Home / Madaniyat va Sanat / Farhangi Jumhurii Tojikiston

Farhangi Jumhurii Tojikiston

QONUNI JUMHURII TOJIKISTON

Dar borai farhang

(Akhbori  Majlisi  Olii Jumhurii Tojikiston  soli  1997, № 23-24, mod. 352; soli  2001, № 4, mod.143; soli 2003, №12, mod. 691; soli 2008, №10, mod.819; soli 2009, № 8, mod.499; s. 2011,№6, mod. 445;)  

1021686116

  Moddai 1. Maqsadi Qonuni mazkur

Qonuni mazkur huquqhoi konstitutsionii shahrvandonro dar faoliyati farhangi tamin va himoya namuda, munosibathoi huquqii subekthoi faoliyati farhangiro ba tanzim medarorad va siyosati davlatro dar sohai farhang muayyan mekunad. (QJT az 5.08.09, № 544)  

Moddai I1. Mafhumhoi asosi

Dar Qonuni mazkur mafhumhoi asosii zerin istifoda meshavand:

farhang– majmui arzishhoi moddiyu manavie, ki insoniyat onhoro ofarida, bo maqsadi rushdi manavii shakhe istifoda mebarad;

–  faoliyati ejodi– faoliyate, ki ba ofaridani arzishhoi farhangi aloqamand ast;

merosi farkhangi– majmui arzishhoi farhangy, ki doroi ahamiyati milliyu davlati buda, molikiyati istisnoii Jumhurii Tojikiston meboshand;

merosi gayrimoddii farhangi– anana va vositahoi shifohii ifoda, az jumla zabon, urfu odat,  marosimu  jashnho,  donishu malakahoi ba tabiatu sayyora va hunarhoi ananavivobasta, inchunin ashyovu vositahoi ijroi onho;

muassisai farhangi– shakhsi huquqie, ki mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston tasis yofta, samti asosii faoliyati on ba sohai farhang aloqamand ast;

kormandi sokham farhang– shakhsi voqeie, ki faoliyati on ba hifz, rushd, intishoru istifodai arzishhoi  farhangy  va jalbi shahrvandon ba in arzishho aloqamand ast;

faoliyati farhangi– faoliyati shakhsoni voqei va huquqi, ki ba ejod, istehsol, ehyo, hifz, rushd, intishor va istifodabarii arzishhoi farhangi marbut ast;

maqomoti vakolatdori davlatmi sohai farhnng– maqomoti davlatie, ki siyosati davlatiro dar sohai farhang amaly menamoyad;

sarvathoi farhangi– vositahoi modsiyu manavii doroi khususiyathoi dunyaviyu dini va digar arzishho, ki ahamiyati tarikhi, ilmiyu badey va farhangi dorand;

– merosi farhangi milli– arzishhoi farkhdngie, ki doroi ahamiyati tarikhiyu farhangy buda, ba Fedristi davlatii obekthoi merosi tarikhiyu farhangivorid karda shudaand;

–  ittifoqi ejodi– ittihodiyai jamiyatii kormandoni ejodii kasbii yak yo yakchand raviyahoi farhangie, ki dar asosi uzviyati infirodi tasis yoftaast. (QJT az 28.06.11s., №734)  

Moddai 2. Doirai amali  Qonuni mazkur

Qonuni mazkur faoliyati farhangiro dar sohahoi zerin tanzim menamoyad:

– oshkor, omuzish, hifz, tarmim va istifoda namudani yodgorihoi tarikhiyu farhangi;

– adabiyoti badei, kinematografiya, sanati sahnavi, raqsi, musiqi, tasviri, suratgiri va digar namudu navhoi (janrhoi) sanat;

– kasbu hunari badeii khalq, namudhoi farhangi khalqi, zabonho, lahjaho, folklor, ananavu marosimho, toponimhoi tarikhi;

– ejodiyoti badeii havaskoron;

– kori osorkhona va jamovariyu guruhbandi kardani yodgorihoi tarikhiyu farhangi;

-tabu nashri kitob, faoliyati kitobdoriva faoliyati digari farhangie, ki bo ejodu tashviqi kitob va istifodai on vobasta ast, inchunin faoliyati muassisahoi boygoni; (QJT az 28.06.11s., №734)

– televizion, radio va digar vositahoi namoish, shunavonidan, dar mavridi ofaridan va gustarishi sarvathoi farhangi;

– tarbiyai zeboipisandi (estetiki), malumoti badei, faoliyati pedagogi dar in soha;

– tadqiqoti ilmi dar sohai farhang;

– mubodilai farhangii baynalmilali;

– istehsoli mavod, tajhizot va vositahoi digari marbut ba nigoh doshtan, ofaridan, intishor va azkhudkunii sarvathoi farhangi;

– faoliyati digare, ki tavassuti on sarvathoi farhangi ejod, hifz va azkhud karda meshavand.

Moddai 3. Qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar borai farhang

Qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar borai farhang ba Konstitutsiyai (Sarqonuni) Jumhurii Tojikiston asos yofta, az Qonuni mazkur, digar sanadhoi meyorii huquqii Jumhurii Tojikiston, inchunin sanadhoi huquqii baynalmilalie, ki Tojikiston onhoro etirof kardaast, iborat meboshad. (QJT az 5.08.09, № 544)

Moddai 4. Prinsiphoi asosii siyosati davlat dar sohai farhang

Siyosati davlatii Jumhurii Tojikiston dar sohai farhang ba prinsiphoi zayl asos meyobad;

– dastrasi umum budani sarvathoi farhang;

– ozodii faoliyati ejodi;

– musoidat kardan ba inkishofi quvvahoi ejodii shahrvandon;

– etirofi gunogunaqidagi va munosibat ba jarayoni ejodi;

– himoyai farhangi hamai khalqi Jumhurii Tojikiston;

– barobarhuquqii tamomi sokinoni Jumhurii Tojikiston dar ejod, istifoda va intishori sarvathoi farhangi;

– janbai umumimilli, ilmi, dunyavi va bashardustona doshtani farhang;

– jalbi faolonai jomea ba sarvathoi farhangi umumimilli va umumibashari;

– istifodai mohironai sarvathoi farhangi dar tarbiyai akhloqii odamon;

– takomul va gustarishi robitahoi farhangii Tojikiston bo kishvarhoi khoriji;

– janbai demokrati va davlatiyu jamiyati doshtani idorakunii farhang, afzun namudani nufuzi ittihodiyai jamiyati va tashkilothoi ejodi dar faoliyati farhangi.

