Home / Ilm / LIMU

LIMU

limuLIMU (Citrus limon), rastaniest bisyorsolai subtropiki. Darakhtash 3 – 7 m qad mekashad. SHokhhoyash khordor (bazan bekhor), bargash gafs, darozruya, gulash safedi khushbuy, mevaash tukhmshakl, bazan mudavvar, serob, tursh. L.-ro baroi tarkhuri (makhsusan bo choy), tayyor kardani murabbo, nushoba, jem, kompot, marmalod, qand va g. istifoda mebarand. Dar tarkibi on turshi (asosan javhari limu), qand, vitaminhoi S, E, V1, V2, V6, V15, R, karotin (provitamini A), moddahoi pektini, namakhoi mineralii ohan, fosfor, kaliy, kalsiy, magniy mavjud ast. L. khosiyati muolijavi va parhezi dorad.
Dar tibbi qadim L. bo maqsadi muolijai bemorihoi uzvhoi daruni istifoda meshud. Muvofiqi malumoti Aburayhoni Beruni L. medaro sakht mekunad, dilro quvvat mebakhshad. Muhammad Husayni SHerozi tabiati L.-ro sardu khushk hisobidaast. Bino ba malumoti u L. hangomi bemorihoi jigar va meda (gepatiti muzmin, zahroludii jigar, gastrit), tablarza, bemorihoi siroyati, ufunat, ziqi nafas, dardi gulu (angina), dilzani, rafi khumor va chun pozahr, bakhusus hangomi gazidani hasharot mufid ast. L. pusti ruyro toza va garmicharo nest mekunad. Agar magzi L.-ro garm karda ba peshoni guzorand, sardardro, ki bar asari garmi ba vujud omadaast, raf menamoyad.
Dar tibbi khalqi mevai taru toza, murabbo, nushoba, sharbat va jemi az L. tahiyashuda baroi tabobati bemorihoi meda (gazaki bar asari turshii past paydoshuda), jigar (zardparvin, gepatiti kuhna), rohhoi talkha (kholesistit, sangi talkhadon), gurda (dardi sangi gurda, nefroz, nefrit va sistit), dardi bugumu mushak (niqris, tarbod, radikulit, nevralgiya va g.) va ba sifati vositai khunband (hangomi khunravi az bini, meda, milki dandon va g.), tabshikan, ziddiiltihobi, ruhafzo (hangomi bemorihoi siroyati – angina, iltihobi shush, sil, domana, zardparvin va g.) istifoda meshavad. L.-ro dar amaliyai akusheri baroi peshgirii illati vennaho va qayi vobasta ba haml kor mefarmoyand. Jushobi mevai khushk yo pusti tari on baroi muolijai diabeti qand va galayoni khun tavsiya shudaast. SHakhsoni fishori khunashon baland boyad dar yak shaboruz 3 – 4 marotiba L. istemol namoyand (har dafa nisfi onro bo pustash). In baroi bemoroni giriftori diabeti qand niz mufid ast.
Dar tibbi muosir L.-ro baroi peshgiri va tabobati bemorihoi binobar gipovitaminoz yo avitaminoz (asosan vitaminhoi S va R) sarzada tavsiya medihand.
L. baroi odamoni solim bilkul bezarar ast. Vale ashkhosi giriftori gastriti giperatsidi, zakhmi meda va rudai duvozdahangushta boyad ehtiyotkor boshand, zero on shirai medaro ziyod karda, boisi zardajush, dardi sakht va qay meshavad. CHunin bemoron metavonand 1 – 2 porai L.-ro bo choy va hatman badi taom istemol namoyand.
Ad.: YUsuf Nuraliev, Lekarstvennie rasteniya, D., 1988; Zohidov H., Kanzi shifo, D., 1998.

S. M. Gulov.

Инчунин кобед

afandi

LATIFAHO

TUYONA OYAD… SHakhse ba dustash uzr ovard:j – Bubakhsh, man ba tuyat rafta nametavonam. Vay …