Home / Jamiyat / EKSPERTIZAI ILMI VA ILMI-TEHNIKI

EKSPERTIZAI ILMI VA ILMI-TEHNIKI

QONUNI JUMHURII TOJIKISTON

DAR BORAI EKSPERTIZAI ILMI VA ILMI-TEHNIKI

(Akhbori Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston, soli 2010, №1, mod. )

Qonuni mazkur munosibathoro vobasta ba guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki ba tanzim darovarda, obekthoi muhimi jamiyatiro, ki zarurat ba ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki dorand, muayyan mekunad, huquq va uhdadorihoi asosii farmoishgaron va ijrokunandagoni ekspertizai ilmi va ilmi-tekhnikiro muqarrar menamoyad.

BOBI 1. MUQARRAROTI UMUMI  

Moddai 1. Mafhumhoi asosi

Dar Qonuni mazkur mafhumhoi asosii zerin istifoda meshavand:

– ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki – namudi faoliyati ilmi-tahqiqoti oid ba guzarondani tahqiqot, tahlil va arzyobii ilmii obekthoi ekspertiza, tayyor namudan va ba rasmiyat darovardani khulosai eksperti nisbati in obektho, ki baroi qabul namudani qarorhoi muhimi jamiyati zarurand;

– ekspert – shakhsi voqei, ki dar tashkiloti makhsus yo mustaqilona faoliyat namuda, oid ba ijroi vazifahoi guzoshtai ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki takhassusi baland va tajribai kasbi dorad;

-khulosai ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki – hujjati omodanamudai ijrokunandai ekspertiza, ki oid ba obekti ekspertiza khulosahoi asosiro dar bar megirad.

Moddai 2. Qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar borai  ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki

Qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar borai ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki ba Konstitutsiyai (Sarqonuni) Jumhurii Tojikiston asos yofta, az Qonuni mazkur, digar sanadhoi meyorii huquqii Jumhurii Tojikiston, hamchunin sanadhoi huquqii baynalmilalie, ki Tojikiston onhoro etirof namudaast, iborat meboshad.

Moddai 3. Vazifahoi ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki

Vazifahoi asosii ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki az inho iboratand:

– tahqiqi voqeii majmuii obekthoi ekspertiza;

-sanjishi muvofiqati obekthoi ekspertiza ba talabot va meyorhoi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston;

-arzyobii muvofiqati obekthoi ekspertiza ba sathi imruzai donishhoi ilmi, tekhniki va tekhnologi, samthoi afzaliyatnoki inkishofi ilmi-tekhniki, prinsiphoi siyosati davlati oid ba ilmu tekhnika, talaboti bekhatarii ekologi va manfiathoi iqtisodi;

-tahlili samaranokii istifodai imkoniyathoi mavjudai ilmi-tekhniki, arzyobii natijai korhoi ilmi-tahqiqoti, korkardhoi tajribavi-konstruktori va tekhnologi;

– peshguii oqibathoi ilmi-tekhniki, ijtimoi-iqtisodi va ekologii tatbiqi barnomaho, loihaho va peshnihodhoe, ki obekti ekspertiza meboshand;

-tahiyai khulosahoi asosnoki eksperti oid ba hamai masalahoi omukhtashavanda (az jumla tavsiyahoi mablagguzorishavanda);

-jalbi jomeai ilmi ba halli masalahoi tashkili tahqiqoti ilmi va afzun gardonidani samarai korhoi eksperti.

Moddai 4. Prinsiphoi ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki

Prinsiphoi asosii ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki az inho iboratand:

– salohiyatnoki va sathi balandi kasbii shakhsoni voqei va huquqie, ki ekspertiza meguzaronand;

-munosibati ilmi, tahqiqi purra, hamajoniba va voqeii obekthoi ekspertiza, tamini asosnokii natijahoi ekspertiza;

– mustaqiliyat va himoyai huquqi ishtirokkunandagoni ravandi eksperti hangomi az tarafi onho ijro namudani faoliyati kasbi;

– tamoyul ba sathi jahonii inkishofi ilm va tekhnika, meyorho va qoidahoi bekhatarii tekhnologi va ekologi, talaboti standartho va sozishnomahoi baynalmilali;

– tashkili bonizomi korhoi eksperti va tamini meyori va ilmiyu metodii onho;

– ba nazar giriftani afkori jamiyati oid ba masalai mavridi ekspertiza qarordoshta;

– javobgari baroi durusti, purragi va asosnokii tavsiyahoi ekspertiza;

– shaffofiyati ekspertiza.

Moddai 5. Namudhoi ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki

1.Ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki metavonad az rui mohiyat davlati, jamiyati va makhsus va az rui tartibi guzarondan ibtidoi, takrori, ilovagi va komissioni boshad.

2.SHartho va tartibi guzaronidani namudhoi gunoguni ekspertizai ilmi va ilmi-tekhnikiro Qonuni mazkur muqarrar menamoyad.