 

Moddai 5. Huquqi shahrvandoni Jumhurii Tojikiston dar sohai farhang

Shahrvandoni Jumhurii Tojikiston dar qalamravi on qati nazar az millat, najod, jins, zabon, malumot, etiqodi dini, vazi ijtimoi, molu mulk, khususiyati kasbu kor huquq dorand;

– az komyobihoi farhangi umumimilli va umumiinoni ozodona istifoda barand:

– az rui maylu ragbat va qobiliyati khesh dar hamai namudhoi faoliyati ejodii kasbi va gayrikasbi shugl varzand;

– sohibhuquqi (muallifi) molikiyati zehni boshand, sirri hunari khudro mahfuz dorand, ba dastovardhoi ejodii khud ikhtiyordori namoyand;

– sarvathoi manavi, zeboipisandi va gayraro ozodona intikhob kunand va dar hifzi farhangi millii khesh dar himoyai davlat bo­shand;

– sarvathoi farhangi, zakhirahoi kitobkhonaho, osorkhonayu boygonihoi davlatiro ozodona istifoda kunand. Mahdudiyatro baroi istifodai sarvathoi farhangi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston muayyan mekunad;

-malumoti bashardustonayu badeiro be mahdudiyat girand, shakl va tarzi tahsilro ozodona intikhob namoyand; (QJT az 5.08.09, № 544)

– nisbat ba meros va dastovardhoi muosiri farhangi gamkhor boshand;

– moliki molu mulki ahamiyati tarikhivu farhangi, kolleksiyaho, binoho, inshoot, tashkilot, muassisaho, korkhona va obekthoi digari farhangi boshand. Tartibi sohib shudan va istifodai inshoothoi (obekthoi) farhangiro qonunguzorii Jumhurii Tojikiston tanzim menamoyad;

– mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston baroi inkishofi sarvathoi farhangi tashkilot, muassisaho va korkhonaho, assotsiatsiyaho, ittifoqhoi ejodi va digar ittihodiyahoi jamiyatiro tasis dihand, dar sohai faoliyati farhangi tibqi tartibe, ki qonunguzorii Jumhurii Tojikiston muayyan menamoyad, vazifai miyonaraviro ado ku­nand;

– mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar khorija namoishhoro ba omma peshnihod kunand va furushi mahsuli faoliyati ejodii kheshro tashkil doda, bo rioyai qonunguzorii on kishvarho ba faoliya­ti farhangi mashgul shavand, tashkilothoi farhangi tasis dihand.

 

Moddai 6. Huquqi guruhhoi milli va etniki

Namoyandagoni hama guna aqaliyathoi milli va etniki, ki dar qalamravi Jumhurii Tojikiston zindagoni mekunand, ba nigohdori, gustarish  va hifzi farhangi millii khesh, tashkili korkhona va muassisa, ittihodiya, markaz va jamiyathoi millii farhangi huquq dorand.

Jumhurii Tojikiston ba markazhoi millii farhangi, jomeahoi milli, assotsiatsiyaho, muassisahoi talimi va digar tashkilothoi farhangii hamvatanoni berun az hududi jumhuri kumak merasonad, jihati bastani sozishnomahoi baynalmilali dar in soha tadbirho meandeshad va huquqhoi onhoro himoya menamoyad.

 

Moddai 7. Huquqi shahrvandoni khoriji va shakhsoni beshahrvand dar sohai farhang

Shahrvandoni khoriji va shakhsoni beshahrvand dar sohai faoliya­ti farhangi bo shahrvandoni Jumhurii Tojikiston ba istisnoi holathoe, ki qonun peshbini namudaast, huquqi barobar dorand.

 

Moddai 8. Sarvathoi farhangi millii Jumhurii Tojikiston

Ba tarkibi sarvathoi farhangi millii Jumhurii Tojikiston bozyofthoi arkheologi, yodgorihoi tarikhi va farhangi, kolleksiyahoi nodiru ashyohoi qadimi va asarhoi sanat, az qabili musavvaraho, osori naqqoshi, rasmho, mujassamaho, nomhoi ahamiyati tarikhi doshta, asarhoi oroishi (dizayneri), kitobhoi dastnavis, dastkhathoi muallifon, katibaho, hujjathoi tarikhi, nuskhahoi nodir, oromgohhoi shakhsiyathoi maruf, bogot va manzarahoi tabiii doroi ahamiyati farhangi doshta va gayra dokhil meshavand.

Sarvathoi farhangi milli, ki molikiyati jamiyati, kooperativi, omekhta, mushtarak, shakhsi va khususi hisob meyoband dar asosi qonun sabti nom shuda, dar faoliyati farhangi istifoda meshavand.

 

Moddai 81. Merosi gayrimoddii farhangi

Merosi gayrimoddii farhangi majmui shaklhoi faoliyati farhangy va tasavvuroti ba ananaho asosyofta ast, ki ehsosi khususiyati khos va robitai naslhoro tashakkul medihad. Ba tarkibi merosi gayrimoddii farqangi urfu odat? shaklhoi tasavvurotu ifoda, dopishu malaka, zabon, dostonhoi shifohi, musiqi, raqs, boziho, usturatinosi, marosimho, hunarho, shaklhoi ananavii robita, tasavvuroti ekologi, ramzu alomatho dokhil meshavand.

Hukumati Jumhurii Tojikiston baroi tamini qifzi merosi gayrimoddii farhangidar qalamravi Jumhurii Tojikiston chorahoi zaruri meandeshad, az on jumla:

– siyosati davlatiro baroi baland bardoshtani naqshi merosi gayrimoddii farhangidar jomea amalimenamoyad;

– unsurhoi gunoguni merosi gayrimoddii farhangiro bo ishtiroki jamiyatho, guruhho va tashkilothoi dakhldori gayrihukumaty muayyan menamoyad;

– baroi  tarbkyai   mutakhassison  dar  sohai   idorai  merosi gayrimoddii farhangi chorahoi dakhldor meandeshad;

– ba tahqihoti hamajonibai merosi gayrimoddii farhangm musoidat mekunad:

– hamkorii bayialmilaliro o id ba hifzi merosi gayrimoddii farhangi ba roh memonad.

