Home / Jamiyat / KODEKSI TANDURUSTII JUMHURII TOJIKISTON

KODEKSI TANDURUSTII JUMHURII TOJIKISTON

 

(Akhbori Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston, s. 2017, № 5, q. 1, mod. 270)

pdf
Giriftan (skachat)

FASLI I. MUQARRAROTI UMUMI   1

BOBI 1. MUQARRAROTI ASOSI.. 1

Moddai 1. Mafhumhoi asosi. 1

Moddai 2. Qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar borai tandurusti. 6

BOBI 2. TANZIM VA IDORAKUNII DAVLATI DAR SOHAI TANDURUSTI.. 6

Moddai 3. Prinsiphoi siyosati davlati dar sohai tandurusti. 6

Moddai 4. Tanzimi davlati dar sohai tandurusti. 7

Moddai 5. Salohiyati Hukumati Jumhurii Tojikiston dar sohai tandurusti. 7

Moddai 6. Vakolathoi maqomi vakolatdori davlati dar sohai tandurusti. 8

Moddai 7. Vakolathoi maqomoti ijroiyai mahallii hokimiyati davlati dar sohai tandurusti. 8

Moddai 8. Hamkorii bayniidoravi va hamohangsozi dar sohai tandurusti. 9

Moddai 9. Hamkorii baynalmilalii Jumhurii Tojikiston dar samti hifzi salomatii aholi. 9

BOBI 3. NIZOMI TANDURUSTI.. 9

Moddai 10. Nizomi tandurusti. 9

Moddai 11. Huquqi tashkilot va muassisahoi davlatii tandurusti. 9

Moddai 12. Uhdadorihoi tashkilot va muassisahoi davlatii tandurusti. 10

Moddai 13. Mahdudiyati faoliyati tashkilot va muassisahoi tandurusti novobasta az shakli molikiyat. 10

Moddai 14. Ishtiroki ittihodiyahoi jamiyati va digar tashkilothoi gayritijorati dar hifzi salomatii aholi. 10

Moddai 15. Masuliyati maqomoti davlati oid ba hifzi salomatii aholi. 10

BOBI 4. MABLAGGUZORII NIZOMI DAVLATII TANDURUSTI.. 10

Moddai 16. Manbahoi mablagguzorii nizomi davlatii tandurusti. 10

Moddai 17. Bahisobgirii tarifhoi khizmatrasonii tibbi. 11

Moddai 18. Istifodai zakhirahoi moliyavii nizomi davlatii tandurusti. 11

Moddai 19. Sugurtai tibbii shahrvandon dar Jumhurii Tojikiston. 11

BOBI 5. IJOZATNOMADIHI, IJOZATDIHI, AKKREDITATSIYA VA ATTESTATSIYA DAR SOHAI TANDURUSTI.. 11

Moddai 20. Ijozatnomadihii faoliyati tibbi va farmatsevti. 11

Moddai 21. Dodani hujjathoi ijozatdihi dar sohai faoliyati tibbi va farmatsevti. 11

Moddai 22. Akkreditatsiya dar sohai tandurusti. 11

Moddai 23. Attestatsiyai kormandoni sohai tandurusti. 11

BOBI 6. EKSPERTIZA DAR SOHAI TANDURUSTI.. 12

Moddai 24. Ekspertiza dar sohai tandurusti. 12

Moddai 25. Ekspertizai sifati khizmatrasonihoi tibbi. 12

Moddai 26. Ekspertizai kornoshoyamii muvaqqati, tuloni yo doimi. 12

Moddai 27. Ekspertizai korshoyamii kasbi va ekspertizai aloqamandii bemori bo kasbiyat. 12

Moddai 28. Ekspertizai tibbiyu ijtimoi. 13

Moddai 29. Ekspertizai tibbii harbi. 13

Moddai 30. Ekspertizai sudiyu tibbi, sudiyu ruhi va sudiyu narkologi. 13

Moddai 31. Ekspertizai sanitariyu epidemiologi. 13

Moddai 32. Ekspertizai mavodi doruvori va molhoi tibbi. 14

Moddai 33. Ekspertizai ilmii tibbi. 14

Moddai 34. Tashkhisi ozmoishi. 14

Moddai 35. Tashkhisi anatomii patologi. 14

BOBI 7. HUQUQ VA UHDADORIHOI SHAHRVANDON, BEMORON VA KORMANDONI SOHAI TANDURUSTI.. 15

Moddai 36. Huquqi shahrvandon ba hifzi salomati, tamini ijtimoi hangomi bemori, mayubi va gum kardani qobiliyati kori. 15

Moddai 37. Huquqi shahrvandon ba behbudii ekologi, bekhatarii sanitariyu epidemiologi va radiatsioni. 15

Moddai  38. Huquqi shahrvandon ba tabobati istirohatgohiyu kurorti va istifoda burdani muassisahoi solimgardoni  15

Moddai  39. Huquqi shahrvandon ba giriftani malumot doir ba vazi salomati va omilhoe, ki ba salomati tasir merasonand. 16

Moddai 40. Huquqi shahrvandon ba giriftani tovoni zarare, ki ba salomatii onho rasonida shudaast. 16

Moddai 41. Huquqi shahrvandon ba tamini doruvori, kumaki ortopedi va protezi. 16

Moddai 42. Huquqi shahrvandon baroi giriftani kumaki tibbi, ortopediyu protezi dar mamlakathoi digar. 16

Moddai 43. Huquqi shahrvandon baroi dast kashidan az muoina va tabobat. 16

Moddai 44. Huquq va uhdadorihoi shahrvandoni khoriji, shakhsoni beshahrvand va gurezagon dar sohai hifzi salomati dar hududi Jumhurii Tojikiston. 16

Moddai 45. Huquqi modar ba hifzi salomati. 17

Moddai 46. Huquqi kudak ba hifzi salomati. 17

Moddai 47. Huquqhoi bemor. 18

Moddai  48. Huquq va mahdudiyathoi faoliyati mutakhassisoni tibbiyu farmatsevtii tashkilot va muassisahoi nizomi tandurusti. 18

Moddai 49. Uhdadorihoi kasbii kormandoni tibbi va farmatsevti. 19

Moddai 50. Uhdadorihoi shahrvandon oid ba rioyai talaboti Kodeksi mazkur va digar sanadhoi meyorii huquqii sohai tandurusti. 19

Moddai 51. Uhdadorihoi shakhsoni nikohshavanda oid ba guzashtani muoinai tibbii hatmi. 19

Moddai 52. Uhdadorii shahrvandon oid ba tamini hifzi salomatii kudakon. 20

Moddai 53. Uhdadorihoi shahrvandoni mubtaloi bemorihoi sil, juzom, virusi norasoii masuniyati odam va bemorii paydoshudai norasoii masuniyat, uzvhoi tanosuli va digar bemorihoi khatarnok. 20

Moddai 54. Uhdadorihoi shakhsoni mansabdor va digar shahrvandon baroi musoidat ba kormandoni tib dar rasonidani kumaki tibbi va peshgirii bemoriho. 20

Moddai 55. Masuliyati korfarmoyon va shakhsoni mansabdor baroi hifzi salomatii aholi. 20

