Адиби зуллисонайн, шоир ва нависанда Муҳаммадшарифи Гулханӣ дар таърихи адабиёти тоҷик ҳам дар шаклҳои гуногуни назм ва ҳам дар наср мавқеи намоён дорад. Номи адиб Муҳаммадшариф ва тахаллуси адабии ӯ «Гулханӣ» буда, дар ин бора Фазлии Намангонӣ дар «Маҷмӯаи шоирон» мегӯяд: Хушо, Гулханӣ шоири пурфан аст, Чӣ гулхан, ки зеботар …
Муфассал »
Дар илми бадеъи классикӣ қофияеро мутлақ меноманд, ки агар ҳарфи равӣ бо ҳарфи васл часпида бошад, яъне баъди ҳарфи равӣ ҳарфи дигаре омада бошад. Мисол: Раъият ба зулми ту чун олиманд, Зи зулми ту бар якдигар золиманд. Дар ин байт (вазнаш – Мутақориби мусаммани мақсур) калимаҳои «олиманд» ва «золиманд» қофия, …
Муфассал »
Ҷунайдуллоҳи Ҳозиқ на танҳо дар эҷоди навъҳои гуногуни лирикӣ табъи баланду ҳунари воло доштааст, балки дар достонсароӣ ҳам соҳиби истеъдоди фавқулодда мебошад. Ҳозиқ дар заминаи сунати адабӣ достони «Юсуф ва Зулайхо»-ро таълиф менамояд. Шоир достони мазкурро дар замони амир Умархон (1809-1822) оғоз намуда, соли 1724 онро ба итмом мерасонад: Намуд …
Муфассал »
Яке аз шоирони тавонои асри XIX Ҷунайдуллоҳ ибни Исломшайх Ҳозиқ буда, доир ба ному насаби хеш дар достони «Юсуф ва Зулайхо» мегӯяд: Ҳамин «Ҳозиқ» тахаллус дораму ном, Ҷунайдуллоҳи ибни Шайхислом. Инчунин Абдулкарим Фазлии Намангонӣ («Маҷмӯат-уш-шуаро») низ чунин таъкид кардааст: Ҷунайд он ҳакими билоди сухан, Ки шаҳри Ҳирот аст ӯро ватан. …
Муфассал »
Мирзо Муҳаммади Содиқи Муншӣ тақрибан байни солҳои 1753-58 дар деҳаи Ҷондори Бухоро таваллуд шудааст. Пас аз таҳсили ибтидоӣ Мирзосодиқ ба яке аз мадрасаҳои Бухоро дохил шуда, онро бомуваффақият хатм менамояд. Шоир пас аз хатми мадраса ҳамчун донишманди закӣ, олими тавоно, муаррихи пухтакор ва котиби чирадаст эътироф карда мешавад. Муосири Мирзосодиқ, …
Муфассал »
Вазъияти сиёсии Осиёи Миёна: Вазъияти сиёсию таърихӣ ва иҷтимоии Осиёи Миёна дар нимаи дуюми асри XVIII ва оғози асри XIX басо сангину мураккаб гардида, ин ҳолат ҳанӯз аз аҳди Абдулазизхони Аштархонӣ (1645-1680) ва Субҳонқулихон (1680-1702) шурӯъ шуда буд. Убайдуллоҳхон (1702-1711) кӯшиши пешгирӣ намудани онро карда бошад ҳам, натиҷа надод ва худи …
Муфассал »
Ғуломалихони Озод дар «Хизонаи Омира» минависад, ки: «…аҳли Бағдод забони арабӣ ва форсӣ – ҳар дуро медонанд, сӯфиёни он ҷо дар маҷолиси завқ ва самоь аз забони арабӣ бештар ашьори Ибн-ул-Форизи Мисрӣ ва аз забони форсӣ аксар маснавии Носиралӣ мехонданд. Ин гувоҳи он аст, ки Носиралӣ дар қисмати ғарбии Эрон …
Муфассал »
Маълум аст, ки зери мафҳуми ҷаҳонбинӣ системаи фалсафии таълимоти адиби мутафаккир фаҳмида мешавад. Аз ин нигоҳ, эҷодиёти Бедил ва системаи ҷаҳонбинии ӯ бо таълимоти исломи шариф муқобил нест. Зеро ӯ ҷонибдори таълимоти фалсафаи ваҳдати вуҷуд буда, ҳадди ниҳоии он Холиқ-ҳастии мутлақ ва азалӣ ва сунъи ӯ махлуқ-одам ҷӯён асли хеш …
Муфассал »
Достони «Комде ва Мадан» аввалин достони асримиёнагист, ки қаҳрамонҳои марказии он – ошиқ ва маъшуқа намояндаи аҳли ҳунар, санъатанд. Ин достон мустақил ё ҷудогона набуда, дар дохили маснавии «Ирфон» ҷой дода шудааст. Аз сабаби он, ки соли таълифи «Ирфон» 1712 эътироф шудааст, пас санаи эҷоди «Комде ва Мадан» низ бояд …
Муфассал »
Мирзо Абдулқодири Бедил шоир, файласуф, мутафаккир ва инчунин нависандаи забардаст низ ҳаст. Асарҳои насрии Бедил мақому пояи ӯро дар рушду таҳаввулоти насри адабии аҳди таназзули феодализм нишон медиҳад. Осори насрии Мирзо Абдулқодири Бедил низ дар мавзӯъҳои мухталиф эҷод гардидаанд ва онҳо низ дар дохили «Куллиёт»-и ӯ омадаанд: «Дебоча». Бедил бо …
Муфассал »
Комрон.инфо