Maqomoti vakolatdori davlatii sohai farhang Fehristi merosi gayrimoddii farhangiro, ki ba hifzi betakhir ehtiyojdorad, tartib doda, jihati amaly namudani on choraho meandeshad. (QJT az 28.06.11s., №734)

 

Moddai 9. Pahn va dastrasi omma namudani sarvathoi farhangi milli

Pahn va ommavigardonii merosu komyobihoi farhangi millii Jumhurii Tojikistonro muassisahoi teatriyu konserti, kinoyu videonamoishdihi, tamoshogohho, kitobkhonaho, boygoniho, klubho, qasru khonahoi farhang, boghoi farhangu istirohat, markazhoi farhangiyu farogati, namoishgohho, osorkhonaho, joyhoi muqaddasi tarikhiyu tabii, televizion va radio, sozmonhoi ejodi, ittihodiyahoi jamiyatii kormandoni farhangu sanat, muassisahoi sayyohi, talimgohhoi farhang va sanat, markazhoi pahnkunandai donishhoi ilmiyu tekhniki, markaz­hoi farhangivu farogatii berunazmaktabi, idorahoi ruznomayu majallaho, nashriyotho va gayra amali megardonand.

Korkhona, muassisa va tashkilothoe, ki doroi vakolati pahn va ommavigardonii merosu komyobihoi farhangi milli va farhangu sanat hastand, huquqi tahiya va qabuli barnomahoi ejodi, repertuar, intikhobi janr, namud, uslub va raviyahoi mukhtalifi ejodi va inchunin intikhobi rohu tarzhoi pahn va ommavigardonii merosi farhangi va komyobihoi farhangu sanatro dorand.

Pahn va ommavigardonii merosi voloi farhangi, ilmi va adabii klassikoni tojik, namudhoi purarzishi merosi farhangi klassiki va dastovardhoi madaniyati muosiri jahoni tavassuti mablagguzorii maqsadnok va siyosati andoz qadr va dastgiri karda meshavand.

Pahn va ommavigardonii asarhoe, ki ba zuran sarnagun kardani sokhti konstitutsioni, jang, zurovari, berahmi, poymolkunii huquqhoi najodivu milli, adovati mazhabi davat mekunand tahqiri shakhsiyatro ravo medonand, shanu etibori milliro past mezanand, fakhshu badakhloqiro targib menamoyand, man ast.

Mahdud va man kardani istifodai merosi farhangi, faoliyati farhangi va mahsuli onro qonun muayyan mekunad.

 

Moddai 10. Az jumhuri barovardan va bargardonidani sarvathoi farhangi

Az jumhuri berun barovardan va bargardonidani sarvathoi farhangi mutobiqi Qonuni Jumhurii Tojikiston «Dar borai berun barovardan va dokhil kardani sarvathoi farhangi» amali karda meshavad.

 

Moddai 11. Fehristi davlatii sarvathoi farhangi millii Jumhurii Tojikiston

Fehristi davlatii sarvathoi farhangi millii Jumhurii Tojikistonro Vazorati farhangi Jumhurii Tojikiston tartib medihad.

 

Moddai 12. Muqarrarot oid ba molu mulki sarvathoi farhangi mil­lii Jumhurii Tojikiston

Beijozat mubodila, ivaz, nobud, tagyiri joy, nuskhabardori, tarmimi molu mulki ba Fehristi davlatii sarvathoi farhangi Jumhurii Tojikiston voridshuda man ast. Be chunin ijozat molu mulki butuni doroi arzishi makhsusi tarikhi, badei va zeboipisandiro az ham judo va parokanda kardan man ast.

Istifodai sarvathoi ba Fehristi davlatii sarvathoi farhangi milli dokhilshuda berun az tainoti tarikhi, badei va dini man ast.

Molu mulki mansubi masjidho, kaliso va digar ibodatgohhoi mazhabi, ki hamchun sarvathoi farhang yo khud arzishhoi farhangi milli shinokhta shudaand, dar doirai Qonuni Jumhurii Tojikiston «Dar borai ozodii vijdon va ittihodiyahoi dini» va vobasta ba tainotashon istifoda meshavand.

Muassisahoi farhang va sanat dar istifodai yodgorihoi memori huquqi afzaliyatnok dorand. Ba nigohdori va hifzi inshoothoi sarvathoi farhangi milli sohibon yo khud istifodabarandagon masuland. Ijro nakardani uhdadorihoi mazkur boisi mahrum shudan az huquqi dodashuda megardad.

Dar surate, ki subekt baroi nigahdorii obekthoi sarvathoi farhangi millii dar ikhtiyorash buda imkoniyati moddi nadoshta boshad, kharojoti onro davlat ba zimma megirad.

 

Moddai 13. Faoliyati ejodi

Jumhurii Tojikiston ozodii faoliyati ejodiro etirof karda, davlat ba on dakholat namekunad. Davlat faoliyati ejodiro dastgiri karda ba rushdi on yorii moddiyu manavi merasonad, ejodiyotro az dakholati muassisaho, korkhonaho, tashkilotho, hizbho himoya mekunad, baroi amali gashtani mahsuli ejodkor madad merasonad.

Dar Jumhurii Tojikiston baroi inkishofi hamai namudhoi fa­oliyati ejodii kasbi, gayrikasbi (havaskori), sanati teatri, tasviri, musiqi, kino, sirk, televizion, radio, ejodiyoti badeii khalq, ejodiyoti kasbii ananavi, faoliyati ejodii ustodoni khalqi va gayra, sharoithoi zaruri muhayyo karda, baroi giriftani malumoti kasbi, takmili ikhtisos, dar ittihodiyaho, assotsiatsiyaho, jamiyatho va mahfilhoi ejodi ozodona muttahid shudan kafolat medihad.

Kormandi kasbii ejodi shahrvandi jumhuri yo shakhsi khorijie hisob meyobad, ki baroi u faoliyati ejodi, asosi mehnat va sarchashmai daromad meboshad.