Moddai 56. Masuliyati kormandoni tib va farmatsevti. 20

Moddai 57. Intiqoli korgarone, ki dar joi kor bemor shudaand. 20

BOBI 8. NAMUD VA SHAKLHOI KUMAKI TIBBI.. 20

Moddai 58. Namudhoi kumaki tibbi. 20

Moddai 59. SHaklhoi rasonidani kumaki tibbi. 21

BOBI 9. TARBIYAI KADRHOI SOHAI TANDURUSTI VA HUQUQI BA FAOLIYATI TIBBI VA FARMATSEVTI MASHGUL SHUDAN.. 21

Moddai 60. Tarbiyai kadrhoi tibbi va farmatsevti. 21

Moddai 61. Huquqi ba faoliyati tibbi va farmatsevti mashgul shudan. 22

Moddai 62. Tanzimi barkhurdi manfiatho hangomi mashgul shudan ba faoliyati tibbi va farmatsevti. 22

Moddai 63. Savgandi tabibi Jumhurii Tojikiston. 22

Moddai 64. Faoliyati ilmi dar sohai tandurusti. 23

Moddai 65. Guzaronidani ozmoishhoi kliniki va tibbiyu biologi, istifodai usulhoi navi peshgiri, tashkhis va tabobat  23

FASLI 2. MUQARRAROTI MAHSUS.. 23

BOBI 10. FAOLIYATI HUSUSII TIBBI.. 23

Moddai 66. Tartibi tashkil va faoliyati subekthoi faoliyati khususii tibbi. 23

Moddai  67. Manbahoi mablagguzorii faoliyati khususii tibbi. 24

Moddai  68. SHartnoma va pardokht baroi kumak va khizmatrasonii tibbi. 24

Moddai 69. Huquqi subekthoi faoliyati khususii tibbi. 24

Moddai 70. Mahdudiyati subekthoi faoliyati khususii tibbi. 24

Moddai 71. Uhdadorii subekthoi faoliyati khususii tibbi. 24

BOBI 11. TIBBI OILAVI.. 25

Moddai 72. Prinsiphoi faoliyati tibbi oilavi. 25

Moddai 73. Subekthoi tibbi oilavi. 25

Moddai 74. Huquqhoi mutakhassisoni tibbi oilavi. 26

Moddai 75. Uhdadorihoi mutakhassisoni tibbi oilavi. 26

BOBI 12. TIBBI HALQI.. 26

Moddai 76. Huquqi shakhsone, ki ba tibbi khalqi mashguland. 26

Moddai 77. Uhdadorii shakhsone, ki ba tibbi khalqi mashguland. 27

Moddai  78. Ittihodiyahoi jamiyatii tabiboni khalqi. 27

Moddai  79. Huquqi faoliyat dar sohai tibbi khalqi. 27

Moddai 80. Tashkil kardan va barham dodani tashkilot va muassisai tibbi khalqi. 27

Moddai 81. Ittiloot dar borai faoliyat, khizmatrasoni va mavodi doruvorii tibbi khalqi. 28

Moddai 82. Ozmoishi kliniki, baqaydgirii davlati va talabot ba mavodi doruvorii tibbi khalqi. 28

BOBI 13. SOLIMII REPRODUKTIVI VA HUQUQHOI REPRODUKTIVII AHOLI.. 28

Moddai 83. Hifzi solimii reproduktivii aholi dar Jumhurii Tojikiston. 28

Moddai  84. Huquqhoi reproduktivii shahrvandon va kafolati amalishavii onho. 28

Moddai 85. Ozodii shahrvandon dar munosibathoi reproduktivi. 29

Moddai 86. Huquqhoi shakhsoni ba tashkilothoi hifzi solimii reproduktivi murojiatkunanda. 29

Moddai 87. Huquq baroi qabuli qarori mustaqilona nisbat ba homiladorshavi va peshgirii on. 29

Moddai  88. Huquqi navrasonu javonon ba hifzi solimii reproduktivi. 29

Moddai 89. Huquq ba tabobati bezuriyoti. 30

Moddai 90. Donori va tarzi nigohdorii hujayrahoi jinsi. 30

Moddai 91. Homiladorkunii suni va yo kuchonidani janin. 30

Moddai 92. Qati sunii homiladori. 30

BOBI 14. TAMINI MODARONU KUDAKON BO KUMAKI TIBBIYU SANITARI.. 31

Moddai 93. Tamini zanoni homilador va kudakoni navzod bo kumaki tibbiyu sanitari. 31

Moddai 94. Nazorati talimi mehnatiyu istehsoli va sharoiti mehnati kudakon. 31

Moddai 95. Muoinai tibbi va emkunii hatmii kudakon. 31

BOBI 15. HIMOYAI GIZOI KUDAKON.. 31

Moddai 96. Muomiloti gizoi kudakon va gizoi tayinoti. 31

Moddai 97. Mahdud kardani faoliyati istehsolkunanda va pahnkunandai gizoi tayinoti. 31

Moddai 98. Mahdudiyathoe, ki ba tamgakogazhoi gizoi tayinoti dakhl dorand. 32

Moddai 99. Mahdudiyathoe, ki ba tamgakogazi shishachahoi shir (shirdushi), makkaku pistonakho dakhl dorand. 33

Moddai 100. Mavodi ittilooti va marifati dar borai gizodihii tabii (sinamakoni) 33

Moddai 101. Mavodi ittilooti va marifati doir ba gizoi omekhtai kudakon, gizoi omekhta baroi kudakoni shirmaki az yaksola kalon va dar borai shishachahoi shir (shirdushi) 33

Moddai 102. Mahdudiyatho dar faoliyati kormandoni tib, ki ba hifzi solimii modaru kudak mashguland. 33

BOBI 16. HIFZI SOLIMII JAMIYATI.. 33

Moddai 103. Maqsad va namudhoi peshgirii bemoriho. 34

Moddai 104. Tashakkuli tarzi hayoti solim.. 34

Moddai 105. Muoinahoi tibbi. 34

Moddai 106. Emkunihoi peshgirikunanda, naqshavi va hatmi. 34

Moddai 107. Peshgirii paydoish va pahnshavii bemorihoi siroyati, parazitari va gayrisiroyatii ommavi. 35

Moddai 109. CHorabinihoi makhsusi peshgirii bemorihoe, ki baroi atrofiyon khatarnokand. 36

BOBI 17. TAMINI AMNIYATI SANITARIYU EPIDEMIOLOGI.. 36

Moddai 110. Tamini amniyati sanitariyu epidemiologi. 36

Moddai 111. Bameyordarorii davlatii sanitariyu epidemiologi. 36

Moddai 112. Talaboti sanitariyu epidemiologi. 37

Moddai 113. Baqaydgiri va tahqiqi holathoi bemorihoi siroyati va parazitari, bemorihoi kasbi, osebbini va zahroludshavi. 37

Moddai 114. Monitoringi sanitariyu epidemiologi. 37

Moddai 115. Muhofizati sanitarii hududi Jumhurii Tojikiston. 38

Moddai 116. Jori namudani karantin hangomi paydoshavii epidemiyai bemorihoi siroyati. 38

Moddai 117. CHorabinihoi dezinfeksioni, dezinseksioni va deratizatsioni. 38

Moddai 118. Bekhatarii mahsuloti khurokvori. 38

Moddai 119. Baqaydgirii davlatii navhoi alohidai mavod va mole, ki ba inson tasiri zararovar merasonand. 38

Moddai 120. Tamini bekhatarii radiatsioni. 39

BOBI 18. MAVODI DORUVORI VA FAOLIYATI FARMATSEVTI.. 39

Moddai 121. Muomiloti mavodi doruvori va molhoi tibbi, tanzimi faoliyati farmatsevti. 39