Moddai 6. Obekthoi ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki

  1. Obekthoi ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki iboratand az:

– loihaho, barnomaho, tekhnologiyaho, peshnihodhoi sathu mazmuni gunogun, ki az rui onho tahlili asosnoki ilmi anjom doda shuda, dar bobati muvofiqi maqsad budani qabul, tatbiq, istifoda va vusati badii onho khulosa doda meshavad;

– namunahoi tekhnika (az jumla harbi), obekthoi sanoati, inshoot, padidahoi tabii, tekhnologiyahoe, ki doir ba onho giriftani khulosahoi ilman asosnoki eksperti talab karda meshavad.

  1. Ba ekspertizai hatmii ilmi va ilmi-tekhniki inho shomiland:

– barnomahoi davlati va millii ilmi, ilmi-tekhniki va tekhnologi;

– loihahoi barnomahoi baynidavlatii ilmi va ilmi-tekhniki dar sohai hamkorii ilmi va ilmi-tekhniki;

– barnomahoi sohavi va baynisohavi dar faoliyati ilmi, ilmi-tekhniki va tekhnologi;

– barnomahoi ilmi-tekhnikii doroi ahamiyati ijtimoi, loihahoi innovatsioni va investitsionii sathu tayinoti gunogun, inchunin natijahoi tatbiqi in barnomaho va loihaho;

– tahqiqoti dissertatsioni, peshnihodhoi ratsionalizatori, ikhtiroot;

– loihahoi sanadhoi meyorii huquqi oid ba tanzimi faoliyat dar sohai ilm va ilmu tekhnika;

– asosnomahoi tekhniki-iqtisodii barnomaho, loiha va qarorho doir ba sokhtan, navsozi, barhamdihi, bozdoshtan, nigohdorii majmaahoi istehsolivu tekhnologi va sistemahoi tekhniki, ki bo ishtirok yo nazorati davlat sokhta meshavand;

– asosnomahoi ilmi va ilmi-tekhnikii qarorhoe, ki ba peshgiri va bartaraf namudani oqibathoi vaziyati favqulodda va falokathoi tekhnogeni aloqamandand;

– korhoe, ki ba daryofti joizahoi davlati dar sohai ilm va tekhnika peshbari shudaand.

  1. Bo tashabbusi tashkilotho va muassisahoe, ki halli masalahoi dakhldor ba salohiyati onho marbutand, inho ekspertiza karda meshavand:

– loihahoi judogonai ilmi-tekhniki va tekhnologi, hamchunin mahsuloti ilmi-tekhniki;

– korhoi ilmi-tahqiqotii (doroi janbahoi bunyodi va amali) samthoi gunogun;

– korhoi tajribavi-konstruktori va majmui korhoe, ki dar asosi suporishhoi tekhniki bo maqsadi korkardi hujjathoi dakhldor ijro  meshavand;

– korhoi ilmii dar shakli dastnavisho, maruzaho, monografiyaho yo dasturhoi makhsus omodashuda;

– asosnomahoi tekhniki-iqtisodi, naqshahoi konseptuali,  tijorati va loihahoi investitsioni;

– ravandhoi tatbiqi natijahoi tahqiqot va korkardhoi ilmi, navhoi digari faoliyati ilmi, ilmi-tekhniki va tekhnologi;

– obekthoi digari faoliyati ilmi va ilmi-tekhnikie, ki nisbati onho zarurati guzaronidani ekspertiza pesh meoyad.

 

Moddai 7. Subekthoi ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki

1.Subekthoiekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki farmoishgaron va ijrokunandagoni ekspertiza va hamchunin digar ishtirokkunandagoni faoliyati ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki meboshand.

2.Farmoishgaroni ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki maqomoti davlati, tashkilothoi jamiyati va baynalmilali, shakhsoni voqei va huquqi, ki ba guzaronidani in ekspertiza manfiatdorand, buda metavonand.

  1. Farmoishgaron mavzu va mazmuni ekspertizaro muayyan mekunand, suporishhoi guzarondani onro tartib medihand, mablagguzorii korhoi zaruri, pardokhti khidmati tashkil­kunandagoni ekspertiza va kori eksperthoro tamin va khulosahoi ekspertii peshnihodshudaro barrasi menamoyand.
  2. Ijrokunandagoni ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki tashkilothoi eksperti va shakhsoni voqei – eksperthoe meboshand, ki oid ba mavzui ekspertiza takhassusi lozimi va tajribai kasbi dorand.
  3. Ekspertho dar tashkilothoi eksperti yo mustaqilona kor karda, dar ekspertiza bevosita ishtirok menamoyand, obekti ba onho peshnihodshudaro meomuzand va arzyobi mekunand, oid ba guzaronidani tahlili durust va purrai obekt, asosnokii tavsiyaho va muvofiqati onho ba talaboti farmoishgari ekspertiza masuliyat dorand.
  4. Dar simoi yak shakhs yakjo kardani vazifahoi ekspert va muallifi korkardi arzyobishavanda va yo shakhsi baroi himoyai u manfiatdor ijozat doda nameshavad.