Mavjudiyati yake az omilhoi zerin sharti etirofi kormandi kasbii ejodi meboshad:

– giriftani muzd baroi faoliyati ejodi;

– baqaydgirii faoliyat hangomi muqarrarkunii andoz;

– giriftani malumoti kasbi dar muassisahoi talimi yo khud dar nazdi mutakhassis yo ustodi dar sohai faoliyati ejodi rasman etirofshuda;

– sazovori unvonhoi fakhri, mukofothoi kasbi shudani kormandoni ejodi;

– az tarafi mutakhassison va jomea hamchun ejodkor etirof gashtani on;

– uzviyati shakhs dar tashkilothoi kasbiyu ejodi (ittifoqho va assotsiatsiyahoi ejodi).

 

Moddai 14. Idorakunii nizomi farhang dar Jumhurii Tojikiston

Ba nizomi maqomoti davlatii idorakunii farhang dar Jumhurii Tojikiston inho dokhil meshavand:

– Hukumati Jumhurii Tojikiston;

– Vazorati farhangi Jumhurii Tojikiston;

– Vazoratu idorahoi Jumhurii Tojikiston, ki doroi tashkilot, korkhona va muassisahoi farhang meboshand;

– maqomoti hokimiyati ijroiya dar mahalho.

 

Moddai 15. Salohiyati Hukumati Jumhurii Tojikiston dar sohai farhang

Hukumati Jumhurii Tojikiston dar sohai farhang korhoi zaylro anjom medihad:

– siyosati davlatro dar sohai farhang muayyan va amali menamoyad;

– kafolati qone gardondani ehtiyojoti farhangii shahrvandon himoyai huquqi onhoro dar sohai faoliyati farhangi tamin menamoyad;

– barnomahoi jumhuriyavi, inchunin baynidavlati va baynalmilalii inkishofi farhangro barrasi va tasdiq namuda, onhoro bo vositahoi moddiyu tekhniki va moliyavi tamin menamoyad;

– tartibi tasis namudan, az nav tashkil kardan, barham dodan, tagyiri joy kardan, nuskhabardori namudan va tamiri inshoothoi doroi arzishi makhsusi tarikhi va estetikiro muayyan mekunad;

– strategiyai barnomahoi maqsadnoki jumhuriyavii farhangiro muayyan va tasdiq mekunad;

– hifzi ijtimoi va huquqii kormandoni sohai farhangro ta­min mekunad;

– taraqqiyoti infrastrukturai sohai farhangro tamin menamoyad;

– taminoti moliyaviyu iqtisodii muassisahoi farhang va khizmatrasonii farhangii aholiro muayyan mekunad;

– tasis va faoliyati muassisahoi farhangi davlati va gayridavlati, az jumla muassisahoi farhangii khususiro havasmand gardonida, ba inkishofi zaminai moddivu tekhnikii onho musoidat mekunad;

– mablagguzorii bujetii muassisahoi davlatii sohai farhangro ba roh memonad va dar mavridi zarurat, dar mablagguzorii tashkilothoi farhangii gayridavlatii sohai farhang hissa meguzorad;

– ba monopoliyai davlati dar sohai faoliyati farhangi roh namedihad.

 

Moddai 16. Vakolati maqomoti vakolatdori davlatii sohai farhang

Dar Jumhurii Tojikiston maqomoti vakolatdori davlatii sohai farhang Vazorati farhangi Jumhurii Tojikiston meboshad. (QJT az 28.06.11s., №734)

Vazorati farhangi Jumhurii Tojikiston korhoi zerinro amali megardonad:

– tatbiqi siyosati davlat dar sohai farhang;

– ehyo, hifz, inkishof, intishori sarvathoi farhangi milli;

– dastrasi umum gardondani merosi farhangi milli va umumibashari;

– sabti nom va muayyan namudani tartibi istifodai merosi farhangi millii khoriji kishvar:

– tashkili hamkorii farhangii baynalmilali, barqaror namuda­ni robitahoi farhangi bo davlathoi khoriji va tashkilothoi baynalmilalii sohai farhang;

– muqarrar namudani tartibi tasis va barham dodani muassisahoi sohai farhang;

– tashkili talimu tarbiyai mutakhassison, takmili ikhtisosi onho, tashkili tadqiqoti ilmi dar sohai farhang;

– bo ittiloot va mavodi ilmi-metodi tamin kardani muassisaho;

– havasmand kardani faoliyati shahrvandon, az jumla ba vositai tatbiqi siyosati davlatii andozsitoni va narkhguzori bo maqsadi jalb namudani kudakon ba kori ejodi, inkishofi farhang, mashgul shudan ba khudomuzi, sanati havaskori, hunarmandi;

– tashkili sharoit baroi talimi ibtidoii badei, tarbiyai umumii zeboishinosi, pesh az hama ba tariqi gumanitari kardani sohai maorif, dastgiri va taraqqi dodani shabakai muassisaho va tashkilotho – maktabhoi sanat, studiyaho, kursho, nigoh doshtani khizmatrasonii asosii bepuli kitobkhonahoi hamai idorahovu tashkilotho, inchunin sanati havaskori (ejodiyoti badeii havaskori);

–   musoidat ba rivoji khayriya va talabot dar sohai farhang;

– tashkili sharoit va sarparasti baroi inkishofi farhang, san­at, adabiyot va namudhoi digari faoliyati farhangi milli;

– muayyankuni, baqaydgiri, omuzish, tarmim va hifzi yodgorihoi tarikhu farhang, hifz va istifodai yodgorihoi tarikhu farhang, ki molikiyati shakhsi va kollektivi hisob meyoband, kafolat dodan ba afzaliyati sohib shudan ba yodgorihoi tarikhu farhang;

ba roh mondani hisoboti rasmii omori dar sohai farhang, tamini etimodnoki va dastrasii on;

– tahiyai sanadhoi meyorii huquqii sohai farhang;

– hamohangsozii faoliyati tamomi muassisahoi farhang, novobasta az tobeiyati idoravi va shakli molikiyati onho;

– muayyan namudani qoidahoi bahisobgirii muassisaho, guruhho va dastahoi hunari dar Jumhurii Tojikiston;

– muqarrar   kardani qoidaho va tartibi safarhoi hunari az Jumhurii Tojikiston va ba Jumhurii Tojikiston;

