Home / Ilm / Mukhallas dar Kanzi SHifo (Kitob)

Mukhallas dar Kanzi SHifo (Kitob)

Mukhallas (lotini: Dianthus tetralepis), (rusi: gvozdika chetiryokhgrannaya ) —  In giyoh az yak resha to 15-20 soq barmeovarad, girehdor, balandiash az 20 to 60 santimetr meshavad.  Az har  girehi poya barg mebarorad chun sari bargi gandumi maysa ba darozї to 2-3 santimetr.  Dar sari har soq yaktoї kusak dorad ba tulonii yakunim-du santimetr va gafsii on ba andozai juvolduz ast. Dar nugi har yak kusak gul mekunad: separra, rangash safed va pushtї. Hamin kusak gilofaki tukhmhoyash meboshad.

dianthus-pavoniusIn rastaniro dar mahalhoi gunogun tojikon mukhallisa, makhlas va makhlaskah niz menomand. Tojikoni shimol «chinigul» meguyandash. Dar zaminhoi shuranadoshtai domanahoi kuhsor, dar johoi khokdori kuhho, adirho va inchunin dar hamvorihoi namnok meruyad. In giyohi bisyorsola meboshad, har sol az reshaash mesabzad va az tukhmash niz paydo megardad. In namudhoi gunogun dorad. Hangomi gul kardanash qismi ruyizaminii onro daravida megirandu dar soya khushk mekunand.

Muvofiqi davoi muallifoni yak qator kitobhoi tibbi qadim, mizojash dar avvali darajai sevum garm va khushk ast. Vale mo meguem, ki dar darajai duvum sard ast. Zero ki yagon davoi garmmizoj fishori balandi khunro past namekunad, balki baraks, baland megardonad. Ammo mukhallas fishori balandi khunro past megardonad.

Hislathoi shifobakhshi on: agar inro yak hafta yo kamtar az on ba joyi choy dam karda yo dar ob jushonida biyoshomand (boyad ki garmogarm binushand), fishori balandi khunro past mekunad. Ilova bar in raghoi khungard agar sakht shuda boshand, isloh mebakhshad; inchunin qulinjhoi shadidro, ki varam va dard kardani rudahoi gafs meboshand, daf mekunad; dar har yak joyi badan: dar jigar, rudaho, magzi sar va gayra manfazho, akhloti chaspak, ki kasalihoi bisyorro ba amal meovarand, joy girifta boshand, onhoro ba tahlil doda khorij mesozand; agar meda, jigar, sipurz va rudaho sust gashta boshand, ba holi asliashon meovarad, gadud va uzvhoi hozimaro qavї megardonad va ba darajae solim mesozand; ki odam biduni yorii yagon davo noni qoqro ham be choyu ob khoida khurdan megirad, nisyon (faromushkhotrї)-ro sihat mekunad; mardon va zanone, ki farzand nameyofta boshand, inro istemol namoyand, farzand meyoband; quvvati mardiro, ki dar odamoni javon barham khurda boshad, barqaror mekunad; dar natijai korhoi fikrї asabho sust gashta boshand, az nav quvvat mebakhshad; kasro hushyor va zehnro tez mekunad, purtoqat megardonad va hofizaro quvvat mebakhshad.

Zimnan yak chizro khotirrason namoem, ki hasharoti gahvorajunbon dar vaqti tukhm bastani mukhallas az kujoe paydo meshavadu gilofi tukhmi in giyohro surokh namuda, tukhmashro mekhurad. Dar khususi jasorat, hushyorї va purtoqatii in jonvar khudi tabiatduston ba drajai alo medonand.

Inchunin in giyohro choy karda nushida gardand, dar natijai illati asabho va vayron shudani nizomi ivazshavii moddaho muyi sar pesh az vaqt safed gashta boshad, az nav siyoh megardonad (bo khudi man in hodisa ruy doda bud); dar har yak joyi azo, payvandho (bugumho), po va gayra dard paydo shavad, bartaraf mesozad, inchunin dardi pusht, dardi shona, dardi ronho va digar dardhoi paydoshudaro daf mekunad. Har guna khunravihoro qat mesozad, hatto omadani hayzro ham dar zanho bozmedorad.

Agar az 3,5 to 7 grammi onro kufta yo choy barin dam karda bikhurand, chi nave ki ba onho zahr rasida boshad; khoh az mori shokhdor (in qattoltarin morhost), khoh az kajdum, khoh az gunda va gayra boshad, quvvat va tasiri zahrro az badan daf mekunad, hatto agar zahr doda boshand ham, az on najot medihad, khoh pesh az zahr rasidan (yo khurdan) va yo bad az on boshad, monei tasir meshavad va dafi zarari on mekunad. Inchunin khilti safroro, ki dar badan jam shuda, aziyat rasonida boshad, meronad va darunro narm mekunad, rudahoro purquvvat megardonad. Agar dar ruzhoi avvali daroishi mohi hamal to se ruz muttasil 4,5 grammї tukhmashro kufta bikhurand, dar hamon sol, chi nave ki zahr birasad va yo bikhurand, tasir namekunad ba istemolkunandaash.

Agar mavsimi chidani in giyoh guzashta boshad; reshaashro shusta, jushonida, on obro istemol farmoyand ham, tasiri dar bolo zikryoftaro dorad, balki qavitar az on ast.

Boyad qayd kard, ki choyi in giyoh hangomi avvalin bor nushidan piyolai yakumash yak andoza buyi alaf, hatto buyi mushro medihad, vale dar vaqti nushidani piyolai duvumash va minbad ba tab chunon meforad va meguvorad, ki chї miqdor bisyor nushida gardad, hamon qadar ziyoda bahri dilro mekushoyad, hamon qadar halovatbakhsh ast va hamon qadar tabiat onro mekashad. Inak, agar inro har chї qadar bisyor istemol kunand ham, zarar namerasonad. Hamai in khislathoyash dar amal ozmuda shudaand.

Az giyohi mukhallas ba vositai asbobi anbiq araq ham mekashand. Vale araqi in chun digar sharobho mastkunanda nest. Nushidani in araq uzvhoi dagalgashtai dokhiliro narm megardonad, modda va akhloti begonai dar badan galizshudaro tahlil medihad; magzi sar, meda, jigar va gadudhoi mardiro purzur mekunad, qulinji  shadidtarinro mekushoyad. Agar in rastanї ziroat karda shavad, baroi tandurustii odamiyat manfiathoi bisyore meovarad.

Инчунин кобед

afandi

LATIFAHO

TUYONA OYAD… SHakhse ba dustash uzr ovard:j – Bubakhsh, man ba tuyat rafta nametavonam. Vay …