Home / Gunogun / SADU SHASH BARG

SADU SHASH BARG

Ruz to ruz ravobiti siyosiyu iqtisodii Tojikiston bo davlati ovozadori CHin, ki az shash yak hissai aholii kurai zamin dar on maskun ast, gustarish meyobad. CHin kishvari farhangi buzurgest, ham az didgohi farhangi mardumsolori, ham siyosi va ham bo namunahoi benaziri hunari sinamo, adabiyot, opera, musiqi, ki har yake ganjinahoi nodiri badeiyand.

2105-750x0Az in ru mardumi chin bunyodkoriro dar joi avval guzoshtaand. In ast, ki dar kitobi hamkorihoi Tojikistonu CHin ruz az ruz sahifahoi nav ba navi durakhshon zam meshavand. Rohi Kulob-Darvoz- Qulma kushoda shud, ki yakchand davlatro bo ham mepayvandad va ba rushdu taraqiyoti tijorat musoidat mekunad. Dar avji hamin taloshu sozandagiho ba khazinai sheri tojik boz yak durdona vorid gardid. Sukhan in jo dar borai majmuai sheri shoir va diplomati varzida – vaziri korhoi khorijii kishvari ba mo dust va hamsoya – CHin Li CHjaosin meravad, ki “Sadu shash barg” nom dorad.

Majmuai ashori arzishmandi Li CHjaosinro bori nakhust az zaboni asl ba tojiki ustodoni sukhan Gulnazar, Sayidali Mamur va Nizom Qosim ba rishtai nazm kashidaand. Dar nashri kitob adibi namoyoni tojik Ato Hamdam ham sahmi namoyon guzoshtaast. Hangomi mutoliai sherho kas gumon namekunad, ki onho tarjumaand, guyo shoiri tojiki-forsi ejod karda boshad. Az in ru shavqu shuri khonandaro barmeangezad. Navisanda Istad Qosimzoda ham menavisad: “Az satrhoi avvalinash ashori tozayu samimi diqqatamro ba khud kashidand. Va beikhtiyor (hanuz sarsukhanro nakhonda) dar hoshiyai sherho nigoshtam: “nagz”, “oli”.

Ahmad Navid khele amiq va hakimona uro tavsif karda: “Li CHjaosin dar khud du janba, du boli parvoz, du hunari nafisaro mohirona tajassum namudaast”. Bahrabardorivu hikmatomuzii shoirro muallifi sarsukhan Narzullohi Nazar khele mohirona va nazarras tasvir kardaast: “On ruzho ba muallifi in satrho muyassar gardid, ki Li CHjaosanro hangomi tamoshoi joyhoi didani va yodgorihoi Dushanbeshahr hamrohi kunad. Ba khubi ehsos meshud, ki haykali asosguzori davlati tojikon Ismoili Somoni, ramzhoi haftgonavu sherhoi tahamtani chun posbon peshi u istoda, mujassamai piri khirad Abuali ibni Sino jolibi diqqati mehmoni chini budand. Bo nigohi shoirona ba ramzhovu simoho nigarista, mekushid tafsir va manihoi dar on nihonro daryobad.

CHun donist, ki Ibni Sino na tanho faylasufi nomdoru tabibi zabardast, balki shoir niz budaast va az ruboii mashhuri u bo khotimai “Har band kushoda shud, magar bandi ajal” ba khud manie bardosht, badan hangomi ziyofati rasmi ba Talbak Nazarov ru ovarda, ba on ishorai zarifonae kard: “Ba man guftand, ki Ibni Sino bo vujudi madadi sinoii khud natavonistaast insonro az bandi marg rahoi bakhshad. Boke nest, agar ba taqdiri inson qalami tahrir chunin raftaast, vale mo bo shumo imkon dorem bo taloshhoi mushtarak dustii mardumoni khudro poyandavu jovid sozem”.

Ba olami sher ru ovardani Li CHjaosin guvohi on ast, ki diplomati varzida ba adabiyot va farhang arzishi oli qoil ast va ba onho chun vasilai rahoii jomea az giriftorihoi akhloqi menigarad. Va Li CHjaosin voqean ham vaslgare hast, ki ba juz vahdat, osudagivu amoni va sarsabzii kishvarho chizi digarero tamanno nadorad. Va guyo buzurgvor SHamsiddin SHohin bahri u suruda:

    “Labat ba khanda faroham shavad bad-on khubi,

    Ki bargi lola ba bargi digar dihi payvand”.

