Home / Jamiyat / NIZOMI HUQUQII VAZIYaTI FAVQULODDA

NIZOMI HUQUQII VAZIYaTI FAVQULODDA

QONUNI KONSTITUTSIONII JUMHURII TOJIKISTON DAR BORAI NIZOMI HUQUQII VAZIYaTI FAVQULODDA

(Akhbori Majlisi Olii Jumhurii Tojikistons.1995 № 21, mod. 233; s.1997, № 23-24, mod. 356; s. 2002, №4, q-1, mod.254;s.2005, №12, mod. 625; s.2008, №10, mod.795; Qonuni JT az 26.07.2014 s., № 1085)

holati-favquloda

Moddai 1.

Vaziyati favqulodda tadbiri muvaqqati meboshad, ki on mutobiqi Konstitutsiyai Jumhurii Tojikiston elon shuda, nizomi makhsusi huquqii faoliyatimaqomotihokimiyati davlati, maqomoti khudidorakuniimahalli, korkhonaho muassisaho vatashkilothoropeshbini menamoyad vamuvaqqatanhuququ ozodihoi konstitutsionii shahrvandon, inchunin huquqi shakhsoni yuridikiro mahdud namuda, ba zimmi onho vazifahoi ilovagi meguzorad, ki tavassutihaminqonuni konstitutsiony muqarrar karda meshavand.

Vaziyati favqulodda dar chunin mavridho jori karda meshavad:

1) hangomi ruy dodani ofathoi tabii, sadamayu falokatho, pahnshavii kasalihoi siroyatkunanda, epizootiyaho (muromurii hayvonot), ki bahayotusalomatii aholi khatarnokand;

2) dar mavride, ki tartibotihuquqi ba tavri ommavi vayron karda shuda,voqean ba huququ ozodihoi shahrvandon tahdid mekunad;

3) hangomi kushishi gasb kardani hokimiyati davlati yo bo rohi zuri tagyir dodani sokhti konstitutsionii Jumhurii Tojikiston ;

4) hangomi suiqasd ba tamomiyati arzii davlat, ki ba tagyiri sarhadi on tahdid mekunad;

5) dar mavridi zarurati barqaror kardani tartibotihuquqii konstitutsioni va faoliyati maqomoti hokimiyati davlati.

Moddai 2.

Vaziyati favqulodda dar sarosari Jumhurii Tojikiston va yo dar mahalhoi alohidai on bo Farmoni Prezidenti Jumhurii Tojikiston elon karda meshavad va Farmon favran ba tasdiqijalasai yakjoyai Majlisi milliva Majlisi namoyandagonpeshnihod karda shuda, ba Sozmoni Milali Muttahid khabar doda meshavad. Farmoni Prezidenti Jumhurii Tojikiston dar borai jori namudani vaziyati favqulodda dar jalasai yakjoyai Majlisi milli va Majlisi namoyandagoni Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston dar muhlati na dertar az se ruz az lahzai mavridi amal qaror giriftanash tasdiq karda meshavad.

Qarori yakjoyai Majlisi milli va Majlisi namoyandagoni Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston dar khususi tasdiqi Farmoni Prezidenti Jumhurii Tojikiston dar borai jori namudani vaziyati favqulodda bo tarafdorii aksariyati shumorai umumii azoi Majlisi milli va vakiloni Majlisi namoyandagon,ki har yake az majlisho dar alohidagi ovoz medihandqabul karda meshavad.

Majlisi milli va Majlisi namoyandagon dar davrai vaziyati favqulodda  parokanda nameshavad.

Vaziyati favquloddaro dar tamomi qalamravi jumhuri ba muhlati to se mohjori kardan mumkin ast. Dar holathoi zaruri in muhlatmetavonad az jonibi PrezidentiJumhurii Tojikiston  daroz karda shavad.

Dar sharoiti vaziyati favqulodda huququ ozodii shahrvandon, ki dar moddahoi 16, 17, 18, 19, 20, 22, 25 va 28-umi Konstitutsiya peshbini shudaand, mahdud karda nameshavad.

Moddai 3.