 

Moddai 8.  Sertifikatsiya, attestatsiya va akkreditatsiyai faoliyati eksperti

  1. SHakhsoni voqeie, ki ba tavri doimi yo kasbi faoliyati ekspertiro ijro menamoyand va shakhsoni huquqie, ki dar oinnomaashon chunin faoliyat peshbini shudaast, boyad az sertifikatsiyai hatmii davlati guzarand va sertifikatero, ki takhassusi dorandai onro dar masalahoi guzaronidani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki tasdiq menamoyad, daryoft namoyand.
  2. Baroi shakhsoni voqei va huquqie, ki shahodatnomai davlatii takhassusi dorand, sertifikatho metavonand bo hujjathoi digar ivaz karda shavand. SHakli hujjathoe, ki sertifikatro ivaz mekunand va ba ijroi faoliyati eksperti (peshnihodi khizmatrasonii eksperti) be daryofti sertifikat huquq medihand, az jonibi maqome, ki Hukumati Jumhurii Tojikiston onro vakolatdor namudaast, muayyan karda meshavad.
  3. Tashkilothoi (muassisahoi) ilmii Akademiyai ilmhoi Jumhurii Tojikiston va akademiyahoi sohavie, ki faoliyati khudro az hisobi mablaghoi bujeti davlati amali mekunand, muassisahoi tahsiloti olii kasbie, ki Vazorati maorifi Jumhurii Tojikiston onhoro az attestatsiya guzaronidaast, muassisahoi peshbari ilmi-tahqiqoti va muassisahoi loihakashii vazoratu idoraho metavonand faoliyati ekspertiro be sertifikatsiyai ilovagi dar asosi nizomnomahoi qabulshuda, ki dar onho chunin faoliyat peshbini shudaast, ijro namoyand.
  4. Muvofiqati imkoniyathoi ijrokunandai ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki ba talaboti meyori baroi tamini sharthoi guzarondani ekspertiza va sifati natijahoi on hangomi akkreditatsiyai onho dar maqomot va tashkilothoe, ki ba guzarondani ekspertizai hatmii ilmi va ilmi-tekhniki vakolatdorand, tasdiq karda meshavad.
  5. Ba eksperte, ki ba tartibi muqarrarshuda attestatsiya va akkreditatsiyaro guzashtaast, maqomi eksperti kategoriyai muayyan doda meshavad.
  6. Tartibi guzaronidani sertifikatsiya, attestatsiya va akkreditatsiyai davlatii tashkilothoi eksperti va eksperthoro Hukumati Jumhurii Tojikiston muayyan mekunad.
  7. Akkreditatsiyai shahrvandoni khoriji, shakhsoni beshahrvand ba sifati ekspert bo nazardoshti talaboti Qonuni mazkur, shartnomaho va sozishnomahoi baynalmilali surat megirad.
  8. Rad kardani sertifikatsiya, attestatsiya va akkreditatsiyai ijrokunandai ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki metavonad bo tartibi sudi etiroz karda shavad.

 

BOBI 2. HUQUQ VA uHDADORIHOI SUBEKTHOI EKSPERTIZAI ILMI VA

ILMI-TEHNIKI

 

Moddai 9. Huquq va uhdadorihoi farmoishgari ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki

  1. Farmoishgariekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki huquq dorad:

– dar borai zarurati guzaronidani ekspertizai ibtidoi, takrori, ilovagi yo komissionii ilmi va ilmi-tekhniki qaror qabul kunad, agar Qonuni mazkur tartibi hatmii guzaronidani chunin espertizaro muqarrar nakarda boshad;

– tashkiloti ekspertii (eksperti) ekspertizai ilmi va ilmi-tekhnikiro intikhob namoyad, dar borai guzaronidani on mashvarat girad;

– bo tashkilothoi ekspertii (eksperthoi) ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki bo rioyai talaboti Qonuni mazkur shartnoma bandad;

– dar guzaronidani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki ishtirok namoyad, agar Qonuni mazkur yo shartnomai guzaronidani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki talaboti digarro peshbini nakarda boshad;

– bo khulosahoi marhilavi va nihoii ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki shinos shavad;

– bo rizoiyati tashkiloti eksperti (ekspert) ba obekti ekspertiza dar rafti ekspertiza tagyirot vorid namoyad;

– dar borai rafti ekspertiza bo tartibi muqarrarshuda ittilo girad, ba tashkiloti eksperti (ekspert) dar borai mohiyati ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki tavzehot, erodho, peshnihodhoi khatti yo dahoni peshnihod namoyad;

– ikhtiyordorii sohibmulkro ba natijai ekspertiza rioya namoyad, agar Qonuni mazkur yo shartnomai pudratibaroi guzaronidani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki talaboti digarro peshbini nakarda boshad.

