Home / Gunogun / SIRRU SEHRI SUHAN

SIRRU SEHRI SUHAN

Ustod Sadriddin Ayni dar kitobi “Tahzib-us-sibyon, ki hanuz dar ogozi sadai 20-um ejod namuda budand, navishtaand: “Dar dunyo bakhtyor on kase ast, ki sohibi ilm va donish boshad”.

Haqqo, ki rost ast!

Kase baroi anukhtani donish az sidq talosh mekunad, ba orzuhoyash merasad va zindagi baroyash shirinu guvoro va sakhovatmand khohad bud. Mutafakkiri CHin Konfutsiy guftaast: “Kishvare, ki afrodi on az ilmu donish bahramand boshand, digar tami gurusnagiro nachashida, zindagii barohatu osuda khohand dosht”. Va dar ruzgori kununii bamarotib kosta gardidai akhloqu odobi jomea naqshu nufuzi kitob yak bar chand afzudaast. In ast, ki Prezidenti kishvar, muhtaram Emomali SHarifovich Rahmonov ba nashri kitobho tavajjuhi khosa dorad. Hamasola baroi chopi asarho az khazinai ehtiyotii Prezident mablagi muayyan judo meshavad. Va inak boz yak kitobi nav ba dasti mo rasid. In kitobi Abdurahmoni Abdumannon “Pindorho va ingorho” meboshad, ki tavassuti nashriyoti “Adib” 700 nuskha az chop baromad.

Kitob az du qism: “Pindorho” va “Ingorho” faroham omada, maqolahoi adabiyotshinosi, ocherki hujjati, namunahoi sher va tarjumai badeii muallifro, ki dar solhoi okhir talif namudaast, dar bar megirad.

Mehvari asosii kitobro sirru sehri sukhan tashkil medihad.

Dar omadi sukhan boyad guyam, ki Abdurahmoni Abdumannon ba muarrifi niyoz nadorad. U yake az pajuhishgaroni nuqtasanju tavonoi tojik ast. Honandai tojik bo osori ilmivu tahqiqotii in adabiyotshinos khele khub oshnost. Maqolahoi tahqiqotiash doir ba pahluhoi gunoguni sheru adab va namoyandagoni adabiyoti muosiri tojiki talif gardida, bo shavq khonda meshavand. Bo vujudi in dar okhirsukhani kitob muallif dar borai khud sukhan meronad. In chiz nav buda, boisi khursandi va dastgirist. Algaraz, chun adabiyot kashfi badeii zindagist, zindaginomai adib tasiru samarabakhshoii ofaridahoi uro afzuntar megardonad. Muallif zodgohi kheshro chunin ba qalam medihad: “Dar du sohili boloobi daryoi CHirchiq, dar bayni kuhsoron, beshtar az 20 dehai khurdu kaloni tojiknishin voqeand. YAke az kalontarini onho dehai Bogiston ast, ki sokinonash khudro az qavmi SHaykh Umari Vali – padari SHaykhantahuri CHochi va bobokaloni Hoja Ubaydullohi Ahrori Vali medonand. Maqbarai SHaykh Umari Vali, ki dar ovoni kudakivu navrasii man ziyoratgohi tojikonu uzbekho, turkmanhovu qirgizhovu qazoqho bud, holo maqomi Mamnugohi davlatii Jumhurii Uzbekistonro dorad va dar daromadgohi dehai Bogiston voqe ast.

Modaram meguft, ki man vaqti guli zardolu dar ganjina (anbori khurokvoriro dar guishi mo ganjina meguyand) ba dunyo omadaam va takid mekard, ki rizqam az azal bo khudam ast. YAne, man 6-umi apreli soli 1947 dar dehai Bogistoni nohiyai Bustonliqi viloyati Qazoqistoni Janubi tavallud yoftaam. Soli 1956 nohiyai moro ba viloyati Toshkandi Jumhurii Uzbekiston guzaronidand”.

Az okhirsukhan malum meshavad, ki Abdurahmoni Abdumannon dar oilai serfarzand ba voya rasidaast. Savodi ibtidoi va avvalin oyathoi Quronro to panjsolagiash az boboi modariash mullo Rafiq, ki ahli kitob buda, dar bayni mardumi deha etibori kalon doshtaast, meomuzad.