 

Dar mavridi jori namudani vaziyati favqulodda sababu asoshoi qabuli chunin qaror, muhlat va hududi amali on zikr kardameshavand.

Prezidenti Jumhurii Tojikiston  metavonad onro pesh az muhlati muqarrarshuda bekor kunad yo muhlati vaziyati favquloddaro daroznamoyad, agar holathoe, ki boisi eloni vaziyati favqulodda gardidaand, bartaraf nashuda boshand.

Qaror dar borai jori namudan, daroz kardani muhlat va yobekor kardani vaziyati favqulodda az lahzai qabulash etibor paydo mekunad, agar tartibi digare makhsus takid nashuda boshad va favran intishormegardad.

Moddai 4.

 

Dar sharoiti vaziyati favqulodda vobasta ba holathoi mushakhkhas maqomoti hokimiyati davlati va idorakuni metavonand chunin tadbirhoro andeshand:

1) muhofizati tartiboti jamiyati va obekthoero, ki faoliyati hayotii aholi va khojagii khalqro tamin mekunand, purzur namoyand;

2) shahrvandonro az mintaqahoi baroi zist khavfnok muvaqqatankuchonda, hatman baroyashon khonahoi digari istiqomatii doimi yo muvaqqati dihand;

3) nizomi makhsusi   durafti shahrvandonro jorinamoyand;

4) ba shahrvandoni judogona dar muhlati muqarrarshuda tarknamudani mahalli muayyan va khonaashonro (havliashonro) man kunand, vayronkunandagoni tartiboti jamiyatiro, ki sokinoni mahalli mazkur nestand,az hisobi khudi onho ba mahalli zisti doimiashon yo berun az mahalle, ki vaziyati favqulodda elon gardidaast, firistand;

5) az shahrvandon siloh, lavozimoti jangi va az korkhonaho, muassisayu tashkilotho –hamchunin tekhnikai talimiiharbi, mavodu masolehi tarkandayu radioaktivi, mavodi sakhttasiriqimyovi va zahrnokro muvaqqatan kashida girand;(QJT az 26.07.14 s., № 1085)

6) guzarondani majlisu girdihamoiho, rohpaymoiyu namoishhoikuchagi, ki bo mazmuni khud boisi noustuvorshavii vaziyat meshavand, chunin gurusnanishini va etirozho, chorabinihoi namoishi, varzishi va digar tadbirhoi ommaviro man kunand;

7) baroi korkhonaho, muassisaho va tashkilotho sarfi nazar az shakli molikiyatashon tartibi makhsusi korro jori namoyand, hamchunin digarmasalahoi faoliyati khojagii onhorohal kunand;

8) rohbaroni korkhonayu muassisaho va tashkilothoro ba vazifatain va az vazifa sabukdush kunand, bo sababhoi uzrnok az vazifa kholi kardani korgaronu khizmatchiyonro man namoyand;

9) baroi peshgiri va rafi oqibathoi holathoi favqulodda zakhirayu imkoniyathoi korkhonaho va muassisayu tashkilotho istifodanamuda, badan mutobiqi tartibi muqarrarkardai Hukumati Jumhurii Tojikiston  mablagi onhoro jubron namoyand;

10) guzarondani korpartoihoro man kunand;

11) shahrvandoni qobili mehnatro baroi kordar korkhonaho, muassisayu tashkilotho, inchunin baroi bartaraf namudani oqibati holathoi favqulodda jalb kunand va bekhatarii mehnatro tamin namoyand;

12) gardishi siloh,lavozimotijangi, moddahoi tarkanda, moddahoisakhttasiriqimiyovi va zahrnok, inchuninmashrubot va spirti etiliromahdud yo man kunand, ba istisnoi mavodi doruvori;(QJT az 26.07.14 s., № 1085)

13) karantin jori kunand va digar tadbirhoi hatmii sanitariyu ziddiepidemiyavi andeshand;

14) istifodai dastgohhoi nuskhabardor, tekhnikai sabti audio va videoi, inchunin dastgohhoi pahnkunandai mavjhoi radio, televizion, shabakahoi mobili va internetro mahdud yo man kunand, tajhizoti tekhnikii sadobalandkunandaro girand, ba faoliyati vositahoi akhbori omma nazorat kunand, hangomi zarurat senzura va dar intishori ruznomaho mahdudiyat jori namoyand;(QJT az 26.07.14 s., № 1085)

