Home / Jamiyat / MATBUOTI DAVRI VA DIGAR VOSITAHOI AHBORI OMMA

MATBUOTI DAVRI VA DIGAR VOSITAHOI AHBORI OMMA

QONUNI JUMHURII TOJIKISTON  DAR BORAI MATBUOTI DAVRI VA DIGAR VOSITAHOI AHBORI OMMA 

(Akhbori Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston, s. 2013 №3, mod. 201; s. 2016, №5, mod. 365; Qonuni JT az 24.02.2017, №1407)

Qonuni mazkur asoshoi tashkiliyu huquqii faoliyati matbuoti davri va digar vositahoi akhbori omma va kafolati davlatii ozodii onhoro muqarrar karda, munosibathoi vobasta ba onhoro tanzim menamoyad.

matbuot

BOBI 1. MUQARRAROTI UMUMI 

Moddai 1. Mafhumhoi asosi

Dar Qonuni mazkur mafhumhoi asosii zerin istifoda meshavand:

– agentihoi ittilooti – shakhsoni huquqii tibqi tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston baqaydgiriftashudae, ki baroi  jamovari, korkard, tahiya va intishori ittiloot faoliyat menamoyand;

– aqida –  bahodihi, bayoni nuqtai nazar, sharh, inchunin izhori andesha oid ba munosibat ba zuhurot, ravand va yo shakhsiyat ast, ki  dar onho khulosai tasdiqshavanda yo radshavandai dalelho vujud nadorad;

– akhbori ommavi (ittilooti ommavi) – khabarho va mavodi chopi, az on jumla sadoiyu simoi va digar malumot dar borai shakhs, ashyo, dalelho, voqeaho, padidaho va inchunin aqidaho ast, ki tavassuti vositahoi chopi, audioi va videoi baroi doirai vasei istifodabarandagon pahn megardand;

– akkreditatsiya  – nomnavis shudani namoyandagoni vositahoi akhbori omma dar maqomoti davlati yo tashkilothoi dakhldor baroi dastrasi ba ittiloot va intishori on;

– vositahoi akhbori omma –  matbuoti davri, hamchunin agentihoi ittilooti, barnomahoi televizionu radio, kinokhronikaho, sabtho va barnomahoi audio va audiovizuali meboshand, ki dar yak sol na kamtar az yak marotiba tavassuti efir yo kabel pahn meshavand;

– jurnalist –  shakhsi voqeiest, ki ba jamovari, tahrir va omoda namudani akhboru mavod baroi redaksiyai vositahoi akhbori omma mashgul buda, bo in redaksiya tavassuti shartnomai (qarordodi) mehnati yo digar munosibathoi shartnomavi aloqamand ast va az rui vakolati ba u dodashuda faoliyat menamoyad va yo uzvi ittihodiyahoi kasbii jurnaliston meboshad;

– matbaa – makoni ba chop rasonidani vositahoi akhbori ommai chopi;

– matbuoti davri – ruznomavu haftanomaho, majallaho, solnoma va majmuavu bulletenhoe, ki nomi doimi, raqami jori doshta, dar vaqtu zamoni muayyan (na kamtar az yak marotiba dar yak sol) ba tab merasand;

– muassis – shakhsi voqei va (yo) huquqie, ki vositai akhbori ommaro tasis doda, tartibi faoliyati onro muayyan menamoyad;

– noshir – shakhsi voqei va (yo) huquqie, ki intishori nashriyai davrii chopiro amali megardonad, az jumla jihathoi tashkili, moliyaviyu tekhniki, tekhnologi va digar taminoti intishori onro ba uhda dorad;

– pahnkunandai vositai akhbori omma – shakhsi voqei va (yo) huquqie, ki dar asosi shartnoma bo redaksiyai vositai akhbori omma mahsuloti onro pahn menamoyad;

– raddiya – talabi khattii shakhsi voqei va huquqi dar khususi rad namudani malumoti nodurusti dar vositahoi akhbori omma pahnshuda, ki shanu sharaf va etibori korii uro past mezanad;

– redaksiyai vositahoi akhbori omma – shakhsoni voqei va huquqi yo tashkilothoi (zersokhtorhoi) onho, ki nashri vositai akhbori ommaro amali megardonand;

– sarmuharrir (muharrir) – shakhse, ki redaksiyai vositai akhbori ommaro rohbari menamoyad va nisbat ba nashri on qarori nihoi qabul mekunad;

– senzura – az jonibi maqomoti davlati yo shakhsoni mansabdori onho, digar shakhsoni voqei va huquqi, novobasta az shakli tashkiliyu huquqiashon, az redaksiyai vositai akhbori omma talab namudani muvofiqai peshakii mavod yo malumoti intishorshavanda;

– javob – vokunishi khattii shakhsoni voqei va huquqi nisbat ba chopi malumoti nodurusti khalaldorkunandai huquq va manfiathoi qonunan hifzshavandaashon dar vositahoi akhbori omma.

 

Moddai 2. Qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar borai matbuoti davri va digar vositahoi akhbori omma

Qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar borai matbuoti davri va digar vositahoi akhbori omma ba Konstitutsiyai (Sarqonuni) Jumhurii Tojikiston asos yofta, az Qonuni mazkur, digar sanadhoi meyorii huquqii Jumhurii Tojikiston, inchunin sanadhoi huquqii baynalmilalie, ki Tojikiston onhoro etirof kardaast, iborat meboshad.