Muallif navrasii khudro khele zebo menigorad: “Taqriban 10-12 sol doshtam, ki dar klubi dehaamon filmi hindii “Janobi 420”-ro nishon dodand. Dar on film sahnae hast, ki khonum Ritai muallima ba kudakon bo surud darsi chiston meguyad, ki taqriban chunin sado medihad:

I chi, ki dana, i chi, ki dana?

Dana hu pur dana,

I chi, ki dana?…

Badi tamoshoi on film kudakoni hamsol va az khudam khurdtari mahallaro shomgohon jam mekardamu dar bekhi devor shinonda, in surudro mekhondem, vale davomashro namedonistem. Man, ki sarkardai in hangoma budam, hamesha dilu khotiram ba havoi paydo kardani davomi in surud yo chizi tojikii ba in monand band bud. Va ruze tasodufan daryoftam, ki khudi chistoni Rita aslan tojikist. Badan in chistonro dar shakli tojiki va bo istifoda az chistonhoi kitobi khonish ba in tarz mekhondam:

In chi, ki donad? In chi, ki donad?

Donad, u pur donad.

In chi, ki donad?

 

Ob dar ob chi boshad,

Havzi gulob chi boshad?

Otash rasad, yakh kunad,

Onro javob chi boshad?

In chi, ki donad?…

Va kudakon bo yak ovoz javob medodand: “Tukhm!”. Hamin tavr, “Ushturkulangi bedum” va digar chistonhoro ba shakli surud darovarda mekhondem”.

Baroi chi Abdurahmoni Abdumannon adabiyotshinosiro pesha kard. Ba in savol khudi u dar okhirsukhan javob medihad: “Gumon mekunam, ki kushishi sherro fahmidanu donistan dar nihodam az hamon kudaki paydo shuda bud. SHoyad ba hamin sabab badho faoliyati ilmivu adabiamro asosan ba tadqiqu naqdi sher payvastam”.

Va beshubha zavq rohbar shuda. CHunon ki Muhammad Goib gufta:

“Zavqi zeboi nasibi hama nest,

Zog bar jonibi gulshan naravad”.

Abdurahmoni Abdumannon az khodimi khurdi ilmi to ba mudiriyati shubahoi ittilooti omma, ittilotiyu tahlili va farhangi Dastgohi ijroiyai Prezidenti Jumhurii Tojikiston mesabzad. In tasodufi nest. Zero u nomi nakuvu martabai balandro bo hosili zahmatu ejozi fikri khud sohib shudaast. Firdavsii buzurg besabab nest, ki farmudaast:

“Kujo behunar – shud asiri niyoz,

Hunarmand har jo buvad sarfaroz”.

 

Dar bakhshi avvali kitob, ki “Pindorho” unvon giriftaast, maqolaho va guzorishhoi ilmii dar solhoi okhir navishtai muallif rui chop omadaand.

Dar maqolot muallif bo ehsosi masuliyatshinosi roje ba sheri muosir va namoyandagoni barjastai on dar misoli osori ustod Mumin Qanoat, Gulnazar, Gulrukhsor, Bozor Sobir va digaron andeshahoi jolib bayon namudaast.

Nakhustmaqolai kitob “SHer jahoni shoir ast” nom girifta, dar zaminai guzorish dar majlisi Sadorati ittifoqi navisandagon, ki 22 dekabri soli 2002 barguzor gardida bud, navishta shudaast. Muallif dar in maqolai mujazu rangini khesh oid ba husnu qubhi sheri tojiki va ravandu tamoyulhoi gunoguni on ibrozi aqida karda, qayd namudaast, ki: “…ba nazari man, tahlili khurdagironai ejodiyoti shoire yo shere niz natijai matlub nakhohad dod. Zero, ba qavli shukhiomezi khudi adibon, dar bayni azoyoni Ittifoqi navisandagon kami andar kamand adibone, ki ba istedodu qudrati adibi digar arj guzorand, aksari kull chuninand, ki har kadom ba pindori khud dahost. Az in ru, chunon ki shoiri zindayod Nodiri Nodirpur guftaast: “agar sher khub boshad, ba difo niyoz nadorad va gar bad boshad, az difoi man yo digaron sude hosil nakhohad omad”.

