Home / Jamiyat / STANDARTHOI IJTIMOII DAVLATI

STANDARTHOI IJTIMOII DAVLATI

 QONUNI JUMHURII TOJIKISTON

Dar borai standarthoi ijtimoii davlati  

(Akhbori Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston, soli 2009, №5, mod.335)

  BOBI 1. MUQARRAROTI UMUMI

  Moddai 1. Doirai amali Qonuni mazkur

  1. Qonuni mazkur asoshoi huquqii muqarrar va istifoda namudani standarthoi ijtimoii davlati, hamchunin sokhtori onhoro muayyan mekunad.
  2. Qonuni mazkur nisbat ba standarthoi tanzimkunandai talaboti bekhatarii tekhniki va sifati mahsulot, mol, kor va khizmatrasoni (az jumla standarthoe, ki dar bakhshhoi sohai ijtimoi amal mekunand) tatbiq karda nameshavad.

     Moddai 2. Mafhumhoi asosi

Dar Qonuni mazkur mafhumhoi asosii zerin istifoda meshavand:

standarthoi ijtimoii davlati – meyorho va qoidahoi az tarafi davlat muqararrargardidae, ki tatbiqi huquqhoi ijtimoii ba shahrvandon kafolatdodai Konstitutsiyai (Sarqonuni) Jumhurii Tojikiston va tartibi peshnihodi in huquqhoro tamin menamoyand;

– nizomi standarthoi ijtimoii davlati – majmui standarthoi ijtimoii davlati, ki sohahoi asosii munosibathoi ijtimoiyu iqtisodiro faro giriftaand;

– guruhhoi asosii ijtimoiyu demografii aholi – kategoriyahoi asosii shahrvandon, ki az rui alomathoi sinnusoliyu jinsi, vazi ijtimoi va sathi taminoti moddi (aholii qobili mehnat, nafaqakhuron va kudakon) muttahid shudaand;

sathi zindagi – majmui nematho va khizmatrasonihoi moddiyu manavi, ki talaboti hayotan muhimi odamonro qone menamoyad.

 

    Moddai 3. Obekt va subekthoi tanzim

  1. Obekti tanzimi Qonuni mazkur munosibathoi vobasta ba istifodabarii standarthoi ijtimoii davlati bayni maqomoti hokimiyati davlati, maqomoti khudidorakunii mahalli, tashkilotho va shahrvandoni Jumhurii Tojikiston meboshad.
  2. Subekthoi  faoliyati vobasta ba istifodabarii standarthoi ijtimoii davlati maqomoti hokimiyati davlati, maqomoti khudidorakunii mahalli, tashkilotho va shahrvandon meboshand, ki dar ravandi istifodai standarthoi  ijtimoii davlati hamkori mekunand.

 

   Moddai 4. Qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar borai standarthoi ijtimoii davlati

Qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar borai standarthoi ijtimoii davlati ba Konstitutsiyai (Sarqonuni) Jumhurii Tojikiston asos yofta, az Qonuni mazkur,  digar sanadhoi meyorii huquqii Jumhurii Tojikiston, inchunin sanadhoi huquqii baynalmilalie, ki Tojikiston onhoro etirof namudaast, iborat meboshad.

   Moddai 5. Muqarraru istifoda va nazorat kardani rioyai standarthoi ijtimoii davlati

  1. Standarthoi ijtimoii davlati dar shakli sanadhoi meyorii huquqi muqarrar gardida, istifodai onho dar  hududi Jumhurii Tojikiston  hatmi meboshand.
  2. Standarthoi ijtimoii davlati bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar holathoi zaruri tajdidi nazar karda meshavand.
  3. Nazorati rioyai standarthoi ijtimoii davlati bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba amal barovarda meshavad.