– andeshidani tadbirho baroi hifz, rushd va istifodai merosi gayrimoddii farhangi. (QJT az 28.06.11s., №734)

 

Moddai 17. Salohiyati  vazorat,  tashkilot  va  idorahoi  digar  dar  sohai  farhang

Vazoratho, tashkilotho va idorahoi digari Jumhurii Tojikiston dar muvofiqa bo Vazorati farhangi Jumhurii Tojikiston uhdadorand:

– muassisahoi tobei farhangi tashkil namuda, onhoro bo mablag zaminai moddi-tekhniki, mutakhassison tamin kunand;

– samthoi afzaliyatnoki onhoro muayyan sozand;

– rioyai sanadhoi meyorii huquqii sokhai farhangro taminnamoyand; (QJT az 28.06.11s., №734)

– nizomnomakhoi umumii muassisahoi farhangro, ki ba ikhtiyori onho doda shudaand va yo ba onho itoat mekunand tasdiq va amali namoyand;

– barnomahoi sohavii inkishofi faoliyati farhangii muassisahoi tobeashonro tasdiq va dar amal tatbiq namoyand;

– novobasta az tobeiyati idoravi dar tashkili faoliyati farhangi ishtirok namuda, kori muassisahoi farhangro mutobiq gardonand;

– rohbarii metodii muassisahoi tobei khudro tamin namoyand;

– tartibi takmili ikhtisos va attestatsiyai kormandoni muassi­sakhoi farhangii tobei khudro ba roh monand;

– doir ba inkishofi faoliyai farhangii muassisahoi tobeashon tadbirhoi digari amali andeshand.

 

Moddai 171. Vakolathoi maqomoti mahallii hokimiyati davlati dar sohai farhang

Maqomoti mahallii hokimiyati davlaty dar sohai farhang vakolathoi zerin dorand:

– tahiya, tasdiq va tatbiqi barnomahoi rushdi farhang dar hududi marziyu mamurii dakhldor;

– tanzimi faoliyati muassisahoi farhangii hududi marziyu mamurii dakhldor;

– tashkili ozmunho, festivalho va namoishhoi viloyaty, shahri va nohiyavy;

– ehyo, hifz, nigahdoriva istifodai obekthoi merosi tarikhiyu farhangi;

– peshnihod namudani taklif ba maqomoti vakolatdor baroi ba Fehristi davlatii obekthoi merosi tarikhiyu farhangi vorid namudani nomi yodgorihoi doroi ahamiyati tarikhiyu farkhangi;

–  musoidat namudan ba rushdi zabon, adabiyot, sanati kasbi, tanzimi anana va rasmu oinkho;

–  amalinamudani digar vakolathoe, ki qonunguzorii Jumhurii Tojikiston muayyan kardaast.(QJT az 28.06.11s., №734)

 

Moddai 18. Nizomi  muassisaho,  idoraho  va tashkilothoi sohai farhang

Ba muassisaho, korkhonaho va tashkilothoi farhangi Jumhurii Tojikiston inho dokhil meshavand: radio va televizion, teatrho, filarmoniyaho, orkestrho, ansamblho, kollektivhoi digari ejodi, osorkhonaho, kitobkhonaho, boygoniho, kinoteatrho, namoishgohhoi badei, klubho, markazhoi dizayneri, tadqiqoti va tarmimi, mamnugohho va mintaqahoi farhangii tarikhi.

Muassisaho, korkhonahoi farhang tanho dar surati mavjud budani zaminai moddiyu tekhnikii bo meyorhoi khizmatrasonii farhangii aholi mutobiq, tasis doda meshavand.

 

Moddai 19. Tarbiya, bozomuzi, takmili ikhtisos va attestatsiyai kormandoni sohai farhang

Kormandoni sohai farhangu sanat sarfi nazar az mansubiyati idoravi uhdadorand, ki ba tarbiyai badei, zeboipisandi, omuzishu bozmuzi mashgul gardand, ikhtisosashonro takmil dihand, attestatsiya shavand.

Muassisahoi farhang, ittihodiyahoi jamiyati baroi kone gardondani talaboti khud dar tahiyai barnomahoi talimu tarbiyai mutakhassisoni balandikhtisos ishtirok menamoyand.

Ba muassisahoi talimii farhangu sanat huquq doda meshavad, ki be muhlathoi muqarrarshuda ba safi donishjuyon dovtalabonero qabul kunand, ki dar in yo on sohai nodiri farhangu sanat istedodu qobiliyati favqulodda dorand yo khud golibi ozmunhoi jumhuri meboshand.

Muassisahoi davlatii farhang baroi bozomuzi, takmili ikhtisosi kormandoni khud sharoit faroham meorand.

Muassisahoi talimi va kurshoi takmili ikhtisosi kormandoni farhangu sanat vazifadorand, ki darkhosthoi muassisahoi davlatii farhangro oid ba takmili ikhtisosi kormandon ijro kunand. Takmili ikhtisosi kormandoni muassisahoi gayridavlatii farhang dar asosi shartnomaho tashkil meshavad.

Dar Jumhurii Tojikiston ba tashkili muassisahoi talimii khususi va kooperativii farhangu sanat ijozat doda meshavad.

Az attestatsiyai navbati guzashtani hamlai kormandoni farhang, rohbaroni maqomoti davlatii soha, korkhonaho, muassisaho va tash­kilothoi farhang hatmi meboshad.

Maqomoti idorii davlati, korkhonaho, muassisaho va tashkilothoi farhang, ittifoqhoi ejodi va digar ittihodiyahoi jamiyati baroi dar khorija tayyor kardan, bozomuzi va anjomi takmili ikhtisosi kor­mandoni farhang musoidat mekunand; hamchunin ba tojikoni berun az hududi Tojikiston imkon medihand, ki bepul yo pulaki dar muas­sisahoi talimii jumhuri az rui ikhtisoshoi sohai farhang malumoti makhsus girand.