In dastaguli shodob az shokhahoi gulafshoni nazmi Li CHjaosin dar man surur va shodii makhsus padid meovarad. Va man ba “olami tahayyulotu andeshahoi rangini mardi fozile az kishvari hamsoyai kuhantarikhu asilfarhang” vorid megardam.

Bale, ba dunyoi rangini Li CHjaosin vorid megardam!

Kitob bo shere, ki muallif ba khonandai tojik taqdim kardaast, shuru meshavad:

          “Dilhoi mo zibaski bigashtand hamsado,

          Hamsoyaem bo hamu yak umr hamsafar,

          Bodo miyoni tojiku chini vafovu mehr

          Dar rui dahr sabz bimonad chu shokhi tar!”

In misrahoi margub dar fasli bahor az dili shoir ba zuhur omada, bo lahnu ohangi dilpuronavu sururomez rui qogaz rekhta. Va dar onho yak jahon muhabbatu samimiyat, shodiyu surur nisbati khalqi tojik nihon ast. SHer dar shuuri khonanda angezai rizoiyatu hamdiliro ba vujud meorad. Dil dar qafasi sina ba shavq omada, sur megirad.

Mahorati Li CHjaosin dar ehsosi armonhoi bashardustona, tantanai sulhu vahdat va ozodii bani odam qobili tahsinu taqdir ast.

Qabl az hama shoir ba mohiyat va zuhuroti hodisaho furu rafta mekushad, ki reshai khudro daryobad. Az in ru ba zamini pir, osmoni bekaron, daryoi khurushon, navguli bishkuftai khandonu bargi gul ru ovarda, bo hama tazohuri hasti bo ehtirom va shavqu zavq mepursad:

                    “…Kiyam man?

                    Kist ajdodam?…”

Ammo onho khomushand, ba u javobe namedihand. Va shoir ba umqi judoivu jarohathoi diruza, talabho va umedu orzuho meomezad. Va darmeyobad:

                    “Zi nav daryoftam tagreshaamro

                    Ki CHinam

                    CHin man hastam!”

Bale, u bo lahnu ohangi dilpuronai sururomez nido mekunad, ki: “CHin man hastam!”. In misra bo in holu havo yak nuqtai avj buda, voqean bahri daryofti risolati shoir naqshi kalidi dorad. Zero ravzanaero az dunyoi shoir ba rui mo boz mekunad, to partavi oftobi dunyoi u ba rui mo bitobad. Va mo mebinem, ki shoir bo toru pudi mehru muhabbat Vatanro dar khud gunjonda, sohibi “Man”-i khesh gardida. Digar hama gamu dardu shodihoi olam bo tamomi hasti dar fazoi manavii hamin “Man” gunjoish yofta.

Vojib ba tazakkur ast, ki surudahoi shoir beshtar tahti taasuroti u az safarhoyash ba aqsoi gunoguni olam insho shudaand. Pas, moro lozim ast, ki sheri shoirro mutobiq bo holu havoi irfoni, irtiboti u bo muhit, jomea, dardu ormonhoi inson tavzeh dihem. In lahza misrahoi shoir Nizom Qosim yod meoyad:

      “Barg-barg jamam kun, az digar kitobam kun.

      YAk jahon gunoh doram, jonibi savobam kun”.

In misraho ba vazi orifonai Li CHjaosin irtiboti bevosita dorad. Varo digar andeshai sudu ziyon nest. Ba qavli Olimi Bukhori: “Na tarsi duzakhu na havoi bihishtro dorad”. Tanho dar marzai dilho gulhoi mehru muhabbatu shafqatro shukufonidan orzuyu omoli hameshagii ust. In janbai asosii faoliyati shoir dar porchai zer khele jolib ba tasvir omada:

      “Mekunam man orzu bo ehtirom,

      To surudi dustivu sulh boshad bardavom”.

Hamin tugyoni niyatu orzu, maromu matlab dar sheri “Balandu zebo”-i u, ki az safari avvalin ba poytakhti Boliviya – La Paz tobistoni soli 1996 giriftaast, bas jolibu sehrangez ba chashm merasad:

              “Volotarin maqsadi hayoti man

              Afzudani dust ast

              Va kostani dushman.

              Meparam az in ru

              Miyoni abrhoi rangin

              Bo khayoli fathi qullaho

              CHun dar shahri kuhsori khud –

              CHunin”.