Moddai 122. Faoliyati shirkathoi farmatsevti va namoyandagii onho. 39

Moddai 123. Tahlili etikii mavodi doruvori. 39

BOBI 19. DONORII HUN VA JUZHOI ON.. 39

Moddai 124. Faoliyati donoroni khun. 40

Moddai 125. Guruhhoi donoroni khun. 40

Moddai 126. Tashkili harakati donori. 40

Moddai 127. Uhdadorihoi maqomoti ijroiyai mahallii hokimiyati davlati va maqomoti khudidorakunii shahrak va dehot oid ba rushdi donorii khun va juzhoi on. 40

Moddai 128. Uhdadorihoi mamuriyati korkhona va tashkilotho oid ba musoidati donorii khun va juzhoi on. 40

Moddai 129. Himoyai huquqi donoroni khun az tarafi davlat. 40

Moddai 130. CHorabinihoi dastgirii ijtimoii donoroni khun. 41

Moddai 131. CHorahoi dastgirii ijtimoii shakhsone, ki bo unvoni fakhrii Donori iftikhorii Tojikiston mukofotonida shudaand. 41

Moddai 132. Uhdadorihoi donoroni khun. 41

Moddai 133. Tashkilothoi tandurustie, ki bo tayyor kardan, korkard, nigahdori va tamini bekhatarii khuni donori va juzhoi on mashguland. 41

Moddai 134. Tartibi ivaz namudani khuni donori va juzhoi on, doruvori az khuni donori va barovardani onho az hududi Jumhurii Tojikiston. 42

BOBI 20. PAYVANDSOZII UZV VA (YO) BOFTAHOI INSON.. 42

Moddai 135. SHaroit va tartibi payvandsozii uzv va (yo) boftahoi inson. 42

Moddai 136. Nomgui mavodi payvandsozi. 42

Moddai 137. Mahdudsozii doirai donorhoi zinda. 42

Moddai 138. Rozigii retsipient baroi payvandsozii uzv va (yo) boftahoi inson. 43

Moddai 139. Ijozat baroi giriftani uzv va (yo) boftaho az mayit. 43

Moddai 140. SHaroithoi giriftani uzv va (yo) boftaho az donori zinda baroi payvandsozi. 43

Moddai 141. Huquqhoi donor. 43

Moddai 142. Mahdudiyatho hangomi giriftani uzv va (yo) boftaho az donori zinda. 43

Moddai 143. Man budani furushi uzv va (yo) boftahoi inson. 43

Moddai 144. Mani oshkor namudani malumot dar borai donor va retsipient. 43

BOBI 21. RASONIDANI KUMAKI TIBBI BA GURUHHOI ALOHIDAI SHAHRVANDON.. 44

Moddai 145. Rasonidani kumaki tibbi ba shahrvandone, ki tahti tasiri shuohoi ionizatsiyashuda qaror doshtand. 44

Moddai 146. Rasonidani kumaki tibbi ba shahrvandone, ki dar natijai ofathoi tabii zarar didaand. 44

Moddai 147. Rasonidani kumaki tibbiyu sanitari ba shahrvandone, ki ba tarbiyai jismoni va varzish mashguland. 44

Moddai 148. Rasonidani kumaki tibbi ba shakhsone, ki ozodii onho mahdud meboshad. 44

BOBI 22. TANZIMI MUNOSIBATHOI ALOHIDA DAR SOHAI TANDURUSTI.. 44

Moddai 149. Tartibi amaliyoti jarrohi, guzaronidani khun va juzhoi on va istifodai usulhoi murakkabi tashkhis. 44

Moddai 150. Muayyankunii lahzai favt. Mani evtanaziya. 44

Moddai 151. Inomi anatomi. 45

BOBI 23. HIFZI AHOLI AZ BEMORII SIL.. 45

Moddai 152. Rasonidani kumaki ziddi bemorii sil. 45

Moddai 153. Nazorati dispanseri. 45

Moddai 154. Tashkhisi hatmi va tabobati majburii bemoroni sil. 45

Moddai 155. Mushohidai davlatii omori dar sohai himoyai aholi az bemorii sil. 46

Moddai 156. Huquqi shakhsoni giriftori bemorii sil va yo vobasta ba on tahti nazorati dispanseri qarordoshta. 46

Moddai 157. Uhdadorihoi shakhsoni giriftori bemorii sil va yo vobasta ba on tahti nazorati dispanseri qarordoshta  46

Moddai 158. Dastgirii ijtimoii shakhsoni giriftori bemorii sil va yo vobasta ba on tahti nazorati dispanseri qarordoshta. 47

Moddai 159. Dastgirii ijtimoii kormandoni tib va digar kormandone, ki dar rasonidani kumaki ziddi bemorii sil ishtirok mekunand. 47

BOBI 24. MUQOVIMAT BO VIRUSI NORASOII MASUNIYATI ODAM VA BEMORII PAYDOSHUDAI NORASOII MASUNIYAT.. 47

Moddai 160. Siyosati davlati dar samti muqovimat bo virusi norasoii masuniyati odam va bemorii paydoshudai norasoii masuniyat. 47

Moddai 161. Aznazarguzaronii tibbi. 48

Moddai 162. Nazorati tibbii shakhsoni siroyatshudai virusi norasoii masuniyati odam.. 49

Moddai 163. Huquqi shakhsoni siroyatshudai virusi norasoii masuniyati odam va bemorii paydoshudai  norasoii masuniyat  49

Moddai 164. Masuliyati shakhsoni siroyatshudai virusi norasoii masuniyati odam.. 49

Moddai 165. Mani mahdud namudani huquqi shakhsoni siroyatshudai virusi norasoii masuniyati odam.. 49

Moddai 166. Kumaki tibbiyu ijtimoi va ravonshinosi, inchunin chorabinihoi doroi khususiyati peshgirikunanda dar muassisahoi nizomi ijroi jazoi jinoyati. 50

Moddai 167. Hifzi ijtimoii shakhsoni mubtaloi virusi norasoii masuniyati odam va bemorii paydoshudai norasoii masuniyat va azoi oilai onho. 50

Moddai 168. Huquqi padaru modarone, ki kudakoni onho mubtaloi virusi norasoii masuniyati odam va bemorii paydoshudai norasoii masuniyat meboshand. 50

Moddai 169. Hifzi ijtimoii kormandone, ki duchori khatari kasbii siroyati virusi norasoii masuniyati odam meboshand  51

Moddai 170. Huquq va masuliyati kormandoni tibbii mubtaloi virusi norasoii masuniyati odam va bemorii paydoshudai norasoii masuniyat. 51

Moddai 171. Imtiyozhoi mehnatii kormandone, ki ba shakhsoni bo virusi norasoii masuniyati odam siroyatshuda va mubtaloi bemorii paydoshudai norasoii masuniyat kumaki tibbi merasonand. 51

Moddai 172. Hamohangsozi, monitoring va arzyobii samaranokii muqovimat bo virusi norasoii masuniyati odam va bemorii paydoshudai norasoii masuniyat. 52

Moddai 173. Hamkorii baynisohavi dar muqovimat ba virusi norasoii masuniyati odam va bemorii paydoshudai norasoii masuniyat. 52

Moddai 174. Huquq ba peshgirii virusi norasoii masuniyati odam va bemorii paydoshudai norasoii  masuniyat. 52