 

Moddai 20. Tartibi tasis, aznavtashkildihi va barhamdihii muassisahoi farhangy

Tartibi tasis, aznavtashkildihi va barhamdihii muassisahoi farhangi tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston muayyan karda meshavad.(QJT az 28.06.11s., №734)

 

Moddai 21. Huquqi molikiyat dar sohai farhang

Huquqi molikiyat dar sohai farhang tibki konunguzorii Jumhurii Tojikiston muayyan karda meshavad.(QJT az 28.06.11s., №734)

 

Moddai 22. Mablagguzorii sohai farhang va faoliyati farhangi

Asosi kafolathoi davlatii hifz va rushdi sohai farhang dar Jumhurii Tojikiston mablagguzorii davlati meboshad.

Mablagguzorii harsolai rushdi sohai farhang ba qadri zarurat va tibqi imkoniyathoi mavjuda asosan az bujeti jumhuri va bujethoi mahalli surat megirad.

Mablagguzorii sohai farhang hangomi tahiyai bujet dar tamomisathho dar satri alohida nishon doda meshavad. Mablaghoi ehsonkoronai shakhsoni voqeiza huquky, daromadho az lotereyaho, muzoyadaho, namoishho, furushi kogazhoi qimatnok va digar manbahoi mablagguzori, ki ba konunguzorii Jumhurii Tojikiston mukholif nestand, metavonand baroi rushdi sohai farhang istifoda burda shavand. (QJT az 28.06.11s., №734)

Voridoti mablagho az sarchashmahoi gayribujeti ba ikhtisori mablagguzorii bujetii rushdi sohai farhang asos shuda nametavonad.

Mablagho baroi rushdi sohai farhang tanho ba maqsadhoe sarf karda meshavand, ki dar nizomnomahoi muassisahoi farhang peshbini shudaand. Nizomnomaro maqomoti vakolatdori davlatii Jumhurii Tojikiston tasdiq menamoyad. (QJT az 28.06.11s., №734)

Ittihodiyahoi jamiyati, korkhonaho, muassisaho, tashkilot va shahrvandon mustaqilona va yo khud bo usuli shartnomavi metavonand baroi mablagguzorii faoliyati farhangi khazinaho tasis dihand. Tashkil va faoliyati chunin khazinaho dar asosi oinnomai muvofiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston tasdiqshudai onho surat megirad. Maqomoti davlati va khudidorakunii mahalli metavonand dar tasisi in zakhiraho hammuassis boshand.

 

Moddai 23. Zakhirahoi moliyavii muassisahoi farhang

Muassisahoi farhang kharojoti khudro az hisobi mablaghoi muassis (muassison), daromadhoi faoliyati khud, daromadho va voridoti digare, ki qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ijozat medihad, mepushonand.

Faoliyati muassisahoi davlatii farhang az tarafi muassison dar asosi shartnomaho va na kamtar az meyorhoi moliyavii muqarrarshudai davlati oid ba har yak navu namudi muassisahoi farhang mablagguzori meshavad. Mablaghoe, ki az sarchashmahoi digar vorid meshavand, boisi kam shudani meyor va hajmi mutlaqi mablagguzori namegardand.

Faoliyati muassisahoi gayridavlatii farhang dar asosi shartnomahoi bayni muassis (muassison) va muassisahoi farhang mablagguzori meshavand.

Huquqi muassisahoi farhang ba giriftani khayriya (hadya, yorii puli) az shakhsoni voqei va huquqii vataniyu khoriji, inchunin az tashkilothoi baynalmilali mahdud karda nameshavad.

Mablagho muvofiqi oinnomai muassisahoi farhang istifoda meshavand. Mablaghoi dar davomi davrai hisoboti istifodanashuda az muassisahoi farhang pas girifta va yo ba hisobi soli oyanda guzaronida nameshavand.

 

Moddai 24. Faoliyati sohibkorii muassisahoi davlatii farhang

Muassisahoi davlatii farhang dar doirai oinnomai khud ba faoliyati sohibkori haq dorand.

Ba faoliyati sohibkorii muassisahoi davlatii farhang inho dokhil meshavand:

–  savdoi molho va tajhizot;

–  khizmati miyonaravi;

– hissaguzori dar faoliyati korkhonaho, muassisaho va tashki­lothoi tijorati (az jumla farhang);

– kharidani sahmiyaho, vombargho, kogazhoi arzishnoki digar va ba tavassuti onho ba dast ovardani foida –  dividendho, foizho.

Ba faoliyati sohibkori mashgul shudani muassisahoi farhangitibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston amalikarda meshavad. (QJT az 28.06.11s., №734)

 

Moddai 25. Siyosati investitsioni dar sohai farhang

Dar Jumhurii Tojikiston baroi gani gardondan va inkishof dodani zaminai moddi-tekhnikii farhang ba mablagguzorii davlatii farhang afzaliyat doda meshavad.

Taqsimoti mablaghoi asosi ba obekthoi tainoti farhangi az tarafi maqomoti marbutai idorai davlati dar asosi muhokimai kushod va oshkori shaklhoi alternativi muayyan karda meshavad.

Baroi sokhtmoni muassisahoi navi farhang dar navbati avval qitahoi zamin judo karda meshavad.

(Qismi seyumi moddai 25 khorij karda shud Qonuni JT az 28.06.11s., №734)

 

Moddai 26. Inkishofi farhang dar dehot

Dar dehoti Jumhurii Tojikiston az jonibi davlat ba namudhoi mukhtalifi faoliyati farhangi, tashkili muassisahoi farhang va korhoi mansub ba behbudii muhiti estetiki va takmili faoliyati farhangi tavajjuhi afzaliyatnok doda meshavad.

 

Moddai 27. Tamini moddiyu tekhnikii muassisahoi farhang

Ba taminoti afzaliyatnoki moddiyu tekhniki dar navbati avval muassisahoi farhang, makhsusan muassisahoi khizmatrasonii kudakon va navrason huquq dorand.

Istifodai zaminai moddiyu tekhniki va molu mulki muassisahoi farhang berun az tainot man ast.

Maqomoti hokimiyati davlati ehtiyojotro ba mavodi baroi tatbiqi barnomahoi mintaqavii hifz va inkishofi farhang, sokhtmon va tarmimi obekthoi purqimati farhangi, dastgirii davlatii faoliyati muassisahoi farhangro mutobiqi sharthoi tamini ehtiyojoti davlati ba mahsulot tamin menamoyand.

