Комрон.инфо
ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Дар бораи хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ, сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ ва вазъи ҳуқуқии наҷотдиҳандагон
(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 2005, №3, мод. 122; соли 2007, № , мод. )
Бо Қарори Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 25-уми ноябри соли 2004, № 1257 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, № 1, соли 2005, моддаи 1) қабул гардидааст.
Бо Қарори Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 11-уми феврали соли 2005, № 597 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, № 2, соли 2005, моддаи 73) ҷонибдорӣ гардидааст.
Қонуни мазкур асосҳои умумии ташкилию ҳуқуқии таъсис ва фаъолияти хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳиро дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намуда, ҳуқуқу ӯҳдадориҳо ва масъулияти наҷотдиҳондагонро муқаррар месозад, асосҳои сиёсати давлатиро дар соҳаи ҳифзи ҳуқуқию иҷтимоии наҷотдиҳандагон ва дигар шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар рафъи ҳолатҳои фавқулоддаи дорои хусусияти табиӣ ва техногенӣ (минбаъд – ҳолатҳои фавқулодда) иштирок мекунанд, танзим менамояд.
Боби 1. Муқаррароти умумӣ
Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ
Хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ – маҷмӯи мақомоти идора ва қувваю воситаҳоест, ки баҳри ҳалли масъалаҳои пешгирӣ ва рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда, тибқи вазифадар низоми ягона муттаҳид карда шудаанд, ки асоси онро сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ ташкил медиҳанд.
Сохтори садамавию наҷотдиҳӣ – сохтори мустақил, ё як ҷузъи ҳайати хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ буда, барои анҷом додани корҳои садамавию наҷотдиҳӣ таъин гардидааст. Асоси онро наҷотдиҳандагони бо техникаи махсус, таҷҳизот, асбобу анҷом ва мавод ҷиҳозонидашуда ташкил медиҳанд.
Наҷотдиҳанда – шахсе, ки аз аттестатсия гузашта, барои иҷрои корҳои садамавию наҷотдиҳӣ омода аст.
Корҳои садамавию наҷотдиҳӣ – амалиёт барои наҷоти одамон, арзишҳои моддию фарҳангӣ, ҳифзи муҳити зист дар минтақаи ҳолатҳои фавқулодда, маҳдуд намудан ва ё то ҳадди имкон кам кардани сатҳи таъсири омилҳои хатарноки ба онҳо хос мебошанд. Корҳои садамавию наҷотдиҳӣ дорои омилҳое мебошанд, ки ба ҳаёт ва саломатии шахсони ба ин кор мутасаддӣ таҳдид намуда, омодагии зарурӣ, либосу анҷом ва таҷҳизоти махсусро талаб мекунанд.
Корҳои таъхирнопазир ҳангоми рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда – фаъолиятест, ҷиҳати таъмини ҳамаҷонибаи корҳои садамавию наҷотдиҳӣ, расонидани ёрии тиббӣ ва дигар намудҳои ёрӣ ба аҳолии ҳангоми ҳолатҳои фавқулодда зарардида, фароҳам овардани шароити лозимӣ барои ҳифзи ҳаёту саломатии одамон ва нигоҳ доштани қобилияти кории онҳо.
Вазъи ҳуқуқии наҷотдиҳандагон – маҷмӯи ҳуқуқу ӯҳдадориҳоест, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд ва давлат ба наҷотдиҳандагон кафолат додааст. Хусусиятҳои мақоми наҷотдиҳандагон бо назардошти иштироки онҳо дар гузаронидани корҳо оид ба рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда ва таҳдиди онҳо ба ҳаёту саломатии наҷотдиҳандагон муайян мешаванд.
Воситаҳои садамавию наҷотдиҳӣ – маҳсулоти техникӣ, илмию техникӣ ва зеҳнӣ, аз ҷумла, воситаҳои махсуси алоқа ва идоракунӣ, техника, таҷҳизот, асбобу анҷом, амвол, мавод ва воситаҳои методии видеоӣ ва аксҳо оид ба технологияи корҳои садамавию наҷотдиҳӣ, инчунин маводи барномавӣ ва маҷмӯи маълумот барои мошинҳои электронии ҳисоббарор ва дигар воситаҳоест, ки барои иҷрои корҳои садамавию наҷотдиҳӣ муқаррар гардидаанд.
Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ, сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ ва вазъи ҳуқуқии наҷотдиҳандагон
Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ, сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ ва вазъи ҳуқуқии наҷотдиҳандагон ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.
Моддаи 3. Принсипҳои асосии фаъолияти хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ, сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ ва наҷотдиҳандагон
Принсипҳои асосии фаъолияти хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ, сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ ва наҷотдиҳандагон иборатанд аз:
-башардӯстӣ ва шафқат, ки вазифаҳои наҷоти ҳаёт, нигоҳ доштани саломатии одамон ва ҳифзи муҳити зистро ҳангоми рух додани ҳолатҳои фавқулодда, дар мадди аввал мегузоранд;
-яккасардории роҳбарӣ ба хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ;
-хатари асоснок ва таъмини бехатарӣ ҳангоми гузаронидани корҳои садамавию наҷотдиҳӣ ва корҳои таъхирнопазир;
-омодагии доимии хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ, сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ ба аксуламали фаврӣ ҳангоми сар задани ҳолатҳои фавқулодда.
