Санҷид ( ҷигитак ) — Ин дарахт ва меваи маълум аст. Ду хел мешавад: санҷиди зоғак ва одӣ. Навъи одии онро дар богот парвариш мекунанд. Қувваташ то ду сол боқӣ мемонад. Мизоҷаш дар дараҷаи якум сард ва дар дувум хушк аст, вале хушкӣ дар хоми он зиёдтар мебошад. Хислатҳои шифобахши он: ин қувватбахш …

Занбӯруғ — Инро дар як қатор маҳалҳо тоҷикон қорч ҳам мегӯянд. Ин растаниест, ки дар заминҳои намнок баъди боришҳо ба шакли телпак медамад. Навъҳои бисёр дорад: хӯрданбоб ва заҳрнок. Хӯрданбоби онро қорч меноманд. Хуллас, ҳар як қорч часпак набуда, бӯйи бад надошта, сафеди моил ба андак тирагӣ бошад ва дар заминҳон гайри …

Дармана (русс. Дармина) — ин гиёҳест қадаш қариб ба баландии шибит, баргҳояш реза ва бисёр нозук, ранги баргҳояш баъзан сабзи моил ба зардӣ ва баъзе гӯё дар рӯяш ғубор дорад ва хокистарранг аст. Гулаш сафеди моил ба пуштӣ ва гули зардаш ҳам мавҷуд аст. Дармана навъҳои кӯҳӣ ва саҳроӣ дорад. Мизоҷаш …

Кокутӣ — Ин гиёҳи кӯҳии маълум аст, ки райҳони кӯҳӣ мебошад. Барги баъзеаш дарозак, баъзеи дигараш гирдак аст. Ин гиёҳ навъҳои бӯстонӣ, даштӣ ва кӯҳӣ дорад. Агар ранги баргҳояш сабзи сиёҳтоб бошад, онро кокутии тоҷикӣ (форсӣ) меноманд. Таъми ин тунд ва хушбӯ аст. Гули ҳамаи навъҳои он кабуд аст. Беҳтарини ҳамааш …

Инро дар баъзе мавзеъҳо тоҷикон ҷома (чапон)-и қурбоққа ҳам меноманд, дар обҳо, одатан, пайдо мешавад. Беҳтаринаш он аст, ки дар обҳои ширин ба ҳам расида бошад. Мизоҷаш дар дараҷаи дувум сард ва тар аст. Хислатҳои шифобахши он: онро кӯфта, батанҳоӣ ё бо орди ҷав якҷо карда гузошта банданд, хунравиро аз ҳар …

Ҷамилак — Ин гиёҳест кӯҳӣ, баргаш монанди барги кокутӣ мебошад, монанди райҳон бӯйи хуш дорад — ин аз ҷинси райҳон ва кокутӣ мебошад. Бӯяш мобайни бӯйҳои наъноъ ва пудинаи даштӣ буда, гӯё аз ҳар ду мураккаб гаштааст. Гулаш сафеди моил ба сурхӣ, тухмаш резатар аз тухми райҳон. Дар заминҳои офтобрӯяи кӯҳсор …

Шоҳитара — ин исми тоҷикист ва маънояш султони гаёҳҳост. Ин растанӣ ду навъ аст: якеро баргаш монанди баргҳои кашниз реза ва андак хокистариранг. Гулаш бунафш ва реза; дигареро барг аз он васеътар, сабзранг ва гулаш сафед аст. Таъми ҳар ду навъаш ҳам талх бо каме тезӣ. Мизоҷаш мураккабқувват, дар гармиву сардӣ …

Сиёҳдона (Cие дона) — ин тухми растании бӯстонист ба монанди тухми арпабодиён, вале аз он дарозтару бориктар, рангаш сиёҳ ва бӯяш тунд мебошад. Гулаш зарди моил ба сафедӣ ва инчунин бунафш низ мешавад. Баргаш дарозаки нӯгдор, тухмаш дар ғилофи калонтар аз ғилофи тухми банг (кирмрезонак) аст. Қувваташ то ҳафт сол …

Ғофат  — ин гиёҳро ғофис ҳам меноманд ва ба русӣ репейник аст, вале ҳаргиз мушхор нест. Растаниаш хорнок, баргаш сербару дароз ва пашмакдор аст. Аз миёнаҷойи баргҳои он шохи миёнхолии дағал мерӯяд. Гулаш кабуди бунафш ва дарозак. Таъми тамоми қисмҳои гиёҳи он бисёр талх, ҳатто аз сабир ҳам талхтар аст, …

Карвиё — Ин зираи сиёҳ аст, ки зироат мекунанд ва ҳам саҳроӣ дорад. Баргаш монанди барги шабит, гулаш низ чатрӣ монанди гули шибит аст, сафедранги моил ба кабудӣ, ки ба гули бӯстонии он шабоҳат дорад. Дар тиб навъи бӯстониашро ба кор мебаранд. Тухмаш дар ҳаҷм ба андозаи зираи сафед, тезтаъм, талх. …