  1. Farmoishgari ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki uhdador ast:

– ba tashkiloti ekspertii (eksperti) ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki dar guzarondani tahlili hamajoniba, voqei, majmui va ilman asosnoki obekthoi ekspertiza, omoda kardani arzyobii novobastai eksperti musoidat namoyad;

– ba tashkiloti eksperti (ekspert) baroi guzaronidani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki oid ba obekthoi ekspertiza dar muhlati muqarrarnamudai shartnoma mavod, ittiloot, hisobho, nishondodho, malumoti ilovagii lozimiro dihad;

– dar faoliyati khud khulosai ekspertizai ilmi va ilmi-tekhnikiro istifoda barad va dar mavridhoi dar Qonuni mazkur peshbinishuda obekti ekspertiza va mavodi marbut ba onro ba ekspertizai takrori yo ilovagi peshnihod namoyad;

– sharthoi makhfiyatro hangomi tashkili ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki, az jumla pinhon nigoh doshtani nomu nasabi eksperthoro rioya namoyad;

– muzdi kori tashkiloti eksperti (ekspert)-ro tibqi shartnoma dar borai guzaronidani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki pardokht namoyad;

– ba tashkiloti eksperti (ekspert) tovoni zarari manavi va moddiro, ki hangomi guzaronidani ekspertiza bo amali nodurusti khud rasonidaast, jubron namoyad.

  1. Farmoishgar bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston baroi vayron kardani sharthoi shartnoma dar borai guzaronidani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki va qabuli qarorhoi beasosi vobasta ba tasdiq kardan yo nakardani natijahoi ekspertiza masul meboshad.

 

Moddai 10. Huquqho va uhdadorihoi ijrokunandai ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki

  1. Ijrokunandai ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki (tashkiloti eksperti, ekspert) huquq dorad:

– oid ba hamai masalahoe, ki ba mavzu va metodologiyai guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki dakhl dorand, ozodona andesha bayon namoyad;

– dar tahqiq, tahlil va arzyobii obekthoi  ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki dar hamai marhilaho ishtirok namoyad;

– mavod, hisobho va asosnomahoi ilovagii zaruriro baroi omoda kardani khulosahoi voqei darkhost namoyad;

– bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston yo shartnoma dar borai guzaronidani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki oid ba obekti ekspertiza malumoti boetimodro daryoft namoyad;

– ba makhzani malumot, manbahoi digari ittilooti ilmi–tekhniki oid ba masalahoi marbut ba mavzui ekspertiza ozodona dastrasi doshta boshad.

  1. Qonunguzorii Jumhurii Tojikiston yo shartnoma baroi guzaronidani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki metavonand huquqhoi digarro ba ijrokunandai ekspertiza (tashkiloti eksperti, ekspert) peshbini namoyand.
  2. Ijrokunandai ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki (tashkiloti eksperti, ekspert) uhdador ast:

– ba farmoishgari ekspertiza hujjathoero, ki guzashtani sertifikatsiya, attestatsiya va akkreditatsiyaro tasdiq menamoyand yo hujjathoi digarro, ki tajriba va sathi ilmi-tekhnikii tashkiloti eksperti va darajai takhassusi eksperthoi baroi guzaronidani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki jalbshudaro tasdiq mekunand, nishon dihad;

– sharthoi makhfiyati malumoti az farmoishgari ekspertiza giriftashuda va dar mavodi ekspertiza joydoshtaro, ki qonun va shartnoma dar borai guzaronidani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki peshbini namudaand, rioya kunad;

– dar mavridhoi zaruri dar nazdi farmoishgar masalai ba ekspertiza ba tavri ilova jalb namudani mutakhassisoni sohahoi ba ham nazdik yo makhsusi ilm, tekhnika va istehsolotro pesh guzorad.

  1. Ekspert – ishtirokchii ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki baroi natijahoi on, az jumla baroi der az muhlat, besifat va gayriqonuni guzarondani ekspertiza, ijro nakardani uhdadorihoi shartnomavi, be ijozat oshkor namudani malumoti khidmati, giriftani inomhoi pulivu moddi az shakhsoni voqeiyu huquqii manfiatdor javobgarii shakhsi dorad.
  2. Ekspert hangomi guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki dar intikhobi usulhoi guzarondani ekspertiza mustaqil ast va oid ba obekthoi ekspertiza bo takya ba natijahoi tahqiqoti muvofiqi donishhoi makhsusi khud guzarondaash khulosa medihad.
  3. Rasondani tasir ba ekspert az jonibi namoyandai farmoishgar yo shakhsoni digari ba guzarondani ekspertiza manfitdor man ast.
  4. SHakhsone, ki dar rasondani tasir ba ekspert gunahkoranad, tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba javobgari kashida meshavand.

 

BOBI 3. TARTIBI GUZARONDANI EKSPERTIZAI ILMI VA ILMI-TEHNIKI

Moddai 11. Asosho baroi guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki

  1. Ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki az rui talaboti qonun yo bo tashabbusi farmoishgari ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki guzaronda meshavad.
  2. Bayni farmoishgar va ijrokunandai ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki baroi guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki shartnoma basta meshavad.
  3. Ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki dar asosi ozmun amali karda nameshavad.

