Home / Jamiyat / ARBITRAJI BAYNALMILALII TIJORATI

ARBITRAJI BAYNALMILALII TIJORATI

QONUNI JUMHURII TOJIKISTON

DAR BORAI ARBITRAJI BAYNALMILALII TIJORATI

(Akhbori Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston, s. 2015, №3, mod. 205)

Qonuni mazkur munosibathoro vobasta ba tashkil va faoliyati arbitraji baynalmilalii tijorati, inchunin tartib, sharthoi etirof va ijroi halnomahoi arbitraji baynalmilalii tijoratiro dar hududi Jumhurii Tojikiston ba tanzim medarorad.

BOBI 1.

MUQARRAROTI UMUMI

Moddai 1. Doirai amali Qonuni mazkur

  1. Qonuni mazkur nisbati arbitraji baynalmilalii tijoratii doimoamalkunanda, ki tibqi muqarraroti bobi 2 Qonuni mazkur tasis doda meshavad va arbitraji baynalmilalii tijoratii yakboramalkunanda, ki baroi barrasii bahsi mushakhkhas dar hududi Jumhurii Tojikiston tasis meyobad, tatbiq megardad.
  2. Ba arbitraji baynalmilalii tijorati bo sozishi tarafho mumkin ast bahshoi az munosibathoi shartnomavi va digar munosibathoi huquqii grajdani, ki hangomi amalisozii savdoi khoriji va digar robitahoi baynalmilalii iqtisodi bayni subektoni onho ba miyon meoyand, suporida shavand, agar yake az tashkilothoi tijoratii tarafho berun az qalamravi Jumhurii Tojikiston voqe boshad.
  3. Arbitraji baynalmilalii tijorati inchunin metavonad digar bahshoero barrasi namoyad, ki khususiyati iqtisodi doshta, bo sozishi tarafho suporidani halli bahs ba arbitraji baynalmilalii tijorati peshbini gardida, ba qonunguzorii Jumhurii Tojikiston mukholifat nadoshta boshad.
  4. Amali Qonuni mazkur ba sudhoi hakami pahn namegardad.

Moddai 2. Mafhumhoi asosi

Dar Qonuni mazkur mafhumhoi asosii zerin istifoda meshavand:

arbitraj – arbitraji baynalmilalii tijoratii doimoamalkunanda (minbad – arbitraji doimoamalkunanda), arbitraji baynalmilalii tijoratii yakboramalkunanda, ki baroi barrasii bahsi mushakhkhas tasis yoftaast (minbad – arbitraji yakboramalkunanda);

arbitr –shakhsi voqeie, ki az jonibi tarafho intikhob gardidaast yo bo tartibi muqarrarnamudai Qonuni mazkur baroi halli bahsho dar arbitraj tain gardidaast;

barrasii arbitraji –jarayoni barrasii bahs dar arbitraj bo barovardani halnomai arbitraji;

Dasturi arbitraj –sanade, ki tartibi tashkili faoliyati arbitraji doimoamalkunandaro muayyan namuda, az jonibi muassisi on tahiya va tasdiq karda shudaast;

sozishnomai arbitraji –sozishnomai khattii tarafhoi shartnoma oid ba voguzorii bahsi bavujudomada yo bavujudoyanda, ki dar shakli shartnoma, tavzehoti arbitraji dar shartnoma, yo tavassuti mubodilai maktubho, barqiyaho, faksho, hujjathoi elektroni yo digar hujjathoi ifodakunandai irodai subektho va mazmuni on basta meshavad;

sudi bosalohiyat – sudi nizomi sudii Jumhurii Tojikiston, ki tibqi tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii murofiavii iqtisodii Jumhurii Tojikiston salohiyati barrasii parvandahoro oid ba bahsi tarafhoi shartnomai dakhldor dorad;

tartibi ommavi dar Jumhurii Tojikiston –asoshoi sokhtori davlati va jamiyati, ki dar qonunguzorii Jumhurii Tojikiston peshbini shudaand;

tavzehoti arbitraji – qismi tarkibii shartnoma, sozishnomai arbitrajii tarafho dar khususi halli bahshoe, ki az shartnoma bo nishon dodani ezohot barmeoyand;

halnomai arbitraji –sanade, ki az jonibi arbitraj dar natijai mohiyatan hal namudani parvanda qabul karda shudaast.