15) qoidahoi makhsusi istifodai vositahoi aloqaro jori kunand;

16) harakati vositahoi naqliyotro mahdud kunand va onhoro taftish namoyand;

17) soati komendantijori kunand;

18) tashkil va faoliyati guruhhoi musallahi shahrvandonro peshgiri kunand;(QJT az 26.07.14 s., № 1085)

19) hujjathoi shahrvandonro taftish kunand, dar mavridhoi zaruri, darsurati mavjud budani malumot oidi dar dasti shahrvandon budanisiloh,lavozimoti jangi, moddahoi tarkanda, moddahoi sakhttasiri kimiyovi va zahrnok, aznazarguzaronii shakhsi, aznazarguzaronii molu vositahoi naqliyotro guzaronand;(QJT az 26.07.14 s., № 1085)

20) ba digar mintaqaho bo maqsadi pahnkuni burdan va ovardani mavodi chopi, sabthoi magnitiva videoiro, ki mazmuni onho ba nomutadilshavii vaziyat, barangekhtani nizoi milli, itoat nakardan ba maqomotihokimiyat va idorai davlati davat menamoyand, man kunand.

Moddai 5.

Prezidenti Jumhurii Tojikiston huquq, dorad, sanadhoi maqomoti hokimiyati namoyandagi va ijroiyai mahallii vohidhoi dakhldori marzivu mamuriro, ki dar on jo vaziyati favqulodda elon shudaast va nizomi vaziyati favquloddaro khalaldor mekunand, bekor kunad yo bozdorad.

Baroi tanzimi korhoi peshgiri yo bartaraf kardani oqibati holathoifavqulodda Hukumati Jumhurii Tojikiston, Raisi Viloyati Mukhtori Kuhistoni Badakhshon, Raisoni viloyatho va shahri Dushanbe, nohiyaho vashahrho metavonand maqomoti makhsusi muvaqqati tashkil namoyand.

Moddai 6.

Dar davrai vaziyati favqulodda rohbaroni korkhonaho, muassisayu tashkilotho huquq dorand dar mavridhoi zaruri korgaronu khizmatchiyonro be rozigii onho ba kori digar, ki bo shartnomai mehnatipeshbininashudaast, guzaronand.

Dar davrai vaziyati favqulodda prinsipi intikhobi budani rohbaroni korkhonaho, muassisayu tashkilotho mumkin ast rioya nashavad, agar onro manfiathoi mutadil gardonidani vaziyat talab namoyand.

Moddai 7.

 

Dar davrai soati komendanti ba shahrvandon ba rukhsatnomayuhujjathoi makhsuses, ki shakhsiyati onhoro tasdiq mekunand, dar kucha yo digarjoyhoi jamiyati gashtan yo be in hujjatho az manzili khud dur budan man ast.

Shakhsone, ki tartiboti peshbinishudai qismi yakumi hamin moddaro  vayron kardaand, az tarafi milisa yo posbonhoi harbi to okhiri soati komendanti va shakhsone, ki hujjat nadorand, to vaqti muayyan shudani shakhsiyatashon, vale na beshtar az se shabonaruz, dastgir karda meshavand;dastgirshudagon va hamchun chizu chorai onhoro az nazar guzarondan mumkin.

Moddai 8.

 

Baroi vayron kardani talaboti bandhoi 3, 4, 6, 10, 12, 16,  20-umi moddai 4,inchunin talaboti peshbinikardai qismi yakumi moddai 7-umi hamin Qonuni konstitutsionishakhsoni voqei va huquqi ba javobgarii mamuri kashida meshavand, agar baroi in vayronkuniho muvofiqi qonunhoi jorii Jumhurii Tojikiston javobgarii jinoyati peshbininashuda boshad. (QJT az 26.07.14 s., № 1085)

Moddai 9.