Maqomoti hokimiyati davlati siyosati ilmi-tekhnikiro, ki jori namudani tekhnika va tekhnologiyai navro dar faoliyati muas­sisahoi farhang tamin menamoyad, tahiya va tatbiq mekunand, tavassuti dodani qarzho va digar vositaho ishtiroki tashkilothoi gayridavlatiro dar bunyodi tekhnika va tekhnologiyai nav baroi sohai farhang havasmand megardonand.

Taminot va inkishofi zaminai moddiyu tekhnikii muassisahoi davlatii farhang dar doirai mablaghoi bujeti va vositahoi pulii muassisahoi farhang ba amal barovarda meshavad.

Maqomoti hokimiyati davlati, maqomoti mahallii hokimiyati davlati dar mavridi zarurat vazifadorand, ki ba muassi­sahoi farhangi tobei khud dar halli masalahoi tamin va taraqqii zaminai moddiyu tekhnikii onho yori rasonand.

Maqomoti khudidorakunii mahalli va kormandoni ejodkor, kollektivhoi ejodi baroi tashkili studiyaho, ustokhonahoi badei, laboratoriyaho va joyhoi digari korii mavridi zarurati faoliyati ejodi binohoro baroi istifoda yo ba ijora medihand. Haqqi ijora boyad az hajmi pardokhti khizmati kommunali ziyod naboshad. Ba ikhtiyori kase guzoshtan va yo ba maqsadhoi digar istifoda namudani in binoho man ast.

 

Moddai 28. Faoliyati iqtisodii khoriji dar sohai farhang

Maqomoti rohbarii hamai sathho, muassisahoi sohai farhang mutobiqi Qonuni Jumhurii Tojikiston «Dar borai faoliyati iqtiso­dii khoriji» va digar qonunhoi Jumhurii Tojikiston metavonand bo faoliyati iqtisodii khoriji mashgul boshand, az nomi khud bo tashkilothoi farhangii khoriji sozishnomaho va digar sanadhoro ba imzo rasonand.

Muassisahoi farhang faoliyati iqtisodii khorijii khudro dar bobati furushi asarhoi sanat, mahsuli hunarhoi badeii khalq, ashyohoi atika va osori digari farhangi mutobiqi qonunhoi amalkunandai Jumhurii Tojikiston metavonand amali namoyand.

Mablaghoi asori, ki az furushi asarhoi sanati tasviri, amali-oroishi va namudhoi digari sanat, az faoliyati ijrokunandagi dar davlathoi khoriji ba dast omada, dar asosi shartnomahoi tarafayn dar bayni muallifon, ijrokunandagon va miyonaravon taqsim karda shuda, az on mablagho muvofiqi qonunhoi amalkunandai Jumhurii Tojikiston andoz sitonda meshavad.

Muassisahoi farhang metavonand az bonkhoi vataniyu khoriji qarz girand, muvofiqi qonunhoi Jumhurii Tojikiston bo asor kharidu furush namoyand.

Sarvathoi farhangii dar osorkhonaho, nigoristonhoi (galereyahoi) asarhoi sanati tasviri, kitobkhonaho, boygoniho va digar muassisahoi davlatii farhang mahfuzro ba badali qarz baroi istifodabari dodan va yo ba garav guzoshtan man ast.

 

Moddai 29. Munosibathoi mehnati va tarzhoi pardokhti muzdi mehnati kormandoni sohai farhang

Munosibathoi mehnatii kormandoni sohai farhang az rui qonunguzorii amalkunanda dar borai mehnat tanzim megardand.

Shakli asosii munosibathoi mehnati bo kormandoni ejodi, rohbaron va mutakhassisoni muassisahoi davlatii farhang shartnomai meh­nati meboshad.

Andoza va sharthoi pardokhti muzdi mehnati kormandoni echodi,mutakhassison va rohbaroni sohai farhang tibqi sanadhoi meerii huquqii Jumhurii Tojikiston muqarrar karda meshavand. (QJT az 28.06.11s., №734)

Andozai muzdi khizmati muallifi, tartib va muhlati pardokhti on dar shartnoma bo muallif muayyan karda meshavad.

Andozai haddi aqali muzdi khizmati muallifon hamzamon bo qurbi (indeksatsiyai) andozai nishondihanda baroi hisobho  doda mesha­vad.

 

Moddai 30. Hifzi ijtimoii kormandoni farhang

Shahrvandone, ki dar sohai farhang va sanat malumoti makhsus dorand, hangomi mavjudiyati sharoiti barobar huquqi afzaliyatnoki az rui ikhtisos ba kor qabul shudan dorand.

Ittifoqhoi ejodi, assotsiatsiyaho, ittifoqhoi kasaba va digar sozmonhoi jamiyati bo maqsadi hifzi ijtimoii korkunoni ejodi metavonand khadamoti shugl, khazinahoi makhsus baroi ziyod kardani andozai jubronpuli oid ba bekori va daroz kardani muhlati pardokh­ti on tasis dihand. Mablaghoro ba in khazinaho metavonand maqomoti davlati niz irsol namoyand.

Tamini nafaqai kormandoni muassisahoi farhang, inchunin tamini imtiyozho baroi kategoriyahoi alohidai kormandon mutobiqi qonunhoi Jumhurii Tojikiston ba amal barovarda meshavad.

Azoi ittifoqhoi ejodi va assotsiatsiyaho, inchunin kormandoni digari ejodi, ki uzvi ittifoqhoi ejodi nestand va manbai yagonai daromadashon muzdi khizmati muallifi ba shumor meravad, dar surati suporidani sugurtapuli ba fondi nafaqa muvofiqi sobiqai kor huquqi giriftani nafaqaro dorand.

Ba mutakhassisoni muassisahoi farhang, ki dar dehot, shahrakhoi korgarnishin va tipi shahri joy giriftaand, imtiyozhoe doda meshavand, ki ba korkunoni maorif peshbini shudaand.

Baroi khatmkardagoni maktabhoi oli va miyonai makhsusi farhang va sanat va digar mutakhassisone, ki ba muassisahoi farhangii dehot ba kor omadaand, tartib va sharthoi dodani jubronpulii yakvaqta ba­roi tashkili khojagii shakhsi, ki baroi khatmkardagoni maktabhoi oli va tekhnikumhoi kishovarzi muqarrar megardand, jori karda meshavand.

