Home / Ilm / Elomiyai istiqloliyati davlatii Tojikiston va ogozi bunyodi JT

Elomiyai istiqloliyati davlatii Tojikiston va ogozi bunyodi JT

Elomiyai istiqloliyati davlatii Tojikiston va ogozi bunyodi Jumhurii Tojikiston Jumhurii Tojikiston dar kharitai siyosii jahoni imruza hamchun davlati sohibikhtiyoru sohibistiqlol va doroi hamai alomatu ruknhoi davlatdori – umumiyati zabonu hudud va farhang, khalqi doroi tamadduni olamshumul, ramzhoi davlati – Surudi milli, Parchami davlati va Nishoni davlati, poytakht, asori milli – somoni va yake az markazhoi tamadduni jahoni dar Mashriqzamin arzi hasti dorad, ki in boisi iftikhori vatandorii har yaki movu shumo meboshad.

Hududi Jumhurii Tojikiston az garb ba sharq ba masofai 700 km va az shimol ba janub ba masofai 350 km tul kashidaast. Dar shimol Tojikiston bo Jumhurii Uzbekiston va qisman bo Jumhurii Qirgiziston, dar janubu sharq dar tuli 430 km bo Jumhurii Mardumii CHin va 1030 km bo Jumhurii Islomii Afgoniston hamsarhad ast. Masohati Jumhurii Tojikiston 143,1 hazor kilometri kvadrati buda, 93 foizi onro kuhsor va tanho 7 foizashro vodiho tashkil medihand.

Aholii Tojikiston qarib 7 mln. nafar va poytakhti on shahri Dushanbe meboshad. Zaboni davlatii Jumhurii Tojikiston zaboni tojikist va besh az 70 foizi aholii kishvarro tojikon tashkil medihand.

SHakli idorakunii Tojikiston jumhurii prezidenti buda, sarvarii davlatro Emomali SHarifovich Rahmonov ba uhda dorad, ki az tarafi shahrvandoni doroi huquqi intikhoboti soli 1999 intikhob gardidaast.

Dar sathi baynalmilali Tojikiston hamchun subekti komilhuquq nufuzu etibori khosa doshta, az jonibi besh az 130 davlati jahon ba rasmiyat shinokhta shudaast.

Jumhurii Tojikiston az soli 1992 uzvi Sozmoni Milali Muttahid buda, dar 15 davlati khoriji saforatkhonaho dorad va dar hududi kishvar namoyandagihoi 30 tashkiloti baynalkhalqi, 9 namoyandagihoi muassisavu tashkilothoi SMM faoliyat dorand.

Az in malumoti mukhtasar malum ast, ki Tojikiston imruz yak davlati komilan mustaqil ast va rohu ravishi taraqqiyot, samthoi rushdi siyosati dokhili va khorijii khudro mustaqilona muayyan mekunad.

Avvalin sanadi huquqie, ki istiqloliyati Jumhurii Tojikistonro elon kard, Elomiyai istiqloliyati Jumhurii Tojikiston bud, ki 24-umi avgusti soli 1990 dar Ijlosiyai duyumi SHuroi Olii JSHS Tojikiston (davati 12-um) qabul shudaast. Dar moddai 1-umi Elomiya tarifi mafhumi istiqloliyati davlati – «yagonagi va hukmravoii hokimiyati davlati dar tamomi hududi Jumhurii Tojikiston va sohibikhtiyorii on dar munosibathoi khoriji» sabt gardid . In tarifi istiqloliyat qadami jiddie ba sui mustaqiliyati komil bud.

Bo vujudi on, ki dar Elomiya Jumhurii Tojikiston dar hayati IJSHS va dar doirai salohiyati on tasavvur meshud, bo vujudi in andeshahoe bayon gardidand, ki mohiyatan ifodakunandai davlati ozodu mustaqil budand. CHunonchi, huquqi jumhuri ba sarvathoi milli, zamin va boigarihoi zerizamini, nizomi bonki, mustaqilona muayyan kardani siyosati moliya, qarz, narkh va gayra. Inchunin hama hizbhoi siyosi, tashkilothoi jamiyati va harakathoi ommavi barobarhuquq elon shudand. Bori nakhust andeshai tajziyai hokimiyat ba shokhahoi qonunguzori, ijroiya va sudi bayon gardid.

Hodisahoi mohi avgusti soli 1991 dar poytakhti hamonvaqtai IJSHS – shahri Moskva, rukh dodani tabadduloti davlati bo nomi «GKCHP» (Komiteti davlatii vazi favqulodda) va shikasti on hama jumhurihoi hamonvaqtai IJSHS-ro vodor namudand, ki masalai istiqloliyati khudro bo darnazardoshti shikasti voqeii IJSHS az nav barrasi namoyand.

Hamin tariq, Izhoroti SHuroi Olii Jumhurii Tojikiston «Dar borai istiqloliyati davlatii Jumhurii Tojikiston» dar Ijlosiyai gayrinavbatii SHuroi Olii JT az 9-umi sentyabri soli 1991 qabul gardida, tavassuti in sanad istiqloliyati davlatii Jumhurii Tojikiston etirof karda shud. Bad az in, SHuroi Olii Jumhurii Tojikiston «Dar borai elon shudani istiqloliyati davlatii Jumhurii Tojikiston» qarori makhsus qabul kard, yane izhoroti mazkur bo Qarori SHuroi Olii JT qonuni gardonida shud.

Hudi hamon ruz, yane 9-umi sentyabri soli 1991 Qonuni JT «Dar khususi darovardani tagyirotu ilovaho ba Konstitutsiyai (Qonuni Asosii) JumhuriiTojikiston» qabul gardida, istiqloliyati voqeii Tojikiston dar sathi meyori konstitutsioni rasmi gardonida shud.

Muhimtarin meyorhoi huquqii Elomiyai istiqloliyati davlatii JT hamchun sanadi nakhustini huquqii davlati tozabunyodi Tojikiston az inho iborat budand:

– hukmravoii Konstitutsiya va qonunhoi JT dar hududi jumhuri;

– molikiyati davlatii JT elon shudani hama korkhonavu muassisahoi davlati, vositahoi asosii istehsoli, muomiloti fondho va digar molu mulk.

Hamin tariq, dar tarikhi davlati Tojikiston sanai 9-umi sentyabri soli 1991 ruzi bunyodi Jumhurii Tojikiston etirof shudaast. Har sol dar in ruzi muborak ahli jomeai Tojikiston jashni istiqlolro bo shukuhu shahomati khosa qayd mekunad va in ruz tibqi qonun ruzi istirohat elon shudaast.

Manii istiqloliyatro sarvari davlat muhtaram E.SH. Rahmonov khele daqiq sharh dodaand: «Istiqloliyat shinosnomai hastii davlati komilhuquq va sohibikhtiyori tojikon dar jomeai jahonist, ki nizomi davlatdori, siyosati dokhiliyu khoriji, siyosati iqtisodi, ijtimoi va farhangii kheshro mustaqilona pesh mebarad».

Инчунин кобед

afandi

LATIFAHO

TUYONA OYAD… SHakhse ba dustash uzr ovard:j – Bubakhsh, man ba tuyat rafta nametavonam. Vay …