 

Moddai 3. Ozodii matbuoti davri va digar vositahoi akhbori omma

  1. Matbuoti davri va digar vositahoi akhbori omma dar Tojikiston ozodand.
  2. Har shakhs huquqi ozodona justuju, dastras va pahn namudani akhbor, izhori aqida va dar shaklhoi bo hamin Qonun muqarrarshuda pahn namudani onhoro dar matbuoti davri va digar vositahoi akhbori omma dorad.
  3. Hama guna poymol kardani ozodii matbuoti davri va digar  vositahoi akhbori omma az jonibi shakhs, shakhsoni mansabdori maqomoti davlati, jamiyati, az jumla dakholat kardan ba faoliyati kasbii redaksiyai vositai akhbori omma, gayriqonuni bozdoshtan va yo qat namudani faoliyati on tibqi qonunguzori boisi ba javobgari kashidan megardand.
  4. Senzura va taqib baroi tanqid man ast.
  5. Dar Jumhurii Tojikiston tibqi qonunguzori ba inhisori matbuoti davri va digar vositahoi akhbori omma roh doda nameshavad.

 

Moddai 4. Zaboni vositahoi akhbori omma

Dar Jumhurii Tojikiston vositahoi akhbori omma faoliyati khudro tibqi tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston bo zaboni davlati va bo zabonhoi digar amali menamoyand.

 

Moddai 5. Dastgirii davlatii vositahoi akhbori omma

Davlat rioyai huquq va manfiathoi qonunii vositahoi akhbori ommaro tamin menamoyad. Dastgirii davlatii vositahoi akhbori omma ba tavri mablagguzorii maqsadnok, kumaki moliyavi va digar namudhoi dastgirii davlati mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston amali karda meshavad.

 

Moddai 6. Roh nadodan ba suiistifoda az ozodii sukhan

  1. Intishori malumoti doroi sirri davlati yo akhbori digari bo qonun hifzshavanda, akhbore, ki baroi bo zuri sarnagun sokhtan yo tagyir dodani sokhti konstitutsioni, ba sodir namudani jinoyat, barangekhtani kinayu adovati najodi, milli, mahalgaroi, dini, zaboni, tashviqoti jang, zulmu zurovari, faoliyati terroristi va ekstremisti, khalaldor kardani tamomiyati arzi va mustaqiliyati davlat davat mekunad, inchunin mavod yo predmethoi pornografiro tablig va tashviq mekunad, man ast.
  2. Vositahoi akhbori omma baroi obektivi budan va sahehii akhbori az jonibi onho pahnshavanda javobgarand.

 

BOBI 2. TARTIBI TASISYOBI  VA TASHKILI FAOLIYATI VOSITAHOI AHBORI OMMA

 

Moddai 7. Huquqi tasisi vositahoi akhbori omma

  1. SHahrvandoni Jumhurii Tojikiston va shakhsoni huquqi mutobiqi tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba tasisi vositahoi akhbori omma huquq dorand.
  2. Ba tasisi vositahoi akhbori omma huquq nadorand:

– shakhsoni ba sinni hajdahsolagi narasida va shakhsone, ki bo qarori sud gayri qobili amal yo qobiliyati amalashon mahdud etirof karda shudaand;

– hizbhoi siyosi, harakathoi siyosi, tashkilotho va shakhsoni huquqie, ki faoliyatashon tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston mahdud va yo man karda shudaast;

– shakhsoni huquqii khoriji, shahrvandoni khoriji va shakhsoni beshahrvand;

– shakhsoni huquqie, ki dar sarmoyai (fondi) oinnomavii onho sarmoyaguzorii khoriji ziyoda az 25 foizro tashkil medihad.

  1. Vositahoi akhbori omma mutobiqi tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar shaklhoi tashkiloti tijorati va gayritijorati tasis doda meshavand.
  2. Vositahoi akhbori omma, ki sokhtori tarkibi va tobei shakhsi huquqii tasisdodashuda meboshand, be maqomi shakhsi huquqi tashkil karda meshavand va faoliyat mekunand.

 

Moddai 8. Hujjathoi tasisii vositahoi akhbori omma

  1. Hujjathoi tasisii vositahoi akhbori omma, ki dar shakli tashkiloti tijorati tasis doda meshavand, shartnomai tasisi va oinnoma meboshand.
  2. Hujjathoi tasisii vositahoi akhbori omma, ki dar shakli tashkiloti gayritijorati tasis doda meshavand, inchunin vositahoi akhbori ommai tijoratie, ki  az jonibi yak shakhsi voqei va huquqi tasis doda meshavand, oinnoma meboshad.
  3. SHartnomai tasisi bayni yakchand muassis basta meshavad.
  4. Dar shartnomai tasisi muayyan karda meshavand:

– nomguy (nasab, nom va nomi padar) va makoni joygirshavii (makoni zisti) muassison;

– namud, nom, zabon, maqsad, ikhtisos va davriyati vositai akhbori ommai tasisdodashavanda;

– shakli tashkiliyu huquqii vositai akhbori ommai tasisdodashavanda;

– andoza va tartibi tashakkulyobii sarmoyai oinnomavii vositai akhbori ommai tasisdodashavanda;

– manbahoi mablagguzorii vositai akhbori ommai tasisdodashavanda;

– tartibi taqsimoti foida va jubroni zarar, agar  vositahoi akhbori omma tashkiloti tijorati boshand;

– tartibi mavqufguzori va qat kardani nashri vositai akhbori omma;

– digar muqarrarote, ki qonunguzori peshbini kardaast.