Baroi pahn kardani ovozahoi igovgarona va amalhoe, ki ba vayron kardani tartiboti huquqi sabab meshavand, yo nizoi millirobarmeangezand, baroi faolona mamoniat kardan ba huquqhoi qonuniva vazifahoyashonro ba amal barovardani shahrvandon va sohibmansabon,hamchunin baroi qasdan itoat nakardan ba amri qonuni yo talaboti kormandi maqomoti korhoi dokhili, khizmatchii harbi, yo shakhsoni digare, kivazifai khizmati yo qarzi jamiyatiashonro oidi hifzi tartiboti jamiyati ado mekunand, yo ki amalhoi digari ba hamin monand, ki tartiboti jamiyati va osoishi shahrvandonro khalaldor mekunand, yo khud baroi vayron kardani qoidahoi nazorati mamuri dar mahalhoe, ki vaziyati favqulodda elon karda shudaast, shakhsoni voqei va huquqi ba javobgarii mamuri kashida meshavand. (QJT az 26.07.14 s., № 1085)

Protokolho oidi korhoi qonunshikanihoi mazkur az tarafi kormandoni ba in vakolatdori maqomoti korhoi dokhili yo komendaturai mahalli judogona tartib doda meshavand.

Parvandahoi oid ba qonunshikanihoi peshbinikardai moddakho 8 va 9-umi hamin Qonuni konstitutsioni az tarafi sudya ba tartibi muqarrarkardai Kodeksi huquqvayronkunii mamurii Jumhurii Tojikiston va Kodeksi murofiai huquqvayronkunii mamurii Jumhurii Tojikiston dar muhlati to se shabonaruz barrasi karda meshavand. Shakhsone, ki huquqvayronkunii mamuri sodir namudaand, to az tarafi sudya barrasi karda shudani parvanda dar habs nigoh doshta shuda metavonand. (QJT az 26.07.14 s., № 1085)

Moddai 10.

Baroi rohbari ba korpartoii manshuda dar sharoiti vaziyati favqulodda, hamchunin baroi mone shudan ba kori korkhona, muassisa va tashkilot aybdor muvofiqi qonunhoi amalkunandai Jumhurii Tojikiston  ba javobgarii jinoyati kashida meshavad.

Moddai 11.

Ba Sudi Olii Jumhurii Tojikiston huquq doda meshavad, ki dar sharoiti vaziyati favqulodda tobeiyati hududii sudiiparvandahoi grajdani va jinoyatiro, ki qonun muqarrar kardaast, tagyir dihad.

Moddai 12.

Ba shahrvandone, ki dar holathoi favqulodda yo dar natijai ijroi korhoi peshgiri yo barhamdihii holathoi favqulodda zarrar didaand, az tarafi maqomoti dakhldori davlati, iichunin korkhonaho, muassisaho, tashkilotho manzilgohjudo karda, zarari moddii didaashonjubron karda meshavad, ba onho baroi bo kor tamin shudan kumak va digar yorii zaruri rasonida meshavad.

Shartu sharoit va tartibi dodani manzilgoh, jubron kardani zarar va rasonidani digar yoriro Hukumati Jumhurii Tojikiston  muayyanmekunad.

Moddai 13.

Dar mavridhoe, ki dar mahalhoi vaziyati favqulodda elonshuda maqomoti hokimiyat va idorai davlati vazifahoi khudro boyadu shoyad ijro namekunand, yo ki onho ba faoliyati ziddikonstitutsuoni roh medihand, Prezidenti Jumhurii Tojikiston  metavonad chunin shakli makhsusi idorai muvaqqatii jumhuri yo qalamravi judogonai onro muqarrar namoyad;

idorakunii bevositai Prezidenti Jumhurii Tojikiston , digar maqomot yo shakhsi mansabdore, ki Prezidenti Jumhurii Tojikiston  tain mekunad, bo rohi bozdoshtani vakolati maqomoti dakhldori hokimiyat va idorai davlati.

Taklifhoro dar borai jori namudani shaklhoi makhsusi idorakuni, inchunin maqomot va sohibmansabone, ki muvofiqi Konstitutsiyai Jumhurii Tojikiston huquqi tashabbusi qonunguzori dorand, peshnihod karda metavonand.

Moddai 14.

