Home / Jamiyat / Himoyai huquqi istemolkunandagon

Himoyai huquqi istemolkunandagon

QONUNI JUMHURII TOJIKISTON

 Dar borai imoyai huquqi istemolkunandagon  

(Akhbori Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston  s. 2004, №12, q.1, mod. 699;

s. 2008, №10, mod. 805; mod. 817; s. 2013, №12, mod. 896;

Qonuni JT az 18.03.2015 s., №1193)

 Qonuni mazkur munosibathoi bayni istemolkunandagon va istehsolkunandagon, ijrokunandagon, furushandagonro hangomi furushi mol (ijroi kor, khizmatrasoni) ba tanzim darovarda, huquqi istemolkunandagonro baroi kharidani moli (kori, khizmatrasonii) doroi sifati munosib va baroi hayotu salomatii istemolkunandagon bekhatar, giriftani malumot oid ba mol (kor, khizmatrasoni) va istehsolkunandagoni (ijrokunandagoni, furushandagoni) on, himoyai davlati va jamiyatii manfiati onhoro muqarrar va tarzi tatbiqi in huquqhoro muayyan mekunad.

BOBI 1.

MUQARRAROTI UMUMI

Moddai 1. Mafhumhoi asosi

Mafhumhoi asosie, ki dar Qonuni mazkur istifoda meshavand:

– istemolkunanda – shakhsi voqei yo huquqie, ki niyat dorad mol (ijroi kor, khizmatrasoni) – ro farmoish dihad yo kharidori namoyad, yo khud onhoro tanho baroi ehtiyojoti shakhsi, oilavi, ruzgor va gayra, ki bo anjom dodani faoliyati sohibkori aloqamand nameboshand, istifoda namoyad;

– istehsolkunanda – tashkilote, ki novobasta az shakli tashkiliyu huquqii on, inchunin sohibkori infirodie, ki molro jihati furush baroi istemolkunandagon istehsol mekunand;

– ijrokunanda – tashkilote, ki novobasta az shakli molikiyat, inchunin sohibkori infirodie, ki korro baroi istemolkunandagon tibqi shartnomai bemuzd yo muzdnok ijro mekunand yo khizmati onhoro ba jo meovarand;

– furushanda – tashkilote, ki novobasta az shakli tashkiliyu huquqii on, inchunin sohibkori infirodie, ki molro tibqi shartnomai kharidu furush ba istemolkunanda mefurushand;

– cheki moltaloni khazinadori bo surogai furushanda va sabti mablag, ki ba mol, istehsol, nigohdori va kharidu furushi on mansub meboshad;

– cheki khazinadori – taloni dar moshini nazoratii khazina chopshuda bo zikri mablagi giriftashuda, sanai furush, nomi tashkilote (sohibkori infirodie), ki molro baroi furush istehsol mekunad;

– standart – standarti davlati, meyoru qoidahoi sanitari, binokori va digar hujjathoi meyorie, ki tibqi qonun talaboti hatmiro ba sifati mol (kor, khizmatrasoni) muqarrar menamoyad;

– sifati mol (kor, khizmatrasoni) -majmui khususiyathoi mole (kore, khizmatrasonie), ki ba talaboti muqarrargardida va yo ehtimolii istemolkunanda (bekhatari, korshoyami, khususiyathoi istifoda, boetimodi, kamkharji, talaboti ittilootii zavqi va gayra) – ro qone gardonidani on nisbat dorad;

– muhlati kafolat– muhlati taqvimi (ba hisobi moh) yo kor (ba hisobi soat, davrai khizmat, kilometri gasht va hokazo), ki dar in muddat mol (natijai kor, khizmatrasoni) boyad ba tamomi talaboti sifate javobgu boshad, ki bo tartibi muqarrargardidai qonunguzori muayyan karda shudaast;

– muhlati korshoyami – davrae, ki badi guzashtani on mol (natijai kor) baroi istifoda kardan az rui tainotash kornoshoyam donista meshavad;

– muhlati khizmat – davrae, ki dar jarayoni on istehsolkunanda uhdador meshavad ba istemolkunanda imkoniyati az rui tainot istifoda burdani mol (natijai kor)-ro muhayo namoyad va bekhatarii mol (ijroi kor)-ro baroi hayot va salomatii istemolkunanda va hamchunin baroi muhiti zist kafolat medihad;

– muhlati nigohdori – davrae, ki dar rafti on mol (natijai kor, yo khizmatrasoni), dar surati rioya shudani sharthoi muqarrargardidai nigohdori, khususiyathoi dar hujjati meyori va yo dar shartnoma zikrshuda, ki talabotro nisbati mol (kor, khizmatrasoni) muqarrar kardaast, nigoh medorad;

– nuqsoni mol (kor, khizmatrasoni) yo khud moli doroi sifati nomatlub nomuvofiqatii mol (kor, khizmatrasoni) ba standart, ba sharthoi shartnoma yo khud ba talaboti oddii sifati mol (kor, khizmatrasoni);

– nuqsoni jiddii mol (kor, khizmatrasoni) – nuqsone, ki istifodai mol (kor, khizmatrasoni) – ro mutobiqi tainotash nomumkin yo noravo megardonad yo onro bartaraf kardan mumkin nest va yo badi rafash boz zohir meshavad, ki baroi bartaraf kardani on mablagi kalon lozim ast yo khud bar asari on istemolkunanda ba andozai ziyodtar az bahrae mahrummeshavad, ki hangomi imzoi shartnoma ba on umed basta bud;

– bekhatarii mol (kor, khizmatrasoni) – bekhatarii mol (kor, khizmatrasoni) baroi hayot, salomati, amvoli istemolkunanda va muhiti zist hangomi istifoda, nigahdori, intiqol va nobudkunii on, inchunin bekhatarii jarayoni ijroi kor (khizmatrasoni) vobastagi dorad.

Moddai 2. Qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar sohai himoyai huquqi istemolkunandagon

Qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar sohai himoyai huquqi istemolkunandagon ba Konstitutsiyai (Sarqonuni) Jumhurii Tojikiston asos yofta, az Qonuni mazkur, digar sanadhoi meyorii huquqii Jumhurii Tojikiston va az sanadhoi huquqii baynalmilalie, ki Jumhurii Tojikiston etirof kardaast, iborat meboshad.

 

Moddai 3. Huquqi istemolkunanda

Istemolkunanda huquq dorad:

– ba marifatnoki dar sohai himoyai huquqhoi istemolkunandagon;

– ba malumot doir ba mol (kor, khizmatrasoni) va hamchunin doir ba istehsolkunandagoni (ijrokunandagoni, furushandagoni) on;

– ba bekhatarii mol (kor, khizmatrasoni);

– ba intikhobi ozodi mol (kor, khizmatrasoni);

– ba sifati munosibi mol (kor, khizmatrasoni);

– ba jubroni purrai zarare (ziyone), ki binobar nuqsoni mol (kor, khizmatrasoni) rasidaast;

– ba sud va digar maqomoti vakolatdori davlati baroi himoyai huquq va manfiathoi khud murojiat namoyad; (QJT az 18.03.15s., №1193)

– ba tasis dodani ittihodiyahoi jamiyatii istemolkunandagon;

– ba peshnihod kardani taklifu darkhostho oid ba behtar kardani sifati mol (kor, khizmatrasoni) ba istehsolkunanda (furushanda).

 

Moddai 4. Tamini huquqi istemolkunanda ba marifatnoki dar sohai himoyai huquqi

                    istemolkunanda

 

Huquq doshtani istemolkunanda ba marifatnoki dar sohai himoyai huquqi istemolkunandagon bo rohi ba barnomai muassisahoi tahsiloti umumii asosi, miyonai umumi, ibtidoii kasbi, miyonai kasbi va olii kasbi dokhil namudani masalaho oid ba asoshoi donishi istemoli (matluboti) va hamchunin bo rohi tashkili sistemai ogohonii istemolkunanda az huquqhoyash va amalhoi zarurii himoyai in huquqho tamin karda meshavad. (QJT az 18.03.15s., №1193)

Dar fanhoi talimi mavzuho oid ba asoshoi huquqi istemolkunandagon az jonibi maqomi vakolatdori davlati dar sohai maorif muayyan karda meshavand. (QJT az 18.03.15s., №1193)

Moddai 5. Huquqi istemolkunanda ba intikhobi ozodi mol (kor, khizmatrasoni)

Istemolkunanda dar vaqti baroyash munosib bo nazardoshti tartiboti kori furushanda (istehsolkunanda, ijrokunanda) ba intikhobi ozodonai moli (kori, khizmatrasonii) khushsifat huquq dorad.

Furushanda (istehsolkunanda, ijrokunanda) uhdador ast ba istemolkunanda dar intikhobi ozodonai mol (kor, khizmatrasoni) yori rasonad.

Ba baze guruhhoi istemolkunandagon dar khizmatguzorii tijorati, maishi va digar namudhoi khizmatguzorii istemolkunandagon bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston imtiyoz va bartariyat doda meshavad.

Ba muqarrar namudani bartariyatho, mahdudiyathoi bevosita yo khud bavosita hangomi intikhobi mol (kor, khizmatrasoni), gayr az bartarie yo mahdudiyathoe, ki qonunguzorii Jumhurii Tojikiston peshbini namudaast, roh doda nameshavad.

 

Moddai 6. Sifat va miqdori mol (kor, khizmatrasoni)

Furushanda (istehsolkunanda, ijrokunanda) uhdador ast ba istemolkunanda mole furushad (korero ijro namoyad, khizmate rasonad), ki sifat va miqdori on ba shartnoma muvofiq boshad.

Hangomi dar shartnoma mavjud nabudani shartho oid ba sifati mol (kor, khizmatrasoni), furushanda (ijrokunanda) uhdador ast baroi maqsadhoe, ki chunin mol (kor, khizmatrasoni) odatan istifoda meshavad, ba istemolkunanda mol furushad (korro ijro namoyad, khizmat rasonad).

Agar furushanda (ijrokunanda) hangomi bastani shartnoma doir ba maqsadhoi mushakhkhasi kharidorii mol (ijroi kor, khizmatrasoni) az jonibi istemolkunanda ogoh shuda boshad, furushanda (ijrokunanda) uhdador ast ba istemolkunanda molero dihad (korero ijro namoyad, khizmate rasonad), ki on muvofiqi in maqsadho baroi istifoda korshoyam boshad.

Hangomi furushi mol az rui namuna va yo tavsif furushanda uhdador ast ba istemolkunanda moli ba namuna va yo tavsif muvofiqro furushad.

Agar bo standart nisbati sifati mol (kor, khizmatrasoni) talaboti hatmi peshbini shuda boshad, furushanda (ijrokunanda) uhdador ast ba istemolkunanda molero suporad (kore, khizmatero ba jo ovarad), ki on muvofiqi in talabot boshad.

Istemolkunanda faqat mablagi miqdori muayyani moli giriftaash (kori, khizmati ba jo ovardaash) – ro pardokht menamoyad.

Bahisobgirii moli (kori, khizmatrasonii) haqqoni giriftai istemolkunanda (koru khizmati haqqoni baroyash ijrokarda) – ro furushanda bo vositahoi chenake, ki maqomoti davlatii standartizatsiya va metrologiya sanjida, tamga zadaand, tamin menamoyad. In asbobu anjomho va digar asbobu anjomhoi hisobgirii infirodii miqdori moli giriftai istemolkunanda (koru khizmati rasonida) molikiyati furushanda (istehsolkunanda, ijrokunanda) buda, az tarafi onho khizmatguzori meshavand. (QJT az 6.10.08s., №424)

Agar furushanda (istehsolkunanda, ijrokunanda) ba istemolkunanda nazar ba miqdori peshbininamudai shartnoma kamtar mol supurda (koru khizmatro ba jo ovarda) boshad, pas furushanda (istehsolkunanda, ijrokunanda) uhdador ast, ba sharte, ki dar shartnoma tartibi digar peshbini nashuda boshad, zarari az in kashidai istemolkunandaro purra jubron namoyad.

Dar shartnoma peshbini namudani sharthoe, ki huquqhoi istemolkunandaro nisbat ba huquqhoi muqarrarkardai qonunguzori mahdud mesozand, man ast.