Моддаи 4. Дастгирии давлатии хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ, сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ ва наҷотдиҳандагон
Давлат ба хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ, ки қувваи ягонаи системаи давлатӣ оид ба пешгирӣ ва рафъи ҳолатҳои фавқулодда ба ҳисоб мераванд, ҳамаҷониба кӯмак мерасонад, аз ин рӯ:
-барои хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ, сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ маҷмӯи имтиёзҳоро муқаррар мекунад;
-ба ташкилотҳо, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар омода намудан ва ҷиҳозонидани хадамот ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳии таъсисдодашуда ҳамкорӣ намуда, инчунин дар омода намудани шаҳрвандоне, ки хоҳиш доранд аз рӯи барномаи тайёр намудани наҷотдиҳандагон таълим гиранд, ёрӣ мерасонад;
-маҷмӯи тадбирҳоро оид ба ҳимояи ҳуқуқӣ ва иҷтимоии наҷотдиҳандагон ва аъзои оилаҳои онҳо пешбинӣ менамояд.
Моддаи 5. Намудҳои корҳои садамавию наҷотдиҳӣ
Ба корҳои садамавию наҷотдиҳӣ корҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ, наҷотдиҳии кӯҳӣ, аз газ наҷотдиҳӣ, корҳои зидди фавворазанӣ, корҳои садамавию наҷотдиҳие, ки ба хомӯш кардани сӯхторҳо ва рафъи оқибатҳои тиббию санитарии ҳолатҳои фавқулодда вобастаанд, инчунин дигар корҳое, ки номгӯяшонро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад, мансубанд.
Боби 2. Хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ
Моддаи 6. Вазифаҳои хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ
Вазифаҳои асосии хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ, сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ инҳоянд:
-дар ҳолати омодагии доимӣ нигоҳ доштани мақомоти идоракунӣ, қувва ва воситаҳои хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ, сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ барои интиқол додани онҳо ба минтақаи ҳолатҳои фавқулодда ва иҷрои корҳо ҷиҳати рафъи оқибатҳои онҳо;
-назорати омодагии иншооту ҳудудҳои таҳти хизматрасонӣ қарордошта барои дар онҳо гузаронидани корҳо оид ба рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда;
-рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда дар иншооту ҳудудҳои таҳти хизматрасонӣ қарордошта.
Ғайр аз ин, мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба зиммаи хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ чунин вазифаҳо метавонанд гузошта шаванд:
-иштирок дар таҳияи нақшаҳои пешгирӣ ва рафъи ҳолатҳои фавқулодда дар иншоот ва ҳудудҳои таҳти хизматрасонӣ қарордошта ва нақшаҳои ҳамкорӣ ҳангоми рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда дар дигар иншоотҳо ва ҳудудҳо;
-иштирок дар гузаронидани экспертизаҳои пешбинишуда, ҷиҳати татбиқи лоиҳаю қарорҳо дар иншоотҳо ва ҳудудҳои таҳти хизматрасонӣ қарордошта, инчунин дар равандҳое, ки метавонанд ба таъмини ҳифзи аҳолӣ ва ҳудуд аз ҳолатҳои фавкулодда дар иншооти зикргардида таъсир расонанд;
-назорат дар соҳаҳои ҳифзи аҳолӣ ва ҳудуд аз ҳолатҳои фавқулодда;
-иштирок дар назорат оид ба риояи талаботи технологӣ ва муҳандисию техникӣ дар соҳаи пешгирии ҳолатҳои фавқулодда;
-иштирок дар омода намудани қарорҳо оид ба таъсисдиҳӣ, ҷойгиронӣ, муайян кардани ҳайати феҳристӣ (номенклатура) ва ҳаҷмҳои эҳтиётии захираҳои моддӣ барои рафъи ҳолатҳои фавқулодда;
-тарғибу ташвиқи донишҳо дар соҳаи ҳифзи аҳолӣ ва ҳудуд аз ҳолатҳои фавқулодда, иштирок дар омода сохтани аҳолӣ ва кормандони ташкилотҳо барои амалиёт дар шароити ҳолатҳои фавқулодда;
-иштирок дар таҳияи ҳуҷҷатҳои меъёрӣ оид ба масъалаҳои ташкил ва гузаронидани корҳои садамавию наҷотдиҳӣ ва корҳои таъхирнопазир;
-таҳияи пешниҳодот ба мақомоти ҳокимияти давлатӣ оид ба масъалаҳои таъминоти ҳуқуқӣ ва техникии фаъолияти хадамот ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ, ҳифзи иҷтимоии наҷотдиҳандагон ва дигар кормандони хадамот ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ;
-иштирок дар таҳия, истеҳсоли воситаҳои садамавию наҷотдиҳӣ ва инчунин, дигар вазифаҳои дар чорчӯбаи вазифаҳои башардӯстона қарордошта, ки ба ӯҳдаи системаи ягонаи давлатӣ оид ба пешгирӣ ва рафъи ҳолатҳои фавқулодда гузошта шудаанд.
Номгӯи пурраи вазифаҳои ба зиммаи хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ гузошташуда дар мувофиқа бо мақомоти маҳаллии ҳокимиятидавлатие, ки махсус барои ҳалли масоили ба ҳифзи аҳолӣ аз ҳолатҳои фавқулодда сафарбар карда шуда, аз рӯи масъулияташон дар низомнома ё ин ки оинномаҳои хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ зикр гардидаанд, муайян карда мешаванд.
