Илм

МАНЗИЛ, хона, маконест барои хифзи одам аз таъсири обу хаво (гармо, сармо, шамол, барфу борон), инчунин истирохат ва кору зиндагии инсон. Хона сохтан яке аз намудхои асоси ва фаъолияти нахустини бинокории инсон мебошад. Шаклхои М. ба дарачаи инкишофи куввахои истехсолкунанда, муносибатхои ичтимои, тарзи зист, хусусиятхои моддию маънави ва мухити географи …

МАНи (юн. sperma – тухм) сперма, моеъи сафедчатоби гализ, ки мардон ва хайвоноти нарина хангоми алокаи чинси мебароранд. Моеи часпаки ширешмонанд буда, буи махсус дорад. М. аз гадуди чинсии нарина хосил мешавад ва дорои нутфа (сперматозоидхо) буда, дар афзоиши чинси иштирок мекунад. М. сафеда (аз он чумла ферментхо, нуклеопротеидхо), липид, …

«МАНОФЕЪУ-Л-АГЗИЯ ВА ДАФЪУ МАЗОРРИХО», асари Абубакр Мухаммад ибни Закариёи Рози (865 – 925). Китоб дар баёни судмандихои гизохо ва чигуна бартараф кардани зиёни онхо буда, ба забони араби таълиф шудааст. Дар баъзе сарчашмахо бо номи «Китобу дафъи мазорри-л-агзия» низ зикр шудааст. Муаллиф китобро барои амир Абулаббос Ахмад ибни Али таълиф …

«МАН ЛО ЯХЗУРУХУ-Т-ТАБИБ» (Китоб барои касе, ки дар наздаш табиб хозир нест), асари Абубакр Мухаммад ибни Закариёи Рози (865 – 925) дар боби тиб. Ба забони араби таълиф шудааст. Ба кавли Ибни Абиусайбиъа ба номи «Тиббу-л-фукаро» низ машхур будааст, зеро дар он дастурхои сахлу осон барои муоличаи беморон омадааст, ки …

МАНОМЕТР (юн. manos – тунук ва metreo – чен кардан), асбоб барои чан кардани фишори газ ё моеъ. М. барои чен кардани вакуум – вакуумметр, барои чен кардани фишори атмосфера – барометр ном дорад. М.-хо моеъи, деформатсияви ва поршени мешаванд (М.-хои першениро дар тиб истифода намебаранд). М. барои чен кардани …

«МАНОФЕЪУ-Л-ИНСОН» (Тадбирхои фоиданок барои инсон), асари Абулгози Баходурхон ибни Арабмухаммадхони Хоразми (1603 – 64) дар боби тиб. Дар нимаи а. 17 ба забони точики навишта шудааст. Асари мазкур аз мукаддима ва 4 кисм иборат буда, дар бораи хелхои дорухои содда ва мураккаб, усулхои дарёфт, тайёр кардан ва истифодаи онхо, тарзхои …

МАНКАГи (Rhinolalia), фунги, якбора суст шудани садоноки ва тагйири лахни овоз, ки бо ихтилоли овозхои нутк чур мегардад; бинобар дар раванди хосил гаштани овоз ва артикулятсия ширкат наварзидани чавфи бини ба амал меояд. М. дар аснои иллати бини ва пешгохи ком пайдо шуда, бо халал ёфтани нафаскашии бини хангоми ангурак, …

МАНСУРОВ Хамид Хусейнович (тав. 20. 12. 1925, Самарканд), терапевт, доктори илми тиб (1958), проф. (1961), Узви пайвастаи АИ ЧТ (1978; узви вобаста 1961), Ходими шоистаи илми ЧШС Точ. (1976), дорандаи Мукофоти давлатии Точикистон ба номи Абуали ибни Сино (1981), Мукофоти АИ ЧТ ба номи Е.Н. Павловский (2003). С. 1947, баъди …

МАНСУРОВА Фарида Хамидовна (тав. 1952, ш. Душанбе), доктори илми тиб (1998), проф. (2007), дорандаи мукофоти АИ ЧТ ба номи Е.Н. Павловский (2003). Хатмкардаи ДДТТ ба номи Абуали ибни Сино (1975). Ординатори клиникии кафедраи терапияи госпиталии ДДТТ (1977), корманди хурд ва калони илмии шуъбаи чигару гадуди зери меъда (1977 – 84), …

МАНСУРОВА Ирина Чафаровна (15. 11. 1925, Бухоро – 06. 04. 1991, ш. Душанбе), духтур ва биохимик, доктори илми тиб (1967), проф. (1969). Донишгохи тиббии Самаркандро хатм кардааст (1948). С-хои 1951 – 59 ординатори клиникии кафедраи беморихои сирояти, ассистенти кафедраи биохимияи ДДТТ ба номи Абуали ибни Сино, с-хои 1959 – 76 …