Naqibkhon Tugral shabehi shokhobi purtalotume ba majroi umumi adabiyoti okhirhoi asri XIX va avvalhoi asri XX dar payvasta, hunari voloi sukhangustari va khislathoi hamidai insoniash diqqati ahli ilmu adabi zamonaro ba zudi jonibi khud kashidaand. Naqibkhon 26-umi marti soli 1865 az oilai davlatmandi dehai Zoosuni jamoati Varzi Manori kenti Falgar (rayoni hozirai Ayni) ba dunyo omadaast. Guzashtagoni Tugral aslan samarqandi buda, chand pusht peshtar aslofi khonadon az dasti jabru zulmi hokimoni yagmogar ba dod omada, jonibi Falgar firor mekunand, ki khudi Tugral az in khusus ishorae dorad:
Merasad aslam ba Ahrori Vali,
Dudai man boshad az in dudmon.
Ovoni kudakivu navrasii Naqibkhoni Tugral dar zodgohash va dar zeri saroboni bevositai padar va badho barodaronash Turakhon, Mansurkhon, Hamzamon va Akobirkhon guzashta, khatu savodi ibtidoiro dar deha, az ustodoni mahalli barovardaast.Az jumla, yake az ustodoni nakhustinash Abdujabbor nom mardi fozilu shoirpeshai urmetani budaast. Mavridi zikr ast, ki boloobi Zarafshon dar tuli qarnho baroi adabiyoti forsu tojik namoyandagoni ziyode dodaast, ki ustod Rudaki, Abuhafisi Sugdi, Muztaribi Panjakenti, Mustatei Panjakenti, Mahmudi Kuhi, Boburi Ishqi, Melii Qishtudi, Jumaboi Humuli, Ahmadi Ahdi, YUsuf Vafo, Kamolii Rashnagi, Mahjuri Falgari, Jamolii Rashnagi, Mullo Fozil, Mullo Filgori, Masehoi Tamhid az zumrai onon buda, nomu osori dahhoi digarashonro tufoni havodis az amoqi tarikh barshustaast.
Va agar az qadimulayom nohiyahoi Mastchohu Falgaru Panjakent va Samarqandu Bukhororo tabiatan rudi kuhi Zarafshon muqimashon gashta, nisbai samarqandivu bukhoroiro ham ba khud giriftaand. Az in jost, ki Naqibkhon ham dar ovoni javoni ba niyati daryofti kamoloti beshtari ilmivu adabi tahti saroboni padari marifatparvarash jodai Samaraqandu Bukhororo pesh girifta, dastavval dar shahri bostoni Samarqand iqomat meguzinad va dar hujrai az madrasai Tillokorii Registoni Samarqand ba qimati 11 hazor tangai miri kharidai padar, aniqtarsh, dar hujrai okhirini samti shimolii madrasa mekhonadu meomuzad va dar davomi tahsil ba zodgohash raftuomad mekunad.
Somonai SHoir: http://tugral.tj