Az hamin yak porai bolo gavhari andeshahoi muallifro metavon shinokht.

Muallif khele durust qayd mekunad, ki voqeahoi 15 soli okhir dar sher ham aksandoz gardida, “safi ba nom shoironi kitobdor khele afzud”. Tavre ki malum ast, ashori in “shoiron” hama arzishhoi sheriro az bayn burda, sababi tanazzuli zavqu saliqa, tafakkuru parvozi balandi khayolotu parvarishi zehnu hofizai khonanda megardad. Dar robita bo in chunin ba nazar merasad, ki bo vujudi chorahoi Ittifoqi navisandagon darajai tahdidi in padidai manfi ru ba afzoish ast.

Bo vujudi in olimi varzida ba manzarai tahavvuli sheri imruzai tojiki bo chashmi tahqiq nigarista, dastovardu peshravihoi khele nazarrasro mebinad: “…marifati sher nisbat ba solhoi peshin bolotar raft, zaboni sher suftataru pukhtatar shud…, darunmoyavu muhtavoi sher farogirtaru rangintar gardid…”. Va tamoyulhoi beshtar hadafmandu namoyontarro nombar mekunad: “sunnatgaroi va navgaroi”. Hamzamon qayd mekunad, ki: “Dar doirai tamoyuli sunnatgaroi dar solhoi okhir yak raviyai tozae zuhur kard, ki onro metavon raviyai fanni yo tafannuni nomid”. Oidi in raviya misolho meorad. Dar barobari in raviyai digarero bo nomi “sheri kitobi” qayd karda menavisad: “Hususiyati chashmrasi chunin sherho in ast, ki guyandagoni onho ba oroishu peroish va ritmu ohangi sukhan voqean ahamiyati ziyod medihand”. Va az ejodiyoti Abdullo Qodirii Mumtoz, Farzona, Alii Muhammadii Hurosoni, Salimi Hatloni porahoi sheri ovarda, chunin khulosa mekunad: “In qabil sherho ba istiloh suratiyand, kamtar garmi dorand, bo vujudi hamai durustihoyu zeboiho az zindagi ziyod barkhurdor nestand, sodatar guyam, zochahoi bisyor zeboero memonand, ki jon nadorand”.

Sipas pajuhishgari nuqtasanj oidi hunari shoiri asil muhokima ronda, az ustod Loiqu Gulrukhsor misolho ovarda menavisad: “Mahz ba tavassuti chunin sherho jahoni shoir ofarida meshavad, ki baroi khonanda niz margub astu vay ba on jahon metavonad vorid shavad, bo gamu anduh va shodiyu sururi guyandai sher sharik boshad, bo u hamovoz gardad.

Sirri mahbubiyat va virdi zabonho budani ashori ustod Loiq tanho dar hamin ast. Hudi shoir inro medonist, ki guftaast:

Asli man sheru gazalhoi manand,

Na hamin shuru magalhoi manand…

Dar jahon bo jumla burdu bokhtam

Man jahoni kheshro ham sokhtam”.

Abdurahmoni Abdumannon dar borai sherhoi navgaroyon sukhan ronda, onro ba du raviya taqsim mekunad: raviyai ijtimoiyu hamosi va raviyai tagazzuli. Va poyaguzori hardu raviyaro ustod Mumin Qanoat medonad. Az Gulnazar va Doro Najot porahoi sheriro namuna meorad, ki dar onho: “Manihoi balandmoya va tasviru tavsifhoi zebovu giro… ziyod ba chashm merasand”.

Dar furovardi maqola takid mekunad, ki: “adabiyot ozmoishro dust dorad”.

Bale, adabiyot ozmoish ast!

Hamin tavr, taloshhoi Abdurahmoni Abdumannon na tanho yak darichai boz ba sui olami rangini sher ast, hamchunin oinai durnamoi on ham meboshad:

“Fikri ravshanbin amalro rahbar ast,

CHun durakhshi barq pesh az tundar ast”.

 

Maqolai “SHere, ki zavq parvarad”, ki ba ejodiyoti ustod Mumin Qanoat bakhshida shudaast bo chunin jumla ogoz meyobad: “Adiboni asil payombar va payomguzori zamon va nasli khesh hastand”.