Tavlidi in sher mahz dar kishvari Boliviya tasodufi nest, zero La Paz ba ispani manoi sulhro dorad.

CHi dar adoi qarzi shahrvandi va chi dar anjomi risolati insoni rasmu oyin va ananoti sharqi, ishqi Vatan hamesha rahnamoi Li CHjaosin budaast.

      “Bori nakhust chun bigashtam berun az Vatan

      Bud ananoti sharqi behin rahnamoi man.

      Vaqti guseli man ki meoyad dami safar?

      Purnur az shedi sahar Devori CHin bishud,

      Raghoi khunguzar shuda bar Vaqti tori umr,

      Tori asabhoi Vatan shud Soate ba man”.

Pas az mutoliai in sher misrahoi ba ustod Mirzo Tusunzoda bakhshidai ustod Loiq ba yodam omad:

     “Har surude dosht, bo nomi Vatan ogoz kard,

     Har kujoe raft, bo oli Vatan parvoz kard.

     Dusti justu vafo omukhtu ozodagi,

     SHeri khudro dar qudumi sulh poyandoz kard”.

Bale, mehri Vatan, dustivu ozodi va sulhu barodari mamultarin va muhimtarin mavzuhoi hama zamon bud hast va khohad mond. Agar az masiri hamin meyor ba ejodiyoti Li CHjaosin bingarem, shakhsiyati u khele ravshanu barjasta namudor khohad shud. Va barhaq muallifi sarsukhan Narzullohi Nazar uro Mirzo Tursunzodai chini nomida, navishtaast: “CHi mehrest on musaffo va chi muhabbatest on beoloish, ki inson dar har gushavu kanori in kayhoni bekaron irtiboti khudro ba Vatan nogusastani mebinad, chunon, ki ustod Mirzo Tusunzoda farmudaand: “Hamesha bo Vatan budam, hamesha bo Vatan masrur”.

Bale, Li CHjaosin hamesha bo Vatan ast!

Va Vatan baroi u az dehi zodgoh ogoz megardad, ki on dar sheri “Orzu ba dehi zodgoh” khele ravshan tajassum yoftaast:

                    “Orzu doram, ki bahrat

                    Qatrai boron shavam.

                    Orzu doram, ki gardam

                    Az baroyat ashki gam.

                    Orzu doram

                    Ki man dar parchamat

                    YAk qatra khun bosham.

                    Orzu doram,

                    Ki man yak khushai purbor

                    Dar sahroi tu bosham.

                    Orzu doram,

Ki bosham

                    Rezasangi sohili daryoi tu.

                    Orzu doram,

                    Ki bosham

                    YAk gule

                    Zeri barfi fayzboru purjiloi tu”.

Va ba har kujoe ki safar kardaast hamesha yodi Vatan bo u budaast. Ba in guftaho mekhoham sheri “Safar ba Afriqo”-i shoirro dalel ovaram, ki 31 marti soli 1996 dar fazoi Mavritius navishta shudaast:

                    “Dili shab,

                    Tayyora

                    Az boloi uqyonusi Hind

                    Dar parvoz ast.

                    Akhtaristoni bekaron

                    Dunyoi ramzu roz ast.

                    Nav gul shukufta

                    Dar sohili daryoi Zard,

                    Vale

                    Avji poyiz ast dar Kongo…

                    Hayolu yodi Vatan

                    Mefishorad yake vujudi maro”.

YO ki yak shabi boroni dilgir dar Argentina dilash ba yodi Vatan gum mezanad:

                    “Sina ba yodi Vatan –

                    Anduhi hijron chun kunad boyad?”

Hatto dar tolori Sozmoni milali Muttahid, ki bahshoi garmu jushon meravad u yodi gulhoi Vatanro mekunad. Ishqi poki Vatanro dar sheri “Operai Pekini dar Ning Sia” bo mehri bepoyon va samimiyati tamom surudaast:

                    “Savti pekini

                    Zi Pekin dur

                    Dar gusham dihad khushtar sado;

                    SHoyad az on ru,

                    Ki dorad

                    Dar har ovo

                    Ishqi jovidi vatanro”.

Hamin mehri musaffo va muhabbati beoloish dar gurbat, dar kishvari Keniya 6 apreli soli 1996 dar sheri “CHin” ravshanu vozeh ba zuhur omadaast. Har satri in sher parvardai aqlu dil ast, ki kasro ba andeshavu hissiyoti najib hidoyat mekunad:

                “SHokhi khuboni, ki tojat nest,

                Balki ba pardoz ehtiyojat nest.

