Искандари румиро пурсиданд: «Диёри Машриқу Мағриб ба чӣ гирифтӣ, ки мулуки пешинро хазоин ва умру лашкар беш аз ин будааст ва чунин фатҳе муяссар нашуд?» Гуфто: – Ба авни худои азза ва чалла ҳар мамлакатеро, ки гирифтам, раияташ наёзурдам ва номи подшохон чуз ба накўӣ набурдам. Бузургаш нахонанд аҳли хирад, …
Муфассал »Канизаки чини
Якеро аз мулук канизаке чини оварданд. Хост, дар ҳолати мастӣ ба вай ҷамъ ояд. Канизак мамониат кард. Малик дар хашм рафт ва мар ўро ба сиёҳе бахшид, ки лаби забаринаш аз параи гўшу бини даргузашта буд ва зеринаш ба гиребон фуру хишта. Ҳайкале, Сахри ҷиннӣ аз талъаташ бирамидию айн-ул-катар аз …
Муфассал »Ҳорун ар Рашид
Ҳорун -ар-Рашидро чун мулки Миср муссалам шуд, гуфт: – Ба хилофи он тоғӣ, ки ба ғурур малики Миср даъвои худоӣ кард, набахшам ин мамлакатро магар ба хасистарини бандагон. Саёҳе дошт номи ў Хазиб. Мулки Миср ба вай арзони дошт ва гуянд: «Ақлу дирояти ў то ба ҷое буд, ки тоифаи …
Муфассал »Гуноҳ аст
Гурўҳе ҳукамо ба ҳазрати Кисро ба маслиҳати-дар сухан хаме нуфтанд ва Бузургмеҳр, ки меҳтари эшон буд, хомўш. Гуфтандаш: – Чаро ба мо дар ин баҳс сухан нагўӣ? Гуфт: – Вазирон бар мисоли атиббоанду табиб дору надиҳад ҷуз соқимро. Чун бинам, ки раъи шумо барсавоб аст, маро бар сари он сухан …
Муфассал »Муждае пеши Анушервон
Касе муждае пеши Анушервони одил оварад, ки шунидам, фалон душмани туро худой бардошт. Гуфт: – ҳеч шунидӣ, ки маро бигузошт? Агар бимурд аду, ҷои шодмонӣ нест, Ки зиндагонии мо низ ҷовидонӣ нест.
Муфассал »Ду бародар
Ду бародар яке хидамати султон кардӣ ва дигаре бо зўри бозу нон хўрдӣ. Боре тавонгар гуфт дарвешро, ки «Чаро хидмат накунӣ, то аз машаққати кор кардан бираҳӣ?». Гуфт: – Ту чаро кор накунӣ, то аз маззалати хидмат раҳои ёби, ки хирадмандон гуфтаанд: «Нони худ хўрдану нишастан беҳ, ки камари зарин …
Муфассал »Тоифаи бузургон
Бо тоифаи бузургон ба кишти нишаста будам. Заврақе дар паи мо ғарк шуд. Ду бародар ба гирдобе дарафтоданд. Яке аз бузургон гуфт маллоҳро: «Бигир ин ҳардувонро, ки ба ҳар яке панҷоҳ динорат диҳам». Маллоҳ дар об афтод, то якеро бироҳанд, он дигар ҳалок шуд. Гуфтам: – Бақияти умраш намонда буд. …
Муфассал »Писарони Ҳорун-ар-Рашид
Яке аз писарони Ҳорун-ар-Рашид пеши падар омад хашмолуд, ки фалон сархангзода маро дашноми модар дод. Ҳорун аркони давлатро гуфт: – ҷазои чунин кас чи бошад? Яке ишора ба куштан кард ва дигаре ба мусодира ва нафи. Ҳорун гуфт: – Эй писар, карам он аст, ки авф кунӣ ва агар натавони, …
Муфассал »Ҳикояи Соҳибдиле
Яке аз вузаро ба зердастон раҳмат оварди ва салоҳи ҳамгинон ба хайр таввасут намудӣ. Иттифоқан ба хитоби малик гирифтор омад. Ҳамчунон дар истихлоси ў саъй карданд ва муваккилон дар муоқибаташ мулотифат намуданд ва бузургон зикри сирати хубаш ба афвоҳ бигуфтанд, то малик аз сари итоби ў даргузашт, Соҳибдиле бар ин …
Муфассал »Шайёд
Шайёде гесувон бофт, ки ман алавиям ва бо қофилаи ҳиҷоз ба шахр даромад, ки аз ҳаҷ ҳамеоям ва қасидае пеши малик бурд, ман гуфтам, неъмати бисёраш фармуд ва икром кард. Яке аз нудамон ҳашрати подшоҳ, ки аз сафари дарё омада буд, гуфт: – Ман уро иди азҳо дар Басра дидам, …
Муфассал »