    Moddai 6. Tainoti standarthoi ijtimoii davlati

Standarthoi ijtimoii davlati bo maqsadhoi zerin muqarrar karda meshavand:

– muayyan namudani tarkib va meyorhoi kafolatdodashudai az tarafi shahrvandon istemol kardani nemathoi asosii moddi va istifodai khizmatrasoni;

– ba amal barovardani siyosati yagonai ijtimoi dar mintaqahoi gunoguni kishvar;

– istifoda kardan ba sifati meyor  dar mavridi asosnokkunii kharojoti bujethoi sathhoi gunogun baroi ehtiyojoti ijtimoi;

– bahodii sathi zindagii aholi va rafti tatbiqi siyosati ijtimoi;

– istifoda burdan hangomi tahiyai barnomahoi ijtimoi;

– asosnok kardani zarurat va muqarrar namudani andozai kumakhoi ijtimoii surogavi ba aholii ehtiyojmand.

 

    Moddai 7. Prinsiphoi asosii muqarrar namudani standarthoi ijtimoii davlati

Prinsiphoi asosii muqarrar namudani standarthoi ijtimoii davlati inho meboshand:

– tamini muvofiqati standarthoi ijtimoii davlati bo prinsipho va samthoi asosii siyosati ijtimoi;

– tamini imkoniyathoi amaligardonii huquqhoi konstitutsionii shahrvandon bo rohi istifodai sayu mablagi onho, inchunin istifodai oqilona va odilonai sarvathoi millii kishvar;

– asosnoksozii ijtimoiyu iqtisodii standarthoi ijtimoii davlati;

– roh nadodan ba pastshavii sathi zindagii shahrvandon hangomi tahiya va tatbiqi tadbirho oid ba rushdi ijtimoiyu iqtisodii jumhuri va mintaqahoi on;

– tamini hifzi manfiathoi hamai guruhhoi ijtimoii jomea;

– istifodai tajribai jahoni hangomi tahiyai nizomi standarthoi ijtimoii davlati;

– ba shahrvandon peshnihod namudani malumot dar borai standarthoi ijtimoii davlati;

– tamini suboti ijtimoi dar jomea dar asosi gustarishi nizomi sharikii ijtimoi.

BOBI 2. NAVHO VA NIZOMI STANDARTHOI IJTIMOII DAVLATI

     Moddai 8. Navhoi standarthoi ijtimoii davlati

Standarthoi ijtimoii davlati ba shakli meyorho va qoidahoi asli, arzishi, muvaqqati va moliyavii tanzimkunandai tartibi muqarrar va istifoda namudani onho muqarrar karda meshavand.

    Moddai 9. Nizomi standarthoi ijtimoii davlati

 

Nizomi standarthoi ijtimoii davlati sohahoi asosii zerini munosibathoi ijtimoiro faro megirad:

– pardokhti muzdi mehnat va munosibathoi mehnati;

– tamini shugli aholi va dastgirii bekoron;

– tamini nafaqa va sugurtai ijtimoi;

– tamini molhoi niyozi mardum;

– tamini aholi bo manzil va khizmatrasonii maishiyu kommunali;

– maorif;

– ilm;

– tandurusti;

– tarbiyai jismoni va varzish;

– farhang;

– kumaki ijtimoi va khizmatrasonii ijtimoi ba aholi;

– tamini bekhatarii ekologi;

– himoyai huquqhoi ijtimoii shahrvandon;

– istifodai mekhanizmhoi andozbandi va narkhguzori.

   Moddai 10. Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai pardokhti muzdi   mehnat va munosibathoi mehnati

Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai pardokhti muzdi mehnat muqarrar namudani chunin meyorhoro peshbini mekunand:

– andozai haddi aqalli muzdi mehnat dar sathi andozai haddi aqalli zindagi;

– meyorho va tartibi pardokhti muzdi mehnati kormandoni sohahoi bujeti;

– tartibi indeksatsiyai muzdi mehnat dar holati balandshavii sathi muayyani tavarrum va sari vaqt pardokht nakardani muzdi mehnat;

– tartibi pardokhti izofakori, kori ruzhoi istirohat va id.

Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai munosibathoi mehnati muqarrar namudani meyorhoi zerinro peshbini mekunand:

– tartibi ba kor qabul kardan va az kor ozod kardani kormandon, hisob namudani sobiqai kori onho;

– meyori nihoii davomnokii ruzu hafta va mohi kori;

– tartibi dodani rukhsatii harsolai pardokhtshavanda va davomnokii on;

– kutoh namudani ruzi korii kormandone, ki ba korhoi murakkabu vaznin va istehsoloti zararnok mashguland;

– talaboti hatmi ba taminoti bekhatari va hifzi mehnat;

– tartibi tashkili sugurtai hatmi az holathoi nokhush dar istehsolot va hangomi bemorihoi kasbi.