               Tu bo husni tabii zeboi,

               Javrni dilraboi.

               Kuhsorat – sar bar osmon,

               Az ufq to ufqat – fazoi bekaron.

               Miyoni barobarho

               Hamejui barodarho…

               Diljuyu dilnishini,

               Tu CHini!”

Li CHjaosin dar ofaridani sherho dar mavzui Vatan tavajjuhi khosa doshta, tabu zavqi balandi ejodkori zohir namudaast. Va muhim on ast, ki u dar sherhoi khud sukhani taru toza, tasvirhovu tabirhoi toza gufta tavonistaast. Dar sheri “Manii Vatan” takid kardaast, ki agar dar bahri odami tanhoyu bekas boshi va agar az ogushi Vatan dur monda boshiyu bo yodi Vatan boshi, tu tanhovu bekas nesti.

         “Harchand bekasi,

         Hudro ba lahzae tanho nabishmiri,

         Gar bar dili tu hast yodi khushi Vatan”.

YO bubined, ki dar borai gimni Jumhurii Mardumii CHin, ki chilu shash soniya davom mekunad, chi rujui liriki anjom dodaast:

                “Huni dahho million odam

                Dar chilu shash soniya yak dam,

                Meshavad dahchand jushon,

                Bo sadoi qalbi hasson”.

Dar rohi khizmat ba Vatan Li CHjaosin tanu jonashro suda namudast. Az in zahmat bar jabinash ojang aftida, ki zi har juyai chin samari umrash ayon ast. Bo vujudi in dar vujudi u ehsosi nolish dida nameshavad. Hatto pas az ehsosi dardi chashm va khira shudani nuri on 7 iyuni soli 1995 dar Madrid meguyad:

                   “Dar har holat tui,

                   Tui, ey vatan,

                   CHashmoni rushani man”.

Bale, Vatan hastii Li CHjaosin ast!

SHoirro asrori vaqtu fazo, manii hayot va olamu tabiat orom nameguzorad va ba andesha vodor mesozad. Va u payvasta idroku andeshahoi khudro ba rishtai nazm mekashad. Beshubha in zahmatest dandonshikan. Va khudi shoir ham iqror meshavad:

                   “Az sadho tonna inu on

                   Hosil meshavad

                   YAk dona marjon”.

In ranji shoirro Ahmadi Navid chun arzyobi mekunad: “Tasviri har manzara yo ruydode az didgohi shoir pahluhoi ba binanda noayonro jilvagar sokhta, mohiyati ofarinish va munosibati insonhoro ba masoili doimi – margu zist, nekiyu badi bo zavqu hikmati khos, ki az falsafai qadimai chiniho sarchashma megirad, sharh medihad”.

Va baso ramzist, ki nakhustsheri majmua “Ziyorati oromgohi Karl Marks dar London” meboshad. Timsoli markazii in sherro risolati insoni tashkil medihad. Aslan ziyorati guriston baroi har yak odam boyad farz boshad. Zero tanho dar vodii khomushon odam khohu nokhoh az marg meandeshad, ba qadri zindagi merasad va hushyor megardad. Va bubined, ki in sheri Li CHjaosin sarosar az obrazhoi muassir iboratand:

        “…Tanho yak tu

        Mondan dar rui zaminro dori orzu,

        To bubini –

        Tarikhi sarsafed

        Ba kujo rasid.

        Umri jovidonro nakardi havas,

        Zindai ammo dar dili hamavu har kas.

        Hamsafaronat ba rohi okhirat

        Dar in jo ham dorand savlat:

        Az zarhoe, ki bo sitam andukhta budand,

        Zarrinharfoe farmudand

        Va bar sangi mazorhoshon

        Katiba namudand.

        Dilrastarin sukhanho

        Dar kati bai guri tust ammo:

        “Zahmatkashoni hamai kishvarho, muttahid shaved!”

        CHun barq ast in satri rakhshon,

        Ki rushan mesozad rohi jahon”.

In sherro shoiri CHin dar mohi sentyabri soli 1965 ba iftikhori 162-umin zodruzi Karl Marks guftaast. Li CHjaosin bori duvvum marqadi Karl Marksro soli 2003 ziyorat mekunad. YAne pas az siyuhasht sol va baroi der omadanash khijolati khudro izhor medorad. Dar barobari in mehri bepoyoni khudro nisbati in buzurgmard pinhon namedorad:

        “Hamchunin barfi safedi sari Alp

        Muyi man gashta safed.

