Савияи дониш дар дунёи қадим чандон баланд набуд, аксар маълумотҳо хусусияти афсонавӣ доштанд, махсусан, дар бобати афзоиш. Масалан, файласуфи юнонӣ Эмпедокл (асри V то мелод) ақида дошт, ки дарахтҳо қобилияти тухмгузорӣ доранд. Нафаҳмидани усули афзоиши бисёр растанию ҳайвонот эҳтимол сабаби он шуда буд, ки он одамон бовар доштанд, аз боқимондаи …
Муфассал »
Ҷисми организмҳои зинда як навъ системаи «кушода» буда, ба он энергия дохил мешавад. Мафҳуми «кушода» аз физика гирифта шудааст. Зери мафҳуми «кушода» системаи дар ҳолати фаъолият қарордошта фаҳмида мешавад. Чунин система то вақте пойдор аст, ки ба он аз муҳити беруна беист энергия ворид шавад. Ҳамин тавр, организмҳои зинда то …
Муфассал »
Калимаи дискрет аз лотинии дискретум гирифта шуда, маънояш фосила, ҷудо шудан аст. Мустақилият хосияти умумии материя мебошад. Аз фанҳои химия ва физика ба шумо маълум аст, ки ҳар як атом аз заррачаҳои нисбатан хурдтар иборат буда, атомҳо бошанд, молекулаҳоро ҳосил мекунанд. Ҳаёт низ дар замин дар шакли мустақил вомехўрад. Ин …
Муфассал »
Ҳар организм ба муҳити беруна робитаи ногусастанӣ дорад: аз он ғизо мегирад, ба таъсири омилҳои мусоиду номусоиди муҳит ва дигар организмҳо дучор мешавад. Дар рафти эволютсия дар организмҳои зинда қобилияти ба ҳама гуна таъсироти муҳити беруна интихобан ҷавоб гардондан пайдо мешавад. Ин хусусиятро ангезиш меноманд. Ҳамаи тағйиротҳое, ки организмро иҳота …
Муфассал »
Таҷдид дар натиҷаи афзоиши ғайриҷинсӣ ва ҷинсии фардҳо ба вуқўъ мепайвандад. Насли организмҳои зинда, одатан ба волидонашон монанд мебошанд. Масалан, аз гурба – гурбача, аз саг – сагбача тавлид мешавад, аз дони гандум – гандум ва аз тухми (донаи) ҷав – ҷав мерўяд. Амёбаи якҳуҷайра дар вақти афзоиш ба ду …
Муфассал »
Ҳамаи организмҳои зинда қобилияти мубодилаи моддаҳоро бо муҳити беруна доранд. Онҳо моддаҳои барои ғизо зарурро гирифта, маҳсули фаъолияти ҳаёти хешро хориҷ мекунанд. Дар табиати ғайризинда низ мубодилаи моддаҳо вуҷуд дорад. Вале дар гардиши ғайрибиологии модда онҳо аз як ҷо ба ҷои дигар бурда мешаванд (масалан, ҳодисаи эрозияи хок ё бодхўрдашавӣ, …
Муфассал »
Дар таркиби организмҳои зинда ҳамон элементҳоеро дидан мумкин аст, ки онҳо дар табиати ғайризинда низ вомехўранд. Бо вуҷуди он, таносуби элементҳо дар табиати зинда ва ғайризинда як хел нест. Элементҳои таркиби ашёҳои ғайризинда, асосан аз оксиген, силитсий, оҳан, магний, алюминий ва ғайраҳо иборатанд. Тақрибан 98 фоизи таркиби организмҳои зинда бошад, …
Муфассал »
То солҳои наздик олимон ақида доштанд, ки мавҷудоти зинда аз ғайризинда бо мубодилаи моддаҳо, ҳаракат, барангезиш, инкишоф, мутобиқат фарқ менамоянд. Вале тадқиқотҳои минбаъда нишон доданд, ки чунин хосиятҳо дар алоҳидагӣ дар табиати ғайризинда низ вомехўранд, бино бар ин онҳо хосиятҳои махсуси ҳаёт шуда наметавонанд. Мувофиқи маълумотҳои илмии ҳозира табиати зинда …
Муфассал »
Тамоми олами зинда, аз ҷумла инсон, ба системаҳои гуно-гуни биологӣ дохил шуда, аз таксонҳои (салтанат, тип, синф, қатор, оила, авлод, намуд), тобеи якдигар буда иборатанд. Маълум аст, ки ҳамаи мавҷудоти зинда аз ҳуҷайраҳо таркиб ёфтаанд. Ҳуҷайра метавонад организми алоҳида ё комил бошад, масалан соддатаринҳо ё мавҷудоти серҳуҷайра. Сохти ҳуҷайра содда, …
Муфассал »
Нахустин мавҷудоти зинда дар сайёраи мо тахминан 3-3,5 млрд. сол пеш пайдо шудааст. Аз ҳамин гуна мавҷудоти аввалин минбаъд намудҳои бешумори мавҷудоти зиндаи дигар пайдо шуда, дар тўли солҳои зиёд афзоиш ёфтанд, валебаъдтар бо сабабҳои гуногун аксари онҳоаз байн рафтанд. Мавҷудоти зиндаи кунунӣ чаҳор салтанати табиати зиндаро ташкил дода, тақрибан …
Муфассал »
Комрон.инфо