МУБОДИЛАИ ГАЗ, навъе аз мубодилаи моддаҳо байни организм ва муҳити атроф. М. г. аз оксигенро фурӯ бурда гази карбонатро хориҷ кардани организм иборат аст; фурӯ бурдани баъзе маҳсулоти газмонанд ва буғи об низ мансуб ба М. г. мебошад. М. г. ҷузъи аввалу охири силсилаи аксуламали мубодилаи моддаҳо ва неруи организм …

МУБОДИЛАИ КАРБОГИДРАТҲО, маҷмӯи равандҳои ҳазм, ҳосил шудан, таҷзия ва аз организм хориҷ гаштани ангиштобҳо ва моддаҳои ангиштобдор. Барои М. к. дар бофтаҳои одам ва ҳайвонот аҳамияти глюкоза калон аст. Манбаи он дар организм гликоген (хусусан гликогени ҷигар) ва крахмали ғизоҳои наботӣ мебошанд. Глюкоза ҳамчунин метавонад аз моддаҳои ғайриангиштобӣ дар ҷараёни …

МУБОДИЛАИ МИНЕРАЛҲО, маҷмӯи равандҳои ҷаббиш, ҳазм, табдил ва ихроҷи моддаҳое, ки дар организм дар шакли пайвастҳои ғайриорганикӣ (минералӣ) вуҷуд доранд. Моддаҳои минералӣ баҳри нигоҳ доштани мувозанати кислотаю ишқорҳо ва фишори осмосии моеъи ҳуҷайра аҳамияти калон доранд, дар кашиши мушакҳо, реаксияҳои сершумори ферментӣ иштирок мекунанд. Ихтилоли М. м. муҷиби пайдоиши бемориҳои …

МУБОДИЛАИ МОДДАҲО ВА НЕРУ, метаболизм, маҷмӯи ҷараёни тағйироти химиявии моддаҳою неру (энергия) дар организмҳои зинда ва мубодилаи моддаҳою неру байни организму муҳит. М. асоси фаъолияти ҳаётӣ, нишонаи хоси материяи зинда буда, зиндаро аз ғайризинда фарқ мекунад. Ҳар навъи ҳайвонот мубодилаи хосае дорад, ки он ба хусусиятҳои ирсӣ, ҷинс, синну сол, …

МУБОДИЛАИ ОБУ НАМАК, маҷмӯи равандҳои истифодаи обу намак (электролит)-ҳо, ҷаббиш, тақсимот ва аз организм хориҷ шудани онҳо. Талаботи шаборӯзии одам ба об тақр. 2,2 л аст, ки 1 л онро ӯ ба тавассути ғизо мегирад. Дар як шаборӯз гурдаҳо 1 – 1,2 л ва рӯдаҳо тақр. 0,2 л об хориҷ …

МУБОДИЛАИ ЧАРБУ, маҷмӯи табаддулоти чарбу ва диг. липидҳо дар организми одам. Ба М. ч. мансубанд: ҳазм гаштани чарбую (триглитсеридҳо) липидҳои ғизо ва ҷаббиши маҳсули таҷзияи онҳо, хусусан кислотаҳои равған дар роҳи меъдаю рӯдаҳо; мубодилаи мобайнии чарбу ва маҳсули таҷзияи онҳо дар организм; аз организм хориҷ шудани чарбу ва маҳсули таҷзияи …

Меъроҷиддини Камол менависад: Зани ҷодугаре ояд ба хобат, Ки машғули фиреб андар харобот, Нишонаш ранҷ будӣ аз маризӣй, Раҳо ёбӣ азон ту бе муҳобот.

Меъроҷиддини Камол менависад: Гар зоғи сияҳ ба хобат ояд эй, дӯст, Тонӣ зи тани хамон ту бармекан пӯст. Чунки ғаму бахти бад далели хобаст, Дар зиндагии замона мегардӣ суст.

Меъроҷиддини Камол менависад: Дар хоби хуш азизам Агар ту зону бинӣ, Нишонааш фароғ аст, Дар гӯшаи замине.

Меъроҷиддини Камол менависад: Вақте ба хобаш марди роҳ Бинад яке зоғи сиёҳ. Таъбир, фосиқ гардад он-к, Ахлоқу оинаш табоҳ.