Home / Jamiyat / TAHSILOTI KALONSOLON – QONUNI JT

TAHSILOTI KALONSOLON – QONUNI JT

QONUNI JUMHURII TOJIKISTON DAR BORAI TAHSILOT KALONSOLON

(Akhbori Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston, s. 2017, № 1-2, mod. 17; Qonuni JT az 02.01.2018 s., №1486)

Qonuni mazkur munosibathoi jamiyatii vobasta ba nizom va idorakunii tahsiloti kalonsolon, tashkili ravandi talim, taminoti ilmiyu metodi va kadri, inchunin faoliyati moliyaviyu khojagidori va zaminai moddiyu tekhnikii muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolonro tanzim menamoyad. 

maktabi-kalonsolon

BOBI 1. MUQARRAROTI UMUMI 

Moddai 1. Mafhumhoi asosi

Dar Qonuni mazkur mafhumhoi asosii zerin istifoda burda meshavand:

– andragogika – sohai ilm, fanni talimi, ki khususiyat, shakl va usulhoi tahsiloti kalonsolonro muayyan mekunad;

– andragog – mutakhassisi doroi majmui donish, malaka va mahorati makhsus, ki kalonsolonro bo nazardoshti khususiyathoi khosi talimi va sinnusolii onho meomuzonad;

– validatsiya – etirofi salohiyati kasbii badastovardai talimgirandai kalonsol dar doirai tahsiloti gayrirasmi va gayriasosi, novobasta ba vaqt va joyi ba dast ovardani onho va az rui natijaho dodani hujjati namunai davlati (shahodatnoma);

– kurs – shakli tahsiloti ilovagi, ki tibqi on dar doirai barnomahoi muayyangardida shunavandagon donish, malaka, mahorat va salohiyati kasbii muayyanro ba dast meorand;

– muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon – muassisahoi talimii davlati va gayridavlati, ki faoliyati onho ba tashakkuli donish, malaka, qobiliyat, mahorat va kasbomuzii kalonsolon ravona gardidaand;

– nizomi tahsiloti muttasil – nizomi muassisahoi talimii rasmi, gayrirasmi va gayriasosi yakjoya bo shaklhoi gunoguni faoliyati khudomuzi, ki baroi shakhsoni sinnu soli gunogun dar tuli hayoti onho giriftani tahsilotro tamin menamoyad;

– salohiyati kasbi – qobiliyati ba kor burdani donish, malaka va mahorat, amali bomuvaffaqiyatona dar asosi tajriba  hangomihalli vazifahoi umumi yo sohai muayyan;

– tahsilot dar tuli hayot – tahsil, mukammal gardonidani donishu jahonbini, malaka, mahorat va salohiyati kasbi az jonibi shakhs dar tamomi umr;

– tahsiloti kalonsolon – majmui ravandhoi tahsilot, ki bo kumaki on kalonsolon salohiyati kasbi, qobiliyat va donishi khudro inkishof doda, darajai takhassusi kasbi va tekhnikiashonro baland mebardorand yo samti navro baroi qone gardonidani talaboti  khud va jomea intikhob menamoyand;

– tahsiloti rasmii kalonsolon – ravandi muttasili talim, ba dast ovardani salohiyati kasbii talimgirandai kalonsol dar muassisahoi talimii az qaydi davlati guzashta;

– tahsiloti gayrirasmi – ravandi talimii berun az muassisai talimii tahsiloti rasmijarayongiranda, ki dodani hujjati namunai davlatiro dar nazar nadoshta, bo nerui zaruri  ba sharoithoi gunoguni fazoi va vaqt favran mutobiq shudan, darkhosthoi talimgirandagoni sinnu soli gunogun, ruovari ba talaboti  umumi va shakhsii onho bo maqsadi mutobiq shudan ba sharoithoi tagyiryobandai hayot, inchunin khudinkishofii ejodi;

– tahsiloti gayriasosi – azkhudkunii nomutashakkil va khususiyati maqsadnok nadoshtai tajribai ijtimoi-farhangi, ki dar  faoliyatihayotii hamaruzai shakhs amali megardad va az khususiyati asosii ravandi ba tavri didaktiki (shakl va usulhoi talim) tashkilshuda (dar oila, kor, ittihodiyahoi gayrirasmi va guruhhoi ijtimoi)  mahrum ast;

– talimgiranda – khonanda, donishju, shunavanda, koromuz va shogird;

– talimgirandai kalonsol – shakhsi boligi qobili amali az jihati jismoni, ravoni, ijtimoi va manavi inkishofyofta, ki doroi mustaqiliyati iqtisodi  buda, ba raftorash khud ehsosi masuliyat dorad;

– khudomuzi – ba dast ovardani donish, malaka, mahorat va salohiyat bo rohi mashguliyathoi mustaqilona be kumaki omuzgor.

Moddai 2. Qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar borai tahsiloti kalonsolon

Qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar borai tahsiloti kalonsolon ba Konstitutsiyai Jumhurii Tojikiston asos yofta, az Qonuni mazkur, digar sanadhoi meyorii huquqii Jumhurii Tojikiston va sanadhoi huquqii baynalmilalie, ki Tojikiston onhoro etirof namudaast, iborat meboshad.

