КОНУНИ ЧУМХУРИИ ТОЧИКИСТОН ДАР БОРАИ САТР

Сатр чист? Сатр ин либоси занон ки дар сару гардани худ бар асоси талаботхои конунии дини мубини Ислом мепушида мебошад. Сатрро дар давлатхои мусалмони аз чумла Точикистон, Эрон, Узбекистон, Озарбойчон, Туркия ва дигархо хело ва хело ба чашм мерасад. Мутаасифона сатрро духтарони кишвархои Афгонистон, Арабистон, Миср ва гайрахо истифода намебаранд. Яъне сатр тибки конунхои ин кишвархо барои пушонидани чойхои кушодаи занхо нокифоя аст. Сатр гардану бадани духтаронро мепушонад ва барои хасаду тачовузи бачагонро кохиш медихад.

Асосан сатр дар Точикистон то солои 2000-ум чандон ба назар намерасид. Сатркуни барои духтарони точик баъди маъруф ё худ ба забони русси модда (популярность) шудани либосхои турки сабаб шуд. Як катор занхои точик аз Туркия омада ба либосхои турки дар Душанбеву Хучанд ва дигар шахрхо худро оро медоданд, ки дар муддати кутохтарин ин кор ба эътироф ва хаваси дигар духтарони точик гашт. Аз ин сабаб шумораи шахсони бо сатр мегашта дар Душанбе хело зиёд шуд ва хусусан солхои 2010-2015.

Сатрхо гуногун мешаванд ва аз руймоли хозиразамон каме фарк дооранд. То омоадани русхо ба Осиёи Миёна халки тоик сатр надошт ва занон бо фаранчи мегаштанд. Дар хона бошанд бо руймоли калон ки сару гардани онхоро мепушонид. Лек бо мурури замон ки русхо сохиби замонхои Осиёи Миёна шуданд, бар халки точику узбек ва дигар миллатхои Осиёи миёна талаб мекарданд, ки онхо либосхои аврупои пушанд. Яъне руймоли кутох ки гардани духтарон кушода бошад.

Аз ин сабаб дар мактабхо ва корхонахои давлати талаб карда мешуд, ки либосхои мактаби ва либосхои махсуси кори духта ба истифода бурда шаванд. Ва чунин талабот солхои 1930-1991 баръало ичро карда мешуд ва духтарон бо пойхои нимурён-луч ва сару гардани кушода ба мактабу кор мерафтанд . Яъне мафкураву фалсафаи русхо ки аз аврупо гирифта шуда буд хеле шуд.

 Конуни Чумхурии Точикистон дар бораи сатр

Аз сабаби он ки дар Точикистон шумораи духтарони сатркун зиёд шуда истодааст, хукумати кишвар дар ташвиш карор гирифт. Бисёрихо фикр карданд, ки конун дар бораи либоспуши ва ё пушидани сатр ба нашр баромада шудааст. Лек чунин нест! Яъне танхо як моддаи Конуни кишвар оиди хифз кардани рукнхои милли либоспуши гута шудааст ки чунин аст:

Моддаи 141. Ухдадории шахсони вокеи ва хукуки хангоми гузаронидани тую маъракаҳо (Қонуни Ҷумхурии Точикистон аз 28.08.17 с., №1461)

Шахсони вокеи ва хукуқи ухдадоранд чашну маросимро бо риояи талаботи Конуни мазкур баргузор карда, макоми ваколатдор ва комиссияҳои доимии махаллиро доир ба баргузории туйи домодию аруси ва маросими азодори хабардор намоянд. 

Шахсони вокеи ва ҳуқуқи уҳдадоранд рукнхои  фарханги милли, аз ҷумла забони давлати ва либосхои миллиро ҳифз намоянд. (Қонуни Ҷумхурии Точикистон аз 28.08.17 с., тахти раками 1461)

Милиса чаро сатрро мекашад.

Албатта милиса дар куча ва ё дигар чойхои чамъияти бе сабаб ба либоси духтарон эрод намегиранд ва дахолат ба пушидани намуди сарпуш ва ё либос намекунанд. Ин маънои онро дорад, ки ба онхо рохбарошон супориш додааст дар ин мавзуъ. Аз сабабе, ки Точикистон кишвари демократист ва дар идоракунии давлат партияи демократист вай дар хифз кардани анъанахои точики ва аврупои бештар майл менамояд. Аз дигар тараф кишвархои демократи ки шарики точикистон мебошанд, низ хавасманданд ки анъанахои онхо бештар дастгири карда шавад ки чумлаи онхо амрикост, хитой ва Руссия.

Духтарон дар кучахо бо милисахо ва хусусан дар шахрхои калон дар чанчолу штарфкуни карор мегиранд, ки асоси хукуки надорад. Яъне духтаронро метарсонанд ки онхо сатр накунанд. Баъзехоро чарима мекунанд ки ин низ беасос аст. Шахсоне ки конуну коидаро медонанд, аз милиса талаб мекунанд, ки мутобики кадом конун пушидани сатр манъ карда шудааст. Ва умуман милица хак надорад, ки чаримаро бо пули накд худаш аз одмаон гирад. Агар духтарон дар пушидани сатр гунох-чиноят содир карда бошад, пас танхо макомоти судди хак дорад мучозот ва ё чаримаро муайян кунад ва маблаги он бояд ба Амонатбонк супорида шавад.

Мувофики маълумотхои куча маълум шуд, ки дар бозорхо фуруши сатрхоро манъ карданд ва точирон дигар наметонад сатрхоро фурушанд. Нархи сатр  асосан аз 25 то 200 сомон аст ва вобаста аз зебвиву сифаташ арзишаш бахогузори мешавад.