DEMOGRAFIYA

DEMOGRAFIYA (az yun. démos – khalq va …grafiya), ilmest, ki bahisobgirii aholi va qonunhoi taraqqiyoti onro meomuzad. Istilohi «D.»-ro bori avval olimi fransavi A. Giyar s. 1855 dar asari tadqiqotiash «Unsurhoi statistikai aholi yo demografiyai muqoisavi» istifoda kardaast. D. qonuniyati hodisot va protsesshoero, ki dar struktura va afzoishi aholi ba amal meoyad, az rui omilhoi ijtimoi, iqtisodi, inchunin biologi va geografi mushohida menamoyad. D. bo ilmhoi mukhtalifi jamiyati, az jumla bo sotsiologiya aloqamand ast. D. problemai tavlidu fanoi aholiro niz meomuzad, ki on natijai qonuniyathoi tabii ast. Dar dokhili mamlakat shumorai aholii shahru nohiyaho ba vajhi migratsiyai aholi ziyod yo kam meshavand. Peshguihoi demografi vazifai muhimtarini D. buda, shumora, tarkib, harakat va taraqqiyoti 20 – 30-solai peshaki muayyan mekunad. D. qonuniyathoi afzoish va taraqqiyoti aholii har yak sokhti ijtimoiyu iqtisodiro alohida meomuzad. Zero qonuni afzoishi aholi, ba jarayoni demografi niz bevosita tasir merasonad.
Malumot dar borai aholi baroi muqarrar kardani talabot nisbati kumaki gunoguni tibbi niz kor farmuda meshavand. Vazifai asosii D.-i tibbi omuzishi tavallud, favt (az jumla favti atfol), afzoishi tabiii aholi, davomoti miyonai umr meboshad. Afzoishi tabiii aholi, ki az rui tafovuti bayni tavallud va favt muqarrar karda meshavad, nishondodest bahri oshkor namudani miqdori aholi. Afzoishi tabii manfi va musbat meshavad. Malumoti D. bahri arzyobii vazi salomatii aholi va kori bosamari muassisahoi tandurusti ahamiyati kalon dorand. Hususan nishondodho oid ba favti umumi va favti kudakoni to 1-sola muhim meboshand.