Moddai 3. Maqsadi tahsiloti kalonsolon

  1. Tahsiloti kalonsolon bo maqsadi musoidat ba inkishofi shakhsiyati inson, takmili muttasili salohiyati kasbi, tahkimi nerui ejodi va qonegardonii talaboti kalonsolon ba donish, malaka va mahorat, mutobiqshavi ba vazi imruza, mehnati kasbi, inkishofi manavi va takomuli shakhsi tashkil karda meshavad.
  2. Tahsiloti kalonsolon musoidat menamoyad ba:

– inkishofi qobiliyati mustaqilona, dar guruh yo dar sharoiti talimoti mutashakkil dar muassisahoi talimii baroi in maqsad makhsus tasisdodashuda ba dast ovardani donish va salohiyati nav, ki ba inkishofi hamatarafai shakhsiyat musoidat mekunad;

– tamini boshuurona va samaranok dokhilshavii shakhs ba mehnat bo rohi peshnihodi tahsiloti kasbi-tekhniki, inchunin inkishofi qobiliyati mustaqilona yo dar guruh ofaridani nemathoi navi moddi va arzishhoi navi botini yo estetiki.

Moddai 4. Vazifahoi asosii tahsiloti kalonsolon

Vazifahoi asosii tahsiloti kalonsolon inho meboshand:

– vase namudani imkoniyati intikhob va qone gardonidani talaboti kalonsolon ba tahsilot va tamini sifati khizmatrasonii talimi;

– faroham ovardani sharoit baroi inkishofi shakhs va vase namudani ishtiroki kalonsolon dar ravandi tahsil;

– qone gardondani talaboti kalonsolon dar intikhob va omuzishi kasb, malaka, mahorat, takmili ikhtisos, ivaz namudani kasb va ba dast ovardani salohiyati kasbi, ki baroi faoliyati bomuvaffaqiyati mehnati zarur meboshand;

– faroham ovardani sharoit baroi etirofi salohiyat, donish, malaka va mahorati kalonsolon novobasta ba vaqt va joyi ba dast ovardani onho;

– tamini kalonsolon bo salohiyati kasbii baroi faoliyati samaranok zarur;

– musoidat ba talimgirandai kalonsol dar mutobiqshavii ijtimoi, ki faoliyati samaranokro dar jomea tamin menamoyad;

– gani gardondani donish, malaka va mahorati baroi kalonsol muhim, ki ba shakhsi kalonsol baroi qone gardondani talaboti talimi zarur meboshad;

– qone gardondani talaboti jomea bo kadrho;

– rushdi tahsiloti kalonsolon hamchun nizomi yagonai taminkunandai kafolati huquqi har yak shakhs ba tahsiloti muttasil;

– faroham ovardani sharoit baroi hamgiroii minbadai Jumhurii Tojikiston ba jomeai baynalmilali dar sohai tahsiloti kalonsolon;

– muhayyo sokhtani sharoit va imkoniyat baroi tahsiloti ilovagii kalonsolon;

– rushdi qobiliyati khondani mustaqilona va digaronro omuzondan.

Moddai 5. Prinsiphoi asosii siyosati davlati dar sohai tahsiloti kalonsolon

Prinsiphoi asosii siyosati davlati dar sohai tahsiloti kalonsolon inhoyand:

– etirofi huquq ba tahsilot dar tuli hayot;

– dastras va ikhtiyori budani giriftani tahsilot;

– muttasili va paydarhamii tahsiloti kalonsolon;

– bahisobgirii khususiyat va talaboti talimii guruhhoi gunoguni kalonsolon;

– hamkori va sharikii maqomoti davlati, tashkilothoi gayridavlati va jamiyati;

– dastgirii davlatii sohai tahsiloti kalonsolon;

– musoidat baroi giriftan va idoma dodani tahsilot ba shakhsone, ki ba hifzi ijtimoii makhsus ehtiyoj dorand.

Moddai 6. Huquqi kalonsolon ba tahsil

  1. SHahrvandoni kalonsoli Jumhurii Tojikiston, novobasta ba millat, najod, jins, zabon, etiqodi dini, mavqei siyosi, vazi ijtimoi va molumulki huquq ba giriftani tahsilro dorand.
  2. SHahrvandoni khoriji va shakhsoni beshahrvandi kalonsol bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston huquq ba giriftani tahsilro dorand.
  3. Huquqhoi shahrvandoni kalonsol ba tahsil inho meboshand:

– dastrasii barobar ba tahsilot dar tuli hayot;

– qone gardondani talaboti gunoguni shakhsi ba donish, malaka va mahorat;

– gani gardondani donishu malaka, ki baroi ishtiroki samaranok dar shaklhoi gunoguni faoliyati ijtimoi zarur meboshand;

– intikhobi ozodi samti omuzish va muassisai talimi;

– rukhsatii pardokhtnashavanda bo nigoh doshtani joyi kor dar davrai tahsil;

– khizmatrasonii talimii barobar ba sharoiti talimgirandagoni muassisahoi talimii rasmi.

  1. Kalonsolone, ki bo qarori sud huquqhoi onho mahdud karda shudaand, az huquq ba tahsil mahrum shuda nametavonand. Tanho tarzi tatbiqi on metavonad tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston mahdud karda shavad.

Moddai 7. Zaboni tahsil dar muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon

Tahsil dar muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon mutobiqi Qonuni Jumhurii Tojikiston «Dar borai zaboni davlatii Jumhurii Tojikiston» amalikarda  meshavad.

BOBI 2. NIZOMI TAHSILOTI KALONSOLON

 

Moddai 8. Nizomi tahsiloti kalonsolon

Nizomi tahsiloti kalonsolon az sokhtorhoi zerin iborat meboshad:

– standarthoi davlatii tahsilot;

– tasnifoti samt, raviya va ikhtisoshoi tahsiloti kasbi;

– muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon;

– barnomahoi talimi;

– shakl va meyori giriftani tahsilot;

– subekthoi ravandi talim va tarbiya dar sohai tahsiloti kalonsolon;

– maqomoti idorakunii tahsiloti kalonsolon.