BOBI 25. RASONIDANI KUMAKI TIBBIYU IJTIMOI BA SHAHSONI GIRIFTORI BEMORIHOI RUHI.. 53

Moddai 175. Mahdud kardani huquqhoi shakhsoni giriftori bemorii ruhi. 53

Moddai 176. Tashkhis va tabobati shakhsoni giriftori bemorihoi ruhi. 53

Moddai 177. Namoyandagii manfiathoi qonunii shakhsone, ki ba onho kumaki tibbii ruhi rasonida meshavad. 53

Moddai 178. Tabobati majburii shakhsoni giriftori bemorihoi ruhie, ki kirdori ba jamiyat khavfnok sodir namudaand  54

Moddai 179. Muoinai tibbii ruhi baroi halli masalai munosib budani shahrvand ba khizmati harbi. 54

Moddai 180. Hamkorii muassisahoi kumaki tibbii ruhi bo maqomoti korhoi dokhili. 54

Moddai 181. Kumaki tibbii ruhi va hifzi ijtimoie, ki davlat kafolat medihad. 54

Moddai 182. Muassisa va shakhsone, ki kumaki tibbii ruhi merasonand. 55

Moddai 183. Mustaqiliyati tabibi bemorihoi ruhi hangomi rasonidani kumaki tibbii ruhi. 55

Moddai 184. Kafolat va imtiyozhoi tabiboni bemorihoi ruhi, tabiboni ikhtisoshoi digar, hayati tibbi va digar hayat, ki dar rasonidani kumaki tibbii ruhi shirkat mevarzand. 55

Moddai 185. Asosho baroi bistari namudan dar bemorkhonai bemorihoi ruhi. 55

Moddai 186. Ba tavri tajili dar bemorkhonai bemorihoi ruhi bistari namudani shakhsone, ki qobiliyati dark namudani qabuli boshuuronai qarorro az dast dodaand. 56

Moddai 187. Muoinai majburii shakhson dar bemorkhonai bemorihoi ruhi. 56

Moddai 188. Tartibi barrasii ariza dar borai tabobat va muoinai shakhson dar bemorkhonai bemorihoi ruhi. 56

Moddai 189. Ogohsozi dar borai bistari namudani shakhs dar bemorkhonai bemorihoi ruhi. 56

Moddai 190. Huquq va uhdadorihoi shakhsoni dar bemorkhonai bemorihoi ruhi bistarishuda. 56

Moddai 191. Asos baroi joy dodani shakhs dar muassisahoi ruhu asabi maqomoti hifzi ijtimoii aholi. 57

Moddai 192. Nazorati jamiyati oid ba rioya namudani huquq va manfiathoi qonunii shakhs hangomi rasonidani kumaki tibbii ruhi. 57

BOBI 26. RASONIDANI KUMAKI TIBBIYU IJTIMOI BA BEMORONI NARKOLOGI.. 57

Moddai 193. Prinsiphoi rasonidani kumaki narkologi. 57

Moddai 194. Namudhoi kumaki narkologi va hifzi ijtimoie, ki davlat kafolat medihad. 57

Moddai 195. Huquqhoi shakhsoni giriftori bemorihoi narkologi. 57

Moddai 196. Mahdud namudani huquqhoi shakhsoni giriftori bemorihoi narkologi. 58

Moddai 197. Vazifahoi muassisahoi tabobatiyu peshgirikunandae, ki kumaki bemorkhonavii narkologi merasonand. 58

Moddai 198. Uhdadorihoi kormandoni tibbii muassisahoi narkologi. 58

Moddai 199. Asosho baroi bistarikunoni dar bemorkhonai narkologi. 59

Moddai 200. Baqaydgiri va nazorati dispanserii shakhsoni giriftori bemorihoi narkologi. 59

Moddai 201. Mustaqiliyati tabiboni narkolog va bemorihoi ruhi hangomi rasonidani kumaki narkologi. 59

Moddai 202. Muoinai tibbii shakhsoni giriftori bemorihoi narkologi. 59

Moddai 203. Tabobati majburii shakhsoni giriftori bemorihoi narkologi. 59

Moddai 204. Hamkorihoi muassisahoi narkologi bo maqomoti hifzi huquq. 60

Moddai 205. Tavonbakhshii shakhsoni giriftori bemorihoi narkologi. 60

Moddai 206. Tartibi muayyan namudani mayzadagi, zahrmandi yo nashamandi. 60

Moddai 207. Monitoring, bahodihi va tahlili vazi nashamandi. 60

Moddai 208. Peshgirii vobastagi az vositahoi nashador, moddahoi psikhotropi va mashruboti spirti. 60

BOBI 27. HIMOYAI TIBBIYU IJTIMOII SHAHRVANDONI MUBTALOI DIABETI QAND.. 60

Moddai 209. Asoshoi siyosati davlati va prinsiphoi himoyai tibbiyu ijtimoii shahrvandoni mubtaloi diabeti qand  60

Moddai 210. Huquqhoi shahrvandoni mubtaloi diabeti qand. 61

Moddai 211. Nizomi davlatii tamini dastrasi ba mavodi doruvori baroi shahrvandoni mubtaloi diabeti qand. 61

Moddai 212. Tamini himoyai ijtimoii shahrvandoni mubtaloi diabeti qand. 61

Moddai 213. Tamini huquqi kudakoni mubtaloi diabeti qand ba hifzi salomati. 62

Moddai 214. Tashkhisi peshakii diabeti qand. 62

Moddai 215. Peshgirii orizahoi vaznini diabeti qand. 62

Moddai 216. Fehristi davlatii shahrvandoni mubtaloi diabeti qand. 62

BOBI 28. NAZORATI DAVLATI DAR SOHAI TANDURUSTI.. 62

Moddai  217. Nazorati davlati dar sohai tandurusti. 62

Moddai 218. Nazorati davlati dar sohai faoliyati tibbi. 63

Moddai 219. Nazorati davlati dar sohai faoliyati farmatsevti, muomiloti mavodi doruvori va molhoi tibbi. 63

Moddai  220. Nazorati davlatii sanitariyu epidemiologi. 63

BOBI 29. MUQARRAROTI HOTIMAVI.. 67

Moddai 221. Javobgari baroi rioya nakardani talaboti Kodeksi mazkur. 67

Moddai 222. Az etibor soqit donistani baze sanadhoi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston. 67

Moddai 223. Mavridi amal qaror dodani Kodeksi mazkur. 68

Kodeksi mazkur munosibathoi jamiyatiro dar sohai tandurusti ba tanzim darovarda, ba tatbiqi huquqhoi konstitutsionii shahrvandon va hifzi salomati ravona karda shudaast.