 

Moddai 7. uhdadorihoi istehsolkunanda (ijrokunanda, furushanda) jihati muqarrar namudani

                    muhlathoi khizmat, korshoyami va kafolati mol (kor)

                                        (QJT az 18.03.15s., №1193)

 

Istehsolkunanda (ijrokunanda) uhdador ast muhlati khizmati moli (kori) istifodaash darozmuddat, az jumla masnuoti komplekti (juzu qismho, agregatho) – ro, ki bo mururi zamon baroi hayot, salomatii istemolkunanda khavfnok shuda, ba amvoli u yo ba muhiti zist zarar rasonda metavonad, muqarrar namoyad.

Muhlati khizmati mol (kor) bo vohidi vaqt va hamchunin bo vohidhoi digari chenak (kilometr, metr va gayra) vobasta ba tainot va khususiyati mol hisob karda meshavad.

Istehsolkunanda (ijrokunanda) uhdador ast ba mahsuloti ozuqa, oroishivu atriyot, doruvori, molhoi kimiyovi, ruzgor va ba digar molhoi hammonand muhlati korshoyami muqarrar namoyad.

Furukhtani mol (ijroi kor) badi guzashtani muhlati muqarrarshudai korshoyamiash va hamchunin mole (ijroi kore), ki boyad ba on muhlati khizmat yo muhlati korshoyami muqarrar karda shavad, vale muqarrar nagardidaast, man ast.

 

Moddai 8. Huquqi istemolkunanda ba bekhatarii mol (kor, khizmatrasoni)

Istemolkunanda hangomi rioyai sharthoi muqarrarshuda istifodabari, nigohdori, intiqol va nobudkunii mol (kor, khizmatrasoni), ki baroi hayot, salomatii istemolkunanda, muhiti zist bekhatar boshad, inchunin ba amvoli u ziyon narasonad, huquq dorad.

Talabote, ki bekhatarii mol (kor, khizmatrasoni) – ro baroi hayotu salomatii istemolkunanda, muhiti zist tamin mesozad, inchunin rasidani zararro ba amvoli istemolkunanda peshgiri menamoyad, hatmi buda, tibqi qonun muqarrar karda meshavad.

Istemolkunanda huquq dorad bo vositahoi akhbori umum dar borai mole (kore, khizmatrasonie) , ki baroi hayot, salomati, amvol va muhiti zist khavfu khatar dorad, az hisobi furushanda (istehsolkunanda, ijrokunanda) ittiloot doshta boshad.

Istehsolkunanda (ijrokunanda) uhdador ast dar davomi muhlati muqarrarnamudai kafolat yo muhlati korshoyamii mol (kor) bekhatarii mol (kor) – ro tamin namoyad.

Zarare, ki dar natijai tamin nakardani bekhatarii mol (kor) ba hayot, salomati yo amvoli istemolkunanda rasonida shudaast, boyad mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston jubron karda shavad.

Agar baroi bekhatarii istifodai mol (kor, khizmatrasoni) nigohdori, intiqol va nobudkunii on rioyai qoidahoi makhsus (minbad – qoidaho) zarur boshad, istehsolkunanda (ijrokunanda) uhdador ast in qoidahoro dar hujjathoi hamrohikunandai mol (kor, khizmatrasoni) dar tamgakogaz, zikr namoyad, nishonaguzori kunad yo ba digar tarz zikr namoyad va furushanda (ijrokunanda) uhdador  ast, ki in qoidahoro ba malumoti istemolkunanda rasonad.

Agar ba mol (kor, khizmatrasoni) tibqi qonunho yo bo standartho talaboti hatmi muqarrar shuda boshad, ki bekhatarii onro baroi hayot, salomatii istemolkunandagon, muhiti zist va peshgirii zararro ba amvoli istemolkunanda tamin mekunand va hamchunin vositahoe, ki bekhatarii hayot va salomatii istemolkunandaro tamin menamoyand, boyad bo tartibi peshbininamudai qonunho va digar sanadhoi meyorii huquqii Jumhurii Tojikiston hatman sertifikatsiya karda shavad. Nomgui mol (kor, khizmatrasoni), ki boyad hatman sertifikatsiya karda shavand, az jonibi Hukumati Jumhurii Tojikiston muayyan karda meshavad.

Furushi mol (ijroi kor, khizmatrasoni), az jumla moli (kori, khizmatrasonii) voridoti, biduni malumoti sertifikati hatmi bo zabonhoi davlati va rusi va dar mavridi zarurat bo khulosahoi sanitariyu epidemiologi va mutobiqati on ba talaboti zikrgardidai qismi shashumi hamin modda, inchunin biduni malumoti alifboi raqami va khathoi ramzi man meboshad. (QJT az 18.03.15s., №1193)

Agar muqarrar karda shavad, ki hangomi az jonibi istemolkunanda rioya gardidani qoidahoi muqarrarnamudai istifoda, nigohdori yo intiqoli mol (kor) on ba hayot, salomati va amvoli istemolkunanda, muhiti zist zarar merasonad yo rasonda metavonad, istehsolkunanda (ijrokunanda, furushanda) uhdador ast, istehsoli (furushi) onro to bartaraf namudani sababhoi zarar favran va dar holathoi zaruri baroi az muomilot va az istemolkunanda (istemolkunandagon) bozpas giriftani on tadbirho andeshad.

Agar bartaraf kardani sababhoi zarar gayriimkon boshad, istehsolkunanda (ijrokunanda) uhdador ast, istehsoli chunin mol (kor, khizmatrasoni)-ro qat namoyad. Hangomi az jonibi istehsolkunanda ( ijrokunanda) ijro nashudani in uhdadoriho bo suporishi maqomoti bosalohiyati idorakunii davlati, ki sifat va bekhatarii mol (kor, khizmatrasoni) – ro nazorat mekunand, istehsoli in mol (kor, khizmatrasoni) qat gardida, az istehsolot, muomilot va az istemolkunandagon bozpas girifta meshavad.

Zarare, ki ba istemolkunanda dar natijai bozpas giriftani mol (kor, khizmatrasoni) rasidaast, boyad az tarafi istehsolkunanda (ijrokunanda) purra jubron karda shavad.

Agar muqarrar karda shavad, ki furushanda (ijrokunanda) molero mefurushad (korero ijro menamoyad), ki baroi hayot, salomati va amvoli istemolkunanda zararovar meboshad, chunin mol (kor) bo tartibi muqarrarnamudai qonun az furushanda (ijrokunanda) bozpas girifta meshavad.

Tartibi az muomilot giriftani molhoi gayrikhurokvorie, ki baroi hayot, salomati va amvoli istemolkunanda zararovar meboshand va muhlati korshoyamiashon guzashtaast yo be malumot baroi istemolkunandagon ba muomilot barovarda meshavand, az jonibi maqomi  vakolatdori davlati dar sohai bameyordarorii tekhniki muqarrar karda meshavad. (QJT az 18.03.15s., №1193)

Moddai 81. Huquqi istemolkunandagon ba giriftani cheki mol, cheki khazinadori va yo digar hujjati

                    tasdiqkunandai pardokhti mol

 

Istemolkunanda hangomi kharidi mol va ijroi kor huquq dorad, ki cheki khazinadori, cheki mol va yo digar hujjati tasdiqkunandai pardokhti molro az istehsolkunanda (ijrokunanda, furushanda), ba istisnoi sohibkoroni infirodie, ki bo patent faoliyat mekunand, talab namuda girad.

Hangomi furushi mol, ijroi kor va khizmatrasoni  istehsolkunanda (ijrokunanda, furushanda) uhdador ast, ki ba istemolkunanda cheki mol va cheki khazinadoriro dihad. Dar surati peshnihod nakardani cheki mol va cheki khazinadori, istehsolkunanda (ijrokunanda, furushanda) tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston  ba javobgari kashida meshavad.

(QJT az 18.03.15s., №1193)

 

Moddai 9. Malumot dar borai mol (kor, khizmatrasoni)

Istemolkunanda huquq dorad talab namoyad va istehsolkunanda (ijrokunanda, furushanda) uhdador ast sari vaqt ba istemolkunanda dar borai mol (kor, khizmatrasoni) malumoti zaruri va boetimode peshnihod namoyad, ki imkoniyati intikhobi durusti onro tamin sozad. Nomgui namudhoi alohidai mol (kor, khizmatrasoni) va tarzi rasonidani malumot ba istemolkunanda az jonibi Hukumati Jumhurii Tojikiston muqarrar karda meshavad.

Malumoti dar qismi yakumi hamin modda zikrshuda rushanu vozeh va fahmo ba malumoti istemolkunandagon hangomi bastani shartnomahoi kharidu furush va qarordodhoi ijroi kor (khizmatrasoni) bo tarzhoi mamuli baze sohahoi khizmatrasoni ba istemolkunandagon ba zabonhoi davlati va rusi rasonida meshavad.

Malumot oid ba mol (kor, khizmatrasoni) ba tavri hatmi boyad holathoi zerinro dar bar girad:

– zikri standarthoe, ki mol (kor, khizmatrasoni), nishoni mol yo nishoni khizmatii ba qayd giriftashuda (patent kardashuda) boyad ba talaboti hatmii in standartho muvofiqat namoyad;

– malumot oid ba khususiyathoi asosii istemoli mol (kor, khizmatrasoni), nisbati ozuqa – malumot oid ba tarkib (az jumla nomgui digar mavodi khurok va ilovai khurok, ki dar jarayoni tayyor kardani onho istifoda shudaand), vazn va hajmi mavod, kaloriyai (quvvai) ozuqa, tarkibi moddahoi baroi salomati zararnok dar muqoisa bo talaboti standartho, inchunin qobili istemol nabudani istemoli on dar mavridi baze bemoriho. Nomgui mole (kore, khizmatrasonie), ki malumot dar khususi on dar mavridi baze bemoriho boyad doroi nishondodi gayri qobili istifoda boshad, az jonibi Hukumati Jumhurii Tojikiston tasdiq karda meshavad;

– narkh va sharthoi ba dast ovardani mol (kor, khizmatrasoni);

– muhlati kafolat, agar on muqarrar shuda boshad;

– qoida va sharthoi istifodai samaranok va bekhatari mol (kor, khizmatrasoni);

– muhlati khizmat va muhlati korshoyamii mol (kor, khizmatrasoni), ki mutobiqi sanadhoi meyorii huquqii Jumhurii Tojikiston muqarrar karda shudaast va hamchunin malumot dar borai amali zarurii istemolkunanda badi guzashtani muhlati mazkur va oqibati imkonpazir dar surati ijro nakardani chunin amal, ba sharte, ki mol (kor, khizmatrasoni) badi guzashtani muhlati zikrshuda baroi hayot, salomati va amvoli istemolkunanda khavfu khatar pesh ovarad yo khud baroi istifoda az rui tainot kornoshoyam shavad;

– ishorai tarzi tayyor kardani mavodi khurokvorii zudtayyorshavanda (nimtayyor) dar borjomai onho;

– mahalli joygirshavi (surogai huquqi), nomi firmavii (nomi) istehsolkunanda (ijrokunanda, furushanda) va mahalli joygirshavii tashkilot (tashkilotho), ki baroi qabuli shikoyathoi istemolkunandagon, tamirkunandagon va khizmatrasonii tekhnikii mol (kor) az jonibi istehsolkunanda (furushanda) vakolatdor karda shudaand;

– malumot oid ba sertifikati hatmii muvofiqati mol (ijroi kor, khizmatrasoni), inchunin dar mavridi zarurat malumot oid ba khulosahoi sanitariyu epidemiologi;

– malumot dar borai qoidahoi furushi mol (kor, khizmatrasoni);

– zikri shakhsi mushakhkhase, ki kor (khizmatrasoni) – ro ijro mekunad va agar in ahamiyat doshta boshad, malumot dar khususi u bo nazardoshti khususiyati kor (khizmatrasoni);

– zikri istifodai fonogrammaho hangomi khizmatrasonii farogati az jonibi ijrokunandagoni asarhoi musiqi.

Agar moli kharidai istemolkunanda istifoda shuda boshad yo nuqsoni (nuqsonhoi) on bartaraf shuda boshad, boyad dar in khusus ba istemolkunanda malumot doda shavad.