  1. Oinnomai redaksiyai vositai akhbori omma az tarafi muassisi (muassisoni) on tasdiq karda meshavad. Dar oinnoma muayyan karda meshavand:

– namud, nom, zabon, maqsad, ikhtisos, davriyat va tedodi nashri vositai akhbori omma;

– surogai huquqii (makoni joygirshavii) redaksiyai vositai akhbori omma;

– huquq va uhdadorihoi muassis (muassison) va redaksiyai vositai akhbori omma;

– manbahoi mablagguzorii vositai akhbori omma;

– tartibi tashkili vositai akhbori omma;

– tartibi taqsimoti foida va jubroni zarar, agar vositai akhbori omma tashkiloti tijorati boshad;

– tartibi mavqufguzori yo qat kardani nashri vositai akhbori omma;

– tartibi aznavtashkilyobi va barhamdihii vositai akhbori omma;

– tartibi qabuli oinnoma va vorid namudani tagyiru ilova ba on;

– digar muqarrarote, ki qonunguzori peshbini kardaast.

  1. Dar mavridi zersokhtori shakhsi huquqi budani vositai akhbori omma faoliyati on tibqi nizomnomae, ki az jonibi maqomi boloii shakhsi huquqi tasdiq karda shudaast, ba roh monda meshavad.

 

Moddai 9. Maqomoti idorakunii faoliyati vositahoi akhbori omma

  1. Maqomoti idorakunii faoliyati vositahoi akhbori omma muassisoni onho meboshand. Dar barobari huququ uhdadorihoi muassisi, ki qonunguzorii Jumhurii Tojikiston muqarrar kardaast, muassisi vositahoi akhbori omma vazifador ast:

– redaksiyai vositahoi akhbori ommaro tashkil dihad;

– barnoma va samti asosii faoliyati vositahoi akhbori ommaro muayyan kunad;

– bo redaksiyai vositahoi akhbori omma shartnoma bandad;

– intishori vositahoi akhbori ommaro tamin kunad;

– rioyai qonunguzoriro dar bobati vositahoi akhbori omma tamin kunad;

– vobasta ba hama guna tagyiroti oinnomavi va tashkili faoliyati vositai akhbori omma va redaksiyai on ba maqomoti vakolatdori davlatii baqaydgirii davlatii shakhsi huquqi va bahisobgirii vositahoi akhbori omma sari vaqt khabarnoma peshnihod karda, baroi barasmiyatdarorii tagyirot choraho andeshad.

  1. Dar shartnomai bayni muassis va redaksiyai vositai akhbori omma inho muayyan karda meshavand:

– huquq va uhdadorihoi muassis va redaksiyai vositai akhbori omma;

– sharthoi omodasozi va intishori vositai akhbori omma;

– tartibi mablagguzorii faoliyati redaksiyai vositai akhbori omma;

– tartibi muhayyosozii sharoiti mehnatii istehsoli va maishiyu ijtimoii kormandoni redaksiyai vositai akhbori omma;

– tartibi munosibati tarafayn bo shakhsoni seyumi ba faoliyati redaksiyai vositai akhbori omma jalbshavanda;

– uhdadorii tarafho;

– digar muqarrarote, ki qonunguzorii Jumhurii Tojikiston peshbini kardaast.

  1. Redaksiyai vositai akhbori omma dar asosi oinnoma amal mekunad. On metavonad muassisi vositai akhbori omma boshad. Faoliyati redaksiyai vositai akhbori omma dar asosi mustaqiliyati kasbi ba roh monda meshavad.
  2. Sarmuharrir (muharrir) rohbarii redaksiyai vositai akhbori ommaro ba uhda dorad. Sarmuharrir (muharrir) bo qarori muassisi vositai akhbori omma ba vazifa tain va az vazifa ozod karda meshavad. Sarmuharir (muharrir) az nomi redaksiyai vositai akhbori omma bo muassis shartnoma mebandad. Sarmuharrir (muharrir) dar asosi muqarraroti Qonuni mazkur, oinnoma va shartnomai bayni muassis va redaksiyai vositai akhbori omma amal mekunad.
  3. Hayati tahririya muvofiqi tartibi peshbininamudai oinnomai (nizomnomai) vositai akhbori omma tashkil karda meshavad. Sarmuharrir (muharrir) raisi hayati tahririya meboshad.
    6. Muassis yo digar shakhsi huquqie, ki vositai akhbori ommaro bo mavodi moddiyu tekhniki tamin mekunad, noshiri on buda metavonad.

