арзи ҳол кард, ки субҳ рахти сафар мебандаду дуо металабад. – Не, – гуфт қиблагоҳаш, – гап ҳамин, то даме, ки одати арақ нўшида сари мошин нишастанро напартоӣ, аз ман …

Вай шоири фасеҳ ва фозили лабиб буд ва ашъори вайро латофате комил ва малоҳате тамом ҳосил аст. Ва афозил ба тақаддуми вай мўътарифанд, чунон ки Анварӣ вайро бар худ тарҷеҳ90 ниҳода он ҷо, ки дар қитъае таъдоди91 камолоти худ мекунад, дар охири он мегўяд: Б а й т Ин ҳама …

Сангпуште мехост ба каждум некӣ кунад ва ӯро аз ӽалокат наҷот диӽад. Аз рӯи дилсузӣ ва тараӽӽум каждумро ба пушташ савор кард то аз об гузаронад, аммо каждум, ки бадсиришт буд ва аз хӯи зишт неши худ бар пушти сангпушт ӽамезад. Сангпушт чун аз нияти бади вай огоӽ шуд ӯро …

Мўйсафед бо лабҳои парсинбастаи писараш оби сарду зулоли чашмаро мечаконду дам намезад. Вай дигар маҷоли ашк резонидан надошт. Аммо ҳар лаҳзаву соат хун мегиряд, ҷигараш рўз то рўз садпора мешуд. Оҳ дунёву зиндагии ҷафопеша, оҳ мардум, писарам ме-ми-рад!.. Аҳли деҳа медонистанд, ки ҷавон гирифтори саратон асту аз умри ў рўзҳои …

Вай фозили комил ва шоири моҳир буд ва ба ҳар ду забон — тозӣ86 ва форсӣ сухан гуфта. Ва иттифоқ аст, ки ҳеҷ кас аз ўҳдаи ҷавоби қасидаи машҳури вай, ки матлаъаш ин аст: Б а й т Кӣ дорад чун ту маъшуқе нигори чобуку дилбар, Бунафшазулфу наргисчашму лоларўю насринбар? …

Шаколе56    хурўсеро  дар  хоби  саҳар  бигирифт.  Хурўс фарёд бардошт, ки: — Ман мўниси бедоронам ва муаззини шабзиндадорон, аз куштани ман бипарҳез ва хуни маро ба теғи тааддӣ марез! Б а й т Чаро бе мўҷибе бо ман ситезӣ, Ки хоҳӣ бе гунаҳ хунам бирезӣ? Шакол гуфт: — Ман ба куштани …

– Занак, писарат туро ба тўй даъват кардааст. – Кадом писарам? – Ту чанд писар дорӣ? Муҳаббат-хола чанд лаҳза бо аломати тааҷҷуб чашм аз рўи шавҳараш наканда, аз ҷой нимхез шуд. – Ҳайдарҷон омадааст? – Не, мактуб фиристодааст. – Орзуи Ҳамдам аз бағалкисааш лифофаи дуқатшудаеро бароварда, пеши занаш партофт. – …

– Биё, писарам, ҳамроҳ ба фотеҳахонӣ равем. Ҳар гаҳ, ки писари калонӣ ба зодгоҳаш меомад, ин анъана ҷорӣ буд. Пиёда раҳ мерафтанд. Падар гуфт: – Адҳам, дар хотират ҳаст, вақти бачагиат дастат аз оринҷ баромада буд? – Ҳа, аз велосипед афтода ва се-чор рўз воқеаро аз шумо пинҳон дошта будам. …

Шурби хамр. Тамоми ашёи масткунанда ҳаром аст. Сухани Худо аст, Ки Астаъизу биллоҳ «Ясъалунака анил-хамри вал майсир. Қул, фиҳимо исмун кабирун». (Тарҷума; «Савол мекунанд, ба ту аз шароб ва қимор. Бигӯ, дар он ҳар ду гуноҳи кабира аст»). Расул (с) гуфт: «Ло ташраб мусаккаран». «Ҳеҷ як аз масткунанда (ва мадҳушкунанда)-ро …

Агрономи ҷавон Толеъ Мадад барои овардани азот  ба маркази вилоят рафт. Вай дар даст коғаз дошт ва мебоист бар тибқи он барои заминҳои хоҷагиашон ду тонна азот меовард. Дилпур буд, ки то нисфирўзӣ кораш барор мегирад ва бегоҳ бояд ба деҳа баргардад. Аммо дар анбор ба вай фаҳмонданд, ки бе …