        Natavon yoft chu mehri dili man daryoe,

        Ki zanad bahri tu tugyon”.

Va boz buzurgii Karl Marksro bori digar ba qalam medihad:

        “Qullai kuhi Himoloyi falaksoy

        Ba balandii maqomi tu nagardad hampoy!”

Dar in du sher fikri bikro bayon kardaast: na har marg davomi hayot ast. Tanho marge, ki baroi poydor mondani insofu adolat dar hayot ba amal meoyad, idomai zindagi shuda metavonad.

Barhaq, buzurgonro buzurgon zinda medorand!

SHerhoi Li CHjaosin “chun donahoi marvorid ba rishtai nazm kashida shudaand, bo falsafai amiq nisbat ba zindagi, lutfi bonazokatu kamoli mani khonandaro” maftun mesozad. Dar sheri  “Marjon” takid mekunad, ki zindagi behtarin ehdo az jonibi Hudo ast va yak bor nasib meshavad:

        “CHun zindagi har kaserost

        Az jonibi Hudo

        Behtarin ehdo,

        Ki nasib meshavad yak bor

        Notakroru purasror”.

Vale zindagi oson nest va in muhtavoro dar porai zer az sheri “Gushai Avrupo” metavon ravshan did:

        “Dar pasi kuh, kuhi digar ast”,

        Har ki medonad.

        Fathi qulla valek oson ast?!”

Bale, oson nest!

Va shoir ham meguyad:

        “Rohi maqsudu umed oson nest,

        Hohad az khurdu kalon qurboni”.

SHoir dar sheri “Dahanai Porto” takid mekunad, ki baroi rasidan ba maqsud boyad har on chize Hudo bar tu dodaast istifoda namoi. Zero, ki:

        “Jahon chun takhtai shatranjbozist

        Va “bozingar agar khub ast, uro mushkile nest”.

SHohrohi zindagiro be ishq tay kardan amrest muhol. Va shoir asri navro asri ishq nomidaast:

        “Asri nav asri manu movu shumost,

        Asri ishq astu subotu vafost”.

Va boz takid kardaast, ki inson bo ishq metavonad khushbakht boshad:

        “Har qadar dar bahri ishq

        Garq gardivu shino sozi.

        Oqibat khushbakht megardi”.

Va nihoyat shoir falsafai zindagiro dar furovardi sheri “Hudoyoni YUnoni Qadim” chunin jambast kardaast:

        “Hudoyoni YUnonzamin,

        Malumand bo dili yunonii khud:

        Giryand baroi YUnon.

        Handand baroi YUnon,

        Mirand baroi YUnon”.

Bale, baroi zindagi giristan lozim, khandidan lozim va murdan!

Mavzui neku bad hamesha dar markazi diqqati Li CHjaosin qaror dorad. Dar ejodiyoti shoir in mavzu bo muhimtarin masalahoi jahoni imruza payvastaast. Az jumla dar sheri “Dialektikai javoni” sukhani shoir lahnu ohangi pandomez dorad:

        “Hastii inson buboyad dark kardan,

        K-on hama yakrang misli koinot ast.

        Har rahi taykardai diruzu imruz

        CHun haqiqat poydor astu hayot ast”.

Hamin mavzu dar sheri “Dar vasfi parastu” bo istifodai farovoni ramzho benihoyat jazzobu dilpisand ifoda shudaast:

        “…Tu risolatro shinosi,

        Az hama bolovu shoyon,

        Z-in sabab tu rah kushodi

        Suyi manzilgohi inson.

        Ey parastu,

        Murgaki zeboparasti man!

        Honaho garchi shukuhmand astu olist,

        Be tu kholist…”

SHoir moro ba hushyori va adoi korhoi nek davat menamoyad. Va takid mekunad, ki dar hama davru zamonho badkoru badandeshon mavjud budaand. Az hamai onho ham ehtiyot shudan va ham ba muqobili onho muboriza burdan lozim ast.