Moddai 9. Standarthoi davlatii tahsiloti kalonsolon, tasnifoti samt, raviya va ikhtisoshoi tahsiloti kasbi va barnomahoi talimi

  1. Tahsiloti kalonsolon dar asosi standarthoi davlatii tahsilot, tasnifoti samt, raviya va ikhtisoshoi tahsiloti kasbi, konsepsiya, strategiya, barnomahoi davlatii tahsiloti kalonsolon va nizomnomai namunavii muassisai talimii tahsiloti kalonsolon ba roh monda meshavad.
  2. Barnomahoi talimii tahsiloti kalonsolon az rui shakl ba barnomahoi talimii tahsiloti umumi, ilovagi va kasbi taqsim shuda:

– baroi ba dast ovardani tatbiqi standarthoi davlatii tahsiloti, balandbardorii omodagii kasbi va tahsiloti talimgirandagon, omodagii bosifati onho hamchun kormand va mutakhassison ravona gardidaand;

– mundarijai tahsiloti kalonsolonro muayyan mekunand;

– az jonibi maqomoti vakolatdori davlati dar sohai maorif  tasdiq karda meshavand.

  1. Barnomahoi talimi baroi tahsiloti rasmii kalonsolon dar asosi dastovardhoi andragogika muvofiqi standarthoi davlatii tahsilot tahiya karda meshavand.
  2. Ijroi standarthoi dakhldori davlatii tahsilot va barnomahoi talimi dar muassisahoi talimii tahsiloti rasmii kalonsolon hatmi meboshad.
  3. Baroi sanjishi tekhnologiyahoi navi talimi va jori namudani mundarijai navi talim, tashkili ravandi talim bo nazardoshti talaboti makhsusi kalonsolon (kamsavodon, mayubon va digar guruhi kalonsolon) dar muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon barnomahoi talimii makhsus tahiya karda meshavand.
  4. Nazorati tatbiqi standarthoi davlatii tahsilot dar muassisahoi talimii tahsiloti rasmii kalonsolon ba zimmai maqomoti vakolatdori davlati dar sohai maorif voguzor karda meshavad.

Moddai 10. Tartibi tasis, aznavtashkildihi va barhamdihii muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon

  1. Tartibi tasis, aznavtashkildihi va barhamdihii muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon bo qonunguzorii Jumhurii Tojikiston muqarrar karda meshavad.
  2. Muassisahoi talimii tahsiloti rasmii kalonsolon bo nazardoshti talaboti ijtimoivu iqtisodi, milli, farhangivu talimii kalonsolon dar surati vujud doshtani zaminai zaruri tasis doda meshavand.

Moddai 11. Muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon va namudhoi on

  1. Muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon dar Jumhurii Tojikiston dar shakli davlati, gayridavlati, mushtarak va baynalmilali faoliyat menamoyand.
  2. Muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon shakhsi huquqi ba hisob rafta, faoliyati khudro dar shaklhoi zerin amali mesozand:

– talimi-istehsoli;

– markazhoi talimii kalonsoloni maqomoti davlatii shugli aholi;

– markazhoi talimii ijtimoi-sohibkori, az jumla korkhonahoi fari;

– markazhoi talimii nazdi korkhonaho, muassisaho va tashkilotho;

– markazhoi talimi-istehsoli;

– kurshoi kutohmuddati talimi;

– muassisahoi bozomuzii aholi;

– muassisahoi takmil, balandbardorii ikhtisos va bozomuzii kormandon.

  1. Tahsiloti kalonsolon metavonad tavassuti ishtiroki kalonsolon dar seminarhoi omuzishi, giriftani talim az omuzgoroni alohida, shogirdi va omuzish dar istehsolot, khudomuzi amali shavad.
  2. Muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon faoliyati khudro metavonand dar doirai farmoishi davlati roygon va ilova bar farmoishi davlati muvofiqi shartnoma pulaki amali sozand.
  3. Namudhoi muassisahoi talimi baroi kalonsolon muvofiqi sath va samti az jonibi onho tatbiqshavandai barnomahoi talimi muayyan karda meshavand.
  4. Tahsiloti kalonsolon az rui barnomahoi asosi va ilovagii talimi, barnomahoi asosii talimoti kasbi amali karda meshavad.
  5. Baroi azkhudkunii barnomahoi ilovagii talimi kalonsolon be peshnihodi talabot ba sathi tahsilot roh doda meshavand, agar baroi tatbiqi in barnomahoi talimi sharthoi digar peshbini nashuda boshand.
  6. Tahsiloti kalonsolon dar doirai tahsiloti umumi, tahsiloti kasbi, tahsiloti ilovagi, khudomuzi va tahsiloti kasbi, ki imkoniyati tatbiqi huquq ba tahsilotro tamin menamoyand, ba roh monda meshavad.
  7. Dar Jumhurii Tojikiston namudhoi zerini muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon faoliyat menamoyand:

– tahsiloti miyonai umumi va markazhoi talimi;

– tahsiloti ibtidoi, miyona va olii kasbi;

– tahsiloti kasbii bad az muassisai olii talimi (donishkadahoi takmili ikhtisos, akademiyai tahsiloti badidiplomi);

– tahsiloti ilovagi;

– muassisavu tashkilothoi digare, ki ravandi talimi kalonsolonro amali menamoyand.