Моддаи 7. Таъсиси хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ
Хадамоти садамавию наҷотдиҳи ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳи метавонанд ба тарзи зерин таъсис дода шаванд:
– дар асоси штати дойми – хадамоти садамавию наҷотдиҳии касби ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ, аз ҷумла қисмҳо ва сохторҳои ҳарбикунонидашудаи наҷотдиҳии кухи, зиддифавворави, наҷотдиҳи аз газ, оташнишонӣ, наҷотдиҳӣ дар об, дигар воҳидҳо ва сохторҳом махсусгардонидашудаи наҷотдиҳии фаври дар соҳаи ҳолатҳои фавқулодда;
– дар асоси гайриштати – сохторҳои гайриштатии садамавию наҷотдиҳи, аз ҷумла сохторҳои ихтиёрии наҷотдиҳии куҳи, зиддифавворави, наҷотдпҳӣаз газ, оташнишони, наҷотдиҳи дар об;
-дар асосҳои ҷамъиятӣ – сохторҳок садамавию наҷотдиҳии ҷамъиятӣ. (ҚҶТ аз 29.12.10с №645)
Хадамоти садамавию наҷотдиҳии касбӣ, сохторҳои садамавию наҷотдиҳии касбӣ ташкил карда мешаванд:
– дар мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ – бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи пешниҳоди мақомоти маҳалии ҳокимияти давлатии дахлдор дар мувофиқа бо мақомоти махсуси давлатии барои ҳалли масъалаҳои ҳифзи аҳолӣ ва ҳудуд аз ҳолатҳои фавқулодда ваколатдоршуда (минбаъд – мақомоти ваколатдори ҷумҳуриявӣ):
– бо қарори вазорату идораҳои даҳлдор дар ташкилотҳое, ки як ё якчанд намуди фаъолият дошта, ҳангоми татбиқи онҳо мавҷудияти ҳатмии хадамоти садамавию наҷотдиҳии худ бо пешниҳоди роҳбарони ташкилотҳо дар доираи шумораи муайяншудаи штатӣ дар мувофиқа бо мақомоти минтақавии махсус барои ҳалли масъалаҳои ҳифзи аҳолӣ ва ҳудуд аз ҳолатҳои фавқулодда ваколатдоршуда (минбаъд – мақомоти ваколатдори минтақавӣ) пешбинӣ шудааст.
Низомнома ва оимномаҳои хадомоти садамавию наҷотдиҳии касбӣ ва сохторҳои садамавпю наҷотдиҳии касбӣ, аз ҷумла қисмҳо ва сохторҳои ҳарбикунонидашудаи наҷотдиҳии куҳии Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи гражданин назди Ҳукуматп Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд. (ҚҶТ аз 29.12.10с №645)
Сохторҳои садамавию наҷотдиҳии ғайриштатиро ташкилотҳо бо тартиби ҳатмӣ аз ҷумлаи кормандони худ, агар инро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ карда бошад, ё бо қарори маъмурияти ташкилот бо тартибе, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст, таъсис медиҳанд.
Сохторҳои садамавию наҷотдиҳии ҷамъиятӣ аз ҷониби иттиҳодияҳое, ки вазифаи оинномавиашон иштирок дар иҷрои корҳо оид ба рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда мебошад, таъсис дода мешаванд.
Моддаи 8. Ҳайати хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ
Ҳайат ва сохтори хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ, сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ аз тарафи мақомоти маҳалии иҷроияи ҳокимияти давлатӣ, ташкилот ва иттиҳодияҳои ҷамъиятии онҳоро таъсисдиҳанда, бо назардошти вазифаҳои ба зиммаи онҳо оид ба пешгирӣ ва рафъи ҳолатҳои фавқулодда гузошташуда ва талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.
Моддаи 9. Мукаммалсозии ҳайати хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ
Мукаммалсозии ҳайати хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ ба таври ихтиёрӣ анҷом дода мешавад.
Дар хадамоти садамавию наҷотдиҳии касбӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳии касбӣ, ба муассисаҳои таълимии оид ба тайёр намудани наҷотдиҳандагон, ба вазифаи наҷотдиҳанда он шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул карда мешаванд, ки соҳиби таҳсилоти миёнаи (пурраи) умумӣ буда, ҳангоми санҷиши тиббӣ барои иҷрои корҳои наҷотдиҳӣ муносиб дониста шудаанд ва ба талаботи дараҷаи омодагии касбӣ ва ҷисмонӣ, инчунин ба талаботи рӯҳию ахлоқӣ ҷавобгӯ мебошанд.
Ба иҷрои бевоситаи вазифаҳои наҷотдиҳандагон дар хадамоти садамавию наҷотдиҳии касбӣ, сохторҳои садамавию наҷотдиҳии касбӣ, шаҳрвандоне роҳ дода мешаванд, ки ба синни 20 расидаанд, дорои таҳсилоти миёнаи (пурраи) умумӣ мебошанд ва аз рӯи барномаи тарбияи наҷотдиҳандагон таълим гирифта, мувофиқи тартиби муайяншуда барои иҷрои корҳои садамавию наҷотдиҳӣ аз ҷониби сохторҳои махсуси ваколатдори Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз аттестатсия гузаштаанд.
Ҳангоми қабули шаҳрвандон ба хадамоти садамавию наҷотдиҳии сохторҳои садамавию наҷотдиҳии касбӣ ба вазифаи наҷотдиҳандагон бо онҳо шартномаи (қарордоди) меҳнатӣ баста мешавад.
Моддаи 10. Баҳисобгирии қайди хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ
Ҳамаи хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ, сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ бояд ҳатман ба таври баҳисобгирӣ ба қайд гирифта шаванд.
Баҳисобгирии қайди хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳиро тибқи тартиби муқарраргардида мақомоти махсуси маҳаллии ҳокимияти давлатии барои ҳалли вазифаҳои ҳифзи аҳолӣ ва ҳудудҳо аз ҳолатҳои фавқулодда ваколатдоршуда, дар доираи салоҳияти худ анҷом медиҳанд.
Моддаи 11. Фаъолияти хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ
Хусусияти махсус доштани фаъолияти хадамоти садамавию наҷотдиҳии касбӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳии касбӣ тақозо мекунад, ки ҳамаи кормандони хадамоти садамавию наҷотдиҳии касбӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳии касбӣ фармону дастурҳои роҳбарони хадамот ва сохторҳои мазкурро бечунучаро иҷро намоянд. Талаботи мазкур ба сохторҳои ғайриштатӣ ва ҷамъиятии садамавию наҷотдиҳӣ ҳангоми иштироки онҳо дар иҷрои корҳо ҷиҳати рафъи оқибатҳоиҳолатҳои фавқулодда низ дахл дорад.