Istemolkunanda az malumoti peshbininamudai moddai mazkur dar hujjathoi zamimashavandai tekhnikii mol (kor, khizmatrasoni) dar tamgakogazho, nishonaguzori yo ba tarzi digari baroi namudhoi alohidai mol (kor, khizmatrasoni) qabulgardida ogohonida meshavad.

Malumot dar borai sertifikati muvofiqati mol (kor, khizmatrasoni) dar shakli nishonaguzorii mol (kor, khizmatrasoni) bo tartibi muqarrarnamudai alomathoi muvofiqat ba qaydi malumot dar hujjati tekhniki oid ba guzashtani sertifikat, raqami sertifikat, muhlati amali on va doir ba tashkilote, ki onro dodaast, iborat meboshad.

Agar hujjathoi tekhnikii mol (shinosnomai tekhniki, dasturamali istifoda va gayra) ba zaboni khoriji tartib doda shuda boshand, tarjumai onho ba zaboni davlati yo ba zaboni rusi hatmist.

Mavodi khurokvorii dar hududi Jumhurii Tojikiston bastabandi yo dar quttiho joygir kardashuda boyad doroi malumoti mahalli istehsoli on boshad.

 

Moddai 10. Malumot dar borai istehsolkunanda (ijrokunanda, furushanda)

Istemolkunanda huquq dorad doir ba istehsolkunanda (ijrokunanda, furushanda) malumoti zaruri va boetimod talab namoyad.

Hangomi bastani shartnomahoi kharidu furush va shartnomahoi ijroi kor (khizmatrasoni) bo tarzhoi qabulnamudai sohahoi alohidai khizmatrasonii istemolkunandagon, malumoti mazkur dar shakli ayoni va dastras bo zaboni davlati va bo khohishi istehsolkunanda (ijrokunanda, furushanda) ba tavri ilova bo zaboni rusi va digar zabonho ba malumoti istemolkunandagon rasonida meshavad.

Istehsolkunanda (ijrokunanda, furushanda) hamchunin uhdador ast, ki nomi firmavii (nomi) tashkiloti khud, mahalli joygirshavi, surogai huquqi va nizomi kori onro ba malumoti istemolkunanda rasonad.

Agar namudi (namudhoi) faoliyate, ki istehsolkunanda (ijrokunanda, furushanda) anjom medihad litsenziya karda shavad, boyad ba istemolkunanda oid ba raqami litsenziya, muhlati amali on, inchunin doir ba maqome, ki in litsenziyaro dodaast, malumot peshnihod namoyad.

Malumoti peshbininamudai qismhoi seyum va chorumi moddai mazkur az tarafi istehsolkunanda (ijrokunanda, furushanda)  hangomi savdo, khizmatrasonii maishi va digar namudhoi khizmatrasoni dar binohoi muvaqqati, yarmarkaho, dukonho, inchunin khizmatrasonihoe, ki berun az mahalli doimii mavjudiyati istehsolkunanda (ijrokunanda, furushanda) anjom doda meshavand, boyad ba malumoti  istemolkunanda rasonida shavand. (QJT az 18.03.15s., №1193)

 

Moddai 11. Tartibi kori furushanda (ijrokunanda)

Tartibi kori tashkilothoi davlatii savdo, khizmatrasonii maishi va digar namudhoi khizmatrasoni bo qarori maqomoti ijroiyai mahallii hokimiyati davlati muqarrar karda meshavad. (QJT az 18.03.15s., №1193)

Tartibi kori tashkilothoe, ki dar sohahoi savdo, khizmatrasonii maishi va digar namudhoi khizmatrasoni faoliyat mekunand va dar qismi yakumi moddai mazkur zikr nagardidaand, inchunin sohibkoroni infirodi az jonibi onho dar muvofiqa bo maqomoti ijroiyai mahallii hokimiyati davlati muayyan karda meshavad. (QJT az 18.03.15s., №1193)

Tartibi kori furushanda (ijrokunanda) ba malumoti istemolkunanda rasonida meshavad va boyad ba tartibi muqarrarshuda muvofiqat kunad.

Baroi vayron kardani tartibi kori korkhonai davlatii savdo, khizmatrasonii maishi va digar namudhoi khizmatrasoni shakhsoni mansabdor va sohibkoroni infirodi muvofiqi muqarraroti qonunguzorii Jumhurii Tojikiston javobgar meboshand. (QJT az 18.03.15s., №1193)

 

Moddai 12. Masuliyati istehsolkunanda (ijrokunanda, furushanda) baroi malumoti nodurust doir ba

                     mol (kor, khizmatrasoni) va oid ba istehsolkunanda (ijrokunanda, furushanda)

 

Agar hangomi bastani shartnoma ba istemolkunanda oid ba mol (kor, khizmatrasoni) imkoniyati favran ba dast ovardani malumot muhayo karda nashuda boshad, vay huquq dorad az furushanda (ijrokunanda) tovoni zararero talab namoyad, ki dar natijai sarkashii beasos az bastani shartnoma rasidaast va agar shartnoma basta shuda boshad, onro dar muhlati munosib bekor kunad va bargardonidani mablagi baroi mol (kor, khizmatrasoni) pardokhtashuda va jubroni digar zararhoro talab namoyad.

Hangomi bekor kardani shartnoma istemolkunanda uhdador ast mol (natijai kor, khizmatrasoni) – ro, agar az rui khususiyatash on imkonpazir boshad, ba furushanda (ijrokunanda) bargardonad.

Furushandae (ijrokunandae), ki oid ba mol (kor, khizmatrasoni) ba kharidor malumoti purra va boetimod peshnihod nakardaast, mutobiqi Qonuni mazkur va qonunguzorii amalkunandai Jumhurii Tojikiston baroi nuqsoni mol (kor, khizmatrasoni), ki badi ba istemolkunanda furukhtani on ba sababi dar dasti vay mavjud nabudani chunin malumot paydo gardidaast, javobgar meboshad.

Bo sababi peshnihod nakardani malumoti purra va boetimod oid ba mol (kor, khizmatrasoni), ki dar natijai on ba hayot, salomati va amvoli istemolkunanda zarar rasidaast, vay huquq dorad jubroni chunin zarari peshbininamudai Qonuni mazkurro, az jumla jubroni purrai zararhoi ba inshoothoi tabii rasidaro, ki molikiyati (dar ikhtiyori) istemolkunanda meboshand, talab namoyad.

 

Moddai 13. Masuliyati furushanda (istehsolkunanda, ijrokunanda) baroi vayron kardani huquqi

                      istemolkunandagon

 

Furushanda baroi vayron kardani huquqi istemolkunanda (istehsolkunanda, ijrokunanda) tibqi Qonuni mazkur, digar sanadhoi meyorii huquqii Jumhurii Tojikiston yo shartnoma javobgar meboshad.

Agar tibqi qonun tartibi digar muqarrar nagardida boshad, zarari ba istemolkunanda rasida dar hajmi purra, bo zammi noustuvoronai (pushaymonai) muqarrarnamudai qonun yo shartnoma jubron karda meshavad.

Pardokhti noustuvorona (pushaymona) va jubroni zarar furushanda (istehsolkunanda, ijrokunanda)-ro dar asl az ijroi uhdadorihoi dar nazdi istemolkunanda doshtaash ozod namekunad.

Agar furushanda (istehsolkunanda, ijrokunanda) isbot namoyad, ki uhdadorihoyashro binobar quvvai rafnopazir ijro nakardaast yo nomatlub ijro kardaast va dar in bobat u gunohe nadorad, az javobgari ozod karda meshavad.

Talaboti istemolkunanda oid ba pardokhti noustuvoronai (pushaymonai) peshbininamudai qonun yo shartnoma az jonibi furushanda (istehsolkunanda, ijrokunanda) ikhtiyori qone gardonida meshavad.

Dar surati az jonibi sud qone gardonidani talaboti tibqi qonun muqarrarshudai istemolkunandagon, sud huquq dorad az furushandae (istehsolkunandae, ijrokunandae), ki huquqi istemolkunandagonro poymol kardaast, baroi rioya nakardani tartibi ikhtiyoran qone gardonidani talaboti istemolkunanda dar khususi ruyonidani jarima ba andozai arzishi davo qaror barorad.

 

Moddai 14. Javobgarii amvoli baroi zarare, ki dar natijai nuqsoni mol (kor, khizmatrasoni) rasidaast

Zarari ba hayot, salomati yo amvoli istemolkunanda rasonidashuda dar natijai nuqsoni sokht, istehsoli, dasturi va digari mol (kor, khizmatrasoni) purra jubron karda meshavad.

Har yak jabrdida, sarfi nazar az on ki bo furushanda (ijrokunanda) munosibathoi shartnomavi doshta bud yo ne, baroi talab kardani jubroni zarare, ki dar natijai nuqsoni mol (kor, khizmatrasoni) rasonida shudaast, huquq dorad.

Agar zarar dar muhlati muqarrarshudai khizmat yo korshoyamii mol (kor, khizmatrasoni) ba hayot, salomati va amvoli istemolkunanda rasida boshad, on jubron karda meshavad.

Agar mutobiqi sanadhoi meyorii huquqii Jumhurii Tojikiston ba mol (kor) az jonibi istehsolkunanda (ijrokunanda) boyad muhlati khizmat yo muhlati korshoyami muqarrar karda meshudu vale on muqarrar karda nashuda boshad, yo khud istemolkunandae, ki mol ba u furukhta (korash ba jo ovarda) shudaast, az ijroi amalhoi zarurii badi guzashtani muhlati khizmat yo muhlati korshoyami va az oqibati ehtimolii ijro nakardani in amalho ogohonida nashuda boshad, tovoni ziyon, qati nazar az vaqtu soati rasidanash, boyad pardokhta shavad.

Agar mutobiqi hamin Qonun istehsolkunanda (ijrokunanda) ba mol (kor) muhlati khizmat muqarrar nakarda boshad, dar surati zarar didan on boyad dar davomi dah soli ba istemolkunanda supurdani on va agar ruzi supurdani mol (kor) – ro muqarrar kardan gayriimkon boshad, az ruzi tayyor namudani mol (anjomi ijroi kor) boyad jubron karda shavad.

Zarari binobar nuqsoni mol rasida az jonibi furushandai mol jubron karda meshavad.

Zarari dar natijai nuqsoni kor yo khizmatrasoni rasidaro ijrokunanda jubron menamoyad.

Istehsolkunanda (ijrokunanda) baroi zarare, ki dar natijai istifodai mavodu tajhizot, asbobho va digar vositahoi zarurii istehsoli mol (ijroi kor, khizmatrasoni) ba hayot, salomati, muhiti zist yo amvoli istemolkunanda rasidaast, sarfi nazar az on ki darajai donishi ilmiyu tekhnikiash baroi oshkor namudani khususiyathoi khosi onho imkoniyat medod yo ne, ba javobgari kashida meshavad.

Agar istehsolkunanda (ijrokunanda, furushanda) isbot namoyad, ki mol (kor, khizmatrasoni) dar natijai tasiri quvvai rafnopazir va yo az tarafi istemolkunanda binobar vayron kardani qoidahoi istifodabari, nigohdori yo intiqoli on zarar didaast, u az javobgari ozod karda meshavad.

 

Moddai 15. Jubroni zarari manavi

Zarari manavie, ki istehsolkunanda (ijrokunanda, furushanda) dar natijai rioya nakardani huquqhoi bo qonunguzori peshbininamudai istemolkunanda ba u rasondaast, az jonibi gunahkor jubron karda meshavad.

Zarari manavi sarfi nazar az pardokhti tovoni ziyoni amvoli jubron karda meshavad. Zarari manavi bo pul jubron karda meshavad.

Hajmi jubronpulii zarari manaviro sud muayyan mekunad.

 

Moddai 16. Beetibor donistani sharthoi shartnomae, ki huquqi istemolkunandagonro mahdud mesozad

SHarthoi shartnomae, ki huquqi istemolkunandaro mahdud mesozand va khilofi meyoru qoidahoe meboshand, ki bo qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar sohai himoyai huquqi istemolkunandagon muqarrar karda shudaand, beetibor donista meshavand.

Agar dar natijai ijroi sharthoi shartnoma huquqi istemolkunanda mahdud karda shavad va ba u zarar rasad, istehsolkunanda (ijrokunanda, furushanda) onro dar hajmi purra jubron mekunad.