 

 

FASLI I. MUQARRAROTI UMUMI

 

BOBI 1. MUQARRAROTI ASOSI

 

Moddai 1. Mafhumhoi asosi

Dar Kodeksi mazkur mafhumhoi asosii zerin istifoda meshavand:

– akkreditatsiya dar sohai tandurusti – rasmiyoti etirofshudai vakolati muassisahoi tandurusti oid ba amali namudani faoliyati muayyani tibbi;

– amniyati sanitariyu epidemiologii aholi – vazi salomatii aholi va muhiti zisti odamon, ki tavassuti on tasiri zararnoki omilhoi muhiti zist ba inson vujud nadorad va sharoiti musoidi faoliyati u tamin karda meshavad;

– amaliyai khususii tibbi – faoliyat oid ba rasonidani kumaki tibbi az jonibi shakhsoni doroi tahsiloti miyona va olii kasbii tibbi mutobiqi ikhtisosashon, dar asosi ijozatnomae, ki bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston doda shudaast;

– attestatsiyai kormandoni sohai tandurusti – ravandi muayyan namudani sathi kasbiyat, salohiyati kasbi, sathi donish va mahoratu malakai amalii kormand;

– afkanishoti iondor –  afkanishote, ki hangomi tajziyai radioaktivi, tabdilyobii hastai, bozdorii zarrahoi zaryaddorshudai dar modda ba vujudomada, hangomi tasiri mutaqobila bo muhit  ionhoi alomathoi gunogundoshtaro ba miyon meorand;

– banaqshagirii oila – qobiliyati shakhsoni alohida va jufthoe, ki tavalludi shumorai muayyani farzandonro bo rioyai fosilai bayni tavallud peshbini menamoyand va noil megardand;

– barkhurdi manfiatho – holate, ki dar on manfiati shakhsii kormandoni tibbiyu farmatsevti hangomi amali namudani faoliyati koriashon bo maqsadi giriftani foida tavassuti shirkathoi farmatsevti va yo namoyandagii onho metavonad boisi bevijdonona ijro gardidani faoliyathoi kasbii mutakhassisoni sohai tandurusti va bar khilofi manfiathoi bemor gardad;

– barqarorsozii tibbiyu ijtimoi – barqarorsozii salomatii bemoron bo istifodabarii majmui chorabinihoi tibbi, ijtimoi va mehnati, baroi jalbi bemoron ba mehnat, hamrohshavi ba hayoti oilavi va jamiyati;

– bemorihoi narkologi  – vayronshavii solimii ruhi va somatiki, ki ba istemoli gayritibbii vositahoi nashador, moddahoi psikhotropi va ba onho barobarkardashuda, mashruboti spirti vobasta buda, oqibati on tashakkul yoftani vobastagii ruhi az moddahoi nombarshuda va tanazzuli ijtimoi meboshad;

– bemorihoi siroyati – bemorihoi siroyatii inson, ki paydoish va pahnshavii onho ba tasiri omilhoi biologii muhiti zist ba inson (barangezandai bemorihoi siroyati) va imkonoti guzarishi chunin bemoriho az insonu hayvoni bemor ba insoni solim vobastagi dorad;

– bemorihoi ommavii gayrisiroyati – bemorii inson, ki paydoishi on ba tasiri omilhoi jismoni, kimiyovi va yo ijtimoii muhiti zist vobasta ast;

– bemorii kasbi – bemorie, ki ba on kormand bar asari tasiri omilhoi khatarnok yo zararovari istehsoli giriftor shudaast;

– bemorihoi parazitari – holati siroyatyobi bo soddatarinho yo siroyatyobi az kirmho, ki dar natijai on shaklhoi gunoguni jarayoni siroyati inkishof meyoband;

– bemorii sil – bemorii siroyatie, ki barangezandaash guruhi mikobakteriyahoi sil buda, asosan bo qatrahoi obi dahon va nafas pahn meshavad;

– bemorii paydoshudai norasoii masuniyat – davrai intihoi siroyatyobi, ki onro virusi norasoii masuniyati odam bois shudaast;

– bezuriyoti – nadoshtani qobiliyati naslofari;

– bofta – silsilai hujayraho va mahsuli onho (moddahoi bayni hujayravi), ki az jihati umumiyati sokht, faoliyat va inkishofi khud muttahid shudaand (boftai ruypushkunanda, khun, zulola (limfa), payvastkunandai asli, tagoyak, ustukhon, mushak, asab);

– virusi norasoii masuniyati odam – viruse, ki holati norasoii masuniyatro dar organizmi odam ba vujud meorad;

– vositahoi khudnazoratkuni – testi tashkhisi va asbobhoe, ki imkoniyati mustaqilona muayyankunii sathi glyukozaro dar khun tamin menamoyand;

– vositahoi ziddi homiladori – hama guna vositae, ki qobiliyati peshgirii homiladorshaviro dorad;

– vositahoi nashador – mavodi suni yo tabii, shakli doruvorii onho, inchunin rastanihoe, ki dar konvensiyahoi baynalmilalii dakhldor va Ruykhati millii vositahoi nashador, moddahoi psikhotropi va prekursorho (minbad – Ruykhati milli) guruhbandi shudaand;

– guruhhoi makhsusi aholi bo khatari beshtari siroyatyobi az virusi norasoii masuniyati odam – shakhsone, ki metavonand bo sarchashmai virusi norasoii masuniyati odam aloqa doshta, hamchunin dar inkishofi epidemiya va chorahoi javobi naqshi asosi bozand, az jumla shakhsoni aloqai jinsii hamjinsona doshta, shakhsoni fohisha va shakhsone, ki mavodi nashaovarro bo usuli tazriq istemol mekunand;

– guruhi zeri khatar – shakhsone, ki khatari beshtar giriftor shudanro ba bemorii sil dorand, az jumla: atrofiyoni bemor, muhojironi mehnati, giriftoroni virusi norasoii masuniyati odam, zanhoi fosilai muhlati tavalludro rioya nakunanda, kudakoni bo vaksinai batsillai Kalmette -Jeren emnashuda, mahbuson, bemoroni giriftori diabeti qand va gazaki muzmini shushho;

– guruhhoi osebpaziri aholi – guruhi aholie, ki baroi onho bo sababi tasiri sharoiti nomusoidi oilavi, iqtisodi, ijtimoi, farhangi va mehnati khatari siroyat yoftan az virusi norasoii masuniyati odam ziyod megardad, az jumla muhojironi mehnati, mahbuson, kudakoni besarobon, javononi bemori doroi nishonai bemorihoi bo rohi aloqai jinsi siroyatkunanda, sharikoni jinsii shakhsone, ki vositahoi nashadorro bo usuli tazriq istemol mekunand;

– gigiena – ilme, ki tasiri muhiti zistro ba organizmi inson bo maqsadi munosib gardonidani tasiri musbat va peshgirii tasiri manfi meomuzad;

– gizoi kudakoni shirmak – gizoi omekhtai kudakon yo gizoi digari baroi kudakoni shirmak munosib, gizoi omekhta baroi kudakoni shirmaki sinnu soli nisbatan kalontar;

– gizoi ilovagi – gizoe, ki hamchun gizoi ilovagi ba shiri modar, ba gizoi omekhtai kudakon yo ba gizoi omekhtai kudakoni shirmaki sinnu soli nisbatan kalontar munosib meboshad yo ba sifati gizoi muvofiq peshnihod karda meshavad;

– gizoi tayinoti – gizo baroi kudakoni shirmak, ki tavassuti vositahoi makhsus, shishachahoi shirmakoni (shishachahoi shirdushi), makkaku pistonak doda meshavad;

– gizoi omekhtai kudakon – gizoi shiri yo shirmonandi hayvonot yo nabotot, ki mutobiqi standarthoi davlati yo baynalmilalii ozuqa dar sanoat istehsol gardida, onro Komissiyai baynalmilali oid ba standarthoi ozuqa baroi qone gardonidani talaboti kudakon ba gizo az davrai tavallud to shash mohi avvali hayoti onho tasdiq kardaast;

– gizoi omekhtai kudakoni shirmaki sinnu soli nisbatan kalontar – gizoi shiri yo mahsuloti shirmonandi hayvonot yo nabotot, ki mutobiqi standarthoi davlati yo baynalmilalii ozuqa dar sanoat istehsol gardida, onro Komissiyai baynalmilali oid ba standarthoi ozuqa tasdiq kardaast va hamchun gizoi muvofiq baroi kudakoni shirmaki az shashmoha kalon va kudakoni khurdsol peshnihod meshavad;