Қатъ кардани кор чун воситаи ҳалли баҳси коллективи меҳнатӣ дар хадамоти садамавию наҷотдиҳии касбӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳии касбӣ манъ аст.
Хадамоти садамавию наҷотдиҳии касбӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳии касбӣ инчунин метавонанд фаъолияти худро ҷиҳати иҷрои корҳои наҷотдиҳӣ дар иншоот ва минтақаҳо дар асоси шартнома (қарордод) амалӣ намоянд.
Омодагии хадамоти садамавию наҷотдиҳии касбӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳии касбӣ ба аксуламал дар ҳолатҳои фавқулодда ва ба роҳ мондани корҳо, ҷиҳати рафъи онҳо дар ҷараёни аттестатсия ва санҷишҳое, ки мақомоти ба ин масъалаҳо ваколатдори давлатӣ дар доираи салоҳияти худ мегузаронанд, тафтиш карда мешавад.
Моддаи 12. Аттестатсияи хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ
Ҳамаи хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи мақомоти ваколатдори давлатӣ бояд аз аттестатсия гузаранд.
Хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳие, ки аз аттестатсия нагузаштаанд ва ё ҳангоми тафтиш омодагии худро дар ҳолатҳои фавқулодда ва гузаронидани корҳо ҷиҳати рафъи онҳо нишон дода натавонистаанд, ба хизматрасонии ташкилотҳо аз рӯи шартнома ва ба иҷрои корҳои садамавию наҷотдиҳӣ ҷалб карда намешаванд.
Мақомоти ваколатдори давлатӣ ҳангоми аттестатсияи хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ, метавонанд дар ҳолати ба талаботи касбӣ ҷавобгӯ набудани фаъолияти хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ, сохторҳои касбии садамавии наҷотдиҳӣ, ки аз тарафи ин ё он ташкилотҳо таъсис ёфтаанд, ё ба онҳо ба таври шартномавӣ хизмат мерасонанд, фаъолияти ин ташкилотҳоро пурра ё қисман боздоранд.
Моддаи 13. Ҷалби хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ, сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ ҷиҳати рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда
Хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ барои рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда дар мавридҳои зерин ҷалб карда мешаванд:
-мувофиқи нақшаҳо оид ба пешгирӣ ва рафъи ҳолатҳои фавқулодда дар иншоот ва ҳудуде, ки хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ, сохторҳои садамавию наҷотдиҳии мазкур ба онҳо хизмат мерасонанд;
-мувофиқи нақшаҳои ҳамкорӣ ҳангоми рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда дар дигар иншоот ва ҳудуд;
-аз рӯи тартиби муқарраргардида ҳангоми сар задан ва авҷ гирифтани ҳолатҳои фавқулодда;
-бо қарори шахсони мансабдори мақомоти ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, шахсони ҳуқуқӣ, ки роҳбарии хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ, сохторҳои садамавию наҷотдиҳиро ба ӯҳда доранд, ё ба ин мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар асоси дархости мақомоти ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти маҳаллии ҳокимити давлатӣ инчунин ташкилотҳое, ки дар ҳудудашон ҳолатҳои фавқулодда ба амал омадаанд ваколатдоранд, ё ки мувофиқи ваколаташон дар асоси дархости роҳбарияти ҳолатҳои фавқулодда, ё ин ки дар мувофиқа бо мақомот ва роҳбарияти зикргардида, рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда муайян шудааст.
Ҷалб намудани хадамоти садамавию наҷотдиҳии касбӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳии касбӣ барои рафъи оқибатҳоиҳолатҳои фавқулодда берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар асоси шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
Моддаи 14. Роҳбарӣ ба корҳои рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда
Роҳбарӣ ба тамоми қувваҳо ва воситаҳое, ки барои рафъи оқибатҳоиҳолатҳои фавқулодда ҷалб гардидаанд ва ташкили ҳамкории миёни онҳо аз ҷониби роҳбарони хадамоту сохторҳо оид ба рафъи ҳолатҳои фавқулодда ба амал бароварда мешавад.
Роҳбарони хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳие, ки аввалин шуда ба минтақаи ҳолати фавқулодда ҳозир шудаанд, ваколати роҳбарии рафъи ҳолатҳои фавқулоддаро ба ӯҳдаи худ мегиранд ва то омадани роҳбарони амалиёт оид ба рафъи ҳолатҳои фавқулодда, ки онҳоро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, нақшаҳои пешгирӣ ва рафъи ҳолатҳои фавқулодда муайян намудаанд, ё аз тарафи мақомоти ҳокимияти давлатӣ, роҳбарони ташкилотҳо муқаррар гаштаанд ва онҳо барои рафъи ҳолатҳои фавқулоддаи баамаломада ваколатдоранд, ин вазифаро иҷро менамоянд.
Қарорҳои роҳбарони рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда, барои тамоми шаҳрвандон ва ташкилотҳое, ки дар минтақаи ҳолатҳои фавқулодда ҷойгиранд, ҳатмӣ аст, агар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳолати дигареро пешбинӣ накарда бошад.
Ҳеҷ кас ҳуқуқ надорад ба фаъолияти роҳбарони рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда дар хусуси роҳбарӣ ба корҳо оид ба рафъи ҳолатҳои фавқулодда дахолат намояд, ба ғайр аз ҳолатҳои мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз иҷрои вазифа дур намудани онҳо ва ба зиммаи худ гирифтани вазифа ё таъин намудани шахси дигари мансабдор.
Ваколати роҳбарии рафъи ҳолатҳои фавқулодда аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, роҳбарияти ташкилотҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.