 

Moddai 12. Tayini ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki

Ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki dar asosi qarori guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki tayin megardad. Qaror dar borai guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki boyad doroi malumoti zerin boshad:

– sana va makoni qabuli qaror;

– asosi tayini ekspertiza;

– suporishhoi baroi ekspertiza guzoshtashuda;

– obektho va mavodhoi baroi ekspertiza peshnihodshuda;

– sharthoi makhsusi munosibat bo obekthoi tahqiqoti eksperti, agar onho zarur boshand;

– nomi tashkiloti eksperti (malumot dar borai ekspert), ki guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki ba onho suporida shudaast;

– malumoti digar.

Moddai 13. SHartnoma baroi guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki

1.Dar shartnoma baroi guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki muayyan karda meshavand:

– tarafhoi shartnoma;

– mavzu va obekti ekspertiza;

– sharthoi guzarondani ekspertiza;

– huququ uhdadorihoi tarafho;

– muhlati guzarondani ekspertiza;

– tartibi mablagguzori;

– sharthoe, ki ba tagyir yo qati munosibathoi shartnomavi tasir merasonand;

– masuliyati tarafho baroi ijro nakardan yo nomatlub ijro kardani sharthoi shartnoma;

– sharthoi digari baroi tarafho muhim.

  1. Dar shartnoma baroi guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki sharthoi ilovagii zerinro zikr namudan mumkin ast:

– huquqi molikiyat ba natijahoi nihoi, marhilavi va ilovagii ekspertiza;

– uhdadorii farmoishgar dar borai peshnihod namudani ittilooti makhsus oid ba obekt va mavzui ekspertiza ;

– shartho va nizomi dastrasi ba mavodi malumotdihi va ittilooti, makhzani malumot va manbahoi digari ittiloot, ki sirri davlati, tijorati yo akhbori digari makhfi dorand;

– shartho va tartibi jalbi mutakhassison baroi ishtirok dar faoliyati alohidai ravandi eksperti;

– sharthoi digari ilovagi.

  1. Qismi hatmii shartnoma dar borai guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki suporish baroi guzarondani ekspertiza meboshad, ki dar on boyad mavzui ekspertiza va meyorhoi arzyobii obekti ekspertiza muayyan gardida boshand.
  2. SHartnoma baroi guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki mumkin ast dar namudi shartnomai pudrati baroi ijroi korhoi ilmi-tahqiqoti basta shavad.
  3. Namud va shakli mushakhkhasi shartnomaro baroi guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki bo bahisobgirii sharoiti mushakhkhasi guzarondani ekspertiza va muqarraroti qonunguzorii Jumhurii Tojikiston farmoishgar muayyan mekunad.

 

            Moddai 14. Hususiyathoi guzarondani ekspertizai davlati, jamiyati va makhsusi ilmi va ilmi-tekhniki

1.Ekspertizai davlati bo qarori maqomot va tashkilothoi davlati, ki ba tashkili guzarondani ekspertizai davlatii ilmi va ilmi-tekhniki vakolatdorand, anjom doda meshavad.

2.Hangomi guzarondani ekspertizai davlatii ilmi va ilmi-tekhniki ishtirokchiyoni ravandi eksperti ba Qonuni mazkur, sanadhoi meyorii huquqi, ki tartibi guzarondani ekspertizai davlatiro ba tanzim medarorand, takya mekunand.

3.SHakhsoni mansabdor, maqomot va tashkilothoi davlati huquq dorand, ki dar asosi khulosai ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki  qaror qabul namoyand, agar ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki bo rioyai talaboti sanadhoi meyorii huquqi, ki tartibi guzarondani  ekspertizai davlatiro  tanzim menamoyand, anjom doda shuda boshad.

4.Ekspertizai jamiyati bo tashabbusi jomeai ilmi, tashkilothoi jamiyati va shahrvandone guzaronda meshavad, ki farmoishgari ekspertizai jamiyatii ilmi va ilmi-tekhniki meboshand.

5.Ekspertizai jamiyati  mumkin ast dar har guna sohai faoliyati ilmi va ilmi-tekhniki oid ba obekthoe, ki  tavajjuh va nazorati jamiyatiro talab mekunand, guzaronda shavad. Natijahoi ekspertizai jamiyati mumkin ast nashr va yo bo tartibi muqarrargardida ba maqomot va tashkilothoi dakhldor peshnihod karda shavand. Maqomot va tashkilothoi davlati hangomi qabuli qarorhoi baroi jamiyat muhim boyad tavsiyahoi ekspertizai jamiyatiro ba nazar girand.

6.Ekspertizai makhsusi ilmi va ilmi-tekhniki bo tashabbusi shakhsoni voqei va huquqi – farmoishgaroni ekspertiza, ki ba giriftani khulosahoi eksperti doir ba obekthoi mushakhkhasi ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki dar irtibot ba qaror oid ba istifodai onho dar faoliyati amali manfiatdorand, guzaronda meshavad.