Zimni kharidorii yak mol guzoshtani sharti hatman kharidani moli digar man ast. Zarare, ki dar natijai vayron kardani huquqi intikhobi ozodi mol (kor, khizmatrasoni) ba istemolkunanda merasad, az jonibi furushanda (ijrokunanda) dar hajmi purra jubron karda meshavad.

Furushanda (ijrokunanda) huquq nadorad, ki be rozigii istemolkunanda koru khizmatrasonii ilovagii muzdnokro ijro namoyad. Istemolkunanda huquq dorad az pardokhti chunin kor (khizmatrasoni) dast kashad va agar on pardokhta shuda boshad, istemolkunanda huquq dorad az furushanda (ijrokunanda) bargardonidani mablagi pardokhtashudaro talab namoyad.

 

Moddai 17. Himoyai sudii huquqi istemolkunandagon

Huquqhoi dar qonunguzorii Jumhurii Tojikiston peshbinigardidai istemolkunandagonro sud himoya mekunad.

Davoho ba sudi mahalli zisti davogar yo mahalli joygirshavii javobgar va yo mahalli zarari rasida peshnihod karda meshavand.

Maqomi davlatii ziddiinhisori (sokhtorhoi mintaqavii on), maqomoti davlatii vakolatdor (sokhtorhoi mintaqavii onho), ki ba sifat va bekhatarii mol (kor, khizmatrasoni) nazorat mekunand, maqomoti mahallii hokimiyati davlati, ittihodiyahoi jamiyatii istemolkunandagon (ittifoqho va assotsiatsiyahoi onho) doir ba davohoe, ki ba manfiati istemolkunandagon, guruhi istemolkunandagon, guruhi nomuayyani istemolkunandagon peshnihod mekunand, bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston az pardokhti boji davlati ozod karda meshavand. (QJT az 18.03.15s., №1193)

BOBI 2.

HIMOYAI HUQUQI ISTEMOLKUNANDAGON HANGOMI FURuSHI MOL

 

Moddai 18. Oqibati furushi moli doroi sifati nomatlub

Istemolkunandae,ki ba u moli doroi sifati nomatlub furukhtaand va uro furushanda peshaki az on ogoh nakardaast, huquq dorad bo khosti khud talab namoyad, ki:

– on ba moli digari hamin khel tamga (model, artikul) yo ba hamon khel moli tamgai (modeli, artikuli) digar bo hisobu kitobi dakhldori narkhi kharidi mol ivaz karda shavad;

– nuqsoni molro bemuzd bartaraf namuda yo mablage, ki baroi islohi on az jonibi istemolkunanda yo shakhsi seyum kharj shudaast, jubron karda shavad;

– shartnomai kharidu furush bekor karda shavad;

– narkhi kharidi mol mutobiqan kam karda shavad.

Hamzamon istemolkunanda huquq dorad jubroni purrai zarari dar natijai furukhtani moli doroi sifati nomatlub ba u rasidaro talab namoyad.

Istemolkunanda huquq dorad ivaz kardani molhoi murakkabi tekhniki va garonbahoro dar surati oshkor shudani nuqsoni jiddi (jiddan rioya nashudani talabot nisbati sifati mol) talab namoyad. Nomgui molhoi murakkabi tekhnikiro Hukumati Jumhurii Tojikiston tasdiq mekunad.

Talaboti dar qismi yakumi hamin modda zikrgardidaro istemolkunanda ba furushanda yo tashkilote, ki vazifai furushandaro dar asosi shartnomai kharidu furush ijro mekunad, peshnihod menamoyad.

Dar surati oshkor shudani nuqsoni mol, ki khususiyati on imkon namedihad in nuqson bartaraf karda shavad, istemolkunanda huquq dorad bo khosti khud chunin molro ba moli digari sifatnok ivaz namoyad yo qimati furushi onro mutanosiban past namoyad, shartnomaro bekor kunad.

Istemolkunanda huquq dorad moli doroi sifati nomatlubro ba istehsolkunanda bargardonad va mablagi baroi on pardokhtashudaro talab namoyad. Hangomi ba istemolkunanda bargardonidani puli mol furushanda haq nadorad az u mablagero, ki arzishi mol dar natijai purra yo qisman istifoda kardan ba in andoza past shudaast, husnash kohidaast yo khud binobar holathoi digari ba in monanddoshta girad.

Hujjati tasdiqkunandai kharidorii molro nadoshtani istemolkunanda baroi qone nagardonidani talaboti u asos shuda nametavonad.

Baroi tasdiqi kharidorii mol shahodat, nishonahoi unsurhoi mavodi borpechoni (zarf), ki az hamin furushanda kharida shudani molro tasdiq menamoyand va hamchunin hujjatho va digar vositahoi isbotkunandae ki az hamin furushanda kharidori shudani molro nishon medihand, istifoda shuda metavonand.

Furushanda (istehsolkunanda) yo tashkilote, ki vazifai furushanda (istehsolkunanda) – ro ba jo meovarad, dar asosi shartnomai bayni khud uhdadorand moli doroi sifati nomatlubro az istemolkunanda qabul karda girad va dar mavridi zaruri sifati molro bisanjad.

Dar surati sar zadani bahs doir ba oshkor gardidani nuqsoni mol furushanda (istehsolkunanda) yo tashkilote, ki vazifai furushanda (istehsolkunanda)-ro ijro menamoyad, dar asosi shartnomai bayni khud uhdadorand molro az hisobi khud ekspertiza kunand. Istemolkunanda boyad az joy va ruzu soati guzaronidani ekspertizai mol khatti ogohonida shavad. Istemolkunanda huquq dorad dar sanjishi (ekspertizai) sifati mol shakhsan yo namoyandaash ishtirok namoyad. Istemolkunanda haq dorad doir ba khulosai chunin ekspertiza bo etiroz ba sud murojiat namoyad.

Harojoti ekspertizaro furushanda (istehsolkunanda) medihad. Agar dar natijai ekspertiza muqarrar gardad, ki mol badi kharidani istemolkunanda binobar rioya nakardani qoidahoi istifoda, nigohdori yo intiqol nuqsondor shudaast, kharojoti guzaronidani ekspertiza va hamchunin kharojoti ba sababi guzaronidani on intiqol dodani molro ba furushanda (istehsolkunanda) boyad istemolkunanda jubron namoyad.

Furushanda (istehsolkunanda) va yo tashkilote, ki vazifai furushanda (istehsolkunanda)-ro ba jo meovarad, dar asosi shartnomai bayni khud baroi nuqsoni mole, ki baroyash muhlati kafolat muqarrar nashudaast, ba sharte, ki istemolkunanda isbot namoyad, ki mol to zamoni ba istemolkunanda supurda shudanash va yo khud ba sababhoi to in lahza nuqsondor shudaast, javobgar meboshad.

Agar furushanda (istehsolkunanda) yo tashkilote, ki dar asosi shartnomai bayni khud vazifai furushanda (istehsolkunanda)- ro ijro mekunad, isbot karda natavonad, ki moli doroi muhlati kafolat badi furukhtan ba istemolkunanda bo sababi qoidahoi istifodabari, nigohdori yo intiqoli onro rioya nakardani istemolkunanda va binobar, amalhoi shakhsoni seyum va yo quvvai rafnopazir nuqson paydo kardaast, javobgar meboshad.

Dar holati az du sol kamtar budani muhlati kafolati dar shartnoma peshbinigardida va nuqsoni molro badi guzashtani muhlati kafolat oshkor kardani istemolkunanda, ba sharte, ki nuqsoni mol dar davomi du soli ba istemolkunanda supurda shudanash oshkor shuda boshad va kharidor isbot kunad, ki nuqsoni mol pesh az supurdani on ba istemolkunanda va yo bo sababhoi to in lahza oshkor gardidaast, furushanda javobgar meboshad.

Moli kalonhajm va moli vaznash ziyoda az panj kilogramm baroi tamir, past kardani narkh, ivaz namudan va bargardonidan ba istemolkunanda bo quvva va az hisobi furushanda (istehsolkunanda) yo tashkilote, ki dar asosi shartnomai bayni khud vazifai furushanda (istehsolkunanda) – ro ijro mekunad, intiqol doda meshavad. Agar in vazifa ijro nagardad, inchunin hangomi nabudani furushanda (istehsolkunanda) yo tashkilote, ki dar asosi shartnomai bayni khud vazifai furushanda (istehsolkunanda) – ro ijro mekunad, khudi istehsolkunanda metavonad molro ba mahalli istemolkunanda rasonad va az on jo bargardonad. Hamzamon furushanda (istehsolkunanda) yo tashkilote, ki dar asosi shartnomai bayni khud vazifai furushanda (istehsolkunanda) – ro ijro mekunad uhdadorand kharojoti istemolkunandaro, baroi intiqol va bargardonidani moli mazkur jubron namoyand.

 

Moddai 19. Muhlati peshnihodi talaboti istemolkunandagon nisbati nuqsoni mol

Istemolkunanda huquq dorad nisbati nuqsoni mol talaboti peshbininamudai moddai 18 Qonuni mazkurro, ba sharte, ki on dar davomi muhlati kafolat yo muhlati korshoyamii mol, ki istehsolkunanda muayyan kardaast, oshkor gardida boshad, ba furushanda yo istehsolkunanda peshnihod namoyad.

Nisbati mole, ki muhlati kafolat yo muhlati korshoyamiash muqarrar nagardidaast va agar nuqsoni mol dar muhlati muvofiq, vale dar davomi du soli furukhta shudanash oshkor gardida boshad va agar Qonun yo shartnoma muhlati darozero peshbini nakarda boshand, istemolkunanda huquq dorad talaboti mazkurro peshnihod kunad.

Agar dar shartnoma tartibi digar peshbini nagardida boshad, muhlati kafolati mol az ruzi ba istemolkunanda furukhta shudanash hisob karda meshavad. Agar ruzi furukhtani molro muayyan kardan gayriimkon boshad, on az ruzi istehsoli mol hisob karda meshavad.

Baroi moli mavsimi (poyafzol, libos va gayra) in muhlatro az lahzai faro rasidani mavsimi dakhldor, ki muhlati farorasi bo nazardoshti sharoiti iqlimii mahalli buduboshi istemolkunanda muayyan megardad, hisob mekunand.

Hangomi furukhtani mol az rui namuna, ba vositai pochta, inchunin dar holathoe, ki ruzi bastani shartnomai kharidu furush va ruzi ba istemolkunanda furukhtani mol muvofiq naoyad, on az ruzi ba dasti istemolkunanda rasidani mol hisob karda meshavad. Agar istemolkunanda hangomi holati vobasta ba furushanda az imkoniyati istifodai mol mahrum boshad, (chunonchi, agar molro nasb, payvast yo vasl kardan lozim boshad), muhlati kafolat az ruzi chunin holathoro bartaraf namudani furushanda shuru megardad. Agar ruzi rasonidan, nasb, payvast, vasl kardani mol va bartaraf sokhtani holathoi ba furushanda vobastaro, ki dar asari onho istemolkunanda nametavonad molro tibqi tainot istifoda namoyad, muayyan kardan gayriimkon boshad, in muhlatho az ruzi bastani shartnomai kharidu furush hisob karda meshavad.

Ba masnuoti komplekti va qismhoi tarkibii mol niz muhlati kafolat muqarrar karda meshavad. Ba masnuoti ilovagi va qismhoi tarkibi muhlati kafolat az rui tartibi muhlati kafolati baroi moli asosi muqarrargardida hisob karda meshavad.

Muhlati kafolat ba masnuoti komplekti va qismhoi tarkibii mol, agar dar shartnoma tartibi digar muqarrar nagardida boshad, barobari muhlati kafolati masnuoti asosi hisob karda meshavad.

Agar dar shartnoma baroi masnuoti komplekti yo qismi tarkibii mol nisbat ba muhlati kafolati masnuoti asosi muhlati kutohtari kafolat muqarrar shuda boshad, istemolkunanda huquq dorad hangomi dar davomi muhlati kafolati masnuoti asosi oshkor gardidani nuqsoni masnuoti komplekti yo qismi tarkibii mol talabot peshnihod namoyad, ba sharte, ki dar shartnoma tartibi digar peshbini nashuda boshad.