Moddai 12. Muassisi (Muassisoni) muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon

  1. Muassisi (Muassisoni) muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon inho shuda metavonand:

– maqomoti markazii hokimiyati davlati;

– maqomoti ijroiyai mahallii hokimiyati davlati;

– shakhsoni voqei va huquqi;

– ittihodiyahoi (assotsiatsiyahoi, ittifoqhoi) muassisahoi talimi;

– shakhsoni voqei va huquqii khoriji bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston.

  1. Munosibathoi bayni muassis (muassison) va muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon bo qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba tanzim darovarda meshavand.

Moddai 13. Oinnomai muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon

  1. Oinnomai muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon muvofiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston tahiya meshavad va malumoti zerinro dar bar megirad:

– dar borai nom, maqom va joygirshavii muassisai talimi;

– dar borai muassis (muassison);

– dar borai sanai tasis;

– dar borai shakli tashkiliyu huquqi;

– dar borai filialho, namoyandagiho va zersokhtorhoi digar;

– dar borai maqsadi ravandi talim va tarbiya, namud va shakli barnomahoi talimii jorishavanda;

– tavsifi asosii tashkili ravandi talim, az jumla zaboni talim, tartibi khorij namudani talimgiranda, muhlati talim, rejai kori muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon, tartibi dokhilii faoliyati muassisa, hamchunin dar borai rasonidani khizmatrasonii pulaki va tartibi peshnihodi onho;

– dar borai tartibi tashkili munosibathoi bayni muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon va talimgirandagon;

– faoliyati moliyavi va khojagidorii muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon, az jumla tartibi tashakkul va istifodai molikiyat, sarchashmai mablagguzori va tamini moddivu tekhniki, shaklhoi faoliyati sohibkori va khizmatrasonii pulaki;

– tartibi idorakunii muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon, az jumla salohiyati muassis (muassison), tartibi vorid namudani tagyiru ilovaho ba oinnomai muassisa, tartibi aznavtashkildihi va barhamdihii muassisai talimi;

– huququ uhdadorihoi ishtirokchiyoni ravandi talim va tarbiya;

– digar malumotero, ki qonunguzorii Jumhurii Tojikiston muqarrar namudaast.  (QJT az 02.01.18 s., №1486)

  1. Oinnomai muassisai talimii tahsiloti kalonsolonro muassis (muassison) tahiya va tasdiq mekunad va bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston baqaydgirii davlatii muassisai mazkurro tamin menamoyad. (QJT az 02.01.18 s., №1486)

BOBI 3. IDORAKUNII TAHSILOTI KALONSOLON 

Moddai 14. Idorakunii tahsiloti kalonsolon

  1. Idorakunii tahsiloti kalonsolon az jonibi maqomoti markazii hokimiyati davlati, maqomoti ijroiyai mahallii hokimiyati davlati, maqomoti vakolatdori davlati dar sohai maorif, maqomoti vakolatdori davlati dar sohai tahsiloti kalonsolon va mamuriyati muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon amali karda meshavand.
  2. Idorakunii tahsiloti kalonsolon ba tamini ijroi barnomahoi davlati oid ba rushdi tahsiloti kalonsolon, rioyai standarthoi davlatii tahsilot, tatbiq va rushdi sohai tahsiloti kalonsolon muvofiqi talaboti iqtisodiyoti bozor va ravandhoi ijtimoi dar jomea ravona megardad.

(qismi 3 khorij karda shud bo QJT az 02.01.18 s., №1486)

Moddai 15. Salohiyat va vakolathoi maqomoti davlati dar sohai tahsiloti kalonsolon

  1. Ba salohiyati Hukumati Jumhurii Tojikiston dar sohai tahsiloti kalonsolon dokhil meshavad:

– tasdiqi standarthoi davlatii tahsilot, tasnifoti samt, raviya va ikhtisoshoi tahsiloti kasbi, konsepsiya, strategiya va barnomahoi davlatii tahsiloti kalonsolon va nizomnomai namunavii muassisai talimii tahsiloti kalonsolon;

– muayyan namudani maqomi vakolatdori davlati dar sohai tahsiloti kalonsolon;

– tasisi muassisai davlatii «Markazi talimii kalonsoloni Tojikiston»;

– muayyan namudani meyori taminoti moliyavii tahsiloti kalonsolon va kafolathoi ijtimoi ba kormandoni sohai tahsiloti kalonsolon, talimgirandagoni muassisai talimii tahsiloti kalonsolon;

– muayyan namudani rasmiyoti validatsiya;

– amali namudani salohiyati digar tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston.

  1. Ba vakolathoi maqomi vakolatdori davlati dar sohai tahsiloti kalonsolon dokhil meshavand:

– amali  namudani siyosati davlati dar sohai tahsiloti kalonsolon;

– rohbarii umumii sohai tahsiloti kalonsolon;

– muayyan namudani samthoi afzaliyatnoki rushdi tahsiloti kalonsolon;

– tasdiq namudani shakli hujjati namunai davlati dar borai tahsiloti kalonsolon;

– tatbiq namudani hamkorii baynalmilali dar sohai tahsiloti kalonsolon;

– amali namudani vakolathoi digar tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston.

