Илм

КАЛТУЧ, чашмаи минералӣ. Дар нишебии ҷан. қ. – кӯҳи Ҳисор, дар водии д. Кофарниҳон, 0,5 км поёнтар аз деҳаи Калтуч ҷой гирифтааст. Баландиаш аз с. б. 1140 м. Дебиташ – 6 л/сон., ҳарор. обаш 30,20С. Оби чашма аз гидрокарбонатҳо, калсий, натрий таркиб ёфтааст. Бо мақсади табобати бемориҳо истифода мешавад. Ад.: …

КАЛШТЕЙН Лев Иосифович (тав. 26. 5. 1924, Кишинёв), оториноларинголог, доктори илми тиб (1968), проф. (1969), Ходими хизматнишондодаи илмии ҶШС Тоҷ. (1974), дорандаи Ҷоизаи давлатии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Сино (1979). Ин-ти тиббии якуми Москваро хатм кардааст (1947). Ординатор, ассистент, дотсент, мудири кафедраи бемориҳои гӯшу бинӣ ва гулӯи ДДТТ ба …

КАМАҚЛИИ ПИРСОЛӣ (Dementia senilis), як навъ бемории рӯҳӣ, ки асосан дар куҳансолӣ рух намуда, сабаби он атрофияи мағзи сар аст. Дар мавриди К. п. фаъолияти рӯҳӣ тадриҷан коҳиш ёфта, то ба дараҷаи беақлӣ ва аз даст додани хислатҳои шахсӣ мерасад. Ҳангоми К. п. ноҷӯрии асосӣ ихтилоли авҷгиранда ва бебозгашти хотира …

КАМАҚЛӣ, нуқси фаъолияти рӯҳӣ, ки дар мавриди он донишу малакаҳои қаблан гирифта кам ё батамом ва бе бозгашт нест мешаванд. К. навъҳои гуногун дорад, мас., пирсолӣ, фалаҷӣ, машруботӣ, рагӣ, шизофрениявӣ ва ғ. Вобаста ба дараҷаи зуҳурот К. пурра ва ҷузъӣ мешавад. Ҳангоми К.-и пурра муҳокимаронӣ, ҳофиза, тафаккур аз байн меравад, …

КАМАРДАРД (Lumbago), миёндард, люмбаго, дарди шадиди миён, ки дар натиҷаи зӯр омадан ба мушакҳои сутунмӯҳра (ҳангоми бардоштани бори вазнин ё ҳаракати беҷо), аз ҳад хунук хӯрдан (хусусан шамол кашидани миён) сар мезанад. К. зуҳуроти радикулит, бемориҳои сутунмӯҳра ва ғ. низ мебошад. К. ҳангоми хаму рост шудан, паҳлӯ гаштан, сурфаи сахт, …

КАМОЛ (Ferula), кумот, номи умумии чанд навъ гиёҳи бисёрсола. Аз 2 то 3 м қад мекашанд. Баргҳои бурришнок, тӯдагули чатршакл, гулҳои майдаи зард ё сафедча доранд. Дар Тоҷикистон қариб 40 намуди он мерӯяд. К.-ро метавон дар маҳалҳои кӯҳсор дучор омад. Аз К. зифт, самғ, эфир, дору ва ғ. мегиранд, мас., …

КАМОЛИДДИНИ ТИФЛИСӣ, (с. тав. номаълум – ваф. баъд аз 1232), Абулфазл Камолиддин Ҳубайш ибни Иброҳим ибни Муҳаммади Тифлисӣ, мунаҷҷим ва табиб. Асарҳояшро ба ду забон – арабӣ ва форсӣ навиштааст. Китобҳои зерин аз таълифоти ӯст: «Усулу-л-малоҳим», «Баёну-с-синоот», «Баёну-н-нуҷум», «Тарҷумону-л-қавофӣ» (ба форсӣ), «Тақвиму-л-адвияти-л-муфрада», «Талхису илали-л-Қуръон», «Сиҳҳату-л-абдон», «Қонуну-л-адаб фӣ забти калимоти-л-араб» (ба …

КАМПИЛОБАКТЕРИОЗ, як навъ бемории сироятӣ, ки бо аломатҳои зарар ёфтани роҳи меъдаю рӯдаҳо падид меояд. Ангезандаи К. Campylobacter jejini буда, он ҳангоми ҷӯшондан зуд маҳв мешавад. Манбаи ангезандаҳои беморӣ ҳайвоноти гуногун (гов, хук, гӯсфанд, паррандаҳои хонагӣ, сагу гурбаҳо, мушу калламушҳо) мебошанд. Баъзан одам низ метавонад ангезандаи маризиро паҳн кунад. Ангезандаҳо …

КАМХУНИИ ГЕМОЛИЗИИ НАВЗОД (Morbus haemolyticus neonatorum), бемории шадиде, ки бинобар аз рӯи гурӯҳҳои хун ва резус-омил мувофиқат накардани хуни модару ҷанин пайдо мешавад. Дар эритроситҳо (ҳуҷайраҳои сурхи хун)-и бисёр одамон моддаи махсусе вуҷуд дорад, ки он аввалин бор аз хуни маймуни зоти макака-резус ҷудо карда шудааст (аз ин сабаб онро …

КАМХУНӣ (Anaemia; аз юн. oin – ҳиссачаи инкорӣ ва haima – хун), анемия, беморие, ки ба он кам шудани миқдори эритроситҳо ва гемоглобини хун хос аст. К. дар натиҷаи ихтилоли раванди хунҳосилшавӣ, талафи хун, вайрон шудани заррачаҳои сурхи хун (эритроситҳо), нуқси кори мағзи устухон, ки узви асосии хунофар аст, пайдо …