То нимаи дуюми асри XV одамони аврупо асосан дар бораи Европа. Осиё ва қисмҳои соҳилии Африка тасаввурот доштанд. Дар бораи дигар қисмҳои хушкӣ маълумоте надоштанд. Бинобар ин олимон дар харитаи тартибдодаи худ фақат ҳамон материкҳо ва баҳру уқёнусҳои иҳотакардаашонро нишон додаанд. Он харитаҳо ғалатҳои зиёд доштанд. Харитаи оламе, ки олими …
Муфассал »ТАСАВВУРОТИ ОДАМОНИ ҚАДИМ ДАР БОРАИ ЗАМИН
Ҳаёт ва фаъолияти инсони давраи ибтидоӣ ба табиати атрофаш зич алоқаманд буд. Ӯ ҳамчун маводи хӯрокй меваи растаниҳоро ҷамъ намуда, моҳӣ ва ҳайвоноти ваҳширо шикор мекард. Барои гум накардани мавзеъҳои аз неъмат бой ва шикор дар танаи дарахтон ва сангҳои сари роҳ нишона ва аломатҳо мекашид. Дониши географии одамон оид …
Муфассал »АҚОИД-УН-НИСО – МАЗМУНУ МУНДАРИҶААШ
Соли таълифи асар зикр нашудааст ва аз ишораҳои муаллиф пайдост, ки он пеш аз «Кони лаззат ва хони неъмат» эҷод карда шудааст. Муаллиф ин асарашро «…мухтасарест дар баёни аҳволу афъоли занон» мегуяд. «Ақоид-ун-нисо» аз нигоҳи сохтор низ ҷолиб буда, дорои муқаддима ва 16 боби хурд-хурд мебошад. Дар муқаддимаи рисола муаллиф …
Муфассал »КОНИ ЛАЗЗАТ ВА ХОНИ НЕЪМАТ
Ин асарро Қорӣ Раҳматуллоҳи Возеҳ солҳои 1880-81 таълиф кардааст. Асар аз ду ҷилд иборат буда, дорои муқаддима, ду матлаб ва хотима мебошад. Муқаддима ва матлаби якум дар ҷилди якум, матлаби дуюм ва хотима дар ҷилди ду ҷой дода шудааст. Дар муқаддима оид ба 18 навъи нон, дар матлаби якум, ки …
Муфассал »ҚОРИ РАҲМАТУЛЛОҲИ ВОЗЕҲ
Яке аз шоирони тавонои адабиёти нимаи дуюми асри XIX тоҷик Қорӣ Раҳматуллоҳи Возеҳ буда, соли 1818 дар шаҳри Бухоро дида ба дунё кушодааст. Возеҳ дар ибтидо дар дабиристони Қориён таҳсил намуда, баъди хатми таълимкадаи мазкур ба мадраса дохил мешавад. Яке аз устодони бонуфузи ӯ дар мадраса домулло Ҳоҷибойи Хӯҷандӣ буда, …
Муфассал »МУҲАММАДСИДДИҚИ ҲАЙРАТ
Яке аз шоирони тавонои ибтидои асри XX тоҷик Муҳаммадсиддиқи Ҳайрат аст, ки бо эҷодиёти худ ба адабиёти давр ва минбаъда таъсири муайян гузоштааст. Ҳайрат соли 1878 дар гузари Арӯсони Бухоро таваллуд ёфтааст. Номи шоир Муҳаммадсиддиқ буда, «Ҳайрат» тахаллуси адабии ӯст. Падари шоир дар масҷиди гузари Арӯсон муаззин буда, барои тарбияи …
Муфассал »Пахтатозакунак – Дастгоҳи замони қадим
Бо ин дастгоҳ то солҳои 1940-1950-ум дар сарзамини Осиёи Миёна мардуми тоҷику дигарон тавассути он пахтаро ғоз карда аз он ришта месохтанд.
Муфассал »Мӯкӣ ва кафш – ин пояфзоли таърихии тоҷикон
Мӯкӣ ва кафш – ин пояфзоли тоҷикон дар замони қадим мебошад. Тақрибан то солҳои 1950-ум мардуми Осиёи миёна «Мӯкӣ» ва «Кафш» мепушиданд ва ин намуди пояфзол аз чарму чӯб тайёр карда мешуд, кик и нисбати фояфзоли ҳозиразамон хеле вазини буд. Мӯки барои дар фасли сард ва «Кафш» барои фасли гарм …
Муфассал »Хусусиятҳои бадеии ашъори Шамсуддин Шоҳин
Ҳарифи табъи расои ту кас нашуд, Шоҳин, Зи бас ягонаи офоҳ дар сухандонист. Шамсуддин Шоҳин дар адабиёти нимаи дуюми асри XIX яке аз он шоиронест, ки дар ҳамаи навъҳои шеър эҷод кардааст. Тозакриҳои Шоҳин дар қасида, ғазал, қитъа, рубоӣ, тарҷеот, мусаммати мухаммас, маснавӣ ва ғайра хеле устодона аст. Шоҳин аз …
Муфассал »Мазмуни манзумаи «Тӯҳфаи Дӯстон»
Маснавии «Тӯҳфаи дӯстон» дуюмин асари калони Шоҳин буда, дар пайравии «Бӯстон»-и Саъдии Шерозӣ таълиф шудааст. Ин асар нотамом аст. Шоҳин онро дар мавзӯи панду андарз, мавъизату насиҳат ва умуман тарбияи инсон хостааст эҷод намояд. Вале шоир мебинад, ки тавассути андарз сиёсатмадорони асрро бо роҳи рост ҳидоят кардан маҳол ва ҳатто …
Муфассал »