Илм

Говзабон — ин гиёҳро дар як қатор маҳалҳо тоҷикон забони говак низ меноманд. Растании мазкур ҳамаи қисмаш пашмаки дурушти хормонанд дорад. Баргаш калон ва дароз, монанди забони гов шахшӯл бо пашмакҳои дағали хормонанд, ки бар рӯйи замин густарда мебошад. Гиёҳи баҳориаш агар баргаш нав бошад, сабзи ба зардӣ моил, вале …

Кунҷид  — ин тухми растании зироатӣ аст, ки аз ин равған мекашанд, онро ба рӯйи нон мемоланд, аз он ҳалво мепазанд ва ғайра. Мизоҷаш дар дараҷаи якум гарм ва тар бо рутубати часпак, вале дар дараҷаи дувум гарм ва тар низ гуфтаанд. Хислатҳои шифобахши он: хислати часпонандагӣ ва кушояндагии гиреҳҳо дорад. …

Авсаҷ — ин растаниест, ки бар деворҳо ва панҷараҳо хазида баланд мешавад. Баргаш ба барги гулисурх монанд, вале хору пашмак дорад ва васеътар аст аз он. Мевааш монанди самари мармиҷон ва тути сиёҳ, вале сурх аст. Инро дар диёрҳои мо бисёр парвариш менамоянд. Онро ба забони русӣ земляника мегӯянд. Мизоҷи …

Печак ин гиёҳест, ки ҳар чӣ наздикаш бошад, ба он мепечад. Намудаш гуногун: сафед, сурх, зард ва бунафш аст. Тухмаш дар ғилофе сиёҳи моил ба сурхӣ ва қисме аз он бесамар мебошад. Биёраи ҳамаи навъҳои печак ширдор аст. Беҳтарини печакҳо қисми майдаи он аст. Ба забони руссӣ печакро «Вьюнок» меноманд. …

Ангурғӯра — ин самари хоми ангур, яъне норасидаи сабзи турши он аст аз ҳар навъи ангур, ки бошад. Мизоҷаш дар аввали дараҷаи дувум сард ва дар дувум хушк аст. Агар оби онро дар офтоб ғафс гардонанд, мизоҷаш сардтар ва хушктар мегардад то дараҷаи севум. Хислатҳои шифобахши он: хӯрдани он ҳарорати хун …

Туршак — инро дар боғот зироат мекунанд ва дар ҳолати хомиаш мехӯранд. Таъмаш турш аст. Ин растаниро ба русӣ щавель меноманд. Мизоҷаш дар дараҷан якум сард ва дар дувум хушк аст. Хислатҳои шифобахши он: оби баргҳои туршакро дар даҳан гардонанд, дарди дандонро таскин медиҳад ва даруни даҳанро бод хӯрда бошад, шифо мебахшад. …

Писта  — Ин дарахт дар кӯҳсор, саҳроҳои пуштазамин ва ғайра месабзад. Аз ин як сол самари писта ва як сол бузғунҷ ба ҳам мерасад. Мизоҷи мағзи писта дар дараҷаи дувум гарм ва хушк аст, вале баъзеҳо тар донистаанд — ин саҳеҳтар аст. Хислатҳои шифобахши он: мағзи самарашро бихӯранд, зеҳнро тез мегардонад, ҳолати …

Гелос ва олуболу — Ин меваҳои маълум. Меваи гелоси пухтагӣ калонтар аз олуболу, рангаш ба сурхӣ моил мебошад, навъи зардаш ҳам вуҷуд дорад. Вале олуболу бошад, сурхи кабудтоб мегардад, ҳатто ба ранги хун аст. Мизоҷи самари олуболуи пухтагӣ дар дараҷаи дувум сард ва тар аст; вале мизоҷи гелоси пухтагӣ дар дараҷаи якум …

Қӯнок — ин растании зироатист ва донҳои он дар сараш, ки ғӯлашакл ва бо ғафсии калтаки чӯпонон, дарозиаш то 20 сантиметр аст. Майсааш гӯё ба қилҳои кӯтоҳак мемонад, ранги хӯшаи сараш сурхи ҷигарӣ, пӯсти донҳояш ҳам бо чунин ранг аст. Андозаи донҳояш аз арзан майдатар, ялаққосӣ ва сахт мебошад. Ҳамчун …

Тарра — Ин аз чинси бодиринг, вале аз он хеле дароз ва аз дарозӣ ҳатто каҷ мегардад. Ранги бодиринг сабзи ба сиёҳӣ моил бошад, ранги тарра сабзи сафедтоб аст. Инро ҳам чун бодиринг хом мехӯранд, дар фасли баҳор мерасад. Баргҳояш аз барги бодиринг майдатар ва биёрааш монанди биёраи бодиринг аст. Ба …