– gizodihii tabii (sinamakoni) – gizodihii tabiii kudakoni shirmak (tiflon) va kudakoni khurdsol;

– dezinseksiya – nobud kardani kanahoi bugumpo, ki intiqoldihandagoni barangezandahoi bemorihoi siroyati meboshand, inchunin digar namudi hasharoti doroi ahamiyati sanitariyu gigieni, ki ba mehnat va farogati odamon khalal merasonand;

– deratizatsiya – nobud kardani khoyandagon – intiqoldihandagoni bemorihoi siroyati bo maqsadi az onho hifz namudani hosil, mavodi ozuqa va molu mulk;

– dezinfeksiya – nobud kardani barangezandagoni bemorihoi siroyati va parazitari dar inshooti muhiti zist;

– diabeti qand – bemorii muzmine, ki ba on balandshavii sathi glyukozai khun bar asari norasoii insulin khos ast;

– donori khun – shakhse, ki bo khohishi khud az muoinai tibbi guzashta, khun va yo juzhoi onro mesuporad;

– donorhoi faoli khun – shakhsone, ki ba muassisai khadamoti khungiri murojiat namuda, muntazam (na kamtar az 3 marotiba dar yak sol) khun va juzhoi onro ba tavri pulaki yo roygon (baroi khuni suporidaashon jubroni puli megirand yo hej guna foidai moddi namegirand) mesuporand;

– donor – shakhse, ki yagon uzv va yo boftai khudro baroi payvandsozi ba shakhsi digar (retsipient) ikhtiyoran medihad;

– donorhoi ehtiyotii khun – shakhsone, ki ba tavri mutashakkilona ba donori jalb meshavand va yo ba tavri infirodi khun va juzhoi onro nomuntazam, na beshtar az 2 marotiba dar yak sol mesuporand (baroi khuni suporidaashon muzd namegirand);

– donorhoi qarordodii khun – shakhsone, ki bo muassisai khadamoti khungiri oid ba suporidani khun va juzhoi on shartnoma (qarordod) mebandand;

– zahrmandi – bemorie, ki az zahroludshavii muzmini organizm dar natijai suiistemoli mavodi doruvori va moddahoi digari ba vositahoi nashador mansubnabuda ba vujud omada, khususiyati vobastagii ruhi va jismoni az onho dorad;

– ivazkunandai shiri modar – hama guna gizoi kudakonai ba furush barovardashuda yo ba tarzi digar peshnihodshavanda, ki shiri modarro qisman yo purra ivaz menamoyad;

– inomi anatomi – khayriyai ikhtiyorii boftaho va uzvhoi shahrvand tavassuti dodani vasiyatnoma;

– karantin – chorabinihoi mamuri, tibbiyu sanitari, baytori va digar tadbirhoe, ki ba peshgirii pahnshavii bemorihoi siroyati nigaronida shuda, nizomi makhsusi khojagidori, digar navi faoliyat, mahdudsozii harakati aholi, vositahoi naqliyot, bor, mol va hayvonotro peshbini menamoyad;

– kudakoni shirmak (tiflon) – kudakoni to 12 moha;

– kudakoni khurdsol – kudakoni az 1 to 3 sola;

– kudaki mayub – shakhsi mayubi to 18 sola;

– kumaki tibbi – tadbirhoi peshgiriyu tashkhisi bemoriho, zahroludshavi, jarohat, tabobat va barqarorsozii salomatii bemoron, nazorati homiladori, kumaki momodoyagi va nazorati davrai badi tavallud;

– kumaki palliativi – shakli rasonidani kumaki tibbi ba shakhsoni doroi bemorihoi tabobatnashavanda bo maqsadi sabuk gardonidani vazi salomatii onho;

– kumaki avvaliyai tibbiyu sanitari – sathi khizmatrasonii tibbi, ki dar on robitai nakhustini shahrvandoni solim va bemor bo tabibon ba vuqu meoyad;

– kumaki tibbii ruhi – peshgiri namudani bemorihoi ruhi, muoinai solimii ruhii shahrvandon, nazorati dispanseri, tashkhisi nosolimii ruhi, tabobat, nigohubin, barqarorsozii tibbi va ijtimoii shakhsoni giriftori bemorihoi ruhi;

– kumaki ziddi bemorii sil – majmui chorabinihoi ijtimoi, tibbi, sanitariyu gigieni va ziddiepidemiki, ki baroi oshkor, tashkhis va tabobat kardan, az jumla tashkhisu tabobati hatmi, nazorati dispanseri va tavonbakhshii bemoroni giriftori bemorii sil, ki dar bemorkhona va (yo) darmongoh bo tartibi muqarrarnamudai Kodeksi mazkur va digar sanadhoi meyorii huquqii Jumhurii Tojikiston guzaronida meshavand, ravona karda shudaand;

– kumaki narkologi – majmui chorabiniho iborat az peshgiri, nazorati dispanseri, tashkhis, tabobat, nigohubin va barqarorsozii tibbiyu ijtimoii bemorihoi narkologi;

– qoida va meyorhoi davlatii sanitariyu epidemiologi – sanadhoi meyorii huquqie, ki talaboti sanitariyu epidemiologiro (az jumla meyorhoi bekhatari yo bezararii omilhoi muhiti zist baroi inson, gigieni va digar meyorhoro) muayyan menamoyand va rioya nakardani onho metavonad ba hayoti inson, inchunin baroi paydo shudan va pahnshavii bemori tahdid namoyad;

– qoidahoi fitosanitari – majmui hujjathoi meyorii ilman asosnokshuda, ki talabotro nisbat ba holati zamin, jangal va rastaniho, inchunin tedodi zararrasonhoi rastaniho, pahnshavii bemorii rastaniho va miqdori alafhoi begona muqarrar menamoyad;

– qobiliyati nasldihi (fertili) – shumorai miyonai kudakon, ki zan metavonad dar davomi sinnu soli reproduktivi tavallud kunad;

– maqomi vakolatdori davlati dar sohai tandurusti – maqomi ijroiyai markazii hokimiyati davlati, ki siyosati davlatiro dar sohai tandurusti va hifzi ijtimoii aholi amali mekunad va ba ravandi tashkhis, peshgiri va tabobat dar tashkilothoi sohai tandurusti novobasta az shakli molikiyat va tobeiyati idoravi nazorat va rohbari menamoyad;

– mavodi payvandsozi – uzv yo bofta, ki baroi payvandsozi istifoda burda meshavand;

– margi magzi sar – purra va bebozgasht qat gardidani hama vazifahoi magzi sar, ki dar holati kor kardani dil va tahviyai sunii shush ba qayd girifta shudaast;

– mayub – shakhse, ki dar natijai nuqsyobii salomati bo kohishi ustuvori vazifahoi organizm az bemori, jarohat, illati jismoni va zehni boisi mahdud shudani faoliyati hayoti gardidaast va ba hifzi ijtimoi niyoz dorad;

– mayubi  – darajai mahdudiyati faoliyati hayotii inson dar natijai nuqsyobii salomati bo kohishi ustuvori vazifahoi organizm;

– makhfiyat – mahramiyati nigoh doshtani daleli ba muassisai tibbi tashrif ovardan, vazi salomati va malumoti dar borai shakhsiyat giriftashuda;

– mashvarati tabibon (konsilium) – mashvarati guruhi tabibon baroi muayyan namudani vazi vaznini salomatii bemor, tashkhisi bemori, muayyan namudani usulhoi tabobat va lahzai marg;