  1. Ijozatnoma baroi peshburdi faoliyati talimii muassisahoi talimii tahsiloti rasmii kalonsolon az jonibi maqomi vakolatdori davlati dar sohai maorif bo tartibi muqarrarnamudai Hukumati Jumhurii Tojikiston doda meshavad.
  2. Ba vakolathoi vazoratu idorahoe, ki dar sokhtori khud muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon dorand, mansuband:

– tamini ravandi tahsiloti kasbii kalonsolon muvofiqi talaboti nizomnomai namunavii muassisai talimii tahsiloti kalonsolon, standarthoi davlatii tahsilot, tasnifoti samt, raviya va ikhtisoshoi tahsiloti kasbi, naqsha va barnomahoi talimii kalonsolon;

– tashkil va guzaronidani takmili ikhtisos, bozomuzi, tahsiloti ilovagi, ishtirok dar guzaronidani attestatsiyai kormandoni sohai omuzgorii muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon;

– rohbari va nazorati umumii faoliyati muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon va mablagguzorii onho;

– ishtirok dar ravandi nazorat, attestatsiyai davlati va akkreditatsiyai muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon va barhamdihii onho bo tartibi muqarrargardida;

– amali namudani vakolathoi digar tibqi qonunguzorii  Jumhurii Tojikiston.

  1. Ba vakolathoi maqomoti mahallii hokimiyati davlati dar sohai tahsiloti kalonsolon mansuband:

– musoidat dar tashkili muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon;

– mablagguzorii muassisahoi talimii davlatii tahsiloti kalonsolon, mustahkam namudani zaminai moddivu tekhnikii onho dar doirai meyorhoi muqarrargardida;

– tamini hifzi ijtimoii talimgirandagon va kormandoni sohai tahsiloti kalonsolon;

– rasonidani kumaki moliyavi ba muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon;

– amali namudani vakolathoi digar tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston.

Moddai 16. Nazorati davlatii faoliyati muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon

  1. Nazorati davlatii faoliyati muassisahoi talimii tahsiloti rasmii kalonsolon bo maqsadi tatbiqi siyosati yagona dar sohai tahsiloti kalonsolon va tamini sifati tahsilot az jonibi maqomoti vakolatdori davlati dar sohai maorif va tahsiloti kalonsolon, maqomoti ijroiyai mahallii hokimiyati davlati, ki dar tobeiyati onho muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon qaror dorand, amali meshavad.
  2. Nazorati davlati dar sohai tahsiloti rasmii kalonsolon bo usulhoi zerin amali karda meshavad:

– ijozatnomadihi;

– attestatsiyai davlati;

– bahoguzorii faoliyati muassisahoi talimi;

– nazorati rioyai talaboti qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar sohai tahsiloti kalonsolon.

Moddai 17. Hisoboti omori va malumot dar borai tahsiloti kalonsolon

  1. Tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston baroi bahoguzorii holat va tamoyuli rushd dar sohai tahsiloti kalonsolon hisoboti davlatii omori muqarrar karda meshavad.
  2. SHakhsoni huquqi novobasta az shakli tashkiliyu huquqi, ki bo tahsiloti kalonsolon mashguland, uhdadorand dar muhlati muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston hisobothoi omoriro peshnihod namoyand.
  3. Maqomoti vakolatdori davlati dar sohai tahsiloti kalonsolon nashri malumoti omori va mavodi digarro oid ba holati tahsiloti kalonsolon tamin menamoyad.

BOBI 4. TASHKILI RAVANDI TALIM, TAMINOTI ILMIVU METODI VA KADRII TAHSILOTI KALONSOLON 

Moddai 18. Samthoi asosii tahsiloti kalonsolon

Tahsiloti kalonsolon az rui samthoi zerin amali meshavad:

– kasbi, ki az jonibi kalonsolon ba dast ovardani ikhtisos, kasb, takhassus, donish, mahorat va malaka, azkhudkunii tekhnikai muosir va omodagii tekhnikiro ba faoliyati mehnati tamin menamoyad;

– ba dast ovardani salohiyati kasbi, ki rushdi qobiliyat, badastori va takmili malakahoi amalivu mahorati kalonsolon, azkhudkunii donishro az rui kasbhoi asosi tamin menamoyad;

– baland bardoshtan va takmili ikhtisos, ki ba balandbardori, takmili donish, malaka va mahorati kasbi musoidat mekunad;

– bozomuzii  kadrho, ki baroi bo kor tamin namudani shahrvandon dar asosi donishu salohiyati badastovardashuda az rui kasbhoi doshtaashon musoidat mekunad;

– takmil va bozomuzii kasbii shahrvandoni bekor;

– tahsiloti ilovagii kalonsolon, ki giriftani donish va salohiyatro ilova bar tahsiloti asosi va makhsus peshbini menamoyad;

– samthoi digari  tahsil bo nazardoshti talaboti kalonsolon.

Moddai 19. SHaklhoi tashkili tahsiloti kalonsolon

  1. Tahsiloti kalonsolon dar doirai nizomi tahsiloti muttasil tahsiloti rasmi, gayrirasmi va gayriasosii bo amaliya va nazariya asos yoftaro faro megirad.
  2. Tahsiloti kalonsolon ba tavri alohida, muvofiqi shavqu ragbat, maylu havas, bo nazardoshti sathi tahsilot, takhassus, sobiqai kori, sinnu sol, vazi salomati dar shaklhoi gunoguni tashkili, az qabili mashguliyat, dars, leksiya, mashguliyati alohida, konfrons, seminar, khonish, sayohat, korhoi amali dar ozmoishgohho va ustokhonaho, dar korkhonahoi kishovarzi va sanoati va dar shaklhoi gunoguni bo naqshai talimii muassisai talimii tahsiloti kalonsolon peshbinishuda tashkil karda meshavad.
  3. SHumorai talimgirandagon dar guruhho vobasta ba samt va imkoniyati ravandi talim, inchunin tartibi tashkili ravandi talimi alohida yo guruhi dar muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon az jonibi muassisai talimii tahsiloti kalonsolon muayyan karda meshavand.
  4. Muassisahoi talimii tahsiloti rasmii kalonsolon bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba khatmkunandagoni khud az rui natijai tahsiloti kasbi hujjati namunai davlati medihand.
  5. Muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon metavonand tahsiloti fosilavi va rasmiyoti validatsiyaro amali namoyand. Tartibi amalisozi va rasmiyoti etirofi salohiyati kalonsolon va validatsiyaro Hukumati Jumhurii Tojikiston muayyan mekunad.