Agar baroi masnuoti komplekti nisbat ba muhlati kafolati moli asosi muhlati daroztar muqarrar gardida boshad, istemolkunanda huquq dorad nisbati nuqsoni mol, ba sharte, ki nuqsoni masnuoti komplekti dar davomi muhlati kafolati in mahsulot oshkor shuda boshad, sarfi nazar az guzashtani muhlati kafolati moli asosi, talabot peshnihod namoyad.

Dar holathoe, ki tibqi shartnomai peshbinigardida muhlati kafolat na kamtar az du solro tashkil dihad va nuqsoni mol bo guzashtani muhlati kafolat, vale dar davomi du sol az jonibi istemolkunanda oshkor gardida boshad, istemolkunanda, agar isbot namoyad, ki mol pesh az furukhta shudanash ba istemolkunanda yo bo sababhoi to in lahza farorasida nuqsondor shudaast, huquq dorad ba furushanda (istehsolkunanda) talaboti dar moddai 18 Qonuni mazkur peshbinigardidaro peshnihod namoyad.

Dar surati oshkor shudani nuqsoni jiddii mol, az jumla nuqsonhoi istehsoli, sokhti, dasturi va nuqsonhoi digare, ki bo farsuda, kuhna shudani mol va digar ravandhoi fizikii on aloqamand nestand, istemolkunanda huquq dorad ba istehsolkunanda talaboti peshbininamudai moddai 18 hamin Qonunro peshnihod kunad, ba sharte, ki isbot namoyad, ki on mol to ruzi ba istemolkunanda furukhta shudanash va yo ba sababhoi to in lahza nuqsondor shuda boshad. Agar nuqsoni mol badi ba istemolkunanda furukhta shudan dar davomi muhlati khizmati dar mol muqarrargardida va yo dar davomi dah soli furukhta shudanash oshkor gardida boshadu muhlati khizmatash muqarrar karda nashuda boshad, in talabotro peshnihod kardan mumkin ast.

 

Moddai 20. Az jonibi istehsolkunanda (furushanda) bartaraf namudani nuqsoni mol

Nuqsoni oshkorgardidai molro istehsolkunanda (furushanda) yo tashkilote, ki dar asosi shartnomai bayni khud vazifai istehsolkunanda (furushanda) – ro ijro mekunad, agar tibqi sozishnomai tarafho muhlati digari bartaraf sokhtani nuqsoni mol muayyan nashuda boshad, boyad favran bartaraf sozad. Muhlati nihoii bartaraf namudani nuqsoni mol az ruzi bartaraf namudani onro talab kardani istemolkunanda az chahordah ruz daroztar buda nametavonad.

Nisbati moli istifodaash darozmuddatro istehsolkunanda (furushanda) yo tashkilote, ki dar asosi shartnomai bayni khud vazifai istehsolkunanda (furushanda) – ro ijro mekunad, uhdador ast hangomi az jonibi istemolkunanda peshnihod gardidani talabot dar davrai tamir moli hammonandro ba istemolkunanda bemuzd peshnihod namuda, dar muddati se ruz az hisobi khud ba u rasonad Nomgui molhoi istifodaashon darozmuddatro, ki talaboti mazkur ba onho dakhl nadorand, Hukumati Jumhurii Tojikiston muqarrar menamoyad.

Dar holati bartaraf namudani nuqsoni mol muhlati kafolati on ba andozai davrai istifoda nagardidanash daroz karda meshavad. In davra az ruze, ki istemolkunanda baroi bartaraf namudani nuqsoni mol murojiat namudaast, to ruzi dodani on pas az anjomi tamir hisob karda meshavad.

Hangomi bartaraf namudani nuqsoni mol bo rohi ivaz namudani masnuoti komplekti yo qismi tarkibii moli asosie, ki ba on muhlati kafolat muqarrar karda shudaast, baroi masnuoti komplektii nav yo qismi tarkibii masnuoti asosi muhlati kafolat ba haddi masnuoti komplektii ivazshuda yo qismi tarkibii moli asosi muqarrar karda meshavad, agar mutobiqi shartnoma tartibi digar peshbini nashuda boshad va muhlati kafolat az ruzi ba istemolkunanda badi tamir dodani in mol hisob karda meshavad.

 

Moddai 21. Ivaz namudani moli doroi sifati nomatlub

Dar holati nuqsoni molro oshkor kardani istemolkunanda va peshnihod namudani talabot oid ba ivazi chunin mol, furushanda (istehsolkunanda) uhdador ast in molro favran va dar surati zarurati taftishi ilovagii sifati chunin mol az tarafi furushanda (istehsolkunanda) dar davomi 14 ruzi taqvimi peshnihod kardani talaboti zikrgardida ivaz namoyad.

Agar furushanda (istehsolkunanda) dar ruzi peshnihod namudani talaboti mazkur moli ivazshavanda nadoshta boshad, chunin molro boyad dar davomi yak mohi peshnihod namudani talaboti mazkur ivaz namoyad.

Dar surati moli chunin namuna (tamga, khel, artikul) – ro nadoshtani furushanda (istehsolkunanda), ki in ba u vobasta nest, u uhdador ast dar davomi yak mohi az jonibi istemolkunanda peshnihod shudani talabot ba vay in guna moli namunai (tamgai, kheli, artikuli) digarro bo rozigii istemolkunanda peshkash namoyad.

Moli doroi sifati nomatlub boyad ba moli nav, yane ba moli istifodanagardida ivaz karda shavad.

Hangomi ivaz namudani mol muhlati kafolat az nav, az ruzi ba istemolkunanda furukhtani mol hisob karda meshavad.

 

Moddai 22. Muhlati qone gardonidani talaboti alohidai istemolkunanda

Talaboti istemolkunanda oid ba mutanosiban kam kardani narkhi kharidi moli doroi sifati nomatlub, jubroni kharojot az tarafi istemolkunanda yo shakhsi seyum baroi rafi nuqsoni mol, inchunin jubroni zarare, ki dar natijai bekor kardani shartnomai kharidu furush (ba istehsolkunanda bargardonidani moli doroi sifati nomatlub) ba istemolkunanda rasidaast, az jonibi furushanda (istehsolkunanda) boyad favran qone gardonida shavad. Muhlati nihoii qone gardonidani talaboti istemolkunanda az ruzi peshnihod namudani talaboti dakhldor az haft ruz va hangomi zarurati guzaronidani ekspertiza az chahordah ruzi taqvimi ziyod buda nametavonad.

 

Moddai 23. Masuliyati furushanda (istehsolkunanda) baroi takhiri ijroi talaboti istemolkunanda

Furushanda (istehsolkunanda) yo tashkilote, ki dar asosi shartnomai bayni khud vazifai furushanda (istehsolkunanda) – ro ijro mekunad, baroi rioya nakardani muhlati peshbininamudai moddahoi 20, 21 va 22 Qonuni mazkur, inchunin baroi ijro nakardani (bozdoshtani ijroi) talaboti istemolkunanda, ki boyad moli hammonandro dar davrai tamir (ivaz) kardan ba u peshnihod namoyand, baroi har ruzi takhir ba andozai yak foizi narkhi mol noustuvorona (pushaymona) mepardozad.

Agar talabot ikhtiyoran qone gardonida nashuda boshad, narkhi mol bo nazardoshti narkhi dar ruzi noustuvoronaro pardokhtani furushanda (istehsolkunanda) yo khud dar ruzi barovardani qarori sud mavjudai moli namuna (tamga, khel, artikul va gayra) muayyan karda meshavad. Agar dar ruzi ba istemolkunanda furukhtani mol narkhash nazar ba chunin moli dar ruzi pardokhti noustuvoronai on dar ruzi barovardani qarori sud balandtar boshad, pas andozai noustuvorona bo nazardoshti narkhi ruzi ba istemolkunanda furukhta shudani mol muayyan karda meshavad.

Agar talaboti istemolkunanda dar muhlathoi peshbininamudai moddahoi 20, 21 va 22 Qonuni mazkur ijro nagardad, istemolkunanda huquq dorad bo khosti khud digar talaboti muqarrarnamudai moddai 18 Qonuni mazkurro peshnihod namoyad.

 

Moddai 24. Hisobbarobarkuni bo istemolkunanda hangomi kharidani moli doroi sifati nomatlub

Hangomi ba moli tamgai hammonand (model, artikul) ivaz namudani moli doroi sifati nomatlub arzishi on az nav hisob karda nameshavad.

Dar mavridi ba hamon khel moli tamgai digar (model, artikul) ivaz namudani moli doroi sifati nomatlub, ba sharte, ki narkhi moli ivazshavanda az narkhi moli bar ivazash peshnihodgardida pasttar boshad, istemolkunanda farqi narkhhoro mepardozad. Agar narkhi moli ivazshavanda az narkhi moli bar ivazash peshnihodshavanda balandtar boshad, farqi narkhho ba istemolkunanda pardokhta meshavad.

Hangomi az jonibi istemolkunanda peshnihod namudani talabot oid ba mutanosiban kam kardani narkhi kharidi mol on dar lahzai peshnihod namudani chunin talabot oid ba past kardani narkh ba hisob girifta meshavad yo in ki agar on ba tavri ikhtiyori qone nagardida boshad, dar lahzai barovardani qarori sud oid ba mutanosiban past namudani narkhi kharid ba hisob girifta meshavad.

Dar surati bekor namudani shartnomai kharidu furush istemolkunanda huquq dorad bargardonidani puli baroi mol dodaash va hamchunin jubroni farqi bayni narkhi moli tibqi shartnoma muqarrargardida va narkhi moli dakhldorro dar lahzai ba tavri ikhtiyori qone gardonidani chunin talabot, yo ki agar talabot ba tavri ikhtiyori qone gardonida nashuda boshad, dar lahzai barovardani qarori sud talab namoyad.

Ba istemolkunandagone, ki mol ba qarz furukhta shudaast, dar holati bekor namudani shartnomai kharidu furush mablag ba andozai qarzi dar ruzi bargardonidani mol pardokhtashuda bargardonida meshavad, inchunin mablagi peshnihodnamudai qarz jubron karda meshavad.

 

Moddai 25. Huquqi istemolkunanda baroi ivaz namudani moli doroi sifati matlub

Istemolkunanda huquq dorad dar davomi chahordah ruzi taqvimii ba u supurdani moli gayriozuqavi, ba sharte, ki furushanda muhlati az in daroztarro takid nakarda boshad, moli kharidaashro dar joi kharidaash yo khud dar joyhoi digari takidnamudai furushanda ba chunin moli andoza, sokht, khurd yo kalon, dukhtu shakl, rang va yo komplekti digar ivaz namuda, dar surati farq kardani narkhash onro bo furushanda az nav hisobu kitob kunad.

Talabi kharidor dar bobati ivaz kardan yo bargardonidani molboyad qone gardonida shavad, ba sharte, ki mol mavridi istifoda qaror nagirifta, khosiyathoi istemoliash oseb nadida, dalele dar dast boshad, ki on mahz az hamin furushanda kharidori shudaast.

Nomgui molhoero, ki tibqi asoshoi zikrgardidai moddai mazkur ivaz karda nameshavand, Hukumati Jumhurii Tojikiston tasdiq menamoyad.

Agar moli hammonand dar ruzi ba furushanda murojiat namudani istemolkunanda dar furush naboshad, istemolkunanda huquq dorad moli kharidaashro ba furushanda bargardonda, mablagi baroi moli mazkur pardokhtashudaro talab kunad.

BOBI 3.

HIFZI HUQUQI ISTEMOLKUNANDAGON HANGOMI IJROI KOR (HIZMATRASONI)

 

Moddai 26. Muhlati ijroi kor (khizmatrasoni)

Ijrokunanda uhdador ast kor (khizmatrasoni) – ro dar muhlati muqarrarnamudai shartnomai ijroi namudi kor (khizmatrasoni) ba jo ovarad.

Muhlati ijroi kor (khizmatrasoni) mumkin ast bo sanae (davrae), ki boyad ijroi kor (khizmatrasoni) ba anjom rasand (va) yo sanae (davrae), ki ijrokunanda boyad ba ijroi kor (khizmatrasoni) shuru namoyad, muayyan karda meshavad.