7.Ekspertizai jamiyati va makhsusi ilmi va ilmi-tekhniki az tarafi tashkilothoi doroi shaklhoi gunoguni molikiyat va tobeiyati idoravi, ki dar oinnomai onho faoliyati eksperti peshbini shudaast, hamchunin az tarafi shakhsoni voqei-ekspertho, ki shuhrati kasbi va tajribai guzaronidani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhnikiro dar sohai mushakhkhasi donishhoi ilmi va ilmi-tekhniki dorand, guzaronda meshavand.

 

Moddai 15. Hususiyathoi guzaronidani ekspertizai ibtidoi, takrori va ilovagii ilmi va ilmi-tekhniki

  1. Ekspertizai ilmi va ilmi-tekhnikii ibtidoi bo maqsadi amali gardondani tadbirhoi vobasta ba tayyor kardani khulosahoi asosnok doir ba obekthoi tahqiqshavanda (arzyobishavanda) guzaronda meshavad.
  2. Ekspertizai ilmi va ilmi-tekhnikii takrori mumkin ast dar mavridi oshkor shudani vayronkoriho dar talabot va qoidahoi guzarondani ekspertizai ibtidoi va yo bo talabi farmoishgar dar mavridi mavjud budani erodhoi asosnok nisbat ba khulosai ekspertizai ibtidoi guzaronda shavad.
  3. Guzarondani ekspertizai takrori ba digar ijrokunandai ekspertiza suporida meshavad.
  4. Ekspertizai ilmi va ilmi-tekhnikii ilovagi dar obekthoe guzaronda meshavad, ki  nisbat ba onho farmoishgar holathoi navi ilmi va ilmi-tekhnikiro oshkor sokhtaast.
  5. Guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhnikii ilovagi ba hamon ijrokunanda va yo digar ijrokunandai ekspertiza suporida meshavad.

 

Moddai 16. Ekspertizai ilmi va ilmi-tekhnikii komissioni

  1. Ekspertizai ilmi va ilmi-tekhnikii komissioni ekspertizae meboshad, ki az tarafi yakchand ijrokunandai ekspertizai yak takhassusi eksperti va yo yakchand ijrokunandagoni ekspertizai takhassushoi gunoguni eksperti, ki az rui mavzu, obekt yo usuli amaliyoti eksperti nazdikand, guzaronda meshavad.
  2. Hususiyati komissionii ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki az tarafi farmoishgari ekspertiza va yo rohbari tashkilote, ki guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki ba uhdai u voguzor shudaast, muayyan karda meshavad.
  3. Tashkil va ijroi ekspertizai komissioni ba uhdai rohbari tashkilot va yo ba rohbaroni yakchand tashkilothoe, ki ba guzarondani ekspertizai komissioni uhdador gardidaand, voguzor karda meshavad.
  4. Komissiyai ekspertho maqsad, paydarpayi va hajmi tahqiqoti peshbinishudaro vobasta ba zaruriyati halli masalahoi dar nazdi onho guzoshtashuda muvofiqa mekunad. Dar hayati komissiyai ekspertho, ki guzarondani ekspertiza ba on suporida shudaast, har yak ekspert alohida va mustaqilona tahqiqot mebarad, natijahoero, ki shakhsan va eksperthoi digar ba dast ovardaand, arzyobi mekunad va doir ba masalahoi guzoshtashuda dar doirai donishhoi makhsusi khud khulosa mebarorad. YAke az eksperthoi komissiyai mazkur metavonad naqshi  rohbar-tashkilotchii ekspertizaro ijro kunad.
  5. Hulosai ekspertizai komissioni az tarafi hamai ijrokunandagoni ekspertiza imzo karda meshavad.

 

           Moddai 17. Tamini voqeiyat, hamajonibagi va purragii  ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki

Voqeiyat, hamajonibagi va purragii ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki bo tariqi zayl tamin megardad:

– intikhobi ozodi tashkilothoi eksperti va eksperthoe, ki baroi ijroi ekspertiza davat meshavand;

– bo sharthoi guzarondani sertifikatsiya va akkreditatsiyai tashkilothoi eksperti va ekspertho dar sohai ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki;

– asliyat va purragii ittiloote, ki baroi guzarondani ekspertiza peshnihod shudaast;

– salohiyati ijrokunandai ekspertiza, ki dar sohai muayyani donish sohibi tajriba va takhassusi zaruri baroi ijroi suporishi mushakhkhasi eksperti meboshad;

– huquqi ekspert baroi talab kardani peshnihodi ittiloot va malumoti ilovagi dar mavridi nopurra budan va yo ikhtilof doshtani malumoti ibtidoi, hamchunin huquqi ekspert ba radkunii asosnoki dodani khulosa;

– uhdadorii ekspert baroi dodani khulosai khatti doir ba mohiyati suporishi eksperti bo tafsiri mufassali ravand va natijahoi ekspertiza;

– javobgarii ekspert baroi munosibati sathi nisbat ba suporishi dodashuda;

– huquqi farmoishgari ekspertiza baroi arzyobii natijahoi khulosahoi ekspertiza az rui mohiyat;

– huquqi farmoishgari ekspertiza baroi tayin namudani ekspertizai ilovagi va yo takrori tibqi holathoi peshbinikardai qonun;

– huquqi peshbinikardai qonun ba shakhsone, ki ba natijahoi ekspertizai qonunan hifzshuda manfiatdorand, baroi talab kardani tayini ekspertizai ilovagi yo takrori va darkhost baroi rad kardani ekspertho.