Moddai 20. Asoshoi ilmi va taminoti ilmii sohai tahsiloti kalonsolon 

  1. Sohai tahsiloti kalonsolon dar Jumhurii Tojikiston dar asosi dastovardhoi andragogika, ilmu tekhnikai muosir, farhang, ananahoi milli va arzishhoi umumibashari tashkil karda meshavad.
  2. Maqomi vakolatdori davlati dar sohai tahsiloti kalonsolon dar hamkori bo Akademiyai ilmhoi Jumhurii Tojikiston, Akademiyai tahsiloti Tojikiston, digar akademiyahoi sohavi va muassisahoi ilmiyu tahqiqoti dastovardhoi ilmi, tekhniki, tekhnologi, innovatsioni va farhangiro dar muassisahoi talimi jori menamoyand.
  3. Taminoti ilmii sohai tahsiloti kalonsolonro Akademiyai tahsiloti Tojikiston, muassisahoi talimii tahsiloti olii kasbi, pajuhishgohhoi ilmiyu tahqiqotii sohavi, donishkadahoi takmili ikhtisos, digar muassisahoi ilmiyu metodi dar hamkori bo ittihodiyahoi ejodi va tashkilothoi dakhldor amali menamoyand.

Moddai 21. Tayyor namudan va takmili ikhtisosi mutakhassison va omuzgoron dar sohai tahsiloti kalonsolon 

  1. Tayyor namudan va takmili ikhtisosi mutakhassison va omuzgoroni sohai tahsiloti kalonsolon dar sokhtori muassisahoe ba roh monda meshavand, ki barnomahoi talimii tahsiloti olii kasbiro amali menamoyand.
  2. Faoliyati mutakhassis dar sohai tahsiloti kalonsolon az talimdihi, maslihatdihi, rasonidani kumaki ijtimoi va ijroi vazifahoi tashkilivu idorakuni dar sohai tahsiloti kalonsolon iborat ast. Sohahoi faoliyati mutakhassis inhoand:

– omuzgori;

– ilmivu metodi;

– farhangivu marifati;

– tadqiqoti;

– idorakuni.

  1. Mutakhassis dar sohai tahsiloti kalonsolon, ki az omodagii kasbi guzashtaast, metavonad ba sifati omuzgori fanni andragogika, omuzgor dar muassisa, tashkilot va korkhonahoi sohahoi gunogun ba sifati mushovir, korshinos, kormandi ilmi va kormandi ijtimoi faoliyat namoyad.
  2. SHakhsone, ki tahsiloti ibtidoi, miyona yo olii kasbi va mahorati zarurii kasbi dar sohai andragogika va pedagogika dorand, metavonand dar muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon ba faoliyati omuzgori mashgul shavand.
  3. Mutakhassison va omuzgoroni muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon tibqi tartibi muqarrargardida az attestatsiya meguzarand. Az rui natijahoi attestatsiya sathi takhassusi kasbii onho muayyan karda meshavad.
  4. Purra namudani hayati kormandoni sohai tahsiloti kalonsolon az jonibi muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon ba tanzim darovarda meshavad. Muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon uhdadorand, ki baroi kormandoni nav talimi asoshoi andragogikaro ba roh monand.
  5. Davlat baroi takmili ikhtisosi mutakhassison va omuzgoron dar sohai tahsiloti kalonsolon bo rohi jori namudani barnomahoi andragogika dar muassisahoi talimii tahsiloti olii kasbi musoidat menamoyad.
  6. Baroi rushd va takmili taminoti ilmivu metodii tahsiloti kalonsolon ittihodiyahoi talimivu metodi va ittihodiyahoi digar tasis doda shuda metavonand.
  7. Takmili ikhtisosi mutakhassison va omuzgoroni muassisahoi talimii gayridavlatii tahsiloti kalonsolon na kamtar az yak marotiba dar panj sol az hisobi mablaghoi muassis (muassison) amali karda meshavad.

BOBI 5. SUBEKTHOI RAVANDI TALIMU TARBIYA DAR MUASSISAHOI TALIMII TAHSILOTI KALONSOLON

 

Moddai 22. Subekthoi ravandi talimu tarbiya dar muassisahoi talimii  tahsiloti kalonsolon   

Subekthoi ravandi talimu tarbiya dar muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon inhoyand:

– talimgirandagon;

– talimgirandagoni kalonsol;

– kormandoni muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon;

– padaru modari (shakhsoni onhoro ivazkunandai) talimgirandagoni kalonsoli mayub va doroi imkoniyati mahdud;

– namoyandagoni korkhona, muassisa va tashkilothoi digar, ki dar amalisozii ravandi talimu tarbiya ishtirok mekunand.