Voqean ham khizmathoi in shoiri tavonoi millat dar rushdi adabiyoti muosiri tojik khele va khele kalon ast. Az in jost, ki muallif ba mavqei ustod Mumin Qanoat dar adabiyoti tojik bahoi baland dodaast.

Dar osori ustod Mumin Qanoat ruhi sheri klassiki, nafasi jonbakhshi kalomi buzurgoni guzashta ehsos meshavad. Muallif sheri “Piri gulfurushon”-ro misol meorad, ki: “dar on chi khel mujaz va nishonras tasviri zindai manzarai bahoroni kuhi Varzobro ofarida”:

Kuhi Varzobro chi davron ast,

Guiyo piri gulfurushon ast.

Jomai beqasab ba bar dorad,

Lokii shohi dar kamar dorad,

Sallai suf girdi sar dorad,

Sabadi gul ba peshi bar dorad.

Pajuhishgaroni tavonoi tojik bar on aqidaand, ki to kunun kase dar tasviri tabiati Tojikiston az in behtar sher naguftaast.

Bale, behtiarin sher ast!

Muallif khele nekbinonavu oqilona takid mekunad, ki:

a) “Mahorati Mumin Qanoat dar ehsos kardani mavzuhoi muhimmi hastii khalq va dar ibrozi mavqei shoistai grajdani nisbat ba tafsiru talqini in mavzuho qobili tahsinu taqdir ast”;

b) “Dostonhoi Mumin Qanoat dar tarikhi adabiyoti muosiri tojik maqomi khosa dorand”;

v) “Dar sargahi in kor (az yod qiroat kardani sher) niz ustod Mumin Qanoat meistod va digar shoiron az u nek payravi kardand”;

g) “Dunyoi sheri Mumin Qanoat khele rangin ast, ba qavli khudi shoir, “bekaron bahrest” va har gavvos metavonad gavhari dilkhoh az on biyobad, agar gavharshinos boshad”.

Dar maqola ustod Mumin Qanoat misli qullai nazme, ki sui samo sar kashidaast, ba nazar merasad.

Bale, ustod Mumin Qanoat yake az qullahoi sar ba falak kashidai nazmi tojik meboshad!

 

Dar maqolai “Payomi dust” bo yak muhabbati bepoyon bardoshtho va andeshahoyashro oid ba shakhsiyati adabi va sheri SHoiri khalqii Tojikiston Gulnazar ibroz doshtaast. Muallif majmuai nakhustin sherhoi Gulnazar – “Rasmi sarbozi”-ro boz mekunadu chashmash ba: “Gulnazari javoni javon dar manzari gulzor ba durihoi dur nigohi khayolomezu andeshamandona afkandaast”, meaftad. Darki nigohi shoiri javon khud na tanho shoirona, balki olimona ham ast. Va bad qitaero meyobad, ki shoir hanuz soli 1963 dar vasfi zodgohi khud guftaast:

“Dehaam dar domani kuhi baland,

Hamchu lalii pur az shahdu shakar.

Kuh gui dar kaf onro doshta

– Marhamat, – guyad ba har yak rahguzar”.

Bad, muallif chunin ibrozi aqida mekunad: “Soda guftaed, vale ba tasvir kushidaed. SHumo az ibtido ba tasvir mayl doshted, dunyo, manzaraho, mardumro bo chashmi dil medided, dildodavu dilbokhta buded”.

Sipas, qayd mekunad, ki Gulnazar ba mavzui Vatan, targibu tashviqi hissiyoti vatandusti tavajjuhi khosa dorad. Va in poraro misol meorad, ki dar on “payvandi nogusastanii qahramoni lirikiro bo Vatan samimona takid” kardaast:

“Dardhoi jongudozu bedavoi mo – Vatan,

Zakhmhoi korii mo, nolahoi mo – Vatan,

Ore, ore, ibtidovu intihoi mo – Vatan”.

Soniyan, chunin khulosa mekunad: “Hamin mehru muhabbat bud, ki SHumo dar lahzahoi baroi Vatan fajetarin – mahz az ibtidoi solhoi 90 ba bad dar sher simoi voqean mufrad va khosi khudro ba zuhur ovarded”.