Agar kor (khizmatrasoni) qism ba qism (rasonidani nashriyahoi matbuoti davri, khizmatrasonii tekhniki) dar davomi amali shartnomai ijroi kor (khizmatrasoni) ba ijro rasad, boyad muhlati (davrai) dakhldori ijroi chunin kor (khizmatrasoni) peshbini karda shavad.

Moddai 27. Oqibati az jonibi ijrokunanda rioya nashudani muhlati ijroi kor (khizmatrasoni)

Agar ijrokunanda muhlati ijroi kor (khizmatrasoni) – muhlati ogoz va anjomi kor (khizmatrasoni) va muhlati mobaynii ijroi kor (khizmatrasoni) – ro vayron karda boshad yo hangomi ijroi kor (khizmatrasoni) malum gardad, ki on dar muhlati muayyan ijro nameshavad, istemolkunanda huquq dorad:

– baroi ijrokunanda muhlati nav tain kunad, ki dar davomi on ijrokunanda boyad ba ijroi kor (khizmatrasoni) shuru kunad va yo ijroi kor (khizmatrasoni) – ro anjom dihad va pasttar kardani narkhi ijroi kor (khizmatrasoni) – ro talab namoyad;

– ijroi kor (khizmatrasoni) – ro ba shakhsoni seyum suporish dihad yo bo quvvai khud anjom dihad va az ijrokunanda jubroni zarari rasidaro talab namoyad;

– pasttar kardani narkhi ijroi kor (khizmatrasoni) – ro talab namoyad;

– shartnomai ijroi kor (khizmatrasoni) – ro bekor kunad.

Istemolkunanda huquq dorad jubroni purrai zarari dar natijai rioya nakardani muhlati ijroi kor (khizmatrasoni) ba vay rasidaro talab namoyad.

Muhlati navi ijroi kori (khizmatrasonii) tainkardai istemolkunanda dar shartnomai ijroi kor (khizmatrasoni) zikr karda meshavad.

Hangomi guzashtani muhlati nav istemolkunanda huquq dorad ba ijrokunanda digar talaboti muqarrargardidai qismi yakumi moddai mazkurro peshnihod namoyad.

Hangomi bekor kardani shartnomai ijroi kor (khizmatrasoni), inchunin dar surati past kardani narkhi ijroi kori (khizmatrasonii) ba inobat giriftashavanda, muzdi ba istemolkunanda bargardonidashavanda kori (khizmatrasonii) ijrogardida mutobiqi qismi seyumi moddai 24 Qonuni mazkur muayyan karda meshavad.

Dar mavridi bekor kardani shartnomai ijroi kor (khizmatrasoni) ijrokunanda huquq nadorad jubroni kharojoti khudro, ki dar jarayoni ijroi kor (khizmatrasoni) anjom doda shudaand, inchunin pardokhti ijroi kor (khizmatrasoni) – ro ba istisnoi holate, ki istemolkunanda kori (khizmatrasonii) ijrogardidaro qabul karda boshad, talab namoyad.

Dar surati rioya nashudani muhlati muqarrargardidai ijroi kor (khizmatrasoni) yo muhlati navi dar asosi qismi yakumi moddai mazkur tainnamudai istemolkunanda ijrokunanda ba istemolkunanda baroi har ruzi (soati, agar muhlat bo soat muayyan gardida boshad) guzashtani muhlati noustuvorona (pushaymona) mesuporad, ba andozai yak foizi kor (khizmatrasoni) va agar narkhi ijroi kor (khizmatrasoni) dar shartnomai ijroi kor (khizmatrasoni) muayyan karda nashuda boshad, narkhi umumii suporishro pardokht mekunad. Bo shartnomai ijroi kor (khizmatrasoni) dar bayni istemolkunanda va ijrokunanda metavonad andozai khele balandtari noustuvorona (pushaymona) muqarrar karda shavad.

Agar ijrokunanda isbot namoyad, ki kor (khizmatrasoni) dar natijai quvvai rafnopazir yo bo gunohi istemolkunanda ba ijro narasidaast, talaboti dar qismi yakumi moddai mazkur peshbinishudai istemolkunanda qone gardonida nameshavad.

 

Moddai 28. Huquqi istemolkunanda hangomi oshkor gardidani kambudii ijroi kor (khizmatrasoni)

Istemolkunanda hangomi oshkor gardidani kambudii ijroi kor (khizmatrasoni) huquq dorad bo khosti khud talab namoyad, ki:

– kambudii kori ijroshuda (khizmati rasonida) be muzd bartaraf karda shavad;

– narkhi ijroi kor (khizmatrasoni) mutanosiban past karda shavad;

– moli digar bemuzd tayyor namuda yo kor (khizmatrasoni) takroran bemuzd ijro karda shavad;

– kharojoti bartaraf namudani kambudii kori ijrogardida (khizmati rasonida) bo quvvai khud yo shakhsi seyum jubron karda shavad.

Qone gardonidani talaboti istemolkunanda oid ba bemuzd bartaraf namudani kambudi, oid ba tayyor namudani moli digar yo oid ba ijroi takrorii kor (khizmatrasoni) ijrokunandaro baroi rioya nakardani muhlati ijroi kor (khizmatrasoni) az pardokhti noustuvorona ozod namekunad.

Agar kambudii ijroi kor (khizmatrasoni) dar muhlati muqarrarkardai shartnomai mazkur az jonibi ijrokunanda bartaraf nashuda boshad, istemolkunanda huquq dorad shartnomai ijroi kor (khizmatrasoni) – ro bekor kunad va jubroni purrai zararro talab namoyad. Agar istemolkunanda kambudii jiddii ijroi kor (khizmatrasoni) yo khud rioya nashudani sharthoi digari shartnomaro oshkor namoyad, hamchunin huquq dorad shartnomai ijroi koru (khizmatrasoni) – ro bekor kunad.

Istemolkunanda niz huquq dorad purra jubron namudani zarari az kambudii ijroi kor (khizmatrasoni) ba u rasidaro talab namoyad. Zarar dar muhlati muqarrargardidai qone gardonidani talaboti dakhldori istemolkunanda jubron meshavad.

Talabhoe, ki bo kambudii ijroi kor (khizmatrasoni) vobasta meboshand, metavonand hangomi qabuli ijroi kor (khizmatrasoni) yo dar jarayoni ijroi kor (khizmatrasoni) va yo agar hangomi qabul namudani ijroi kor (khizmatrasoni) kambudiro oshkor namudan imkonnopazir boshad, dar davomi muhlati muqarrarnamudai qismi shashumi moddai mazkur peshnihod karda shavand.

Istemolkunanda huquq dorad talaboti ba kambudii ijroi kor (khizmatrasoni) vobastaro, ki dar muddati muhlati kafolat oshkor shudaast va agar on oshkor nashuda boshad, dar davomi du soli qabul namudani ijroi kor (khizmatrasoni) yo panj sol dar nisbati kambudii binoho yo digar molu mulki gayrimanqul peshnihod namoyad.

Agar istemolkunanda isbot namoyad, ki in kambudi pesh az korro qabul kardani u yo bo sababhoi to in lahza rukh dodaast, ijrokunanda baroi kambudii kor (khizmatrasoni), ki baroi on muhlati kafolat muqarrar nagardidaast, javobgar meboshad.

Agar ijrokunanda isbot karda natavonad, ki kambudii kori (khizmatrasonii) doroi muhlati kafolat badi kor (khizmatrasoni) – ro qabul namudani istemolkunanda, binobar rioya nakardani qoidahoi istifodai natijai kor (khizmatrasoni), amali shakhsoni seyum yo quvvai rafnopazir rukh dodaast, javobgar meshavad.

Dar holathoe, ki muhlati kafolati tibqi shartnoma peshbinigardida kamtar az du sol (panj sol baroi amvoli gayrimanqul) boshad va istemolkunanda kambudii kor (khizmatrasoni) – ro bo guzashtani muhlati kafolat, vale dar davrai du sol (panj sol baroi amvoli gayrimanqul) oshkor namoyad va agar isbot namoyad, ki chunin kambudi to qabul namudani kor (khizmatrasoni) yo bo sababhoi to in lahza rukh dodaast, istemolkunanda huquq dorad talaboti dar qismi yakumi moddai mazkur peshbinishudaro peshnihod namoyad.

Dar mavridi oshkor shudani kambudii jiddii kor (khizmatrasoni), agar istemolkunanda isbot karda tavonad, ki in kambudi to qabul namudani natijai kor (khizmatrasoni) yo bo sababhoi to in lahza rukh dodaast, huquq dorad ba ijrokunanda talaboti bemuzd bartaraf namudani kambudiro peshnihod namoyad. Agar bo guzashtani du sol (panj sol baroi amvoli gayrimanqul) az rui qabuli natijai kor (khizmatrasoni), vale dar doirai baroi natijai kor (khizmatrasoni) muqarrar namudani muhlati kafolat yo dar davomi dah soli az jonibi istemolkunanda qabul gardidani natijai kor (khizmatrasoni), agar muhlati korshoyami muqarrar nagardida boshad, chunin kambudi oshkor gardida boshad, in talabot metavonad peshnihod karda shavad. Agar talaboti mazkur dar muhlati bo Qonuni mazkur muqarrargardida qone gardonida nashavad yo kambudi bartarafshavanda boshad, istemolkunanda bo khosti khud huquq dorad talab namoyad, ki:

– narkhi ijroi kor (khizmatrasoni) mutanosiban past karda shavad;

– kharojoti bartaraf namudani kambudii kor (khizmatrasoni) bo quvvai khud yo shakhsoni seyum jubron karda shavad;

– shartnomai ijroi kor (khizmatrasoni) va jubroni zarar bekor karda shavad.

 

Moddai 29. Muhlati bartaraf namudani kambudii kor (khizmatrasoni)

Kambudii kor (khizmatrasoni) boyad az tarafi ijrokunanda dar davomi chahordah ruzi taqvimi bartaraf karda shavad, ba sharte, ki dar sozishnomai tarafayn muhlati daroztar muqarrar karda nashuda boshad.

Baroi rioya nakardani muhlati peshbininamudai moddai mazkur jihati rafi kambudii ijroi kor (khizmatrasoni) ijrokunanda ba istemolkunanda baroi har ruzi guzashtani muhlat ba andozai yak foizi arzishi ijroi kor noustuvorona (pushaymona) mepardozad.

Dar holati rioya nakardani in muhlat istemolkunanda huquq dorad ba ijrokunanda digar talaboti peshbininamudai Qonuni mazkurro peshnihod namoyad.

 

Moddai 30. Muhlati qone gardonidani talaboti alohidai istemolkunanda

Talaboti istemolkunanda jihati past kardani narkhi ijroi kor (khizmatrasoni), jubroni kharojoti rafi kambudii kor (khizmatrasoni) bo quvvai khud yo shakhsi seyum, inchunin jubroni zarari dar natijai bekor kardani shartnomai ijroi kor (khizmatrasoni) rasida, ki dar qismi yakumi moddai 27 va qismhoi yakum va chorumi moddai 28 Qonuni mazkur peshbini gardidaand, boyad az ruzi peshnihodi talaboti dakhldor dar muhlati dah ruz qone gardonida shavad.

Talaboti istemolkunanda jihati bemuzd tayyor namudani ashyoi digar az mavodi hammonandi sifatash yakkhela yo ijroi takrorii kor (khizmatrasoni) boyad dar muhlati baroi ijroi favrii kor (khizmatrasoni) muqarrargardida va agar in muhlat muqarrar nagardida boshad, dar muhlati peshbininamudai shartnomai ijroi kor (khizmatrasoni), ki ba tavri matlub ijro nagardida bud, qone gardonida shavad.

Baroi rioya nakardani muhlati qonegardonii talaboti alohidai istemolkunanda, ki dar moddai mazkur peshbini gardidaast, ijrokunanda ba istemolkunanda baroi har ruzi guzashtani muhlat ba andozai yak foizi ijroi kor (khizmatrasoni) noustuvorona (pushaymona) mepardozad. Ba shartnomai ijroi kor (khizmatrasoni) bayni istemolkunanda va ijrokunanda foizi ziyodtari noustuvorona muqarrar shuda metavonad.

