МЕЪЁРҲОИ МАВҶУДОТИ ЗИНДА

То солҳои наздик олимон ақида доштанд, ки мавҷудоти зинда аз ғайризинда бо мубодилаи моддаҳо, ҳаракат, барангезиш, инкишоф, мутобиқат фарқ менамоянд. Вале тадқиқотҳои минбаъда нишон доданд, ки чунин хосиятҳо дар алоҳидагӣ дар табиати ғайризинда низ вомехўранд, бино бар ин онҳо хосиятҳои махсуси ҳаёт шуда наметавонанд.

Мувофиқи маълумотҳои илмии ҳозира табиати зинда аз табиати ғайризинда бо 12 хосият фарқ мекунад:

1. Таркиби махсуси химиявӣ;
2. Мубодилаи модда дар организмҳо;
3. Ягонагии сохтори ташаккул. Ҳамаи организмҳои зинда ба кадом гурўҳи таснифотие, ки дохил нашаванд, сохти ҳуҷайравӣ доранд. Ҳуҷайра, чи хеле гуфта гузаштем, воҳиди ягонаи сохтор ва воҳиди ягонаи инкишофи ҳамаи организмҳои зиндаи рўи Замин мебошад.
4. Репродуксия;
5. Тағйирпазирӣ
6. Сабзиш ва инкишоф
7. Ангезиш чист?
8. Мустақилият
9. Худидора
10. Мунтазамӣ. Тағйиротҳои даврии муҳит ба табиати зин-да ва низоми организмҳо таъсири хеле назаррас мерасонанд. Дар биология мафҳуми мунтазамӣ маънои тағйиротҳои даврии функсияҳои физиологиро дорад. Дар инсон низоми хоб ва бедорӣ, дар ҷонварон низоми хоби мавсимӣ ба мушоҳида мерасад, масалан, дар баъзе ҳайвоноти ширмак (юрмон, хорпушт, хирс) ва ғайраҳо (расми 1.3). Мунтазамӣ ба ҳамоҳангсозии фаъолияти организм бо муҳити беруна мувофиқи мақсад аст.
11. Вобастаги ба Энергия.

Саволҳо барои санҷиш:

1. Хусусиятҳои умумии ҳаётро шарҳ диҳед.
2. Хусусиятҳои мухталифи ҳаёт дар зинаҳои гуногуни ташаккул чӣ гуна зоҳир мешаванд?