 

Moddai 18. Ishtiroki shakhsoni seyum dar guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki

1.Dar ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki shakhsone ishtirok  karda metavonand, ki dar qonunguzori yo shartnoma dar borai guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki peshbini gardidaand.

2.SHakhsoni dar guzarondani ekspertiza ishtirokkunanda huquq nadorand, ki ba rafti jarayoni ekspertiza dakholat kunand, vale metavonand huquqhoero istifoda barand, ki onho az qonunguzorii Jumhurii Tojikiston va yo shartnoma baroi guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki barmeoyand.

  1. Ishtiroki shakhsoni begona dar mavridhoi zerin ijozat doda nameshavad:

– hangomi tartib dodani khulosai ekspertiza;

– dar jalasai ekspertho  va hangomi jambast kardani khulosaho, agar ekspertizai komissioni va yo majmui guzaronda shavad;

– agar ishtiroki onho ravandi ekspertizaro khalaldor kunad.

  1. Agar shakhsi ishtirokkunanda dar guzarondani ekspertiza ba ravandi eksperti khalal rasonad, har ekspert huquq dorad, ki amaliyoti ekspertiro bozdorad va dar in bora betakhir ba farmoishgari ekspertiza khabar dihad.
  2. Farmoishgari ekspertiza dar in mavrid boyad darkhosti ekspertro qone gardonad va yo bo tartibi muqarrargardida ekspertro ivaz namoyad.

 

Moddai 19. Hulosai ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki

  1. Hulosai ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki hujjate meboshad, ki az tarafi ijrokunandai ekspertiza omoda karda meshavad va khulosahoi asosiro doir ba obekti ekspertiza dar bar megirad.
  2. Ba khulosai ekspertiza mumkin ast andeshahoi makhsusi asosnok­shudai eksperthoe, ki ba qabuli khulosa rozi nameboshand, zamima karda shavad.
  3. Hulosai ekspertizai ilmi va ilmi-tekhnikiro, ki az tarafi ijrokunandai ekspertiza omoda gardidaast, be rizoiyati khattii u  tagyir dodan mumkin nest.
  4. Hulosai ekspertiza, ki az tarafi ijrokunandai ekspertiza omoda shudaast, ba namoyandai vakolatdori farmoishgari ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki peshnihod karda meshavad.
  5. Farmoishgari ekspertiza asosnokii khulosai ekspertiro arzyobi nakarda, rioyai talaboti suporish va shartnomaro baroi guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki taftish menamoyad va dar surati ijro shudani in talabot,  khulosai ekspertiro tasdiq mekunad.
  6. Rad kardani tasdiqi khulosai eksperti bo sababhoi norizogi ba mazmuni khulosai eksperti ijozat doda nameshavad va bo tartibi sudi ba on etiroz ovardan mumkin ast.
  7. Hulosai ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki az rui mavzu va obekti guzaronidani on metavonad musbat va yo manfi boshad, ki dar in bora dar qismi qarordodi khulosa boyad tasviyai dakhldor vorid karda shavad.
  8. Agar qarori farmoishgari ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki ba khulosai ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki mukholif boshad, nuskhai aslii khulosai ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki yakjoya bo nuskhai aslii qarori zikrshuda boyad az tarafi farmoishgar va ijrokunandai ekspertiza nigoh doshta shavad.
  9. Hulosai ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki (yo qismi asosii on) mumkin ast bo rioyai talaboti Qonuni mazkur nashr karda shavad.
  10. Hulosai eksperti molikiyati farmoishgari ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki meboshad, agar dar qonunguzorii Jumhurii Tojikiston va shartnoma baroi guzarondani ekspertiza tartibi digar peshbini nagardida boshad.
  11. Hulosai eksperti va natijahoi digare, ki dar rafti guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki ba dast omadaand, ba natijahoi faoliyati ilmi-tekhniki taalluq dorand.
  12. Hulosai ekspertizai davlatii ilmi va ilmi-tekhniki va ekspertizai makhsusi ilmi va ilmi-tekhniki baroi farmoishgari on hujjati hatmi meboshad va hangomi tahiyai qaror, ki baroi asosnok kardani on ekspertizai mazkur guzaronda shudaast, ba etibor girifta meshavad.
  13. Hulosai ekspertizai jamiyatii ilmi va ilmi-tekhniki khususiyati tavsiyavi dorad va hangomi qabul kardani qarorhoi dakhldor az tarafi farmoishgaron dar barobari khulosahoi ekspertizai davlatii ilmi va ilmi-tekhniki ba etibor girifta meshavad.
  14. Agar ekspertizai jamiyatii ilmi va ilmi-tekhnikiro tashkilote guzaronda boshad, ki baroi faoliyati eksperti sertifikati davlati dorad, on goh khulosai on az rui ahamiyat ba khulosai ekspertizai davlati barobar donista meshavad.