Ba kormandoni muassisahoi farhang istifodai bepuli manzil, ob, garmidihi, khizmati tibbi va tabobati roygon, ba molikiyati shakhsi roygon tabdil dodani manzili davlati, baroi sokhtmoni manzili shakhsi va kharidani asbobhoi garonbaho dodani qarzhoi imtiyoznoki darozmuddat kafolat doda meshavad.

Maqomoti hokimiyati davlaty, maqomoti mahallii hokimiyati davlati, maqomoti khudidorakunii shahrak va dehot, korkhoiaho, muassisaho va digar tashkilotho, ittihodiyahoi jamiyaty metavonand az khisobi zakhirahoi dokhilii khud baroi kormandoni sohai farhang imtiyozhoi ilovagiero, ki qonunguzorii Jumhurii Tojikiston man nakardaast, muayyan namoyand. (QJT az 28.06.11s., №734)

 

Moddai 31. Mubodilai farhangii Jumhurii Tojikiston bo mamlakathoi khoriji

Siyosat va afzaliyathoi robitahoi baynalmilalii farhangii Jumhurii Tojikistonro barnomahoi davlatii rushdi sohai farhang va sozishnomahoi Jumhurii Tojikiston bo digar davlatho muayyan mekunand.

Samthoi muhimi mubodilai farhangii baynalmilalii Jumhurii Tojikiston inhoyand:

–  bunyodi mushtaraki sarvathoi farhangi;

–  tarmimi yodgorihoi nodiri tarikhu farhang;

–  tayyor kardan, bozomuzi va takmili ikhtisosi kormandoni farhang;

–  ofaridan va tatbiqi tekhnologiyai nav, vositahoi tekhniki, tajhizot baroi faoliyati farhangi;

–  mubodilai usuli kor, mavodi talim, kitobhoi darsi, barnomaho va vositahoi talim.

 

Moddai 32. Hamkorii farhangi bo hamvatanoni khoriji kishvar

Jumhurii Tojikiston bo hamvatanoni berun az hududi jumhuri va vorisoni onho irtibot barqaror namuda, baroi bunyodi markazho, muassisahoi rushdi sohai farhang, khazinahoi makhsus yori rasonida, chorabinihoi mushtaraki farhangi guzaronida, ba taraqqiyoti farhang dar khorija musoidat mekunad. Davlat baroi bozgashtani khodimoni ba khorija raftai farhang sharoit faroham meovarad. (QJT az 28.06.11s., №734)

Jumhurii Tojikiston bahri inkishofi faoliyati farhangii tojikoni burunmarzi sozishnomahoi baynidavlati ba imzo merasonad.

 

Moddai 33. Sarvathoi burunmarzii farhangi va tarikhi khalqi tojik

Jumhurii Tojikiston dar bobati bargardondani sarvathoi farhangie, ki gayriqonuni ba khoriji kishvar burda shudaand, siyosati maqsadnok meguzaronad.

Sarvathoi farhangii gayriqonuni ba khorija burdaro, ki muqaddasoti farhangii khalqi Jumhurii Tojikiston etirof gashtaand, novobasta az joi hozirai nigahdori, vaqt va sharoiti barovardan zarurati ba Jumhurii Tojikiston bozgardoni dorand.

Davlat dar bobati hifzi sarvathoi farhangii Jumhurii Tojikiston, nigahdorii oromgohhoi hamvatanon, ki dar kishvarhoi khoriji mavjudand, tadbirhoi zaruri meandeshad.

 

Moddai 34. Markazhoi farhangi dar khorija

Jumhurii Tojikiston dar khorija markazhoi farhangi tasis medihad va bo hamkorii digar davlatho faoliyati onhoro ba roh memonad, ba shakhsoni voqei va huquqy baroi ba maqsadhoi farhangi istifoda burdani molikiyatashon sharoitho muhayyo mesozad.

 

Moddai 35. Ishtirok dar tashkilothoi baynalmilalii farhang

Tasisi shakhsoni huquqii khorijidar sohai farhang va filialunamoyandagihoi onho dar qalamravi Jumhurii Tojikiston tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston amaly karda meshavad. (QJT az 28.06.11s., №734)

Shakhsoni huquqi va voqei huquqi ba tashkilothoi baynalmilalii farhang dokhil shudan dorand.

Tashkilothoi farhangii Jumhurii Tojikiston metavonand dar safhoi khud azoi khorijiro muttahid namoyand va huquq dorand mablaghoi kishvarhoi khoriji, tashkilothoi baynalmilali va shakhsoni alohidaro istifoda barand.

 

Moddai 36. Javobgari baroi vayron kardani Qonuni mazkur

Shakhsoni voqei va huquqi baroi vayron kardani Qonuni mazkur mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba javobgari kashida meshavand. (QJT az 5.08.09, № 544)

 

 

       Prezidenti

Jumhurii Tojikiston                                                                     E. RAHMONOV

sh. Dushanbe  13 dekabri soli 1997

№ 519

 

 

QARORI MAJLISI OLII

JUMHURII TOJIKISTON

 

Oidi mavridi amal qaror dodani Qonuni Jumhurii Tojikiston «Dar borai farhang»

 

(Akhbori  Majlisi  Olii Jumhurii Tojikiston  soli  1997, № 23-24, mod. 353)

 

Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston qaror mekunad:

  1. Qonuni Jumhurii Tojikiston «Dar borai farhang» pas az intishori rasmi mavridi amal qaror doda shavad.
  2. Hukumati Jumhurii Tojikiston:

Ba Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston dar khususi ba Qonuni mazkur mutobiq gardonidani sanadhoi qonunguzori taklifho peshnihod namoyad;

qarorhoi khudro bo Qonuni mazkur mutobiq gardonad.

 

 

Raisi Majlisi Olii

Jumhurii Tojikiston                                                                           S. RAJABOV

sh. Dushanbe  13 dekabri soli 1997

№ 520

 

Инчунин кобед

mechet-dushanbe-2

Masjidi nav-kaloni shahri Dushanbe

Masjidi kalontarini shahri Dushanbe yake az machitoni kalontarini dunyo va az hama buzurgtarin dar Osiyoi …