Moddai 11. Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai tamini shugli aholi va dastgirii bekoron

Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai tamini shugli aholi va dastgirii bekoron muqarrar namudani meyorhoi zerinro peshbini mekunand:

– tartibi muayyan namudani haqqi sugurta hangomi bekori;

– andoza, mukhlat va tartibi dodani kumakpuliho ba sababi bekori;

– qoidahoi justujui joyhoi navi kor;

– tartibi bozomuzi va takmili tahsili kasbii bekoron, tartib va muhlathoi ba onho peshnihod namudani malumot oid ba masalahoi bo kor taminkuni.

    Moddai 12. Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai taminoti nafaqa va sugurtai ijtimoi

Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai taminoti nafaqa va sugurtai ijtimoi muqarrar kardani meyorhoi zerinro peshbini mekunand:

– sinnu sol, davomnokii sobiqai kori va muhlathoi faro rasidani digar holathoi sugurtavi baroi taini nafaqa ba kategoriyahoi mukhtalifi shahrvandon;

– andoza va tartibi guzaronidani mablagi shakhsoni voqei va huquqi ba maqomoti vakolatdori davlati;

– tartibi muayyan kardan va tagyir dodani andozai haddi aqalli nafaqaho;

– tartibi indeksatsiyai nafaqaho dar surati baland gardidani sathi muayyani tavarrum;

– tartibi tashkil va faoliyati fondhoi gayridavlatii nafaqa.

    Moddai 13. Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai tamini molhoi niyozi mardum

Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai tamini molhoi niyozi mardum muqarrar namudani meyorhoi zerinro peshbini mekunand:

– majmui haddi aqalli mahsuloti zarurii ozuqa, gayriozuqa, khizmatrasoni (ba tarkibi sabadi istemoli dokhilshavanda) va meyorhoi istifodabarii onho baroi guruhhoi asosii ijtimoiyu demografii aholi;

– nomgui kategoriyahoi aholi, ki baroi ba on bo narkhhoi arzon yo ba tariqi imtiyoznok furukhtani molhoi niyozi mardum ehtiyoj dorand va hamchunin tartibi peshnihodi chunin imtiyozho va tashkili nazorat oid ba rioyai onho.

    Moddai 14. Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai tamini aholi bo manzil va khizmatrasonii maishiyu kommunali

Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai tamini aholi bo manzil va khizmatrasonii maishiyu kommunali muqarrar namudani meyorhoi zerinro peshbini mekunand:

– meyorhoi tamini maydoni istiqomati va umumi ba hisobi yak nafar;

– tartibi baqaydgirii shahrvandon, ki ba giriftani manzil yo behtarsozii sharoiti manzili ehtiyoj dorand;

– nomguy va meyorhoi ba aholi rasondani navhoi asosii khizmatrasonii kommunali (dar tarkibi sabadi istemoli);

– haddi nihoii joizi kharojoti shahrvandon baroi pardokhti haqqi manzil va khizmatrasonii kommunali (muvofiq ba majmui daromadi oila);

– tartibi ba guruhhoi kambizoati aholi dodani jubronpuliho baroi pardokhti haqqi manziliyu kommunali;

– arzishi nihoii khizmatrasonii manziliyu kommunali dar yak moh (az rui hisobi ba 1 metri murabbai maydoni umumii manzil) yo khud chorabiniho oid ba tanzimi tarifhoi navhoi khizmatrasoni;

– kategoriyahoi shahrvandone, ki ba onho manzil roygon, ba tavri qisman pardokht namudan yo bo sharthoi digari imtiyoznok doda, khizmathoi manziliyu maishi rasonida meshavand;

– tartibi judo kardani mablag baroi kharojoti korkhona va muassisahoi khojagii manziliyu kommunali va khizmatrasonii maishii aholi az bujethoi sathhoi gunogun.

