Главная / Маданият ва санъат / Хайкалтароши (скулптура)

Хайкалтароши (скулптура)

Хайкалтароши (скулптура) – калимаи лотинии юнонихои кадим (sculptura, аз sculpo – буридан, кандан, тарошидан).

Хайкалтароши яке аз намудхои кадимтарини санъат махсуб меёбад. Дар тули тамоми таърих образхои одамон ё хайвонот дар руйи сангхо, шоххо, устухонхо ва г. тасвир меёфтанд. Шахсе, ки ба чунин намуди санъат машгул аст, уро хайкалтарош меноманд.

Сангхои балбал, образхои одамон, хайвонот, ашёхои хаёти рузгорро аз омехтаи махсус тахияшуда аз гил месохтанд, метаро- шиданд, аз санг ва маводхои дигар мебуриданд. Хамин тарик аз ибтидо хайкалтароши рушд кард.

Хайкалтароши ба се намуди асоси таксим мешавад:

  1. Бузург (монументали).
  2. Дастгохи.
  3. Хайкалтарошии шаклхои хурд.
«Гавазн». асри VI то милод. Дар Ени-сей пайдо карда шудааст. Эрмитаж. Санкт-Петербург
«Гавазн». асри VI то милод. Дар Ени-сей пайдо карда шудааст. Эрмитаж.
Санкт-Петербург

Хайкалтарошии бузург тибки шакл ва андоза тафовут дорад. Асархои бузурги хайкалтароши дар кучахо, майдонхо, дар богхо, дар намои берунии хонахо ва дар толорхои азим гузошта ме- шаванд. Хайкале, ки ба яке аз инсонхои машхур ё ходисаи мухим бахшида шудааст, асари хайкалтароши номида мешавад. Мучассама хайкали азимчусса буда, ходисаи бузургеро инъикос менамояд, махз бо хамин хусу

сият аз намудхои дигари хайкалтароши тафовут дорад.

Калимаи «монео» (монумент) аз римихои кадим гирифта шуда, маънояш «хайкал» мебошад.

Дар майдони марказии шахри Бишкек хайкали савора гузошта шудааст, ки назари у ба самти чануб нигаронида шудааст. Хайкали мазкур ба ёдбуди чанговари кахрамон гузошта шудааст, ки омода аст ба хотири халки худ ва марзи хеш то катраи охири хун мубориза бурда, аз паси худ чанговаронро мебарад. У дар дасти чап сипар, дар дасти рост шамшерро нигох медорад.

Хайкалтарошии дастгохи ба бузургии аслии инсон наздик аст ва набояд аз андозахои у зиёд бошад.

Тафовути хайкали бузург дар он аст, ки уро дар назди бинохо, хонахо ва осорхонахо, инчунин дар богхо ва гулгаштхо мегузоранд.

Аммо боз намуди хайкалтарошие мавчуд аст, ки онро танхо аз чониби пеш метавон дид.

Шакли он бо ёрии хачмхое сохта мешавад, ки берун аз хамвории манзар – релеф барчастаги дорад.

Рельеф ба се намуд таксим мешавад – барелеф, горелеф, кон- тррелеф.

Фаромуш намесозем, ки истилохи «санъати ороишию амали» (декоративию амали) аз калимаи лотинии dekoro – «оро додан» ва «гузоштан» пайдо шуда, маънояш ба болои чизе гузоштан аст.

Маснуоти зебое, ки бо даст барои хаёти хамаруза сохта шуда- аст, ба санъати ороишию амали шомил мебошад.

«Манас». Т. Содиков
«Манас». Т. Содиков

* Ин хайкал киро ба хотир меорад?

* Хайкали мазкур ба кадом ходиса бахшида шудааст?

Хайкалтарошии дастгохи ба бузургии аслии инсон наздик аст ва набояд аз андозахои у зиёд бошад.

Тафовути хайкали бузург дар он аст, ки уро дар назди бинохо, хонахо ва осорхонахо, инчунин дар богхо ва гулгаштхо мегузоранд.

Аммо боз намуди хайкалтарошие мавчуд аст, ки онро танхо аз чониби пеш метавон дид.

Шакли он бо ёрии хачмхое сохта мешавад, ки берун аз хамвории манзар – релеф барчастаги дорад.

Рельеф ба се намуд таксим мешавад – барелеф, горелеф, кон- тррелеф.

Фаромуш намесозем, ки истилохи «санъати ороишию амали» (декоративию амали) аз калимаи лотинии dekoro – «оро додан» ва «гузоштан» пайдо шуда, маънояш ба болои чизе гузоштан аст.

Маснуоти зебое, ки бо даст барои хаёти хамаруза сохта шуда- аст, ба санъати ороишию амали шомил мебошад.

Инчунин кобед

neft

Конун дар бораи нафту газ

Конуни Чумхури Tочикистон  “Дар бораи нафту газ” 18 марти соли 2015, №1190 кабул карда шудааст, …