 

Moddai 10. Baqaydgirii davlatii vositahoi akhbori omma

  1. Vositahoi akhbori omma va yo redaksiyahoi onho, novobasta az shakli molikiyat, mutobiqi tartibi peshbininamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston hamchun shakhsi huquqi ba qaydi davlati girifta meshavand.
  2. Maqsadi baqaydgirii davlatii vositahoi akhbori omma hamchun shakhsi huquqi ba rasmiyat darovardani voqeiyati huquqii tasisyobi, aznavtashkildihi va barhamdihii shakhsi huquqi va qat gashtani faoliyati onho, inchunin ba Fehristi yagonai davlatii shakhsoni huquqi va sohibkoroni infirodi vorid namudani malumot dar borai onho meboshad.
  3. Baqaydgirii davlatii vositahoi akhbori omma hamchun shakhsi huquqi mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston, ki baqaydgirii shakhsoni huquqiro ba tanzim medarorad, surat megirad.
  4. Barhamdihii vositahoi akhbori omma mutobiqi tartibi muayyannamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston surat megirad.

 

Moddai 11. Bahisobgirii davlatii vositahoi akhbori omma

  1. Bahisobgirii davlatii vositahoi akhbori omma az jonibi maqomi vakolatdori davlatii bahisobgirii vositahoi akhbori omma surat megirad, ki onro Hukumati Jumhurii Tojikiston muayyan mekunad.
  2. Bahisobgirii davlatii vositahoi akhbori omma bo maqsadi peshburdi Fehristi yagonai davlatii bahisobgirii vositahoi akhbori omma, tamini shaffofiyati faoliyat va hifzi manfiathoi onho guzaronida meshavad.
  3. Maqomi vakolatdori bahisobgirii davlatii vositahoi akhbori omma dastgirii davlatii onhoro, novobasta az shakli molikiyat va shakli tashkiliyu huquqi, amali megardonad.
  4. Ariza baroi bahisobgirii davlatii vositahoi akhbori omma az jonibi muassis yo shakhsi vakolatdori muassis peshnihod shuda, dar muddati muqarrarshuda barrasi megardad. Baroi bahisobgirii davlatii vositahoi akhbori omma ba andozai muqarrarshuda khiroji davlati sitonida meshavad.
  5. Dar ariza dar borai bahisobgirii davlatii vositahoi akhbori omma boyad nishon doda shavand:

– malumot dar borai muassis;

– nom, zabon (zabonho) va namudi vositahoi akhbori omma;

– maqsad va vazifaho;

– ikhtisos;

– hududi pahnshavi;

– davriyat;

– manbai mablagguzori;

– makoni joygirshavii (surogai huquqii) vositahoi akhbori omma va redaksiyai onho;

– tedodi nashr;

– malumot dar borai on, ki muassis (muassison) va redaksiyai vositai akhbori omma dar digar vositahoi akhbori omma muassis, mudiri vakolatdor, noshir, pahnkunanda (bo nishon dodani andozai sahmi har yaki onho dar sarmoyai oinnomavi) meboshand.

  1. Ba ariza dar borai bahisobgirii davlatii vositahoi akhbori omma nuskhahoi hujjathoi zerin zamima karda meshavand:

– shahodatnoma dar borai baqaydgirii davlatii shakhsi huquqi;

– iqtibos az Fehristi yagonai davlatii shakhsoni huquqi va sohibkoroni infirodi;

– oinnomai vositai akhbori omma.

  1. Agar vositai akhbori omma tashkiloti gayritijorati boshad, inchunin muassisi vositai akhbori ommai tijorati yak shakhsi voqei va (yo) huquqi boshad, ba ariza zamima kardani shartnomai tasisi talab karda nameshavad.
  2. Dar holati pas az bahisobgirii davlatii vositahoi akhbori omma tagyir yoftani malumot va hujjathoi dar qismi 5 hamin modda zikrgardida, vositahoi akhbori omma boyad mutobiqi tartibi muqarrarshuda az rasmiyati aznavbahisobgiri guzarand. Dar holathoi digar muassis yo redaksiyai vositai akhbori omma uhdador ast, ki dar muddati yak moh maqomi vakolatdori davlatii bahisobgirii vositahoi akhbori ommaro dar borai tagyiroti mazkur ba tavri khatti khabar dihad.
  3. Bahisobgirii davlatii vositahoi akhbori omma bo shahodatnoma dar borai bahisobgirii vositahoi akhbori omma tasdiq karda meshavad.

Moddai 111. Bozdoshtani faoliyati vositahoi akhbori omma

  1.                 Hangomi oshkor namudani holathoi az tarafi vositahoi akhbori omma sodir shudani amalhoe, ki ba maqsadhoi oinnomaviashon mukholifat mekunand, maqomi vakolatdori bahisobgirii davlatii vositahoi akhbori omma ba in vositahoi akhbori omma ogohinomai khatti mefiristad va muhlati bartaraf kardani onhoro muqarrar menamoyad.
  2.                 Dar surati az jonibi vositahoi akhbori omma rioya nagardidani muqarraroti qonunguzorii Jumhurii Tojikiston Prokurori generalii Jumhurii Tojikiston va yo prokurorhoi tobei u ba vositahoi akhbori omma dar borai bartaraf namudani qonunvayronkuniho amri khatti firistoda, muhlati bartaraf namudani onhoro muqarrar menamoyad.
  3.                 Agar dar muhlati muqarrarshuda qonunvayronkunihoe, ki asosi barovardani amri khatti yo ogohinomai khatti gashtaand, bartaraf karda nashavand, Prokurori generalii Jumhurii Tojikiston yo prokurorhoi tobei u va yo maqomi vakolatdori bahisobgirii davlatii vositahoi akhbori omma metavonand ba sud bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar khususi bozdoshtani faoliyati vositahoi akhbori omma murojiat namoyand.
  4.                 Tartibi bozdoshtani faoliyati vositahoi akhbori ommaro dar davrai vaziyati favquloda qonunguzorii Jumhurii Tojikiston muayyan menamoyad  (QJT az 14.05.2016, №1314). 

