Home / Jamiyat / TARBIYAI JISMONII HALQI TOJIK DAR DAVRAI TO ASRI XX

TARBIYAI JISMONII HALQI TOJIK DAR DAVRAI TO ASRI XX

Halqi tojik asrho shaklho, vositaho va usulhoi qadimai khalqii varzishro tasis va takmil medod, doimo onro ilova va boyu gani megardond.

Omuzishi shaklhoi khalqii tarbiyai jismoni nishon medihand, ki on dar aloqai nogusastani bo faoliyati mehnatii khalq va talabothoi khudmuhofizati, mashgul budan ba mehnati osoishta, difo va ba muhoriba bo dushman voridshuda, khalq khislathoi jismonii khud va mahoratu malakahoro dar rohravi, davidan, partob dodan, jahishho, shinovari va bolo baromadanho (ba moneaho) inkishof va takmil dod.

varzish

Tojikiston dar jarayoni inkishofi tarikhii khud mudom robitahoi iqtisodi va farhangiro bo khalqhoi barodari hamsoyaash afgonho, uzbekon, qirgizho va turkmanho tahkim mebakhshid. Ammo novobasta ba aloqahoi mustahkam bo in khalqho tojikon hamesha farhangi qadimi khudro, az on jumla varzishro ham nigoh doshtaand.

Ba khususiyat, mazmun va shaklhoi tarbiyai jismonii khalqi tojik muhit, sharoiti maishi, iqlimi – jugrofii mahal va gayra tasir merasonad.

To inqilob dar hududi Tojikiston tarbiyai jismonii mutashakkil dar bayni ommai vasei khalq mavjud nabud. Tanho aholii boy imkon doshtand, ki baroi ba bachahoi khud omuzondani aspsavori, tirparoni az ka-

mon, gushtingiri, shatranjbozi murabbiyonro kiro namoyand. Tojikon bo shujoatu matonat, quvva va jangovari dar bayni khalqhoi digar hatto dar davrahoi qadim ham marufiyati buzurg kasb karda budand. Dar in bob navisandagoni guzashtai fors, arab va digaron zikr namudaand.

Ammo nobarobarii ijtimoi, ki dar sharoiti sokhti feodali purzur gardida bud, inchunin vazi benihoyat dushvor va behuquqii ommai mehnatkash ba inkishofi vasei navhoi varzishi mardumi musoidat nakardand.

Bo vujudi behuquqi, zulmi ijtimoi va iqtisodi az bayni khalqi zahmatkash ham aspsavoroni oli, pahlavonon, kamonvaroni mohir mebaromadand. Durust ast, ki faqat ba baze az onho imkoni nishon dodani istedodhoi varzishii khud muyassar megardid.

Tarbiyai jismonii khalq boshad dar jarayoni faoliyati mehnatii u amali megasht. Az sinni 13 – 14-solagi sar karda, dehqoni navras ba yordamchii padar tabdil meyoft va dar 16-solagi ozodona korhoro idora me-

kard, istifodai tabar, dos va gayraro azkhud karda menamud. Baroi mashguliyathoi makhsusi bachaho vaqti kam memond, ki ba inkishofi hamatarafai jismonii onho musoidat namekard. Vale on baroi omoda shudan ba musobiqahoi oddii quvvasanji va chustu choloki musoidat menamud.

Dar bayni mardum chunin namudhoi varzish amsoli tirparoni az kamon, gushtingiri, sangpartoi, jahidan, guzashtan az moneahoi mukhtalifi tabii, shamsherbozi, baromadan ba balandihoi kuh, shikor, shinovari,

boziho, raqsho, muhoribahoi gunoguni tan ba tan gustarishi vase yofta bud.

Az qadimulayyom tojikon bozihoi serharakatro vase istifoda mebarand. Dar bayni bachaho bozihoi mavsimi mashhur bud: «Ruymol dar gird», «Tubro ba chuquri rasonidan», «Hudro ba bolo kashidan», «Qotil»,«Jahish» va gayra. Musobiqahoi khalqi chun aspdavoni, chavgonbozi, buzkashi baroi farogati varzishii mardum khizmat menamudand.

Инчунин кобед

Hurdani obi mani az tarafi mard yo zan

Hurdani obi mani az tarafi zan kori noravo va nosazo ast va inro tib mahkum …