Дар мавридҳои зарурати фавқулодда роҳбарони рафъи ҳолатҳои фавқулодда ҳуқуқ доранд оид ба масъалаҳои зерин мустақилона қарор қабул намоянд:
-дар хусуси гузаронидани чорабиниҳои тахлиявӣ (эвакуатсионӣ);
-дар хусуси манъ намудани фаъолияти ташкилотҳое, ки дар минтақаҳои ҳолатҳои фавқулодда ҷойгиранд;
-дар хусуси гузаронидани корҳои садамавию наҷотдиҳӣ дар иншоот ва ҳудуди ташкилотҳое, ки дар минтақаҳои ҳолатҳои фавқулодда ҷойгиранд;
-дар хусуси маҳдуд намудани рафтуомади одамон ба минтақаи ҳолати фавқулодда;
-дар хусуси бекор кардани брони захираҳои моддии рафъи ҳолатҳои фавқулоддаи ташкилотҳое, ки дар минтақаҳои ҳолатҳои фавқулодда ҷойгиранд;
-дар хусуси истифода аз воситаҳои алоқа, нақлиёт ва дигар амволи ташкилотҳои дар минтақаҳои ҳолатҳои фавқулодда ҷойгирбуда, тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;
-дар хусуси ба корҳои оид ба рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда ҷалб намудани сохторҳои ғайриштатӣ ва ҷамъиятии садамавию наҷотдиҳӣ, инчунин наҷотдиҳандагони ба ҳайати сохторҳои мазкур дохилнабуда, дар сурати мавҷуд будани ҳуҷҷате, ки аз аттестатсия барои иҷрои корҳои садамавию наҷотдиҳӣ гузаштани онҳоро тасдиқ мекунад;
-дар хусуси ихтиёран ҷалб намудани аҳолӣ барои иҷрои корҳои таъхирнопазир, инчунин шахрвандони алоҳидае, ки наҷотдиҳанда нестанд, аммо барои иҷрои корҳои садамавию наҷотдиҳӣ розӣ шудаанд;
-дар хусуси андешидани дигар чораҳои зарурие, ки дар рафти авҷи ҳолатҳои фавқулодда ва рафти корҳо ба миён омадаанд.
Роҳбарони рафъи ҳолатҳои фавқулодда вазифадоранд ҷиҳати ҳарчӣ тезтар огоҳонидани мақомоти дахлдори ҳокимияти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, роҳбарони ташкилотҳо аз қарорҳои дар ҳолати зарурати фавқулодда қабулкардаи худ тамоми чораҳоро андешанд.
Роҳбарони рафъи ҳолатҳои фавқулодда, роҳбарони хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ, сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ барои ба даст овардани маълумоти пурра ва дақиқ дар бораи ҳолатҳои фавқулодда, ки барои ташкили кор ҷиҳати рафъи оқибатҳои онҳо заруранд, ҳуқуқ доранд.
Дар ҳолати аз нигоҳи технологӣ ғайриимкон гаштани иҷрои ҳамаи корҳои садамавию наҷотдиҳӣ, роҳбарони рафъи ҳолатҳои фавқулодда метавонанд, ҷиҳати қисман ва ё пурра манъ намудани корҳои садамавию наҷотдиҳӣ қарор қабул намоянд ва оид ба наҷоти одамони дар минтақаи ҳолатҳои фавқулодда буда чораҳои аввалиндараҷа андешанд.
Моддаи 15. Ҷуброни хароҷоти хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ ҷиҳати рафъи ҳолатҳои фавқулодда
Ҷуброни хароҷоти интиқол ва ҷойгирнамоии хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳие, ки барои иҷрои корҳои рафъи ҳолатҳои фавқулодда ҷалб гардидаанд, таъминоти моддӣ-техникӣ, молиявӣ ва ғайра, онҳо, инчунин барои пардохти музди меҳнати наҷотдиҳандагон, кормандони хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ, додани мукофот ба онҳо, додани рухсатиҳои иловагии пардохтшаванда, хизмати тиббӣ ва пардохти маблағ ба наҷотдиҳандагони муваққатан ғайри қобили меҳнат, ки ҳангоми иҷрои корҳои мазкур зарар дидаанд, мувофиқи шартнома оид ба хизматрасонии ташкилотҳо ва ё аз воситаҳои барои рафъи ҳолатҳои фавқулодда ҷудокардашуда, анҷом дода мешавад.
Моддаи 16. Мусоидат ба хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ дар татбиқи фаъолияти онҳо
Мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва ташкилотҳо вазифадоранд ба хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳие, ки ба минтақаҳои ҳолати фавқулодда раҳсипоранд, ёрии ҳамаҷониба расонанд, аз ҷумла онҳоро бо нақлиёт ва воситаҳои моддию техникии зарурӣ таъмин намоянд.
Нақлиёти таъҷилии сохторҳои садамавию наҷотдиҳии касбӣ, бояд ранги ороишии намунаи муқарраргашта ва бонгҳои садоӣ ва равшании махсус дошта бошанд.
Ҳангоми ба ҷои иҷрои корҳои рафъи ҳолатҳои фавқулодда рафтани нақлиёти таъҷилии сохторҳои садамавию наҷотдиҳии касбӣ онҳо ҳуқуқи дар навбати аввал дар фурӯдгоҳҳо, нуқтаҳои фурӯши сӯзишворӣ бо маводи сӯзишворию равғанҳои молиданӣ таъмин шудан, инчунин ҳуқуқи дар навбати аввал гузаронидани корҳои таъмириро дар нуқтаҳои хизматрасонии техникӣ ва фурудгоҳҳо, сарфи назар аз шакли моликияташон, доро мебошанд.