Moddai 112. Qat gardidani faoliyati vositahoi akhbori omma

  1. Faoliyati vositahoi akhbori omma bo asoshoi zerin qat megardad:

– bo qarori muassis;

– bo sababi aznavtashkildihii (muttahid, hamroh, taqsim, judo kardan, tabdi l dodan) vositahoi akhbori omma;

– bo halnomai sud.

  1. Faoliyati vositahoi-akhbori omma, sarfi nazar az mavjudiyati bahisobgirii davlati bo halnomai sud qat karda meshavad. Vositai akhbori ommai faoliyatash qatkardashuda bo nomi digar sabt shuda nametavonad  (QJT az 14.05.2016, №1314).

Moddai 12. Be qaydi bahisobgiri pahn kardani vositahoi akhbori omma

  1. Maqomoti davlati huquq dorand, ki hujjathoi rasmi va bulletenhoi khudro be qaydi bahisobgiri intishor va pahn namoyand.
  2. Muassisahoi talimi va ilmi huquq dorand mavodi akhbori va hujjathoi baroi faoliyatashon zaruriro be bahisobgirii davlati nashr va pahn namoyand. Ba hisob giriftani faoliyati bo yorii vositahoi tekhnikii chop, audio, audiovizuali omoda kardani mavod, ki baroi pahn namudan tain nashudaand yo hamchun dastnavis nuskhabardori meshavand, talab karda nameshavad.
  3. Hangomi bo tedodi kamtar az sad nuskha  nashr gardidani mahsuloti chopi bahisobgirii davlatii vositahoi akhbori omma talab karda nameshavad.

Moddai 13. Munosibathoi molumulki va moliyavii muassis, noshir va redaksiyai vositahoi akhbori omma

Munosibathoi molumulki va moliyavii muassis, noshir va redaksiyai vositahoi akhbori omma muvofiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston va shartnomai bayni onho muqarrar karda meshavand.

Moddai 14. Vositahoi akhbori omma va huquqi molikiyati zehni

Vositahoi akhbori omma hangomi istifodai mavod boyad qonunguzorii Jumhurii Tojikiston va sanadhoi huquqii baynalmilali oid ba huquqi molikiyati zehniro, ki Tojikiston onhoro etirof namudaast, rioya namoyand.

 

Moddai 15. Malumot dar borai vositai akhbori omma

  1. Har yak shumorai vositai akhbori omma boyad doroi malumoti zerin boshad:

– nomi vositai akhbori omma;

– nomi muassisi (muassisoni) vositai akhbori omma;

– nasab, nom va nomi padari sarmuharrir (muharrir);

– raqami tartibii shumora va sanai nashr, baroi ruznoma – hamchunin ruzi ba nashr imzo shudanash;

– indeks baroi vositahoi akhbori ommai davrii  chopie, ki tavassuti tashkilothoi aloqa pahn karda meshavand;

– tedodi nashr;

– narkh (dar mavridi bo narkhi tijorati furukhta shudani nashriya) yo khud nishoni “narkhash ozod” yo “roygon”;

– nishonii vositai akhbori omma, noshir, matbaa;

– raqami shahodatnomai bahisobgirii davlati va nomi maqome, ki onro dodaast.

  1. Tashkilothoi televizion va radioshunavoni hangomi ogozi har yak barnoma va dar mavridi muttasil namoish dodan va shunavonidani barnoma boyad har shabonaruz kamash chor marotiba nomi idorai televizion va radioro elon namoyand.

Moddai 16. Pahn namudani vositahoi akhbori omma

  1. Mahsuli vositai akhbori ommaro bevosita redaksiyai on yo dar asosi shartnoma va yo digar vositai qonuni tashkilothoi pahnkunandai nashriyai davri, hamchunin shakhsoni voqei pahn mekunand.
  2. Be nishon dodani malumoti vositahoi akhbori omma pahn kardani mahsuli onho man ast.
  3. Mamoniat ba pahn namudani vositai akhbori omma, hamchunin purra yo qisman musodira namudani on, agar oid ba on qarori sud mavjud naboshad, man ast.
  4. Tashkilothoi pahnkunandai vositai akhbori omma huquq nadorand, ki bo sababhoi mukholifati andeshahoi siyosi az pahn namudani on dast kashand.

Moddai 17. Mahfuz doshtani nuskhahoi akhbori pahnshuda

Redaksiyai vositai akhbori omma, noshir va matbaa dastkhatho va nuskhahoi ba tab rasidaro boyad badi intishor dar muhlati na kamtar az yak sol mahfuz dorand.

Moddai 18. Huquq ba navishtani javob

SHakhsi voqei va (yo) huquqie, ki vositai akhbori omma dar khususi u malumoti khalaldorkunandai huquq yo manfiathoi qonunan hifzshavandaashro nashr kardaast, huquq dorad dar hamon vositai akhbori omma javobi khudro nashr kunad. Javob badi ba redaksiyai vositai akhbori omma rasidan boyad na dertar az shumorai navbatii on nashr karda shavad.

