Шибит (шибитак), ки онро ба забони русси (дикий азиатский укроб) меноманд. Ин растании хӯрданӣ, ки боғӣ ва даштӣ мебошад, дар халқи мо маълум аст.  Аз сабзаҳои мӯътабартарин ва боқадр ҳисоб меёбад. Агар инро дар соя хушк кунанд, қувваташ то ду сол боқӣ мемонад ва баъд аз он бекора мегардад. Мизоҷаш …

Маҳсар — Ин гули гиёҳи маълум аст, ки гулаш пӯпакшакли риштавор аз миёни қуббаҳои хорнок, монанди риштаҳои заъфарон беруномада мебошад. Ин ҳам боғӣ мешавад ва ҳам саҳроӣ. Мизоҷи гули даштиаш дар дараҷаи севум гарм ва дар дувум хушк аст, вале мизоҷи бӯстониаш дар дараҷаи дувум гарм ва дар якум хушк …

АППЛИКАТСИЯ (Applicatio), амалест, ки бо мақсади нигоҳубини ҷавфи даҳон ба кор бурда мешавад. Порчаи докаро ба маҳлули 0,1%-и риванол ё доруҳои дигар тар карда, ба луобпардаи даҳон мегузоранд. Ин амал рӯзе чанд маротиба (3 – 5 дақиқагӣ) такрор карда мешавад. А.-и ҷароҳатҳоро низ ба ҳамин усул гузаронидан мумкин аст.

АПРАКСИЯ (юн. apraxia – бефаъолиятӣ), ихтилоли фаъолияти мақсаднок, ки бинобар осеби қисмҳои гуногуни қишри мағзи сар пайдо мешавад. А. ҳангоми омоси майна, энсефалит ва ғ. сар мезанад. Вобаста ба мавзеи иллат чанд навъи А.-ро фарқ мекунанд (мас., фазоӣ, мушакӣ, даҳонӣ ва ғ.). Сабаби А.-и фазоӣ осеби қисми пушти сару зери …

АПТЕКА (аз юн. apotheke – анбор), ниг. Дорухона.

АРАҚ, нӯшокии спиртдор; омехтаи спирт ва об. А.-ро аз ҷавдор, гандум ва ҷав мекашанд. Барои тайёр кардани А. омехтаи спирт ва об аз қабати ангишти фаъол гузаронида мешавад. А. метавонад аз 40, 50, 56 фоизи ҳаҷми спирт иборат бошад. Ба А. қиёмҳои гуногун низ ҳамроҳ менамоянд. Баъзе анвои А.-ро бо …

АРАҚ, моеъи берангест, ки ғадуди арақи баъзе ширмакҳо ва одам ихроҷ мекунад. Ғадудҳои А. дар рӯй, кафи дасту по ва зери бағал ҷой гирифтаанд. А.-и одам аз 98 – 99% об, тақр. 0,1% карбамид, кислотаи пешоб, креатинин, серин, чарб, кислотаҳои чарб, холестерин, намакҳои металлҳои ишқорӣ – хлоридҳо (аз ҳама зиёд …

АРАҚИ ДАСТӣ, нӯшокии дастисохти спиртдор, ки заҳрогин аст. Ғайриқонунӣ дар хона бо роҳи полоиши масолеҳи гуногуни ғизоӣ тавассути дастгоҳҳо тайёр карда мешавад. Истифодаи А. д. аксар вақт боиси заҳролудии вазнини шадид ва музмин мегардад, чунки дар таркиби он омехтаҳои гуногуни зарарнок (равғанҳои сивуха, алдегидҳо, фурфуролҳо ва ғ.) мавҷуданд.

АРАҚШОРӣ, раванди физиологист, ки сардшавии организмро (аз ҳисоби ба буғ табдил ёфтани арақи рӯи пӯст ва нигоҳ доштани мувозинати обу намак) таъмин мекунад. Арақро ғадудҳои махсус, ки дар насҷи чарби зери пӯст ҷойгиранд, ҷудо менамоянд. Ғадудҳои арақ бештар дар зери бағал, кафи дасту пой ҷо гирифтаанд. Арақ аз 99% об, …

АРАХНОДАКТИЛИЯ (Arachnodactylia; аз arachne – тортанак, анкабуд ва dactylo – ангушт), долихостеномалия, анкабутпанҷагӣ, нуқси инкишофи панҷаи дасту пойҳо. Дар мавриди А. панҷаҳо борику дароз шуда, пойҳои тортанакро мемонанд. А. аломати баъзе бемориҳои ирсии бофтаҳои пайвандӣ мебошад, мас., бемории Марфан.