Бо мақсади таъмини омодагии мунтазами хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳии касбӣ барои иҷрои корҳои рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда, наҷотдиҳандагони хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳии мазкур дар мӯҳлате, ки бо роҳбарони хадамот ва сохторҳои номбурда мувофиқа шудааст, ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ дар сохторҳои ҳарбию оперативии Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон даъват карда мешаванд.
Моддаи 17. Ҳамоҳангсозии фаъолияти хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ
Ҳамоҳангсозии фаъолияти хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсадҳои зерин анҷом дода мешавад:
– ҷалби фаврии воситаҳои зарурӣ барои рафъи ҳолатҳои фавқулодда;
-таҳияи пешниҳодоти мувофиқашуда ба мақомоти ҳокимияти давлатӣ оид ба такмили қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳифзи аҳолӣ ва ҳудуд аз ҳолатҳои фавқулодда, инчунин дар соҳаи ҳифзи иҷтимоии наҷотдиҳандагон ва аъзои оилаи онҳо;
-ба таври ягона таҳия кардани заминаи меъёрӣ ва ҳуқуқии фаъолияти хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ;
-ба роҳ мондани сиёсати ягонаи давлатӣ дар соҳаи истеҳсоли воситаҳои садамавию наҷотдиҳӣ ва дар масъалаҳои таъминоти моддию техникии хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ;
-ҳамоҳангсозии ҳамкорӣ миёни хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ, сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ ва қувваҳои дигар ҳангоми иҷрои корҳо оид ба рафъи оқибатҳоиҳолатҳои фавқулодда дар минтақаҳои дахлдор;
-ҳалли масъалаҳои омодасозии наҷотдиҳандагон, шахсони мансабдори хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳие, ки дар иҷрои корҳо оид ба рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавкулодда иштирок мекунанд.
Ҳамоҳангсозии фаъолияти хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳии мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ аз ҷониби мақомоти махсуси давлатӣ, ки ваколатдори соҳаи ҳифзи аҳолӣ ва ҳудуд аз ҳолатҳои фавқулодда мебошанд, анҷом дода мешавад.
Моддаи 18. Кӯчонидан, ба дигар намуди кор гузаронидан ва барҳам додани хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ
Асоси ба ҷои дигар кӯчонидан, ба дигар намуди кори садамавию наҷотдиҳӣ гузаронидан ё барҳам додани хадамоти садамавию наҷотдиҳии касбӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳии касбӣ, инчунин барои барҳам додани сохторҳои ғайриштатии садамавию наҷотдиҳӣ, ки таъсиси ҳатмии онҳоро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст, қатъ гаштани фаъолияти ташкилотҳое, ки аз ҷониби ин хадамот хизмат расонида мешавад ва ё бартараф гардидани хатари сар задани ҳолатҳои фавқулодда, ки ин қувваҳо барои рафъи оқибатҳои онҳо таъин гардидаанд, ба шумор меравад.
Қарор дар хусуси ба ҷои дигар кӯчонидан, ба дигар намуди кор гузаронидан ё барҳам додани сохторҳои садамавию наҷотдиҳии касбӣ, инчунин қарор дар бораи барҳам додани сохторҳои садамавию наҷотдиҳии ғайриштатӣ, ки таъсиси ҳатмии онҳоро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст, аз тарафи мақомоте, ки қарори таъсиси онҳоро қабул намудааст, қабул карда мешавад.
Барҳамдиҳии сохторҳои садамавию наҷотдиҳии ҷамъиятӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
Моддаи 19. Маблағгузорӣ ва таъминоти моддии хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ
Маблағгузорӣва таъминоти моддии хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ аз ҳисоби маблағҳои зерин амалӣ карда мешавад: (ҚҶТ аз 29.12.10с №645)
-маблағҳои буҷети ҷумҳуриявӣ, фондҳо ва дигар маблағхои буҷетии мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, инчунин маблағҳои молиявии ташкилотҳое, ки хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ васохторҳои садамавию наҷотдиҳиро таъсис дода, нигоҳ медоранд;
-маблағҳои молиявие, ки аз татбиқи шартномаҳои хизматрасонӣ ба ташкилотҳо ба даст оварда мешаванд;
-аз ҳисоби маблағҳои захиравии молиявие, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои рафъи ҳолатҳои фавқулодда ҷудо карда мешаванд;
-фондҳои ҷамъиятие, ки аз ҳисоби ҳаққи аъзогӣ ва хайрияҳои ихтиёрии шаҳрвандон ва ташкилотҳо барои ҳимоя ва наҷоти одамон, расонидани ёрӣ ба онҳо дар ҳолатҳои фавқулодда ташкил гардидаанд;
-манбаъҳои дигар, ки ба қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолиф нестанд.
Тартиби таъминоти моддии .қисмҳо ва сохторҳои ҳчрбикунонидашудаи наҷотдиҳии кӯҳии Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи гражданин назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад. (ҚҶТ аз 29.12.10с №645)
Боби 3. Наҷотдиҳандагон ва вазъи ҳуқуқии онҳо
Моддаи 20. Наҷотдиҳандагон
Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон баъди гузаштан аз муоинаи тиббӣ, иҷрои меъёрҳои омодагии ҷисмонӣ, таълим аз рӯи барномаи омодасозии наҷотдиҳандагон ва аттестатсия аз рӯи иҷрои корҳои садамавию наҷотдиҳӣ, ба мақоми наҷотдиҳанда соҳиб мегарданд.
Ҳангоми қабули қарор аз тарафи мақомоти аттестатсионӣ дар бораи додани мақоми наҷотдиҳанда ба шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз рӯи намунаи муқарраршуда шаҳодатнома, дафтарчаи наҷотдиҳанда, нишонаи махсус (жетон), ки дар он ному насаб, гурӯҳи хун ва рақами қайди наҷотдиҳанда сабт шудааст, дода мешавад.