Solisan, Gulnazarro shoiri gazalsaro nomida, lazzatu kayfiyati ruboivu dubaytihoyashro khosa qayd kardaast, ki: “kasro ba hamdilivu hamsadoi mekhonand”.

Abdurahmoni Abdumannon yak sifati noyobi Gulnazzarro khele va khele khub ba qalam dodaast: “dar shinokhtu arjguzorii osori hamqalamon SHumo hamesha haddi etidolu insofro rioyat kardaed, dar mavqe va aqidai khud ustuvor budaed”.

Va nihoyat dar okhiri maqola menavisad: “Istedodi khudodod, kushishu zahmathoi ziyod, insofu adlu dod tavamon SHumoro ba martabavu manzalati adibi mumtoz va mahbubi mardumi tojik rasonidaand”.

Bale, Gulnazar adibi mahbubi mardum ast!

 

Muhovara bo ruznomanigor Bibikhonum Darveshzoda zeri sarlavhai “Siyosat ba adabiyot beshtar niyoz dorad” ham az jihati mavzu ham az jihati bandu bast va ham az jihati muhokimaroni khele jolib meboshad. Dar in muhovara muallif ba mavqei Lohutivu Loiq dar adabiyoti tojik bahoi baland doda menavisad: “In du nafar chun shakhsiyathoi adabi va niz bo osore, ki az khud boqi guzoshtand, ba jarayoni rushdi sheri mo, ba muayyan gardidani samthoi asosii on tasiri namoyone doshtaand”.

Ibtidoi solhoi 20, hangome ki Lohuti ba Tojikiston omad sher ru ba tanzzul dosht. Va muallif khele durust qayd mekunad, ki: “SHeri Lohuti yak halqai payvande gardid miyoni sheri klassiki va sheri navini mo, ki boyad tavlid meshud va rushd mekard”. Va bad muallif bo afsusu dilsuzona chunin menigorad: “Mutaassifona, solhoi okhir dar adabiyotshinosii mo va dar sukhanronihoi rasmi nomi Lohuti kamtar ba zabon girifta meshavad. CHaro chunin ast, namefahmam. SHoyad barkhe bar on aqidaand, ki u aslan az Tojikiston nest, vale khizmathoi Lohuti dar tashakkuli sher va umuman adabiyotu farhangi navini mo, dar tasisu rushdi sokhtorhoi farhangi, az chopkhona sar karda to ba Ittifoqi navisandagoni Tojikiston, benihoyat buzurg ast. Inro mo naboyad faromush kunem”.

Dar mavridi ustod Loiq muallif chunin menavisad: “Dar si soli okhiri asri 20, ba andeshai man, Loiq shoire bud, ki samthoi gunoguni tahavvuloti adabiyoti moro takon medod. SHoiri marufi mo Gulnazar dar kitobi khud “Loiqe chun Loiqe” menigorad, ki ba ustod Loiq chun ba adabiyot boyad murojiat namud, yane ejodiyoti u dar sathi yak adabiyot qaror dorad”.

Bad, muallif juratu shujoati ustod Loiqro yak padidai benazir arzyobi mekunad. Soniyan, ba modarnomai ustod Loiq bahoi baland doda, chunin nigoshtaast: “Hatto ustod Mirzo Tursunzoda sherhoi ba modar bakhshidaashonro badi gazali “Ba modaram”-i Loiq ejod kardaand. Barkhe shoyad andesha ronand, ki in jo mo Loiqro az ustod Mirzo Tursunzoda muqaddamtar guzoshtaem, lekin in voqeiyat ast. SHerhoi Loiq dar in mavzu peshtar az sherhoi Tursunzoda navishta shuda budand”.

Voqean ham chehrai modarro dar sheri muosiri tojik kase chun Loiq ba rishtai nazm nakashidaast.

Pajuhishgari nuqtasanj chunin aqida dorad, ki siyosat ba adabiyot beshtar niyoz dorad, nisbat ba on ki adabiyot ba siyosat va ba suoli ruznomanigor: “Adabiyot metavonad ba siyosat tasir biguzorad?” chunin posukh medihad: “Albatta, agar siyosatmadoron marifati darki adabiyotro doshta boshand. CHun siyosatmador bo mutolia mashgul ast va ba goya va hadafhoi asarhoi adabi sarfahm meravad, yak bardoshte az on mekunad.