Aqidavu pindori shoir dar sherhoi “Guftuguyi hamkorihoi Osiyo dar CHiang May”, “Didor dar qasri ustukhoni” dar manzaraho va shaklu usulhoi gunogun talqin gardidaast. Onho khele tasirbakhsh buda, kasro ba hamdilivu hamsadoi mekhonand. Joiz ast in jo az sherhoi mazkur chand namuna ovarda shavad:

        “Obi CHiang May, ki poku begubor ast,

        Osmoni sabzro oyinador ast.

        Odami boyast az ruzi nakhustin bovafo boshad,

        Az azal boyast dilhoi manu mo hamsado boshad”.

        “Kasrest bazebu lek sodda,

        Qasre, ki ba ruh latma orad,

        Ham falsafai hayot in ast,

        Ham harfi khamushi ustukhonho:

        Neki kunu bosh nekandesh

        Dar garmivu sardii zamonaho!”

Dar sheri “Dar zodgohi Motsart va Gitler” qadru manzalati inson bo yak ohangi ham dardolu ham pandomez ham taassufomez va ham bo lobavu niyoish tasvir shudaast.

        “In jo hamon yak oftob,

        In jo hamon yak mohtob

        Payvasta nurafshon buvad.

        Du mardi mashhuri jahon

        Zodand in jo – neku bad.

        Bo savti khush gar on yake

        Bar dil bahoron ovarad,

        Bo tiru tupash on digar

        Az dahr

        Osori bahoronro barad…”

Dar sher jambasti zerini shoir pandomez gufta shuda, har yak khonandaro ba fiku andesha kardan vodor mesozad va ba sabaqomuzi az guzashtai talkh hidoyat menamoyad:

        “…Gulzor guri on yake gar doimost,

        Guri digarro

        Kas nadonad dar kujost”.

SHoir ba quvvai neki bovari dorad, oyandaro durakhshon mebinad va onro dar sheri “Qirgiziston – zodgohi Li Bai” chunin ibroz medorad:

        “…Sabz ast navbahoron, purmeva tiramohon,

        In ast harfi tarikh z-oyandai durakhshon”.

Bale, oyanda durakhshon ast!

Harchand “jangi sard” khotima yofta boshad ham, binoi sulh khele va khele nozuku nafis ast. Va har lahza khavfi vayron kardani in bino vujud dorad. In mavzu dar bisyor sherhoi Li CHjaosin bo ohanghovu zamzamahoi gunogun takror ba takror mavridi tavajjuh qaror megirad. Havfi khalalpazirii osmoni begubori sulh dar sherhoi “Dar bogchai SMM” va “YAk dasta guli hameshasabz” khele mutantan sado medihad:

        “Dar Busnivu Herzeguvin zamin suzon ast,

        Dar Somali – osmon otashafshon,

        Dar Gaiti ashki mardum rezon ast,

        Dar SHuroi amniyat – bahsho garmu jushon…”

*       *       *

        “Abrhoi dudi Matkhetten

        To havoi tozai Pekin rasidand.

        Mavjhoi sabzi Jungnan Hay

        Giryai daryoi Dungkhero shunidand”.

SHoir mardumi chinro chun rudi shukhobi kuhi tasvir mekunad, ki dar hama jo az khud nishoni neki memonad va sodiqi sulhi jahonand. Va dar sheri “Pekin – intikhobi dunyo va fardo” meguyad:

        “Ahli Pekin khandadu giryad,

        Juyad az jon sulhi podori jahonro.

        Mardumi chini ba guftoru ba kirdor

        Pos dorad dustii jovidonro”.

Li CHjaosin baroi sulh hej chizro dareg namedorad. Hatto 14 sentyabri soli 2003 hangomi bozgasht az Jeneva ba Pekin az tariqi Poris, ki dar on jo bo ishtiroki panj azoi doimii SHuroi amniyati SMM masalai Iroqro muhokima kardand, chunin menavisad:

        “Mon, vazironi umuri khorija

        Kasbi khudro lahzae digar kunand;

        Mon, ki bargardand mushtoqoni jang az rohi khesh;

        Mon, ki andozad tanin ovozi oddi dar jahon:

        “Mo – mardumem!”

Dar sheri “Nigohe az Havana” tapishi dili shoir, dile, ki labrezi tamannohoi olii bashardustona, dile, ki molomoli ehsosi najibi sulhu barodarist, shunida meshavad:

        “…Didamu gasht chashmu dil ravshan,

        In sukhanho baromad az dili man:

        Mon panogoh sabzazor shavad,

        Mon, ba maydoni harb ruyad gul.

        Misli burgu dihad zavod sado

        Joi javshan baroyad az on khisht”.