 

Moddai 19. Huquq ba radiya

  1. SHakhsi voqei va (yo) huquqie, ki vositai akhbori omma dar khususi u malumoti bardurug va yo malumoti pastzanandai shanu sharaf yo etibori koriashro pahn namudaast, huquq dorad az redaksiyai on nashri raddiyaro talab namoyad.
  2. Agar redaksiyai vositai akhbori omma dar borai durust va ba haqiqat muvofiq budani malumoti pahnnamudaash dalel nadoshta boshad, vazifador ast, ki dar khudi hamon vositai akhbori omma raddiyaro nashr namoyad. Agar shakhsi voqei va (yo) huquqi matni raddiyai khudro peshnihod karda boshad, dar mavridi ba talaboti qonunguzori muvofiq budani matni on, raddiya dar vositai akhbori omma nashr karda meshavad.
  3. Raddiya yo javob boyad dar bakhshi makhsus va yo dar hamon sahifa, bo hamon hurufe chop shavad, ki malumoti radshavanda ba tab rasida bud. Hajmi matni raddiya naboyad az hajmi malumoti radshavanda ziyod boshad.

Moddai 20. Asoshoi rad kardani raddiya

Dar mavridhoi zerin redaksiyai vositai akhbori omma uhdador ast, ki nashr namudani raddiyaro rad namoyad:

– agar dar matni raddiya suiistifoda az ozodii sukhan surat girifta boshad;

– agar raddiya mukholifi qarori ba quvvai qonuni daromadai sud boshad;

– agar raddiya be zikri nasab, nom, nomi padar va be imzo boshad.

Moddai 21. Barrasii ariza oid ba nashri raddiya az tarafi sud

Dar surati az tarafi vositai akhbori omma rad kardani nashri raddiya va yo rioya nakardani muhlati baroi nashri chunin mavod muqarrarshuda, shakhsi manfiatdor huquq dorad dar muddati to yak soli badi nashri maqola ba sud murojiat namoyad.

Moddai 22. Nashri akhbori rasmi

  1. Vositahoi akhbori ommae, ki onhoro maqomoti davlati tasis dodaand, vazifadorand akhbori rasmii in maqomotro nashr namoyand.
  2. Vositahoi akhbori omma vazifadorand qarori etibori qonuni paydonamudai sudro dar borai dar hamon vositai akhbori omma nashr kardani on roygon va dar muhlati muqarrarshuda nashr namoyand.

BOBI 3. MUNOSIBATI VOSITAHOI AHBORI OMMA BO MAQOMOTI DAVLATI VA TASHKILOTHO 

Moddai 23. Huquq ba giriftani ittiloot

  1. Har shakhs huquq dorad, ki tariqi vositahoi akhbori omma dar borai faoliyati maqomoti davlati, tashkilotho va shakhsoni mansabdori onho ittilooti aniq ba dast orad.
  2. Vositahoi akhbori omma huquqi az maqomoti davlati, tashkilotho va shakhsoni mansabdori onho tibqi tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston giriftani akhborro dorand. Maqomoti davlati, tashkilotho va shakhsoni mansabdori onho ba vositahoi akhbori omma malumoti zaruri doda, baroi shinos shudan bo hujjatho imkoniyat faroham meorand.
  3. Maqomoti davlati, tashkilotho va shakhsoni mansabdori onho vazifadorand, ki ba vositahoi akhbori omma malumoti rasmii zaruri va ba mavodhoi tanqidi va tahlilii onho, ki omuzishi ilovagiro talab namekunand, dar muhlati to se ruzi korii badi murojiat yo nashr (pakhsh) gardidani mavodi dakhldor, javob dihand. Az jonibi maqomoti davlati, tashkilotho va shakhsoni mansabdori onho ittilooti tajili, ki ahamiyati jamiyati doshta, ba nomgui malumoti doroi sirri davlati va digar malumote, ki bo qonun hifz karda meshavad, dokhil nest va omuzishi ilovagiro talab namenamoyad, be takhir peshnihod karda meshavad.
  4. Rohbaroni maqomoti davlati va tashkilotho vazifadorand ba mavodi tanqidi va tahlilii vobasta ba faoliyatashon, ki omuzishi ilovagiro talab mekunand, dar muhlati na beshtar az du haftai badi ruzi nashri (pakhshi) onho ba vositai akhbori ommai dakhldor javob dihand.
  5. Dar holati az dodani malumot sarkashi namudani rohbaroni maqomoti davlati va tashkilotho, namoyandai vositai akhbori omma ba maqomoti boloi yo tibqi tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba sud shikoyat karda metavonad.

Moddai 24. Radkuni va takhir dar peshnihodi ittiloot

  1. Radkunii peshnihodi ittilooti darkhostshavanda dar mavride imkonpazir ast, ki on doroi malumoti dar moddai 6 qonuni mazkur zikrgardida boshad. Habarnoma dar borai radkuni ba vositai akhbori omma dar muddati se ruzi badi giriftani darkhosti khattii ittiloot suporida meshavad.
  2. Takhir dar peshnihodi ittilooti darkhostshavanda imkonpazir ast, agar peshnihodi malumoti talabshavanda dar muhlati se ruz az imkon berun boshad. Habarnoma oid ba takhir ba darkhostkunanda dar muhlati se ruz badi giriftani darkhosti khattii ittiloot bo nishon dodani sababi takhir va muhlati peshnihodi ittiloot suporida meshavad.
  3. Dar holati rad namudani peshnihodi ittiloot, vositai akhbori omma metavonad ba maqomoti boloi yo muvofiqi tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba sud murojiat namoyad.