Talimoti klassikii Lenin dar khususi on, ki kas dar jomea zista, berun az on buda nametavonad, komilan durust ast. Adib, ki dar jomea zista, az on mavzu girifta, baroi jomea ejod mekunad, hej mumkin nest, ki ba siyosat dakhl nadoshta boshad”.

Muhovara bo andeshahoi olim oidi ormonhoi milli ba anjom merasad: “Ormoni milliro dar in marhilai budu boshi jomea dar vatandori va khudshinosii milli mebinam. Muqaddastar az in ideyai digarero namebinam, zero mahz chunin goya imruz mardumro baroi rushdu inkishofi jomea muttahid mesozad. Vatan va millat baroi har shakhs agar muqaddas boshad, obodii avvali va osoishi duvvumi tamin khohad bud”.

 

Maqolai “Nazmro dar tapish ovarda…” ba Bozor Sobir bakhshida shudaast. Dar on muallif az shuhratu mahbubiyati shoir, taloshhoyash dar shikasti qolabho dar afkoru guftor, sukhtanu sokhtani u dar parvarishi hofizai tarikhii khalq, mahorati payvastai sukhanvari va jasorati shoir dar bayoni mavzuhoi gunogun az ashori shoir namunaho ovarda, fikri khudro taqviyat dodaast. Muallif menavisad: “Ba u goh nomalumu gohe oshkoro tazyiq meovardand, mefishurdandash, vale sadoyash boz balandtar meshud. Dar sheri “Honai mur” bisyor khub hasbi hol kardaast:

Man tugmai sadoyam

Dar pushti in dari tang,

Har qadr mefishorand,

On qadr mezanam zang.

Dar hamon ayyom bud, ki Bozor Sobir ba sahnai “khandakhezu ashkovar”-i zindagivu mehnat bo chashmi hayratu bim menigarist va meguft:

Sahnai zindagi buvad agar in,

Tarsam az pardahoi poyonash,

Hamchu sanatshinos dar ajabam

Man az ustodu korgardonash”.

Muallif qayd mekunad, ki solhoi 70-80-i qarni XX sherhoi tavsifi dar mavzuhoi Vatan, partiya, inqilob gustarish yofta, az kuchaho ba minbar guzasht. In guna sherho: “baroi “rahkushoi” ba sui chop navishta meshudand, ba masal parovoze budand, ki qatorahoi kholiro girifta, ba manzili nashr mekashidand. Bui galizi savdogari meomad az in guna navishtaho. Va Bozor Sobir az minbari Anjumani nuhumi navisandagoni Tojikiston bo alam gufta bud:

Dar zamoni mo sukhanbozi hunar nest,

Ey vatanbozon, vatanbozi hunar nest!”.

Hamchunin ba sherhoi ba giromidoshti shakhsiyathoi buzurgi khalqamon – Firdavsi, Ibni Sino, Borbad, Ahmadi Donish, Ayni, Tursunzoda va digaron bakhshidai shoir bahoi baland doda, qayd mekunad, ki: “har yake dramai shurangezest oid ba sahifahoi gunoguni tarikhi khalq”.

Bozor Sobir khudash khele kam sher menavisad va az purnavison dar shigift ast, zero purnavisone, ki gumon ast yagon sherashon darkhuri mardum shuda boshad, khele ziyodand. Dar furovardi maqola muallif menavisad: “Dahho sheri Bozor Sobirro nom burdan mumkin ast, ki har yake bori manii dostonhoi purarzishro mekashad va dar dilu khotirho naqsh bastaast”.

Dar bakhshi “Pindorho” maqolahoi “Mo guftahoi mardumi bechora guftaem”, “Az qissai “SHamu parvona” to gazaliyoti istanbuli”, “Qalamam umri jovidoni man ast”, “Mahmudkhoja Behbudi”, “Sirru sehri sukhan”, mukolamai “Jamiyat, kudak, adabiyot” va ocherki hujjatii “Tanhoi” rui chop omadaand, ki khele purmuhtavo buda, shavqu shuri khonandaro barmeangezad.

