ТАЪРИХ ГУВОХ АСТ… (Аз «Газетаи муаллимон», 19 феврали соли 1983) Мо коммунизмро факат аз мачмуи хамон донишхо, ташкилотхо ва муассисахо, бо хамон захираи куввахо ва воситахои инсони сохта метавонем, ки онхо ба мо аз чамъияти кухна мондаанд. …маданияти пролетариро факат бо нагз донистани маданияти бо тамоми тараккиёти инсоният ба вучуд …

СУХАНЕ ЧАНД РОЧЕЪ БА МАКОЛАИ «Таърих гувох аст» Охирхои мохи январи соли 1983 писарам Саидислом дар вакти таътили зимистона аз Донишгохи металлургии Сибир ба Душанбе омада буд. У аз ман хохиш кард, ки чанд шумораи китоби Мумин Каноат «Достони Сталинград»-ро ба у ёфта дихам, то ин ки у талаби хаводорони …

Мафхуми «тамаддун» хеле ва хеле хам абстракт аст, доманаи васеъ хам дораду дар сохахои мухталиф короянд хам мебошад, вале чун мафхуми «тамаддун»-ро ба ягон давлате, ки онро ба вучуд овардааст нисбат медихем, ба дарачае возех ва конкрет мегардад, ки мо бе хеч дудилаги онро вирди забон мекунем. Масалан «Тамаддуни замони …

Такриз ба китоби шоир Усмон Шарифзода «Рухи саркаш»   Афлотун пас аз шиносои бо Сукрот ашъорашро оташ мезанад ва аз дустонаш такозо мекунад. Хар чо, ки китоби шеърхои уро дарёбанд, оташ бизананд. Ин вокеа ба гуши Сукрот мерасад ва рузе аз Афлотун мепурсад:   – Ин рост аст, ки ту шеърхоятро …

Ин новеллаи фалсафи дар асоси мубохисаи нависанда Азизи Азиз баъд аз чопи китоби банда «Пайдоиши Олам ва Одам», ба забони руси, руй дода буд. Пас аз андешаи бисёре хостем онро ба мухокимаи хонандагони точик низ бирасонем. НАВИСАНДА: Устод, оё хакикат вучуд дорад? ФАЙЛАСУФ: Бале, вучуд дорад. НАВИСАНДА: Мегуянд, хакикат нисбист. …