Дафтарчаи наҷотдиҳанда барои ба қайд гирифтани иштироки наҷотдиҳанда дар корҳои рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда таъин гардидааст. Низомномаи дафтарчаи наҷотдиҳандаро мақомоти давлатии ба ин масъала ваколатдор тасдиқ мекунад.
Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба синни 20 солагӣ расидаанд, метавонанд наҷотдиҳанда шаванд.
Наҷотдиҳандагоне, ки аз аттестатсия нагузаштаанд, мақоми наҷотдиҳандаро аз даст медиҳанд.
Моддаи 21. Ҳуқуқҳои наҷотдиҳандагон
Наҷотдиҳандагоне, ки ба корҳои рафъи ҳолатҳои фавқулодда ҷалб гардидаанд, ҳуқуқ доранд ҳангоми рафтан ба ҷои иҷрои корҳои зикргашта ба ҳама навъҳои нақлиёт бенавбат чипта харанд.
Ҳангоми иҷрои корҳои рафъи ҳолатҳои фавқулодда, наҷотдиҳандагон ҳуқуқҳои зеринро доранд:
-доштани маълумоти пурра ва дақиқе, ки барои иҷрои вазифаҳояшон заруранд;
-бемамониат гузаштан ба ҳудуд ва иншооти истеҳсолии ташкилотҳо, биноҳои истиқоматӣ барои иҷрои корҳо оид ба рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда;
-талаб намудани риояи чораҳои амниятии муқарраршуда аз ҳамаи шахсони дар минтақаҳои ҳолатҳои фавқулодда ҷойгирбуда;
-доштани либосу анҷом ва таҷҳизот мувофиқи технологияи иҷрои корҳои садамавию наҷотдиҳӣ;
-тибқи тартиби муқарраркардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои наҷоти одамон ва дар ҳолатҳои зарурати фавқулодда истифода бурдани воситаҳои алоқа, нақлиёт, амвол ва дигар воситаҳои моддии ташкилотҳое, ки дар минтақаҳои ҳолатҳои фавқулодда ҷойгиранд.
Наҷотдиҳандагони хадамоти садамавию наҷотдиҳии касбӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳии касбие, ки дар ҷараёни иҷрои вазифаҳои тибқи шартномаи (қарордоди) меҳнатӣ муқарраргашта, инчунин дигар наҷотдиҳандагоне, ки ҳангоми иҷрои корҳо оид ба рафъи ҳолатҳои фавқулодда осеб дидаанд, мувофиқи тартиби муқарраркардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар муассиса ва марказҳои барқароркунии саломатӣ барои табобати тиббӣ ва психологии ройгон ҳуқуқ доранд.
Наҷотдиҳандагон мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба нафақаи имтиёзнок ҳуқуқ доранд.
Моддаи 22. Кафолати фаъолияти наҷотдиҳандагон
Дар ҷараёни иҷрои корҳо оид ба рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда, наҷотдиҳандагон танҳо ба роҳбарони хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳие, ки дар ҳайати он мебошанд, итоат менамоянд.
Ҳеҷ кас ҳуқуқ надорад наҷотдиҳандагонро ба иҷрои вазифаҳо ва корҳое, ки шартномаи (қарордоди) меҳнатӣ муқаррар накардааст, маҷбур намояд.
Моддаи 23. ӯҳдадориҳои наҷотдиҳандагон
Наҷотдиҳандагон ӯҳдадоранд:
-ба иҷрои корҳо оид ба рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда омода бошанд, омодагии ҷисмонӣ, махсус, тиббӣ ва рӯҳии худро такмил диҳанд;
-малакаву маҳораташонро ҳангоми фаъолият дар ҳайати сохторҳои садамавию наҷотдиҳӣ такмил диҳанд;
-технологияи иҷрои корҳои садамавию наҷотдиҳиро бечунучаро риоя намоянд;
-фаъолона зарардидагонро ҷустуҷӯ намоянд, ҷиҳати наҷот додани онҳо чораҳои зарурӣ андешанд, ба онҳо кӯмаки аввалияи тиббӣ ва дигар намудҳои ёриро расонанд;
-дар вақти гузаронидани корҳои рафъи оқибатҳоиҳолатҳои фавқулодда фармони сардорони хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳие, ки наҷотдиҳандагон ба ҳайати онҳо дохил мешаванд, бечунучаро иҷро намоянд;
-бо мақсади роҳ надодан ба зуҳури ҳолатҳои фавкулодда ба шаҳрвандон қоидаҳои бехатарии рафтор ва тарзи амалиётро ҳангоми ба вуқӯъ омадани онҳо фаҳмонанд.
ӯҳдадориҳои наҷотдиҳандагони хадамоти садамавию наҷотдиҳии касбӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳии касбӣ дар оинномаҳо ва дастурамалҳои дахлдор муайян мегарданд ва қисми таркибии шартномаи (қарордоди) меҳнатӣ ба ҳисоб мераванд.
Моддаи 24. Тартиби кор (хизмат) ва истироҳати наҷотдиҳандагон
Тартиби кори (хизмати) наҷотдиҳандагони хадамоти садамавию наҷотдиҳии касбӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳии касбӣ тибқи қоидаҳои низоми кории дохилӣ, ҷадвали навбатдорӣ, ҷадвали дарсӣ ё чорабиниҳои дигар оид ба омодагии махсус муайян карда мешавад.
Тартиби баҳисобгирии иштироки наҷотдиҳандагон дар корҳои рафъи ҳолатҳои фавқулодда дар асоси дафтарчаи наҷотдиҳанда анҷом дода мешавад.
