Маданият ва санъат

«Наводир-ул-вакоеъ» дар мероси адабии Ахмади Дониш мавкеи маркази дорад. Ин асар захмати 15-сола ва маводи якумраи гирдовардаи муаллиф аст. Нависанда ба таълифи асар соли 1870 огоз намуда, онро соли 1885 ба итмом расонидааст. Таълифи ин асар муаллифи онро миёни ахли чомеаи онрузаи Бухоро хамчун адиби тавоно ва мутафаккири забардаст шиносонид. …

Хамрох кардани Осиёи Миёна ба Россия на танхо дар чодаи сиёсату иктисодиёт тагйирот ворид сохт, инчунин дар сохахои илм, таълим, фарханг ва чомеъшиноси низ чунбишхо ба вучуд омад. Россия аз нигохи техника, саноат ва ихтироъкори нисбатан пешрафта буд, зеро дар он чо капитализм мархалахои баланди инкишофро аз сар мегузаронд. Дар …

Нависандаи забардаст, шоир ва мутафаккир Ахмад Махдуми Дониш, ки бо лакаби «Калла» хам шухрат дорад, соли 1826 дар Бухоро таваллуд шудааст. Падари Ахмад Мулло Мирносир ном дошта, аслан аз тумани Шофирком буда, баъдхо барои тахсил ба Бухоро омада мукими шудааст. Падару модари Ахмади Дониш аз ахли фазл буданд. Аз ин …

Дар системаи кофияи шеъри форси – точики мафхумхои харф,  харакат ва хичо макоми махсус доранд. Ин коида ба забоншиноси ва шеършиносии мо аз забони араби омадааст. Дар алифбои араби мафхуми харф ва мафхуми харакат аз хамдигар тафовут доранд. Харфхо навишта мешаванд ва шакли муайян доранд, аммо харакатхоро наменависанд, факат хангоми …

Адиби тавоно Мирзо Хабибуллох мутахаллис ба Коони 20-уми октябри соли 1808 дар шахри Шероз ба дунё омадааст. Падари у Мирзо Мухаммад Али худ шоир буда, бо тахаллуси Гулшан шеър мегуфтааст. Гулшан аслан аз Кирмоншохон буда, баътар ба Шероз меояд. Дар овони мактабхонии Коони падараш аз олам гузаштааст. Коони баъдтар барои …

Яке аз шоирони тавонои асри XIX Чунайдуллох ибни Исломшайх Хозик буда, доир ба ному насаби хеш дар достони «Юсуф ва Зулайхо» мегуяд: Хамин «Хозик» тахаллус дораму ном, Чунайдуллохи ибни Шайхислом. Инчунин Абдулкарим Фазлии Намангони («Мачмуат-уш-шуаро») низ чунин таъкид кардааст: Чунайд он хакими билоди сухан, Ки шахри Хирот аст уро ватан. …

Чунайдуллохи Хозик на танхо дар эчоди навъхои гуногуни лирики табъи баланду хунари воло доштааст, балки дар достонсарои хам сохиби истеъдоди фавкулодда мебошад. Хозик дар заминаи сунати адаби достони «Юсуф ва Зулайхо»-ро таълиф менамояд. Шоир достони мазкурро дар замони амир Умархон (1809-1822) огоз намуда, соли 1724 онро ба итмом мерасонад: Намуд …

Дар илми бадеъи классики кофияеро мутлак меноманд, ки агар харфи рави бо харфи васл  часпида бошад, яъне баъди харфи рави харфи дигаре омада бошад. Мисол: Раъият ба зулми ту чун олиманд, Зи зулми ту бар якдигар золиманд. Дар ин байт (вазнаш – Мутакориби мусаммани максур) калимахои «олиманд» ва «золиманд» кофия, …

Адиби зуллисонайн, шоир ва нависанда Мухаммадшарифи Гулхани дар таърихи адабиёти точик хам дар шаклхои гуногуни назм ва хам дар наср мавкеи намоён дорад. Номи адиб Мухаммадшариф ва тахаллуси адабии у «Гулхани» буда, дар ин бора Фазлии Намангони дар «Мачмуаи шоирон» мегуяд: Хушо, Гулхани шоири пурфан аст, Чи гулхан, ки зеботар …

Вазъияти сиёсии Осиёи Миёна: Вазъияти сиёсию таърихи ва ичтимоии Осиёи Миёна дар нимаи дуюми асри XVIII ва огози асри XIX басо сангину мураккаб гардида, ин холат хануз аз ахди Абдулазизхони Аштархони (1645-1680) ва Субхонкулихон (1680-1702) шуруъ шуда буд. Убайдуллоххон (1702-1711) кушиши пешгири намудани онро карда бошад хам, натича надод ва худи …