– mayzadagi – bemorii narkologi, ki khususiyati istemoli davomdori mashruboti spirti doshta, bo zuhuroti vobastagii ruhi va biologi az mashruboti spirti, tagyiryobii tasiri on, paydoish va inkishofi tanazzuli ruhi va somatikii mashruboti spirti surat megirad;

– meyorhoi gigieni – tavassuti tadqiqot muqarrar namudani nishondihandahoi imkonpaziri nihoi yo haddi aqali tedodi va (yo) sifatie, ki omili muhiti zistro az nigohi bekhatari va (yo) bezarari ba inson tasnif mekunad;

– moddahoi psikhotropi – mavodi suni yo tabii, shakli doruvorii onho, ki dar konvensiyahoi baynalmilalii dakhldor va Ruykhati milli  guruhbandi shudaand;

– muassisai tibbi – shakhsi huquqie, ki novobasta az shakli molikiyat bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston bo peshgiri, tashkhis, tabobat va barqarorsozii salomatii aholi mashgul meboshad;

– mavodhoi doruvorii tibbi khalqi – mavodi az nabotot, hayvonot, madanho va digar mavodi baroi peshgiri, tashkhis, tabobat va solimgardoni istifodashavanda, ki ba fasli makhsusi Fehristi davlatii doruvorii Jumhurii Tojikiston dokhil karda shudaand;

– muomiloti gizoi kudakon – faoliyati maqomoti davlati, inchunin korkhonayu muassisa va tashkilotho, novobasta az shakli molikiyat va tobeiyati idoraviashon, ki gizoi tayinotiro istehsol va korkard menamoyand, nigoh medorand, intiqol medihand, mefiristand, mefurushand, taqsim mekunand, nobud mesozand, voridotu sodirot menamoyand;

– muhiti zisti inson – majmui inshoot, zuhurot va omilhoi muhiti zist (tabii va suni), ki sharoiti faoliyati hayoti insonro muayyan menamoyand;

– muassisahoi bemorihoi ruhi – bemorkhonahoi ruhi va ruhu asab, markazhoi bemorihoi ruhi va ruhu asab, hujrai tabibi bemorihoi ruhii markazhoi salomatii shahrho va nohiyaho, ki dar hamkorii zich bo shabakai muassisahoi kumaki avvaliyai tibbiyu sanitari va hifzi ijtimoi ba shakhsoni giriftori bemorii ruhi kumaki tibbii makhsusgardonidashudaro merasonand;

– muhofizati sanitarii hudud – majmui chorabinihoe, ki baroi peshgirii voridshavi va pahnshavii barangezandagoni bemorihoi karantini va digar bemorihoi siroyati ba hududi kishvar, ki az jonibi khadamoti sarhadi, muassisahoi mahallii tibbi va khadamoti sanitariyu epidemiologi anjom doda meshavand;

– muassisai khususii tibbi – muassisai tibbie, ki molu mulki on az molikiyati khususi yo  molikiyate, ki dar asosi shartnomai ijora istifoda meshavad, iborat ast;

– mutakhassisoni tibbi oilavi – tabibi oilavi va hamshirai shafqati tibbi oilavi;

– muassisahoi narkologi – bemorkhonaho va markazhoi narkologi, shubahoi tavonbakhshi yo markazho baroi rasonidani tavonbakhshii tibbiyu ijtimoi ba bemoroni narkologi, hujrahoi narkologi dar markazhoi salomatii nohiyavi va shahri, ki dar hamkorii zich bo khadamoti kumaki avvaliyai tibbiyu sanitari, kumaki tibbii makhsusgardonidashudaro ba shakhsoni giriftori bemorihoi narkologi merasonand;

– nosolimii (bemorii) ruhi – vayron shudani faoliyati mutadili ruhii inson, ki dar pastshavii qobiliyati aqli va tagyiryobii vozehi tafakkur ifoda meyobad;

– nazorati davlati dar sohai tandurusti –  majmui chorabinihoe, ki ba sanjishi rioya va ijroi talaboti qonunguzorii Jumhurii Tojikiston va hamchunin ba ogohonidan, peshgiri va bartaraf namudani huquqvayronkuniho dar sohai tandurusti ravona gardidaand;

– nashamandi – bemorie, ki az zahroludshavii muzmini organizm dar natijai suiistemoli vositahoi nashador, ki dar konvensiyahoi baynalmilalii dakhldor va Ruykhati milli guruhbandi shudaand, ba vujud omada, khususiyati vobastagii ruhi va jismoni az onho dorad;

– omilhoi muhiti zist  –  omilhoi biologi  (zarramavjudotho, soddatarinho, bakteriyaho, parazitho, zamburugho, moddahoi safedador va virusho), kimiyovi va jismoni (sado, larzish, ultrasado, infrasado, afkanishoti garmi, ionikunanda, gayriionikunanda va digar afkanishot), ijtimoi (gizo, taminoti ob, sharoiti maishi, mehnat, istirohat) va digar omilhoi muhiti zist, ki ba inson va (yo) vazi salomatii nasli oyanda tasir merasonand yo metavonand tasir rasonand;

– payvandsozi – payvand sokhtani uzvho yo boftaho bo maqsadi payvast kardani onho dar dokhili yak organizm (autotransplantatsiya) yo az yak organizm ba organizmi digar (gomotransplantatsiya) payvand namudan bo maqsadi najot dodani hayoti inson yo barqarorsozii faoliyati organizmi u;

– peshgiri – majmui chorabinihoi tibbi va gayritibbie, ki peshgiri az  paydoshavii bemori, avjgiri dar marhilai avvali bemori va nazorati orizahoi bavujudomada, zarar didani uzvho va boftahoro dar bar megirand;

– retsipient – shakhse, ki bo maqsadi tabobat ba u yagon uzv yo boftai digari inson yo organizm (donor) payvand karda meshavad;

– salomati – holati behbudii purrai jismoni, ruhi va ijtimoi, nabudani bemori va nuqsonhoi jismoni;

– siroyati virusi norasoii masuniyati odam – bemorii muzmine, ki sababgori on virusi norasoii masuniyati odam ast;

– sinnu soli reproduktivi – sinnu soli qobili tavallud (15 – 49  solagi);

– solimii reproduktivi – holati behbudii komili jismoni, ruhi va ijtimoi vobasta ba hamai masalahoe, ki ba uzvhoi reproduktivi va qobiliyatu jarayoni on aloqamandand;

– subekthoi faoliyati khususii tibbi – muassisahoi khususii tibbi va shakhsoni voqeii ba amaliyai khususii tibbi mashgulbuda, ki faoliyati khususii tibbiro amali megardonand;

– taqvimi millii emkuni – sanade, ki muhlat va tartibi emkunii peshgirikunandai shahrvandonro az bemorihoi siroyati muqarrar menamoyad;

– tabobati majburi – tabobate, ki dar asosi arizai shakhs, kollektivhoi mehnati, tashkilothoi davlatiyu gayridavlati yo bo tashabbusi maqomoti korhoi dokhili tibqi muqarraroti Kodeksi mazkur dar asosi khulosai komissiyai maqomoti vakolatdori tandurusti, bo qarori sud dar shubahoi makhsusgardonidashudai muassisahoi tibbi va bo rejai muqarrarshudai nigoh doshtan va tabobati mehnati guzaronida meshavad;

– tabibi oilavi – mutakhassisi doroi tahsiloti olii kasbii tibbi yo az rui ikhtisosi «tibbi oilavi» bozomuzonidashuda, ki hujjati tasdiqkunanda (diplom va yo sertifikat) dorad;