 

Shaklhoi makhsusi idoraro maqomoti zayl ba amal barovarda metavonand:

Prezidenti Jumhurii Tojikiston  tavassuti maqomote, ki tasis medihad yo shakhsi mansabdore, ki tain mekunad.

Qaror dar borai istifodai in yo on maqomot hangomi amalinamudani shaklhoi makhsusi idorai jumhuri yo qalamravi alohidai on az tarafi Prezidenti Jumhurii Tojikiston qabul gardida, az in khusus baMajlisi milli va Majlisi namoyandagon ittilo doda meshavad.

Moddai 15.

Hangomi jori namudani shaklhoi makhsusi idora sababhoi qabul kardani chunin qaror, muhlat va hududi amali on nishon doda meshavad.

Prezidenti Jumhurii Tojikiston  metavonad amali shaklhoi makhsusi idoraro to guzashtani muhlati muqarrarshuda bekor kunad yo muhlati amali onhoro dar surati bartaraf karda nashudani holathoe, ki baroi jorinamudani in shaklhoi makhsusi idora asos shuda budand, daroz kunad.

Amali shaklhoi makhsusi idorai nohiyaho, shahrho va mintaqahoi alohida dar surati parokanda kardani Majlishoi mahallii vakiloni khalq, Maqomoti ijroiyai mahalliihokimiyati davlati az lahzai intikhobi hayati navi Majlishoi mahallii vakiloni khalq in hududho va tashkili Maqomoti ijroiyai mahallii hokimiyati davlati, qat megardad.

Qaror dar borai jori namudan, bekor yo daroz kardani muhlati shaklhoi makhsusi idora az lahzai qabul shudanash etibor paydo mekunad, agarqoidai digare makhsus peshbini nashuda boshad va favran intishor meshavad.

Moddai 16.

 

Maqomot yo mansabdorone, ki shaklhoi makhsusi idoraro amali menamoyand, huquq dorand:

chorahoi dar moddai 4-umi hamin Qonuni konstitutsioni peshbinishudaro amali namoyand;

faoliyati Majlisi mahallii vakiloni khalq, Maqomoti ijroiyaimahallii hokimiyati davlati bozdorand, muvaqqatan vazifahoi onhoro ba uhda girand;

oid ba masalahoi taraqqiyoti davlati, khojagi va ijtimoiyu madanii mintaqahoi tobe ba maqomoti olii hokimiyatu idorai davlatiiJumhurii Tojikiston  taklifho peshnihod namoyand.

Ijroiqarori maqom yo shakhsi mansabdore, ki shaklhoi makhsusi idoraro dar mahalhoi alohida az rui masalahoi muvofiqi hamin Qonuni konstitutsioni ba salohiyati onho taalluqdoshta amali menamoyand, baroi hamaimaqomoti davlati, korkhonaho, muassisaho, tashkilotu ittihodiyahoi jamiyatie, ki dar mintaqahoi dakhldorro voqeand, hatmi meboshad.

Dar davrai amali shaklhoi makhsusi idora hamchunin chorahoero tatbiqkardan mumkin ast, ki moddahoi 5, 6, 7, 11, 12-umi hamin Qonuni konstitutsioni peshbini kardaand.

Moddai 17.

Ba shakhsone, ki baroi nigoh doshtani nizomi vaziyati favqulodda jalbkarda meshavand, maoshi vazifavi va maosh baroi rutbahoi makhsus va harbiba andozai du barobar muqarrar karda meshavad. Yak mohi khizmati onho dar vaqti amali vaziyati favqulodda se mohhisob gardida, ba sobiqai khizmati onho (staji kori) dokhil meshavad.

Doirai shakhsone, ki baroi nigoh doshtani nizomi vaziyati favquloddajalb megardand, az tarafi Prezidenti Jumhurii Tojikiston muayyan karda meshavad.

(QJT az 26.07.14 s., № 1085)

Prezidenti

Jumhurii TojikistonE. RAHMONOV

sh. Dushanbe,3 noyabri soli 1995

№94

 

Инчунин кобед

Hurdani obi mani az tarafi mard yo zan

Hurdani obi mani az tarafi zan kori noravo va nosazo ast va inro tib mahkum …