 

    Moddai 15. Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai maorif

 

Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai maorif muqarrar namudani meyorhoi zerinro peshbini mekunand:

– meyorhoi mablagguzorii bujeti va taminoti moddiyu tekhnikii muassisahoi talimii davlati va digar muassisahoi talimi az rui hisob ba har yak khonanda;

– standarthoi davlatii tahsilot;

– meyori shumorai (hissai) khonandagoni tahsiloti miyonai kasbi va donishjuyoni muassisahoi tahsiloti olii kasbi, ki huquqi tahsili roygonro dorand (hangomi dar asosi ozmun ba in muassisahoi talimi qabul shudan);

– tartib va shaklhoi tatbiqi huquqi shahrvandon ba tahsiloti tomaktabi, tahsiloti umumi, ibtidoi va miyonai kasbi,  olii kasbi va tahsiloti kasbii bad az muassisai olii kasbi, tahsiloti ilovagi va tahsiloti makhsus;

– tartib va shaklhoi amali sokhtani dastgirii moliyavii muassisahoi talimi baroi kudakon va javonon;

– tartibi roygon faroham ovardani tahsiloti makhsus baroi shakhsoni imkoniyathoyashon mahdud;

– meyori tamin namudani kudakon bo kitobhoi darsi va daftar;

– meyori taminoti moddi, kadri va tekhnikii muassisahoi talimii davlati.

    Moddai 16. Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai ilm

Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai ilm muqarrar kardani meyorhoi zerinro peshbini mekunand:

tartibi mablagguzorii muassisahoi ilmi (az jumla sokhtorhoi ilmii maktabhoi oli);

– meyorhoi taminoti moddiyu tekhnikii faoliyati muassisahoi ilmi (az jumla sokhtorhoi ilmii maktabhoi oli);

– tartibi dodani grantho ba muassisaho, kollektivho va kormandoni ilmi;

– jadvali tarifho va ilovapuliho ba muzdi mehnati kormandoni ilmi (az jumla sokhtorhoi ilmii maktabhoi oli).

     Moddai 17. Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai tandurusti

 

Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai tandurusti muqarrar namudani meyorhoi zerinro peshbini mekunand:

– nomgui namudhoi yorii tibbiyu sanitarii roygon, ki az tarafi muassisahoi  davlatii tandurusti ba aholi rasonida meshavand;

– hajmi yorii tibbiyu sanitari, ki az tarafi muassisahoi davlatii tandurusti ba aholi rasonida meshavand;

– kategoriyai shahrvandone, ki ba onho yorii tibbiyu sanitari  roygon rasonida meshavad;

– nomgui doruvorii asosie, ki nisbati onho tanzim va qaydi narkhho tatbiq meshavand, hamchunin kategoriyai shahrvandone, ki ba tavri roygon yo imtiyoznok bo in doruvori tamin karda meshavand;

– meyorho va qoidahoi sanitariyu epidemiologi;

-meyorho va qoidahoi taminoti moddiyu tekhniki, doruvori, kadri, ozuqa va digar mavod dar muassisahoi tandurustii shakl va navhoi gunogun;

– meyorhoi tamini moliyavii kharojoti sohai tandurusti ba har sari aholi;

– tartibi mablagguzorii muassisahoi tandurusti az bujethoi sathhoi gunogun.

   Moddai 18. Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai tarbiyai jismoni va varzish

Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai tarbiyai jismoni va varzish muqarrar namudani meyorhoi zerinro peshbini mekunand:

– meyorhoi tamini aholi bo inshooti varzishi va hayati murabbiyonu omuzgoron baroi omuzish va inkishofi tarbiyai jismoni va varzish;

– tartibi mablagguzorii muassisahoi tarbiyai jismoni va varzish az bujethoi sathhoi gunogun;

– meyorho oid ba nazorati tibbii varzishgaron va shahrvandone, ki bo tarbiyai jismoni mashguland va tamini sanitariyu gigienii khadamoti dakhldor.

    Moddai 19. Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai farhang

 

Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai farhang muqarrar namudani meyorhoi zerinro peshbini mekunand:

– meyorhoi tamini aholi bo khizmathoe, ki az tarafi muassisahoi farhangi rasonida meshavand;

– kategoriyahoi aholi, ki az khizmatrasonii roygoni muassisahoi farhangi yo imtiyozhoi digar istifoda mebarand;

– tartibi mablagguzorii muassisahoi farhangi az bujethoi sathhoi gunogun bo maqsadi hifz kardan va gani gardonidani arzishhoi millii farhangi.