Moddai 23. Maqomi talimgirandai kalonsol

Ba sifati talimgirandai kalonsol subekthoi faoliyati talim, ki doroi qobiliyati amal meboshand va ba sohai mehnati muzdnok jalb gardidaand, bekoron, mayuboni kalonsol, khizmatchiyoni harbii ba ehtiyot javobshuda, shakhsone, ki dar joyhoi az ozodi mahrum adoi jazo menamoyand, muhojiron va talimgirandagon etirof karda meshavand. Ba hayati talimgirandagoni kalonsol inchunin shakhsone taalluq dorand, ki bo yagon sabab maqomi kormandi maoshgirandaro az dast dodaand.

Moddai 24. Guruhhoi talimgirandagoni kalonsol

Muassisahoi talimii tahsiloti rasmii kalonsolon va ittihodiyahoi onho faoliyatro bo nazardoshti manfiatho va talabothoi talimii guruhhoi zerini aholii kalonsol ba roh memonand:

– kormandoni sohai mehnati kasbi;

– bekoron;

– shakhsone, ki muvaqqatan kor namekunand;

– shakhsone, ki  bo khonakori mashguland;

– shakhsone, ki ba faoliyati mehnati fardi mashguland;

– shakhsone, ki ba sohai mehnati kasbi badi tanaffusi darozmuddat bargashtaand;

– nafaqakhuron az rui vazi salomati (mayubon);

– muhojirone, ki az davlat va mintaqahoi digar bargashtaand va yo baroi istiqomati doimi omadaand;

– shakhsone, ki niyati ivaz kardani kasb va yo sohai mashguliyatro dorand yo allakay onhoro ivaz kardaand.

Moddai 25. Hayati talimgirandagoni kalonsolon va huquqhoi onho

  1. Ba hayati talimgirandagoni kalonsol dokhil meshavand:

– talimgirandagoni korgare, ki dar muassisahoi talimii tahsiloti umumi shabona va goibona  mekhonand;

– talimgirandagoni shubahoi shabona va goibonai muassisahoi talimii tahsiloti ibtidoi, miyona va olii kasbi;

– talimgirandagone, ki dar joyi kor kasb meomuzand (shogirdi);

– shunavandagoni kursho va donishkadahoi takmili ikhtisos;

– shakhsone, ki aznavtayyorkuniro baroi az khud namudani kasb yo ikhtisosi digar meguzarand;

– shakhsone, ki kasbi navro dar shakli guzashtani kursho yo shakli digar az khud mekunand;

– ishtirokchiyoni barnomahoi naqshavii tahsil;

– ishtirokchiyoni barnomahoi tahsiloti gayrirasmii samthoi gunogun;

– shakhsone, ki ba khudomuzi mashguland.

  1. Talimgirandagoni kalonsol huquq dorand ba:

– istifodai adabiyot, mavodi dasturulamali, tajhizoti talimi va vositahoi ittilootivu tekhniki;

– etirofi rasmii takhassus, kasb, donish, salohiyat, mahoratu malaka, ki bo rohi gayrirasmi va dar asosi tajribai faoliyati kasbi ba dast ovarda shudaand;

– gamkhori, kumak va musoidat az jonibi khadamoti ijtimoii dakhldor ba talimgirandagoni kalonsoli mayub va doroi imkoniyati mahdud;

– intikhobi muassisai talimi;

– faroham ovardani sharoit baroi talim bo nazardoshti khususiyati inkishofi ruhivu jismoni va vazi salomati;

– guzashtan ba muassisai talimii digar baroi idoma dodani tahsilot az rui kasb, ikhtisos, raviya, omodagi yo shakli digari talim bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston;

– bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston az nav barqaror shudan baroi idomai tahsil dar muassisai talimie, ki barnomahoi talimii sathi dakhldorro amali menamoyad;

– ishtirok dar idorakunii ravandi talimi muassisai talimi;

– shikoyat kardan az boloi sanadhoi muassisahoi talimi bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston;

– istifodai roygoni zakhirahoi kitobkhona va zakhirahoi ittilooti, makhzani talimi, tajribavi va ilmii muassisai talimi;

– yakjoya bo faoliyati mehnati giriftani tahsilot be zarar baroi azkhudkunii barnomai talimi, ijroi naqshai infirodii talim;

– giriftani tahsiloti bosifat novobasta ba shakl va namudi tashkili faoliyati talimi muvofiqi maqsad va vazifahoi barnomahoi tatbiqshavanda;

– bahoguzorii obektivii donish, malaka va salohiyat az rui fanhoi ba barnomai talimi dokhil kardashuda va dastrasii ozod ba malumot oid ba bahoguzorii  dastovardhoi shakhsi;

– ishtiroki ozod dar mashguliyathoe, ki dar naqshai talimi peshbini nashudaand.

Moddai 26. Kormandoni muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon

  1. Ba hayati kormandoni muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon kormandoni sohai omuzgori (mutakhassison, omuzgoron, andragogho, ustohoi talimi) va kormandoni digar, ki ba ravandi talimu tarbiya jalb gardidaand, dokhil meshavand. Kormandoni sohai omuzgorii muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon doroi huquq, imtiyoz, kafolati ijtimoi, uhdadori, masuliyathoe meboshand, ki tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston baroi kormandoni sohai omuzgori muqarrar karda shudaand.
  2. Dar surati ba kor qabul kardani kormandoni sohai omuzgori va rohbari afzaliyat ba shakhsone doda meshavad, ki doroi tajribai korii kofi bo talimgirandagoni kalonsol, sertifikat dar borai muvaffaqona guzashtan az kursi talimi az rui barnomahoe, ki donish, malaka, mahorat va salohiyati kor bo talimgirandagoni kalonsolro medihand, meboshand.