Dar holati rioya nakardani muhlati mazkur istemolkunanda huquq dorad ba ijrokunanda digar talaboti dar Qonuni mazkur peshbinigardidaro peshnihod namoyad.

 

Moddai 31. Smetai ijroi kor (khizmatrasoni)

Baroi ijroi kori (khizmatrasonii) peshbininamudai shartnomai ijroi kor (khizmatrasoni) metavonad arzishi smetavi yo kalkulyatsiya tartib doda shavad. (QJT az 18.03.15s., №1193)

Bo talabi istemolkunanda yo ijrokunanda tartib dodani arzishi smetavi yo kalkulyatsiya hatmi meboshad. (QJT az 18.03.15s., №1193)

Ijrokunanda huquq dorad dar mavridi baland shudani arzishi mavod va tajhizoti az jonibi ijrokunanda peshnihodshavanda, hamchunin arzishi khizmati az jonibi shakhsoni seyum dar rafti ijroi shartnoma rasonidashavanda, ki dar mavridi bastani shartnoma peshbini kardanashon gayriimkon bud, ziyod kardani arzishi smetavi yo kalkulyatsiyaro talab namoyad. Dar mavridi dast kashidani istemolkunanda az ijroi in talabot ijrokunanda huquq dorad shartnomaro bo tartibi sudi bekor kunad. (QJT az 18.03.15s., №1193)

Agar zarurati ijroi kori (khizmatrasonii) ilovagi pesh oyad va ba in sabab arzishi smetavi yo kalkulyatsiyaro khele ziyod kardan zarur shavad, ijrokunanda uhdador ast istemolkunandaro dar in khusus sari vaqt ogoh namoyad. Agar istemolkunanda baroi baland shudani arzishi arzishi smetavi yo kalkulyatsiya rozi naboshad, vay huquq dorad az ijroi shartnoma dast kashad. Dar in holat ijrokunanda metavonad az istemolkunanda pardokhti muzdi kori ijrogardida (khizmati rasonida) – ro talab namoyad. (QJT az 18.03.15s., №1193)

Ijrokunandae, ki istemolkunandaro az zarurati baland shudani arzishi smetavi yo kalkulyatsiya sari vaqt ogoh nakardaast, uhdador ast shartnomaro ijro kunad, ki dar in holat huquqi dar doirai arzishi smetavi yo kalkulyatsiya pardokhtani muzdi kor (khizmatrasoni) baroyash boqi memonad. (QJT az 18.03.15s., №1193)

Dar surati sarf nashudani vositahoi pulii pardokhtashuda, ki bo arzishi smetavi peshbini shudaand yo kalkulyatsiyai beasosi iqtisodi tartibdodashuda baroi kori ijroshuda (khizmati rasonidashuda), farqiyati oshkorshudai narkh boyad ba istemolkunanda bargardonida shavad. (QJT az 18.03.15s., №1193)

 

Moddai 32. Ijroi kor az masolehi ijrokunanda

Agar dar shartnoma tartibi digar peshbini nashuda boshad, ijrokunanda uhdador ast kori tibqi shartnomai ijroi kor muayyangardidaro az masoleh va mablagi khud ijro namoyad.

Ijrokunandae, ki baroi ijroi kor masoleh peshnihod namudaast, baroi sifati nomatlubi on az rui qoidahoi masuliyati furushanda baroi moli doroi sifati nomatlub javobgar meboshad.

Puli masolehi ijrokunanda hangomi bastani shartnomai mazkur az jonibi istemolkunanda purra yo dar hajme pardokhta meshavad, ki dar shartnomai ijroi kor bo sharti hisobi nihoi kardan hangomi kori bajoovardai ijrokunandaro qabul karda giriftani istemolkunanda zikr gardidaast, ba sharte, ki bo muvofiqai tarafho tartibi digari hisobi mavodi ijrokunanda peshbini nagardida boshad.

Dar holathoi peshbininamudai shartnomai ijroi kor ijrokunanda metavonad ba istemolkunanda masolehro ba tariqi kredit peshnihod kunad. Tagyiryobii minbadai narkhi masolehi qarzdodai ijrokunanda boisi hisobu kitobi nav shuda nametavonad.

Masolehi ijrokunanda, vositahoi tekhniki, asbobho va mavodi digari baroi ijroi kor zarurro ba mahalli ijroi kor ijrokunanda merasonad.

 

Moddai 33. Ijroi kor az masolehi (ashyoi) istemolkunanda

Agar kor purra yo qisman az masolehi (ashyoi) istemolkunanda ba jo ovarda shavad, ijrokunanda baroi ehtiyot kardani in masoleh (ashyo) va istifodai sarfakoronai on javobgar ast.

Ijrokunanda uhdador ast, ki:

– istemolkunandaro az kornoshoyami yo badsifatii masolehi (ashyoi) supurdai u ogoh namoyad;

– dar borai sarfi masoleh hisobot dihad va boqimondai onro bargardonad yo bo rozigii istemolkunanda muzdi (smetai) korro bo nazardoshti arzishi masolehi istifodanashudae, ki dar dasti ijrokunanda mondaast, kamtar kunad.

Ijrokunanda uhdador ast, ki dar surati purra yo qisman gum shudani (oseb didani) masolehi (ashyoi) az istemolkunanda giriftaash dar davomi se ruz bo hamin guna masolehi (ashyoi) sifatash yakkhela ivaz namoyad va bo maylu khohishi istemolkunanda dar muhlati muvofiqagardida az masolehi (ashyoi) shabehi on masnuot sozad va darmavridi noiloji ba istemolkunanda arzishi dukaratai masolehi (ashyoi) gumshuda (osebdida) va hamchunin kharojoti istemolkunandaro jubron namoyad.

Arzishi masolehi (ashyoi) gumshuda (osebdida) dar asosi narkhi mavjudai masoleh (ashyo) dar joe, ki talabi istemolkunanda boyad az tarafi ijrokunanda dar ruzi ikhtiyori qonegardoni yo khud dar ruzi barovardani qarori sud qone gardonida shavad, muayyan karda meshavad, agar talabi istemolkunanda ikhtiyori qone gardonida nashuda boshad.

Dar shartnomai ijroi kor va yo digar hujjate (rasidae suporishe), ki daleli basta shudani shartnoma ast, boyad nomu tavsif va narkhi aniqi masoleh (ashyo), ki bo sozishnomai tarafayn muayyan karda meshavad, zikr shuda boshad.

Agar ijrokunanda isbot namoyad, ki istemolkunandaro az khosiyathoi makhsusi masolehe (ashyoe) ogohonidaast, ki boisi purra yo qisman gum shudani (oseb didani) on megardad, az masuliyati purra yo qisman gum shudani (oseb didani) masoleh (ashyo) ozod megardad. Agar saviyai donishi ilmi va tekhnikii ijrokunanda baroi oshkor kardani khosiyathoi makhsusi masoleh (ashyo) imkoniyat nadoda boshad, u az javobgari ozod nameshavad.

 

Moddai 34. uhdadorii ijrokunandagon dar bobati ogohonidani istemolkunanda az holathoe, ki

                     metavonand ba sifati ijroi kor (khizmatrasoni) tasir rasonand yo khud boisi sari vaqt ijro

                      nashudani on gardand

 

Ijrokunanda uhdador ast istemolkunandaro sari vaqt khatti az on ogohonad, ki rioya kardani dasturhoi istemolkunanda va holathoi digari vobasta ba istemolkunanda metavonad sifati ijroi kor (khizmatrasoni) – ro past kunad yo khud boisi sari vaqt ijro nashudani on gardand.

Agar istemolkunanda, qati nazar az sari vaqt va az jonibi ijrokunanda asosnok ogohonida shudanash masolehi kornoshoyam yo badsifatro dar muhlati muvofiqashuda ivaz nakunad, dasturhoro doir ba tarzu usuli ijroi kor (khizmatrasoni) tagyir nadihad yo digar holathoero bartaraf nanamoyad, ki sifati ijroi kor (khizmatrasoni) – ro past karda metavonand, ijrokunanda huquq dorad shartnomai ijroi kor (khizmatrasoni) – ro bekor kunad va jubroni zarari ba u rasidaro talab namoyad.

 

Moddai 35. Tartibi pardokhti muzdi kori ijrogardida (khizmati rasonida)

Tartibi pardokhti muzdi kori ijrogardida (khizmati rasonida) bo shartnomai bayni istemolkunanda va ijrokunanda muayyan karda meshavad.

Istemolkunanda uhdador ast, ki muzdi kori (khizmati) dar hajmi purra bajoovardai ijrokunandaro badi qabul karda giriftani on pardozad. Bo rozigii istemolkunanda muzdi kor (khizmat) hangomi bastani shartnoma dar hajmi purra yo ba tariqi peshaki metavonad pardokhta shavad.

 

Moddai 36. Qoidahoi savdo, khuroki umumi, khizmatrasonii maishi va digar namunahoi khizmatrasonii

                     istemolkunandagon

                                                        (QJT az 6.10.08s., №424)

 

Qoidahoi savdo, khuroki umumi, khizmatrasonii maishi va digar namudhoi khizmatrasonii istemolkunandagon (qoidahoi ijroi namudhoi alohidai kor va qoidahoi khizmatrasonii namudahoi alohida) – ro Hukumati Jumhurii Tojikiston tasdiq menamoyad. (QJT az 6.10.08s., №424)

Moddai 37. Tanzimi namudhoi alohidai khizmat

Oqibati vayron kardani talabhoi shartnoma dar borai namudhoi alohidai khizmatrasoni, agar chunin shartnoma bo khususiyati khud ba doirai amali Qonuni mazkur dokhil nagardad, bo qonunguzorii Jumhurii Tojikiston muayyan karda meshavad.

 

BOBI 4.

HIFZI DAVLATI VA JAMIYATII HUQUQI ISTEMOLKUNANDAGON

 

Moddai 38. Vakolathoi maqomi davlatii ziddiinhisori

Nazorati davlati oid ba rioya va ijroi talaboti qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar borai himoyai huquqi istemolkunandagon az jonibi maqomi davlatii ziddiinhisori (sokhtorhoi mintaqavii on) amali megardad. (QJT az 18.03.15s., №1193)

Maqomi davlatii ziddiinhisori (minbad – maqomi ziddiinhisori) doroi vakolathoi zerin meboshad: (QJT az 18.03.15s., №1193)

– ba istehsolkunanda (ijrokunanda, furushanda) jihati khotima dodani huquqvayronkunihoi istemolkunandagon, az jumla oid ba nafurukhtani moli muhlati korshoyamiash guzashta, inchunin oid ba nafurukhtani mole (ijroi kore), ki boyad muhlati korshoyamiash muqarrar karda meshud, vale on muqarrar nashudaast va oid ba bozdoshtani furushi mol (ijroi kor, khizmatrasoni) hangomi mavjud nabudani malumoti durustu kofi dar borai mol (kor, khizmatrasoni), amrnomahoro irsol menamoyad; (QJT az 18.03.15s., №1193)

ba maqomoti dakhldor oid ba vayron shudani huquqi istemolkunandagon baroi pesh az muhlat bekor kardan va yo bozdoshtani amali ijozatnoma oid ba faoliyati muayyan mavod irsol menamoyad; (QJT az 18.03.15s., №1193)

– mavodro ba maqomoti prokuratura, digar maqomoti hifzi huquq az rui tobeiyat baroi halli masalahoi ogoz namudani parvandahoi jinoyati az rui alomathoi jinoyat, ki bo vayron namudani huquqhoi istemolkunandagon aloqamandand, peshnihod mekunad. (QJT az 18.03.15s., №1193)

Maqomi ziddiinhisori huquq dorad dar holathoi oshkor gardidani vayronkunihoi huquqi istemolkunandagon baroi hifzi huquqi istemolkunandagon ba sud murojiat namoyad, ba manfiati guruhi nomuayyani istemolkunandagon, az jumla oid ba qati faoliyati istehsolkunanda (ijrokunanda, furushanda) yo faoliyati sohibkori infirodi baroi vayronkunii bisyorkarata va dagalonai huquqhoi bo qonun va digar sanadhoi meyorii huquqi muqarrarshudai istemolkunandagon, inchunin ba sohibkoroni infirodi oid ba majburi sitonidani jarima baroi sarkashi az ijroi amriyaho yo baroi sari vaqt ijro nakardani onho ba sud davo peshnihod kunad.