Moddai 25. Istifodai mavod va ejodiyoti muallifon

  1. Vositahoi akhbori omma ejodiyoti muallifonro bo rioyai huquqi muallifi istifoda karda metavonand.
  2. Hej shakhs huquq nadorad, ki vositahoi akhbori ommaro ba nashri mavodi radkardai redaksiyai on vazifador namoyad, agar qonunguzorii Jumhurii Tojikiston tartibi digarero peshbini nakarda boshad.
  3. Dar vaqti nashri mavodi peshnihodshuda ikhtisor va tahriri matn ravost, ba sharte ki mazmuni aslii on tahrif nashavad.
  4. Nashri mavod az digar vositahoi akhbori omma bo nishondodi hatmii sarchashmai on va be tahrif mumkin ast.

Moddai 26. Holathoi makhsusi fosh nakardani akhbor

Vositahoi akhbori omma va jurnalist huquq nadorand:

– nasab, nom va nomi padari shakhsero, ki bo sharti ifsho nanamudani nomash akhbor dodaast, zikr namoyand, gayr az mavridhoe, ki onro sud talab mekunad;

– malumoti taftishoti peshakiro be ijozati khattii prokuror, mufattish yo shakhse, ki taftish mebarad, oshkor namoyand;

– dar akhborashon natijai peshakii murofiai sudii parvandai mushakhkhasro, ki az rui on qaror etibori qonuni paydo nakardaast, mavridi muhokima qaror dihand;

– be rozigii nobolig va namoyandai qonunii vay khabarero intishor kunand, ki boisi zikri shakhsiyati noboligi qonunvayronkunanda gardad.

 

Moddai 27. Hifzi sarchashmai akhbor (ittiloot)

  1. Jurnalist va redaksiyai vositai akhbori omma baroi  fosh kardani sarchashmai ittilo va yo malumot uhdador nestand, ba istisnoi holathoe, ki dar qonunguzorii Jumhurii Tojikiston peshbini shudaand.
  2. Fosh kardani sarchashmai ittilo va yo malumot tanho bo rozigii sohibi chunin ittilo va yo malumot va yo dar asosi qarori sud mumkin ast.
  3. Ittilo va yo malumoti tibqi qarori sud foshshudaro tanho bo maqsadhoi dar qarori sud zikrshuda istifoda burdan mumkin ast.

BOBI 4. HUQUQHO, UHDADORIHO VA AKKREDITATSIYAI  JURNALIST

Moddai 28. Huquqhoi jurnalist

  1. Jurnalist huquq dorad:

– akhborro justuju, dastras, tahrir  va intishor namoyad;

– vobasta ba ijroi vazifai jurnalisti bo shakhsoni mansabdor hamsuhbat shavad;

– hama guna dalelro, az jumla bo istifoda az vositahoi tekhnikii audiovizuali, asbobhoi kino va aksbardor sabt namoyad, gayr az mavridhoe, ki qonun man kardaast;

– bo nishon dodani shahodatnomai jurnalisti dar mahalhoi makhsus muhofizatshavandai ofathoi tabii, sadama, mahalhoi betartibi va joyhoi jamshavii shahrvandon, inchunin dar mahalhoe, ki dar onho vazi favqulodda elon shudaast, dar girdihamoi va rohpaymoiho huzur doshta boshad;

– zimni sanjishi dalelu holathoi vobasta ba mavodi dastrasgardida ba mutakhassison murojiat namoyad;

– az navishtani mavodi khilofi etiqodash dast kashad;

– ittiloot va mavodi omodanamudaashro bo nomi khud va yo nomi sharti (takhallus) intishor namoyad;

– baroi roygon dastras namudani  ittiloot tavassuti darkhosti jurnalisti vobasta ba ijroi vazifahoi kasbi ba hujjathoi rasmi dastrasi doshta boshad;

– az zeri akhbore, ki mazmuni on, ba fikri u, dar rafti tahriri redaksiyai vositai akhbori omma tahrif shudaast, nomashro girad;

– oid ba nigoh doshtani sirri muallifi peshaki guftugu kunad.

  1. Jurnalist az huquqhoi digare ham istifoda mebarad, ki tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston peshbini shudaand.