Ҳангоми иҷрои корҳои рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда, тартиби кор ва давомнокии рӯзи кории наҷотдиҳандагон мумкин тағйир ёбад. Дар чунин маврид рӯзи корӣ аз тарафи роҳбарони амалиётҳои рафъи ҳолатҳои фавқулодда, бо назардошти хусусияти ҳолатҳои фавқулодда, шароити иҷрои корҳо оид ба рафъи онҳо ва бо тавсияи духтурон муқаррар карда мешавад.
Моддаи 25. Пардохти музди меҳнати наҷотдиҳандагон
Манбаи музди меҳнати наҷотдиҳандагони хадамот ва сохторҳои касбии садамавию наҷотдиҳӣ муқаррар карда мешаванд:
– барои хадамот ва сохторҳои касбии садамавию наҷотдиҳӣ, ки ба сохтори Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, вазоратҳо ва муассисаҳои дигари ҷумҳуриявӣ, мансубанд аз ҳисоби маблағҳои буҷетии аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таъиншуда;
– барои хадамотҳо ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳии муассиса ва ташкилотҳо аз ҳисоби маъмурияти ин муассиса ва ташкилотҳо;
– барои қисмҳо ва сохторҳои ҳарбикунонидашудаи наҷотдиҳии кӯҳи, ки дар асоси шартнома фаъолият менамоянд, аз ҳисоби маблагҳое, ки дар асоси шартнома ворид мегарданд. (ҚҶТ аз 29.12.10с №645)
Моддаи 26. Ҳуқуқ ба манзил
Ба наҷотдиҳандагони хадамоти садамавию наҷотдиҳии касбӣ ва сохторҳои наҷотдиҳии касбии мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, вазоратҳо кумитаҳои давлатӣ ва муассисаҳо ва инчунин аъзои оилаашон, ки ҳамроҳи онҳо зиндагӣ мекунанд, манзили истиқоматӣ аз рӯи тартиб ва меъёрҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст, дода мешавад.
Барои беҳтар кардани шароити манзилӣ ва бо манзил таъмин намудани наҷотдиҳандагони мӯҳтоҷ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, муассиса ва ташкилотҳо, дар сурати доштани имкониятҳои молиявии мувофиқ, метавонанд дар асоси тартиботи дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқараркардашуда утоқҳои манзилӣ харанд, ё ин ки хонаҳои истиқоматӣ созанд.
Оилаҳои наҷотдиҳандагони хадамоти садамавию наҷотдиҳии касбӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳии касбие, ки ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ вафот кардаанд, инчунин оилаҳои наҷотдиҳандагоне, ки барои иҷрои корҳо оид ба рафъи ҳолатҳои фавқулодда ҷалб гардида, ҳангоми иҷрои корҳои мазкур ҳалок гаштаанд (вафот кардаанд), ба гирифтани манзил (беҳтар кардани шароити манзилӣ) эҳтиёҷ доранд, ҳуқуқи гирифтани он (беҳтар кардани шароити манзилӣ)-ро нигоҳ медоранд. Манзили истиқоматӣ ба оилаҳои мазкур дар навбати аввал дода мешавад.
Наҷотдиҳандагони хадамоти садамавию наҷотдиҳӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳии касбӣ барои дар навбати аввал ба хонаҳояшон гузаронидани хати телефон ҳуқуқ доранд.
Моддаи 27. Кафолатҳои суғуртавии наҷотдиҳандагон
Ҳаёт ва саломатии наҷотдиҳандагон бояд ба таври ҳатмӣ суғурта карда шавад. Тартибушартҳои суғуртаи ҳаёт ва саломатии наҷотдиҳандагон аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.
Моддаи 28. Ҳифзи иҷтимоии аъзои оилаи наҷотдиҳандагон
Аъзои оилаи наҷотдиҳандагони хадамоти садамавию наҷотдиҳии касбӣ ва сохторҳои садамавию наҷотдиҳии касбӣ, ки ҳангоми иҷрои ӯҳдадориҳои бар зиммаи онҳо мувофиқи шартномаи (қарордоди) меҳнатӣ гузошташуда вафот кардаанд, инчунин аъзои оилаҳои дигар наҷотдиҳандагоне, ки дар давраи иштирок дар гузаронидани корҳои рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда вафот кардаанд, дар тӯли як сол ҳуқуқи имтиёзҳоеро, ки онҳо чун аъзои оила мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода мебурданд, нигоҳ медоранд.
Таъмини нафақаи аъзои оилаҳои наҷотдиҳандагон дар ҳолати аз даст додани сарпараст мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад.
Моддаи 29. Шаҳрвандоне, ки наҷотдиҳанда набуда, ҷиҳати иҷрои корҳо ба рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда ҷалб карда мешаванд
Дар ҳолатҳои ниҳоят зарурӣ шаҳрвандони алоҳидае, ки наҷотдиҳанда нестанд, метавонанд бо хоҳиши худи онҳо ба иҷрои корҳои садамавию наҷотдиҳӣ ҷалб карда шаванд.
Қарор дар бораи ба иҷрои корҳои наҷотдиҳию садамавӣ ҷалб намудани шаҳрвандоне, ки наҷотдиҳанда нестанд, аз тарафи роҳбарони мақомоти маҳалии ҳокимияти давлатӣ, роҳбарони ташкилотҳо, роҳбарони рафъи ҳолатҳои фавқулодда қабул карда мешавад.
Боби 4. Муқаррароти хотимавӣ
Моддаи 30. Ҷавобгарӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур
Шахсоне, ки дар вайрон кардани Қонуни мазкур гунаҳгор дониста мешаванд, мувофиқи қонунгузории амалкунандаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.
Моддаи 31. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур
Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Э.Раҳмонов
ш. Душанбе 1 марти соли 2005
№ 83________________________