Maqomi ziddiinhisori metavonad az jonibi sud baroi ishtirok dar murofiai sudi jalb karda shavad yo bo tashabbusi khud bo maqsadi himoyai huquqi istemolkunandagon baroi dodani khulosaho az rui parvanda dar murofiai sudi ishtirok namoyad.

 

Moddai 39. Vakolathoi maqomoti davlatie, ki nazorati sifat va bekhatarii mol (kor, khizmatrasoni) –

                     ro anjom medihand

                                         (QJT az 6.10.08s., №424)

 

Bo maqsadi tamini bekhatarii mol (kor, khizmatrasoni) maqomi davlati oid ba standartizatsiya, metrologiya, sertifikatsiya va noziroti savdoi Jumhurii Tojikiston, maqomoti nazorati sanitariyu epidemiologi, maqomoti ekspertiza va sertifikatsiyai mahsuloti farmasevti va molhoi tainoti tibbi, maqomoti hifzi muhiti zist va zakhirahoi tabii va digar maqomoti idorakunii davlati, dar doirai salohiyati khud nazorati sifat va bekhatarii mol (kor, khizmatrasoni) – ro anjom medihand: (QJT az 6.10.08s., №424)

– nazorati rioyai talaboti bekhatarii mol (kor, khizmatrasoni) – ro anjom medihand;

– baroi bartaraf namudani talaboti bekhatarii mol (kor, khizmatrasoni), talaboti az istehsolot giriftani chunin mol (kor, khizmatrasoni), istehsol nakardan va nafurukhtani chunin mol (ijroi kor, khizmatrasoni), nafurukhtani moli muhlati korshoyamiash guzashta va mole (kore), ki boyad ba on muhlati korshoyami muqarrar meshudu vale muqarrar karda nashudaast, inchunin talaboti bozdoshtani furushi mol (ijroi kor, khizmatrasoni) hangomi mavjud nabudani malumoti durustu kofi oid ba mol (kor, khizmatrasoni), oid ba giriftani onho az istemolkunandagon va dar in khusus khabardor namudani istemolkunandagon amriya irsol mekunand;

– hangomi az jonibi istehsolkunanda (ijrokunanda, furushanda) rioya nagardidani talaboti bekhatarii mol (kor, khizmatrasoni) nisbati onho ba sud davo peshnihod mekunad.

Hamohangsozii faoliyati maqomoti davlati, ki nazorati sifat va bekhatarii mol (kor, khizmatrasoni) – ro anjom medihand, inchunin tashkil va ijroi korhoi tasdiqi hatmii muvofiqati mol (kor, khizmatrasoni) ba talaboti muqarrarshuda ba zimmai maqomi davlati oid ba standartizatsiya, metrologiya, sertifikatsiya va noziroti savdoi Jumhurii Tojikiston guzoshta meshavad. (QJT az 6.10.08s., №424)

Maqomi davlati oid ba standartizatsiya, metrologiya, sertifikatsiya va noziroti savdoi Jumhurii Tojikiston dar doirai salohiyatash chunin vazifahoro bajo meovarad: (QJT az 6.10.08s., №424)

– tartibi sertifikatsiya kardani mol (kor, khizmatrasoni) – ro muayyan menamoyad;

– maqomoti sertifikatsiyai namudhoi mushakhkhasi mol (kor, khizmatrasoni) va hamchunin laboratoriyahoi (markazhoi) ozmoishiro baroi sanjishhoi dakhldor vakolatdor mesozad;

– ba durust sertifikatsiya shudani mol (kor, khizmatrasoni) nazorat mekunad;

– fehristonii davlatii moli (kori, khizmatrasonii) sertifikatsiyashuda, maqomoti vakolatdorro doir ba sertifikatsiya, laboratoriyahoi (markazhoi) ozmoishiro ba roh memonad;

– dar borai etirofi sertifikatsiyahoe, ki ba maqomoti khoriji va baynalmilali dodaast, qaror qabul menamoyad, dar munosibathoi mutaqobila bo tashkilothoi khoriji va baynalmilali az rui masalahoi sertifikatsiyai mol (kor, khizmatrasoni) az nomi Jumhurii Tojikiston namoyandagi mekunad;

– rioyai qoidahoi savdo, khuroki umumi, sifat va bekhatarii molhoi niyozi mardumro nazorat mekunad. (QJT az 6.10.08s., №424)

 

Moddai 40 bo QJT az 28.12.13s., № 1052 khorij karda shud

 

Moddai 41. Az jonibi maqomoti ijroiyai mahallii hokimiyati davlati himoya karda shudani huquqi

                     istemolkunandagon

 

Bo maqsadi himoyai huquqi istemolkunandagon dar nazdi maqomoti ijroiyai mahallii hokimiyati davlati sokhtorhoi dakhldor tashkil karda meshavand, ki onho:

– shikoyati istemolkunandagonro barrasi mekunand va ba onho oid ba masalahoi huquqi istemolkunandagon maslihat medihand:

– shartnomahoi bo furushandagon (ijrokunandagon, istehsolkunandagon) bastai istemolkunandagonro bo maqsadi oshkor namudani sharthoe, ki huquqi istemolkunandagonro mahdud mesozand, tahlil mekunand;

– hangomi oshkor namudani moli (kori, khizmatrasonii) doroi sifati nomatlub, inchunin baroi hayot, salomati va amvoli istemolkunandagon va baroi muhiti zist khatarnok maqomoti hokimiyati ijroiyaro, ki nazorati sifat va bekhatarii mol (kor, khizmatrasoni) – ro amali mekunand, favran ogoh mesozand;

– dar holati oshkor namudani furushi mol (ijroi kor, khizmatrasoni), ki malumoti durust va kofi nadorad yo muhlati korshoyamiash guzashtaast yo khud muhlati korshoyamiash zikr nashudaast, agar muqarrar namudani in muhlatho hatmi boshad, furushi mol (ijroi kor, khizmatrasoni) – ro to peshnihod namudani malumot boz medorand yo qat mekunand;

– ba sud jihati himoyai huquqi istemolkunandagon (doirai nomuayyani istemolkunandagon) murojiat mekunand.

Moddai 42. Huquqi ittihodiyahoi jamiyatii istemolkunandagon (assotsiatsiya, ittifoqhoi onho)

 

SHahrvandon huquqi ikhtiyoran dar ittihodiyahoi jamiyatii istemolkunandagon (assotsiatsiya, ittifoqhoi onho) muttahid shudanro dorand.

Ittihodiyahoi jamiyatii istemolkunandagon (assotsiatsiya, ittifoqhoi onho) dar mavridhoi peshbininamudai oinnomai ittihodiyahoi mazkur (assotsiatsiya, ittifoqhoi onho) huquq dorand, ki:

– dar tahiyai talabot ba bekhatarii mol (kor, khizmatrasoni) va hamchunin ba standarthoe, ki talaboti hatmiro dar in soha muqarrar menamoyand, ba loihai qonunho va digar sanadhoi meyorii huquqi, ki munosibathoro dar sohai himoyai huquqi istemolkunanda tanzim menamoyand, ishtirok kunand;

– ekspertizai mustaqilonai sifat va bekhatarii mol (kor, khizmatrasoni) – ro az rui suporish dar tashkilothoi dakhldor yo dar mavridi doshtani laboratoriyahoi khudi guzaronand, ba sharte, ki maqomoti dakhldor baroi salohiyati tekhniki doshtani onho ijozat doda boshand;

– rioya shudani huquqi istemolkunandagon va qoidahoi khizmatrasonii tijorati, maishi va digar namudhoi ba istemolkunandagon khizmatrasoniro taftish namoyand, bo suporishi istemolkunandagon dar guzaronidani ekspertiza doir ba rioya nashudani huquqi istemolkunandagon ishtirok kunand;

– ba maqomoti idorakunii davlati va tashkilotho doir ba behtar kardani sifati mol (kor, khizmatrasoni), istehsol nakardan, az muomilot giriftani mole (kore, khizmatrasonie), ki baroi hayot, salomati, amvoli istemolkunanda va muhiti zist khavfu khatar dorand, taklifho peshnihod namoyand;

– hamrohi maqomoti idorakunii davlati dar nazorati tatbiqi narkhhoi idorashavanda shirkat varzad, tarifhoero, ki maqomoti davlati baroi ba jo ovardani khizmati aholi (istemolkunandagon) muqarrar menamoyad, mustaqiman ekspertiza kunad;

– ba maqomoti prokuratura va maqomoti idorakunii davlati dar borai ba javobgari kashidani shakhsoni baroi istehsolu furushi moli (ijroi kori, khizmatrasonii) ba talaboti muqarrargardida nisbati bekhatari va sifati mol (kor, khizmatrasoni) nomuvofiq va hamchunin baroi rioya nakardani huquqi istemolkunandagon aybdorand, mavod peshnihod namoyand;

– az maqomoti prokuratura khohish namoyand, ki dar borai beetibor donistani sanadhoi maqomoti idorakunii davlati va sanadhoi maqomoti khudidorai mahalli, ki khilofi qonunhoi tanzimkunandai munosibathoi sohai himoyai huquqi istemolkunandagonand, etiroz bayon kunand;

– baroi himoyai huquqi istemolkunandagon ( doirai nomuayyani istemolkunandagon) ba sud murojiat namoyand.

Moddai 43. Hifzi manfiati guruhi nomuayyani istemolkunandagon

 

Maqomi ziddiinhisori, maqomoti idorakunii davlati, ki nazorati sifat va bekhatarii mol (kor, khizmatrasoni) – ro anjom medihand, huquq dorand dar borai etirofi amali furushandaho (istehsolkunandagon, ijrokunandagon) yo tashkilote, ki dar asosi shartnoma bo onho vazifai furushanda (istehsolkunanda) – ro ijro mekunad, nisbati guruhi nomuayyani istemolkunandagon va qati in amalho ba sud davo peshnihod namoyand.

Hangomi qone gardonidani chunin davo sud qonunshikanro uhdador mesozad, ki dar muhlati muqarrarnamudai sud az tariqi vositahoi akhbori umum yo bo tarzi digar qarori sudro ba malumoti istemolkunanda rasonad.

Qarori etibori qonuni paydokardai sud nisbati guruhi nomuayyani istemolkunandagon oid ba ziddihuquqi etirof namudani amalhoi furushanda (istehsolkunanda, ijrokunanda) yo tashkiloti tibqi shartnomai bo u bastashuda vazifai furushanda (istehsolkunanda) – ro ijrokunanda, baroi sude, ki davoi istemolkunandaro dar khususi oqibathoi huquqii grajdanii amali furushanda (istehsolkunanda, ijrokunanda) yo tashkiloti dar asosi shartnomai bo u bastashuda vazifai furushanda (istehsolkunanda) – ro ijrokunanda barrasi menamoyad, oid ba masalahoi joy doshtan yo nadoshtani in amalho va az jonibi shakhsoni mazkur sodir gardidan yo nagardidani in amalho hatmi meboshad.

BOBI 5.

MUQARRAROTI HOTIMAVI

(QJT az 18.03.15s., №1193)

Moddai 44. Dar borai beetibor donistani Qonuni Jumhurii Tojikiston

                       «Dar borai himoyai huquqi istemolkunandagon»

Qonuni Jumhurii Tojikiston az 15 mayi soli 1997 «Dar borai himoyai huquqi istemolkunandagon» (Akhbori Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston, s. 1997, № 10, moddai 135) beetibor donista shavad.

Moddai 441. Javobgari baroi rioya nakardani talaboti Qonuni mazkur

 

SHakhsoni voqei va huquqi baroi rioya nakardani talaboti Qonuni mazkur tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba javobgari kashida meshavand.

(QJT az 18.03.15s., №1193)

Moddai 45. Mavridi amal qaror dodani Qonuni mazkur

Qonuni mazkur pas az intishori rasmi mavridi amal qaror doda shavad.

Prezidenti

Jumhurii Tojikiston                   E. Rahmonov

 

sh. Dushanbe,  9 dekabri soli 2004

№ 72

Инчунин кобед

Hurdani obi mani az tarafi mard yo zan

Hurdani obi mani az tarafi zan kori noravo va nosazo ast va inro tib mahkum …