Moddai 27. Huquq, uhdadori va hifzi ijtimoii subekthoi ravandi talimu tarbiya  dar muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon   

  1. Huququ uhdadorihoi subekthoi ravandi talimu tarbiya dar muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon bo qonunguzorii Jumhurii Tojikiston, Qonuni mazkur, Oinnomai muassisa va Nizomnomahoi namunavii muassisahoi talimii tahsiloti ilovagi va kalonsolon muayyan karda meshavand.
  2. Davlat muvofiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston huquqi talimgirandagoni muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolonro hifz menamoyad va tashkili tahsili shahrvandon az oilahoi kambizoat, serfarzand va mayubonro tamin menamoyad.
  3. Kormandoni sohai omuzgorii muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon huquq ba imtiyozhoe dorand, ki bo qonunguzorii Jumhurii Tojikiston baroi omuzgoroni muassisahoi talimii davlati peshbini shudaand.

BOBI 6. FAOLIYATI MOLIYAVIYU HOJAGIDORI VA ZAMINAI MODDIYU TEHNIKII MUASSISAHOI TALIMII TAHSILOTI KALONSOLON 

Moddai 28. Faoliyati moliyaviyu khojagidorii muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon

  1. Muassisahoi talimii davlatii tahsiloti kalonsolon az hisobi mablaghoi bujeti davlati va muassisahoi talimii gayridavlatii tahsiloti kalonsolon az hisobi muassis (muassison) mablagguzori karda meshavand.
  2. Muassisahoi talimii davlati va gayridavlatii tahsiloti kalonsolon metavonand inchunin az hisobi manbahoi ilovagie, ki qonunguzorii Jumhurii Tojikiston man nakardaast, mablagguzori karda shavand.
  3. Manbahoi ilovagii mablagguzorii muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon inhoyand:

– mablaghoe, ki muassison judo mekunand;

– mablaghoi korkhona, muassisa va tashkilotho (ilmivu tekhniki, talimi, faoliyati digari sohibkori, tijorati);

– granthoi maqsadnoki fondhoi davlati, baynidavlati va digar namudhoi grantho;

– mablaghoe, ki az guzaronidani chorabiniho va khizmatrasonihoi pulaki ba dast ovarda meshavand;

– daromad az faoliyati noshiri;

– mablaghoi sarparaston, mablagguzorihoi khayriyavi, tuhfahoi shakhsoni voqei va huquqi;

– mablaghoe, ki muassisai talimii tahsiloti kalonsolon baroi khizmatrasonii ilovagii talimi, kor, ijroi darkhosti korkhona, muassisa, tashkilothoi digar va shakhsoni voqei ba dast meorand, hamchunin foida az furushi mahsuloti khudi;

– kumakho.

Moddai 29. Zaminai moddiyu tekhnikii muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon

  1. Ba zaminai moddiyu tekhnikii muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon bino, inshoot, vositahoi aloqa, vositahoi naqliyot, qitai zamin va molu mulki digari manqul va gayrimanqul dokhil meshavand.
  2. Baroi peshburdi ravandi talimu tarbiya ba muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon bino, inshoot va obekthoi digar bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston peshnihod karda meshavand.
  3. Talabot ba zaminai moddiyu tekhnikii muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon muvofiqi meyorhoi dakhldori sokhtmoni va moddiyu tekhniki, qoida va standarthoi sokhtmoni va nigohdorii muassisahoi talimi, naqsha va barnomahoi talimi muayyan karda meshavand.
  4. Huquqi muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon ba istifodai qitai zamine, ki dar hududi in muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon qaror dorand, tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston muqarrar karda meshavad.
  5. Molu mulki muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon az jonibi muassis (muassison) tanho bo maqsadi dar Oinnoma peshbini gardida bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston baroi rushdi muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon istifoda shuda metavonand.
  6. Istifodai zaminai moddiyu tekhnikii muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon bo maqsadi ba manfiathoi ravandi talim mukholif man ast.

Moddai 30. Faoliyati pulakii muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon

Muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon metavonand bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikis­ton khizmatrasonii pulakiro amali namoyand.

 

BOBI 7. HAMKORII BAYNALMILALI DAR SOHAI TAHSILOTI KALONSOLON 

Moddai 31. Hamkorii baynalmilali dar sohai tahsiloti kalonsolon

Maqomoti idorakunii tahsiloti kalonsolon, muassisahoi talimii tahsiloti kalonsolon bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikston huquq dorand, ki dar borai hamkorii baynalmilali sozishnomaho bandand, bo maqomoti idorakunii sohai maorif va muassisahoi talimii kishvarhoi khoriji, tashkilot va fondhoi baynalmilali robitahoi bevosita barqaror namoyand.

BOBI 8. MUQARRAROTI HOTIMAVI 

Moddai 32. Javobgari baroi rioya nakardani talaboti Qonuni mazkur

SHakhsoni voqei va huquqi baroi rioya nakardani talaboti Qonuni mazkur bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba javobgari kashida meshavand.

Moddai 33. Tartibi mavridi amal qaror dodani Qonuni mazkur

Qonuni mazkur pas az intishori rasmi mavridi amal qaror doda shavad.

          Prezidenti

Jumhurii Tojikiston                                                                                    Emomali Rahmon

        sh. Dushanbe

24 fevrali soli 2017

           №1394

Инчунин кобед

Hurdani obi mani az tarafi mard yo zan

Hurdani obi mani az tarafi zan kori noravo va nosazo ast va inro tib mahkum …