Mutoliai matolibi in bakhsh haqiqati kuhnaro bori digar tayid mekunad, ki adabiyot olitarin sanati khudkobi, khudyobi va istiqloliyati inson ast. Bale, ba qavli shoir:

“SHoiri goyati qudrat budaast,

Adabiyot odamiyat budaast”.

 

Dar qismi duyumi kitob “Ingorho” namunai sherho va tarjumahoi muallif az adabiyoti jahon gird omadaand. Mutoliai 16 sheri muallif baroyam tamoman nogahoni bud. Va yak guftai Rajab Mardon ba yod meoyad: “Satre, ki mavqei sabt nayobad, lahadi u to ruzi hashr qafasi sina ast”. Hele khursand shudam, ki satrhoi Abdurahmoni Abdumannon mavqei sabt yoftaand. Va ehsos mekunam, ki in sherho ba u chi qadar azizand. Okhir, bo zahmat ba kaf omadaand. On chi ki bo zahmat omada, lazzat ham dorad. SHeri baland hamono bo mutoliai nakhust shinokhta meshavad. Bo vujudi in mekhostam nigohi yak shoiri tavonoro doshta bosham. Nogoh ba hukmi sarnavisht hodisae tasoduf shud, ki man bekhabar az khud ba murodi dil rasidam. Ba utoqi korii shoiri khalqii Tojikiston Muhammad Goib vorid gashta, kitobi Abdurahmoni Abdumannonro rui mizash didam.

Az u pursidam, ki:

– Honded?

CHehrai Muhammad shukuft va bo khushholi posukh dod:

– Hondam!

Boz suol dodam:

– SHerho chi kheland?

Bo hamon khushholi posukh dod:

– Hele khuband, vale kam.

Bale, khele kam! Baroi chi? Ba in suol Abdurahmoni Abdumannon dar okhirsukhan chunin posukh medihad: “Aksari navishtahoyam ba sheri davroni shuravi va imruz aloqamand ast. Agarchi az javoni andak zavqi sher guftan doshtam, hej goh havasu davoi shoiri nakardaam. CHand shere, ki dar in kitob joy dodam, bo tashviqi dustoni shoiram Kamol Nasrullo, Rahmat Nazri va Nizom Qosim surat girift”.

Asolat va javhari asosii sherhoi uro sitoishi buzurgi va muqaddasoti ishqu muhabbati pok va haqiqatu samimiyati insoni tashkil medihad. Mardi jahongashtavu obrumand va az garmivu sardihoi ruzgor bokhabar sherro parchami muhabbat karda, ba zindagi bo chashmi dilu khirad nazar mekunad. Va dar sheri “Firebi oina” ba zaboni hol omada elon mekunad:

“SHab dar chamani oinai sinai suzon

Bo chashmi dilam rui nakui tu bididam”.

SHerhoi kitob zebovu dilnishin va khubu marguband. Mekhoham az baythoi dilpisandi Abdurahmoni Abdumannon chandero manzur namoyam:

“Dil ba dil dodam, agar boshad paziro arzi dil,

Nozi tu bar jon paziram, yori tannozam, biyo!”

 

*       *       *

“Bulbule rakhti safar bardoshtast

Az guliston dar khurushi navbahor.

YAk gule aftoda andar rohi dil

Bulbuli khudro hamesha intizor…”.

 

“CHi kunam, sari balandam nashavad ba nazdi kas kham

Va khud az garonii gam ba darun kashidaam dam,

Nafasam fazo nadorad,

Alamam sado nadorad…”.

Man metavonam bo kamoli jurat binavisam, ki khonandai ravshanzamir az mutoliai in kitob haqiqati dilkhohro baroi khud kashf khohad kard. Va bigzor in du misrai Mavlavi anjombakhshi guftori mo boshad:

“Magzi nagz dorad okhir odami,

YAk dame onro talab, gar z-on dami”.

 

7 oktyabri soli 2006

Инчунин кобед

urolog

Urologi behtarin az Hinduston oktyabri 2021 ba Tojikiston meoyad

Dar Markazi tibbii «SHafran» muolijai bemorihoi uroloji be jarohi tariqi dastgohhoi endoskopi va lazeri az …