– tabibi khalqi – shakhse, ki shahodatnomai tabibi khalqi doshta, solimgardonii aholi, peshgiri, tashkhis va tabobatro bo usul va mavodhoi doruvorii tibbi khalqi amali megardonad;

– tandurusti – nizomi tadbirhoi khususiyati siyosi, iqtisodi, huquqi, ijtimoi, farhangi va tibbi doshta, ki ba peshgiri va tabobati bemoriho, nigohdorii gigieni va sanitarii jamiyati, nigohdori va tahkimi solimii jismoni va ruhii inson, inchunin nigohdorii hayoti faoli darozumri va rasonidani kumaki tibbi ba u dar holati az dast dodani solimi ravona karda shudaast;

– tashkilothoi ziddi bemorii sil – tashkilothoi tibbie, ki kumaki ziddi bemorii silro merasonand va peshgirii onro anjom medihand, az jumla tashkilothoi makhsusi ziddi bemorii sil, shabakai muassisahoi kumaki avvaliyai tibbiyu sanitari, muassisahoi ziddi bemorii sili nizomi korhoi islohi, muassisahoi talimii tahsiloti kasbii miyona, oli va badidiplomii tibbii doroi sokhtorhoi dakhldor, muassisahoi sanitariyu epidemiologi va baytori;

– tibbi oilavi – samti kumaki avvaliyai tibbiyu sanitari jihati rasonidani kumaki bisyorsohavii avvalindaraja ba aholi az jonibi mutakhassisoni tibbi oilavi bo maqsadi peshgiriyu tabobati bemoriho dar holathoi takhirnopazir;

– tibbi khalqi – bakhshi sohai tandurusti, ki dar on usulhoi solimgardonii aholi, peshgirii bemoriho, tashkhis va tabobat ba donish, malaka va tajribai az davrahoi qadim badastomada asos yofta, bo ananahoi khalqi muqarrargardida, istifoda meshavand;

– uzv – juzi badan, ki sokhti muayyan va tayinoti makhsus dorad (dil, gurda, jigar, shush, gadudi zeri meda, ustukhonho, magzpardai sakhti sar va shohpardai chashm);

– faoliyati khususii tibbi – faoliyati shakhsoni voqei va huquqi oid ba rasonidani kumak va khizmatrasonii tibbi ba aholi tibqi shartnoma, bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston;

– khizmatrasonii tibbi – kumaki tibbie, ki az rui namudi muayyani bemori va dar hajmi muayyan rasonida meshavad;

– khuni donori – khune, ki az donor girifta shuda, bo maqsadi istifodabari dar tabobati bemoron, korkardi juzhoi khun, tayyor namudani doruvori va istifodai onho bo maqsadi ilmiyu tadqiqoti ravona megardad;

– khulosai sanitariyu epidemiologi – hujjati tasdiqkunandai mutobiqati (nomutobiqatii) omilhoi muhiti zist, faoliyati khojagidori va digar faoliyat, mol, kor, khizmatrasoni, inchunin loihai sanadhoi meyori, loihahoi sokhtmoni inshoot, hujjatguzorii istifodabari ba qoida va meyorhoi davlatii sanitariyu epidemiologi;

– homiladorkunii suni – homiladorkunii tukhmhujayra berun az badan va kuchonidani janini taqsimshudaistoda ba kovokii bachadon;

– huquqi reproduktivi – huquqi shahrvandon oid ba hifzi solimii reproduktivi va ozodii qabuli qaror vobasta ba tavalludi kudak yo dast kashidan az on, inchunin istifodai kumaki tibbiyu ijtimoi, ittilooti va mashvarati dar in soha;

– chorabinihoi sanitariyu ziddiepidemiki – chorabinihoi tashkili, mamuri, muhandisiyu tekhniki, tibbiyu sanitari, baytori va digar chorabinihoe, ki baroi bartaraf yo kam kardani tasiri zararovari muhiti zist ba inson, peshgirii paydoish va pahnshavii bemorihoi siroyati va bemorihoi ommavii gayrisiroyati nigaronida shudaand;

– shakli faoli bemorii sil – shakli bemorii sil, ki nishonahoi faoli on dar natijai guzaronidani tadqiqoti kliniki, ozmoishgohi, rentgenelogi, genetiki, bakteriologi, sitologi, gistologi, laporaskopi va bronkhoskopi muqarrar gardidaast;

– shakli guzarandai bemorii sil – shakli bemorie, ki bo sababi khorij namudani mikrobakteriyahoi sil ba muhiti atrof khatar dorad;

– shakhsoni siroyatshudai virusi norasoii masuniyati odam – shakhsone, ki giriftori virusi norasoii masuniyati odam shudaand (shakhsoni homili virusi norasoii masuniyati odam va mubtaloi bemorii paydoshudai norasoii masuniyat);

– shakhsoni mubtaloi bemorii paydoshudai norasoii masuniyat – shakhsoni  doroi zuhuroti klinikii bemori, ki baroi onho illatnokii amiqi nizomi masuniyat az tasiri virusi norasoii masuniyati odam khos ast;

– sharoiti musoidi faoliyati hayot – holati muhiti ziste, ki dar on khatari tasiri zararovari omilhoi muhiti zist ba inson (sharoiti bezarar) joy nadorad va imkoniyati barqarorsozii faoliyati vayronshudai uzvhoi inson vujud dorad;

– shahodatnomai tabibi khalqi – hujjat oid ba sathi tahsilot, takhassus va takmili ikhtisos, ki az tarafi muassisahoi tahsiloti tibbi, inchunin tashkilothoi sohai tandurusti doda meshavad;

– epidemiya – darajai shiddatnokii jarayoni epidemikie, ki mubtaloi ommavii aholi yo guruhhoi alohidai onro ba bemorihoi siroyati inikos namuda, az sathi bemorihoi mamulan dar in hudud qaydshavanda ba tavri nazarras beshtar meboshad;

– emkunii peshgirikunanda – ba organizmi inson guzaronidani doruvorii immunobiologi bo maqsadi tobovar gardonidani on ba bemorihoi siroyati;

– ekspertizai sifati khizmatrasonihoi tibbi – majmui chorabinihoi tashkili, tahlili va amali, ki baroi barovardani khulosai mutobiqati sathi sifati khizmatrasonii tibbii rasonidashuda tibqi standarthoi dar sohai tandurusti tasdiqshuda, amali karda meshavand;

– ekspertizai sanitariyu epidemiologi – faoliyat oid ba muayyan namudani mutobiqati (nomutobiqatii) hujjathoi loihavi va digar hujjatho, inshooti faoliyati khojagidori va digar namudi faoliyat, mahsulot, kor va khizmatrasoni ba qoida va meyorhoi davlatii sanitariyu epidemiologi.

 

Moddai 2. Qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar borai tandurusti

Qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar borai tandurusti ba Konstitutsiyai Jumhurii Tojikiston asos yofta, az Kodeksi mazkur va digar sanadhoi meyorii huquqii Jumhurii Tojikiston, inchunin sanadhoi huquqii baynalmilalie, ki Tojikiston onhoro etirof namudaast, iborat meboshad.

 

BOBI 2. TANZIM VA IDORAKUNII DAVLATI DAR SOHAI TANDURUSTI

Инчунин кобед

Hurdani obi mani az tarafi mard yo zan

Hurdani obi mani az tarafi zan kori noravo va nosazo ast va inro tib mahkum …