КОНУНИ ЧУМХУРИИ ТОЧИКИСТОН Дар бораи  истифодаи энергияи атоми  (Ахбори Мачлиси Олии Чумхурии Точикистон  соли 2004, №12, к-1, мод. 696) Мачлиси намояндагон 10-уми ноябри соли 2004 кабул кардааст Мачлиси милли 25-уми ноябри соли 2004 чонибдори намудааст Конуни мазкур асосхои хукуки ва принсипхои танзими муносибатхои чамъиятиро, ки хангоми истифодаи энергияи атоми ба …

АСИРАК (Reseda odorata), асираки атрбу, асираки боги, асираки буё, як намуди гули хушбуй. Пояаш рост (баландиаш 15 – 40 см), сершоху барг (баъзан дар руи замин мехобад); баргаш сода, яклухт, байзашакл. Гулаш хушбуй, майда, сабзи зардча ё сафед, дучинса. Хушагулаш ахромшакли сершукуфа. Июн – июл гул мекунад (то фаро расидани …

Ахамият ва вазифахои хун. Хун хамчун моеъи дохилии организм дар системаи махсуси худ харакат карда, вазифахои зеринро ичро мекунад: наклиёти, нафаскаши, кимиёви, хуморали, ва гайрахо. Таркиби хун. Дар организми одами калонсол кариб 5 литр хун мавчуд аст. Хун хамчун бофтаи пайвасткунанда аз ду кисм иборат мебошад. Хангоми хунро ба пробирка …

АС-СУВАЙДи, Иззуддин Абуисхок Иброхим ибни Мухаммад ибни Тархони Сувайди (1203 – 1291), табиб; аз пизишкони маъруфи Димишк буда, тамоми рузгораш дар он чо гузаштааст. Хамчун раиси табибон дар бемористонхои Бобулбарид ва Нури хизмат кардааст. Китобхои зерин аз таълифоти у дар тиб мебошанд: «Ал-Бохир фи хавоси-л-чавохир»; «Ат-Тазкирату-л-ходия ва-з-захирату-л-кофия»; «Шарху «Мучази-л-Конун»-и Ибни …

АССЕНИЗАТСИЯ (Assanatio; аз франсавии assainissement – тоза кардан), гун овардану безарар гардондани начосат дар махалхое, ки кубури гандоб (канализатсия) надоранд. А. тахти назорати идорахои хочагии коммунали мебошад. Барои чамъоварии начосат аз чохи халочо ва барои гандобхо аз чохе, ки дар руи хавли канда шудааст, истифода мебаранд (онхоро мохе ду бор …

АСПИРАТСИЯ (аз лот. aspiratio – нафаскаши), 1) ба воситаи асбобу ускунахо берун кашидани моеъ ё хавое, ки дар натичаи беморихои гуногун дар чавфи бадан, банду бугум, римхона гун шудааст. 2) Хангоми нафасгири ба рохи нафас афтодани чисмхои бегона, заррахои гизо, хун, дандонхои сунъи ва г.; дар мавриди бехуш будани бемор …

АСПЕРГИЛЛЁЗ (Aspergillosis), бемориест, ки асосан ба бронххои шуш осеб мерасонад. Ангезандаи А. занбуругхои магор мебошанд. Сироят дар натичаи нафас кашидани спорахои занбуруг хангоми кор бо галладонагихои магорзада ба вукуъ мепайвандад. А. бисёр вакт дар заминаи бемории сил, саратони шуш, бронхоэктаз, киста ва г. пайдо мешавад. Табу тасф кардани одам, сурфа, …

АСПЕРГИЛЛ (Aspergillus), як гурухи занбуругхои халтачадор – аскомисетхо. А.-хо асосан ба тавассути конидия, ки спораи афзоиши гайричинсии занбуругхо мебошад, афзоиш мекунанд. Дар хоку деворхои намнок, хуроквори ва г. инкишоф меёбад. Баъзе намудхои А. (мас., А. fumigatus, A. glaucus, A. niger ва г.) бемориовар мебошанд. Онхо ангезандаи аспергиллёз, беморихои занбуругии пуст …

АСОБАГАЛ, асо, олотест, ки хангоми бемори, иллати пой ё сутунмухра рох рафтанро осон мекунад. А. имкон медихад, ки бори сутунмухра ё пои мачрух ба даст гузарад. А. ду хел мешавад: А.-е, ки барои панчаи даст ва зери каш такягох дорад ва А.-е, ки такягохаш барои панча ва банди даст аст. …

АСКЛЕПИЙ (Asklepios), дар мифологияи Юнони Кадим худои тиб. Хизматгорони маъбадхои А. – асклепиадхо машгули санъати тиб буданд. Дар ин маъбадхо мактабхои тибби таъсис ёфта, дар заминаи онхо тибби Юнон дар замони худ ба авчи тараккиёт расид. Дар Рими бостони (а. 3 то м.) номи аслии А. ба Эскулап мубаддал гардид.