Dar furovardi sheri “Lahza” Li CHjaosin hamchun fotehi maydoni siyosat, bo lahnu ohangi diplomati, vale dilpurona meguyad:

        “Mekunam man orzu bo ehtirom,

        To surudi dustivu sulh boshad bardavom”.

Bodo, ki chunin bodo!

SHoiri muosiri CHin ba sheri tasviri niz ruju karda, tasvirhoi nob va jazzobro ofaridaast. Masalan, sheri “Tarbuz”-ro girem, ki on mohi avgusti soli 1981 hangomi safari avvalini u ba Ning Sia navishta shudaast. dar in safar shoirro dar khonai yake az basketbolbozoni dehai U Ron bo tarbuz ziyofat mekunand. SHoir avval oluchazori kanori Zardrudro ba rukhsorahoi surkhi dukhtaroni deh tashbeh doda, maydonro chunin ba qalam medihad:

        “…Gusolae masti charost.

        Barrachae bas khushsadost…”.

Badtar u bozii basketbolbozonro tamosho mekunad. Dovar hushtak mekashad va dukhtarake ba rui garami tarbuz meaftad. Va Li CHjaosin tarbuzhoi kafidaro chi jolib tasvir mekunad:

        “Meshavand namoyon

        Dandonhoi zumurradi

        Dar dahoni tarbuzhoi khandon”.

YO ki sheri “Dar rohi Sien Sirg”-ro bigirem, ki dar on mahorati tasvirkorihoi Li CHjaosin takmil yoftaast:

        “YAk shamoli tund oyad az shimol,

        Barf

        CHun murgi safed

        Dar fazo bikshoda bol”.

Az sher ba sher tasvirho ravshanu vozehtar va iboraho ravshanu purbortar megardand. Bo chand namuna az sherhoi “Kuli Lemon”, “Alatogi sarbaland”, “Guli qirmizi Atlanta” iktifo mekunem:

        “CHashm meharand khamushu besado

        Barghoi sabzi beqaror”

        “Barf pushida khati sarhadro…

        Nuqra payvasta zaminro ba samo…

        Kuh chun dukhtari navbova ajab orom ast,

        Qulla chun piri kuhansol ajab khomush ast.

        Ashki garm ast du daryoi ravon,

        Medihad savtu surudi kuhani oshiqiro umri javon”.

        “Guli qirmiz,

        Zi zardivu safedi to ba surkhi

        Baroi tu buvad rohi asolat”.

Bale, muyhoi safed va ojinghoi jabini Li CHjaosin rohi asolati u meboshad!

Musallam ast, ki dar in tarkhi mukhtasar bayoni hamai pahluhoi sheri majmua az imkoni mo berun ast. Binobari in ba navishtai khud nuqtai tammat meguzoram, ammo pesh az on, ki in korro ijro kunam, mekhoham dar farjomi sukhan chand nuqtaro gushrasi khonandai arjmand namoyam.

Avvalan du misrai Bedilro meoram:

     “Bedil, ba sarkashoni jahon chashmi ibrat ast

     Sar to poy zakhmi namoyoni buryo”.

Duvvum bandi okhiri sarsukhanro: “YAqin dorem, ki in dastaguli shodob az shokhahoi gulafshoni nazmi Li CHjaosin ogozgari robitahoi adabiyu farhangii boz ham nazdiktar bayni mardumoni Tojikistonu CHin khohad gardid”.

Seyum, bo etimodi komil gufta metavonam, ki dustdoroni kalomi bade va havodoroni sheri tar az sheri in shoiri jahondidavu ogah az neku badi ruzgor ganji hikmat meyoband.

CHorum, in kitob dar kheshtanshinosivu khudogohii mardumi hardu kishvar samarahoi neke ba bor khohad ovard.

Bigzor misrahoi khudi Li CHjaosin anjombakhshi guftori mo boshad:

       “…Sabz ast navbahoron, purmeva tiramohon,

       In ast harfi tarikh z-oyandai durakhshon”.

Bale, dustii mardumi Tojikistonu CHin poyandavu jovid khohad bud!

1 oktyabri soli 2006

Инчунин кобед

urolog

Urologi behtarin az Hinduston oktyabri 2021 ba Tojikiston meoyad

Dar Markazi tibbii «SHafran» muolijai bemorihoi uroloji be jarohi tariqi dastgohhoi endoskopi va lazeri az …