 

  Moddai 20. Holathoi vayron kardani qoidahoi ekspertizai ilmi  va ilmi-tekhniki

  1. Holathoi zerin vayron kardani qoidahoi guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki hisob meshavand:

– ba ekspertiza peshnihod nakardani asnodi (ittilooti) zaruri;

– taqallubkori dar mavod, malumot va raqamhoe, ki ba ekspertiza peshnihod shudaand, hamchunin malumot dar borai natijahoi guzarondani on;

– majbur kardani ekspert ba tahiyai khulosai gayrivoqeii ekspertiza;

– ba vujud  ovardani moneaho dar guzarondani ekspertiza;

– kanoragiri az peshnihodi mavodu malumot va nishondodhoi zaruri ba maqomoti makhsusi vakolatdori davlati dar sohai ekspertiza, tashkilothoi eksperti va ekspertho;

– beasos budani khulosahoi ekspertiza;

– taqallubkori dar khulosahoi ekspertiza;

– az farmoishgari ekspertiza pinhon doshtani asoshoi rad kardani ekspert;

– taqallubkori dar ittiloot va malumot dar borai natijahoi ekspertizai guzaronidashuda;

– dakholati bavosita yo bevositai gayriqonuni ba ravandi eksperti ba maqsadi rasonidani tasir ba natijahoi ekspertiza;

– az tarafi subekthoi ekspertiza vayron kardani huquqi muallifi va huquqi molikiyat nisbat ba obekti ekspertiza yo natijahoi on;

– rioya nakardani sharthoi makhfiyati ittiloote, ki az tarafi ekspert dar jarayoni kori u ba dast omadaast.

2.Vayron kardani qoidahoi ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki boisi beetibor donistani ekspertiza va khulosai ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki megardad.

 

Moddai 21. Taminoti iqtisodi va moddivu tekhnikii ekspertizai  ilmi va ilmi-tekhniki

1.Ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki az hisobi mablaghoi farmoishgar guzaronda meshavad, agar hangomi  bastani shartnoma baroi guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki tartibi digar peshbini nashuda boshad.

2.Ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki dar asosi hisobbarobarkunii bayni farmoishgar va ijrokunandai ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki anjom doda nameshavad.

3.Mablaghoi bujeti baroi guzarondani ekspertizai davlatii ilmi va ilmi-tekhniki ba mablagguzorii korhoi ilmi-tahqiqoti va tajribavi-konstruktori dokhil meshavand.

4.Ekspertizae, ki bo suporishi maqomoti davlati, tashkiloti (muassisai) davlatii dar taminoti bujet qarordoshta guzaronda meshavad, mumkin ast az hisobi mablaghoi bujetii ba in tashkilot judogardida mablagguzori karda shavad.

5.Ba uhdadorihoi farmoishgar tibqi shartnoma baroi guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki tamini moddivu tekhnikii guzarondani ekspertiza, tamin bo bino, tajhizot, naqliyot, vositahoi aloqa va monandi inho dokhil shuda metavonad.

 

 

BOBI 4. MUQARRAROTI HOTIMAVI

 

Moddai 22. Munosibathoi baynalmilali dar sohai tashkil va guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki

1.Munosibathoi baynalmilali doir ba guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki dar asosi shartnomaho va sozishnomahoi baynalmilali bo nazardoshti ananahoe, ki dar faoliyati ekspertii baynalmilali muqarrar shudaand, tanzim karda meshavand.

2.Farmoishgaron haq dorand baroi guzarondani ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki namoyandagoni tashkilothoi baynalmilalii eksperti va eksperthoi khorijiro, ki dar faoliyati eksperti ikhtisosi muvofiq dorand, davat namoyand.

3.Tashkilothoi eksperti va ekspertho metavonand ba sozmonhoi baynalmilalii eksperti dokhil shavand, hamchunin bo suporishi sozmonhoi baynalmilali, davlatho, shakhsoni huquqi va shahrvandoni khoriji ekspertizai ilmi va ilmi-tekhniki guzaronand.

 

           Moddai 23. Javobgari baroi vayron kardani Qonuni mazkur

SHakhsoni voqei va huquqi baroi vayron kardani Qonuni mazkur mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba javobgari kashida meshavand.

 

        Moddai 24. Tartibi mavridi amal qaror dodani Qonuni mazkur

 

Qonuni mazkur pas az intishori rasmi mavridi amal qaror doda shavad.

 

 

Prezidenti

Jumhurii  Tojikiston         Emomali Rahmon

 

sh. Dushanbe, 12 yanvari soli 2010,

№593

1

 

Инчунин кобед

Hurdani obi mani az tarafi mard yo zan

Hurdani obi mani az tarafi zan kori noravo va nosazo ast va inro tib mahkum …