     Moddai 20. Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai kumaki  ijtimoi va khizmatrasonii ijtimoi ba aholi

Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai kumaki ijtimoi va khizmatrasonii ijtimoi ba aholi muqarrar namudani meyorhoi zerinro peshbini mekunand:

– tartibi tasis dodan va faoliyat kardani fondhoi ijtimoii gayribujeti;

– kategoriyahoi shahrvandone, ki ba kumaki ijtimoi niyoz dorand;

– nomguy va meyorhoi istifodai kumak va khizmatrasonihoi ijtimoi, ki az tarafi khadamoti ijtimoi ba aholi roygon yo  bo sharthoi imtiyoznok rasonida meshavand;

– tartibi mablagguzorii muassisahoi hifzi ijtimoi va khadamoti ijtimoi az bujethoi sathhoi gunogun.

 

   Moddai 21. Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai tamini bekhatarii ekologi

Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai tamini bekhatarii ekologi muqarrar namudani meyorhoi zerinro peshbini mekunand:

– meyorhoi nihoii joizi oludashavii muhiti zist;

– sharoit baroi malumoti daqiqro oid ba holati muhiti zist dastras kardani shahrvandon;

– ba roh mondani istehsol va istemoli mahsuloti az jihati ekologi toza:

– tartibi jubron kardani zarari ba salomati yo molu mulki shahrvandon rasonidashuda dar holathoi huquqvayronkuni dar sohai tamini bekhatarii ekologi.

    Moddai 22. Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai himoyai  huquqhoi ijtimoii shahrvandon

Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai himoyai huquqhoi ijtimoii shahrvandon muqarrar namudani meyorhoi zerinro peshbini mekunand:

– ba shahrvandon rasonidani kumaki huquqi (az jumla khizmati notariali);

– hifzi davlati va jamiyatii huquqhoi istemolkunandagoni mol va istifodabarandagoni khizmat;

– ba shahrvandon jubron kardani zarare, ki dar natijai amalhoi nodurusti muassisahoi sohai ijtimoi rasonida shudaast;

– mablagguzorii muassisahoe, ki ba shahrvandon oid ba himoyai huquqi ijtimoi yorii  huquqi merasonand.

   Moddai 23. Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai istifodai mekhanizmhoi andozbandi va narkhguzori

Standarthoi ijtimoii davlati dar sohai istifodai mekhanizmhoi andozbandi va narkhguzori tartibi muqarrar namudani meyorhoi andozbandii  shakhsoni voqei va huquqi,  hamchunin faroham ovardani imtiyozhoi andozii onhoro bo tartibi muqarrarnamudai  qonunguzorii Jumhurii Tojikiston peshbini mekunand.

BOBI 3. MUQARRAROTI HOTIMAVI

 

               Moddai 24. Mutobiq namudani Qonuni mazkur ba digar sanadhoi meyorii huquqi

 

  1. Muqarraroti Qonuni mazkur baroi tahiya va qabuli digar sanadhoi meyorii huquqi oid ba masalahoi muqarrar va istifoda kardani standarthoi ijtimoii davlati asos meboshand.
  2. Sanadhoi meyorii huquqii Jumhurii Tojikiston, ki qablan dar sohai muqarrar namudani standarthoi ijtimoii davlati intishor shudaand, to mutobiq gardonidani onho ba Qonuni mazkur dar qisme tatbiq meshavand, ki ba muqarraroti Qonuni mazkur mukholif nestand.

    Moddai 25. Mavridi amal qaror dodani Qonuni mazkur

Qonuni mazkur pas az intishori rasmi mavridi amal qaror doda shavad.

Prezidenti

Jumhurii TojikistonEmomali Rahmon

 

 

sh.Dushanbe, 19 mayi soli 2009,

№ 528

 

Инчунин кобед

Hurdani obi mani az tarafi mard yo zan

Hurdani obi mani az tarafi zan kori noravo va nosazo ast va inro tib mahkum …