Moddai 29. Uhdadorihoi jurnalist

Jurnalist uhdador ast:

– oinnomai faoliyati redaksiyai vositahoi akhbori ommaro, ki bo vay munosibati mehnati dorad, rioya kunad, az rui nishondodhoi on amal namoyad;

– sahehiyati akhbori giriftaashro sanjad;

– pesh az nashr mavodi musohibai omodakardaashro bo sarchashmai on muvofiqa namoyad;

– khohishi shakhsonero, ki akhbor dodaand, dar borai  zikri muallifiashon qone kunonad, ba sharte ki in khabar bori avval intishor meshuda boshad;

– ijroi suporishero, ki sarmuharrir (muharrir) yo redaksiyai vositai akhbori omma dodaast, rad namoyad, ba sharte ki on mukholifi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston boshad;

– huququ ozodiho, manfiathoi qonunii inson va shahrvand, huquq va manfiati qonunii tashkilothoro ehtirom kunad;

– hangomi ijroi vazifai kasbi shahodatnoma va yo digar hujjate, ki mansubiyati uro ba vositai akhbori omma tasdiq menamoyad, peshnihod kunad;

– vositahoi akhbori ommaro bo maqsadi   dakholat kardan ba hayoti shakhsi, didavu donista nashr kardani khabaru mavodi bardurug, malumothoi tuhmatu tahqiromez, ki shanu sharaf va etibori korii shakhsoni voqei va huquqiro past mezanand, istifoda nabarad.

Moddai 30. Akkreditatsiyai jurnalistoni vositahoi akhbori omma

  1. Vositahoi akhbori omma dar muvofiqa bo maqomoti davlati va tashkilotho, novobasta az shakli tashkiliyu huquqi va molikiyat, metavonand  namoyandagoni khudro dar onho hamchun jurnalist akkreditatsiya namoyand.
  2. Jurnalisti vakolatdor huquq dorad dar majlisho va digar chorabinihoi in maqomoti davlati va tashkilotho ishtirok namoyad, tibqi tartibi muqarrarkardai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston bo stenogramma, protokol va hujjathoi digar shinos shavad va dar mavridi zaruri onhoro nuskhabardori namoyad.

 

BOBI 5. HAMKORIHOI BAYNALMILALII  VOSITAHOI AHBORI OMMA 

Moddai 31. Hamkorihoi baynalmilali

Hamkorihoi baynalmilalii redaksiyahoi vositahoi akhbori ommai Jumhurii Tojikiston tibqi tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston va sanadhoi huquqii baynalmilalie, ki Tojikiston onhoro etirof namudaast, amali karda meshavand.

 

Moddai 32. Faoliyati vositahoi akhbori ommai khoriji dar Jumhurii Tojikiston

  1. Vositahoi akhbori ommai khoriji huquq dorand dar Jumhurii Tojikiston faoliyat namoyand. In faoliyat bo rohi kushodani filialho, namoyandagiho va yo akkreditatsiyai jurnaliston dar Jumhurii Tojikiston surat megirad.
  2. Filial va namoyandagihoi vositahoi akhbori ommai khoriji, inchunin agentihoi ittilootii baynalmilali dar Jumhurii Tojikiston tibqi tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba qayd va ba hisob girifta  meshavand.
  3. Habarnigoroni khorijiro Vazorati korhoi khorijii Jumhurii Tojikiston tibqi tartibi muqarrargardida akkreditatsiya menamoyad va akkreditatsiyaashonro bekor mekunad.

 

BOBI 6. MUQARRAROTI HOTIMAVI

Moddai 33. Javobgari baroi rioya nakardani qonuni mazkur

SHakhsoni voqei va huquqi baroi rioya nakardani qonuni mazkur mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba javobgari kashida meshavand.

Moddai 34. Holathoi ozod kardan az javobgari

Sarmuharrir (muharrir) va hamchunin jurnalist baroi dar vositahoi akhbori omma pahn kardani malumote, ki ba voqeiyat muvofiqat namekunad, dar chunin holatho az javobgari ozod karda meshavand:

– agar in malumot dar nashriyahoi chopi ba tab rasida boshad;

– agar in malumot az agentihoi ittilooti yo khadamoti matbuoti maqomoti davlati va tashkilotho girifta shuda boshad;

– agar malumot dar nutqhoi muallif, ki mustaqiman ba mavj meravand va yo dar matnhoe darj shuda boshad, ki muvofiqi Qonuni mazkur naboyad tahrir shavand;

– agar malumot dar sukhanronihoi rasmii shakhsoni mansabdori davlati, az jumla azoi Majlisi milli va vakiloni Majlisi namoyandagoni Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston aynan sado doda boshad.

Moddai 35. Dar borai az etibor soqit donistani Qonuni Jumhurii Tojikiston “Dar borai matbuot va digar vositahoi akhbori omma”

Qonuni Jumhurii Tojikiston az 14 dekabri soli 1990 “Dar borai matbuot va digar vositahoi akhbori omma” (Vedomosthoi Soveti Olii RSS Tojikiston, s. 1990, №24, mod. 421; Akhbori SHuroi Olii Jumhurii Tojikiston, s. 1992, №10, mod. 144; №11, mod. 175; Akhbori Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston, s. 1996, №3, mod. 48; fasli JIII; s. 1997, №23-24, mod. 333, fasli VII; s. 1999, №12 mod. 335; s. 2002, №4, q. 1,  mod. 269) az etibor soqit donista shavad.

 

Moddai 36. Tartibi mavridi amal qaror dodani Qonuni mazkur

Qonuni mazkur pas az intishori rasmi mavridi amal qaror doda shavad.

 

 

Prezidenti
Jumhurii Tojikiston                                                                                         Emomali RAHMON

sh. Dushanbe,

19 marti soli 2013,

№ 961

 

Инчунин кобед

Hurdani obi mani az tarafi mard yo zan

Hurdani obi mani az tarafi zan kori noravo va nosazo ast va inro tib mahkum …