 

Moddai 3. Qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar borai arbitraji baynalmilalii  tijorati

Qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar borai arbitraji baynalmilalii tijorati ba Konstitutsiyai (Sarqonuni) Jumhurii Tojikiston asos yofta, az Qonuni mazkur, digar sanadhoi meyorii huquqii Jumhurii Tojikiston, inchunin sanadhoi huquqii baynalmilalie, ki Tojikiston onhoro etirof kardaast, iborat meboshad.

Moddai 4. Prinsiphoi faoliyati arbitraj

Faoliyati arbitraj ba prinsiphoi zerin asos meyobad:

– barobarhuquqii tarafho;

– intikhobi ozodi hayati arbitraj, huquqi tatbiqshavanda, rasmiyot va zaboni murofiai arbitraji az jonibi tarafho;

– tobeiyati shartnomavii parvandahoi barrasishavanda;

– afzaliyati prinsiphoi umumietirofgardidai huquqi baynalmilali;

– mustaqiliyati arbitraj va arbitrho;

– makhfiyona budani muhokimai arbitraji;

– musoidat ba khotimayobii bahs bo rohi sozishi oshtii tarafho;

– qati budani halnomai arbitrajii az jonibi arbitraj qabulgardida.

 

BOBI 2.

TARTIBI TASISI ARBITRAJ VA MAQOMOTI ON

 

Moddai 5. Vazi huquqii arbitraj

 

  1. Arbitraj tashkiloti gayritijorati buda, faoliyatashro muzdnok amali menamoyad.
  2. Arbitraji doimoamalkunanda shakhsi huquqi meboshad.
  3. Hama guna dakholat ba faoliyati arbitraji doimoamalkunanda man ast.

 

Moddai 6. Tasisi arbitraji doimoamalkunanda

 

  1. Arbitraji doimoamalkunanda dar nazdi Palatai savdo va sanoati Jumhurii Tojikiston tasis doda shuda, maqsadi asosii faoliyati on musoidat namudan ba rushdi savdoi khoriji va digar robitahoi baynalmilalii iqtisodi bo shakhsoni huquqi va sohibkoroni infirodii khoriji meboshad.
  2. Arbitraji doimoamalkunanda doroi Oinnomai az jonibi muassisi on tasdiqkardashuda meboshad va hamchun shakhsi huquqi bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston az qaydi davlati meguzarad.

 

Moddai 7. Sokhtori arbitraji doimoamalkunanda

 

Sokhtori arbitraji doimoamalkunanda, vakolati maqomoti on tibqi Oinnoma va Dasturi arbitraj mutobiq ba muqarraroti Qonuni mazkur muayyan karda meshavad.

 

Moddai 8. Maqomoti arbitraji doimoamalkunanda

 

  1. Maqomoti arbitraji doimoamalkunanda az rais, muovinoni rais va Rayosat iborat meboshad.
  2. Rayosati arbitraji doimoamalkunanda az raisi arbitraji mazkur, muovinoni u va digar azoi Rayosat iborat meboshad, ki az hisobi arbitrho tain karda meshavand.
  3. Raisi arbitraji doimoamalkunanda az jonibi muassisi hamin arbitraj tain karda meshavad. Muovinoni rais va azoi Rayosat bo peshnihodi raisi arbitraji doimoamalkunanda az jonibi muassisi hamin arbitraj tain karda meshavand.
  4. Rais, muovinoni u va azoi Rayosati arbitraji doimoamalkunanda ba muhlati panj sol tain karda meshavand.

 

Moddai 9. Vakolati maqomoti arbitraji doimoamalkunanda

 

  1. Rayosati arbitraji doimoamalkunanda bo peshnihodi raisi hamin arbitraj ruykhati tavsiyavii arbitrhoro tasdiq namuda, digar vazifahoro mutobiqi Oinnomai arbitraji doimoamalkunanda anjom medihad.
  2. Raisi arbitraji doimoamalkunanda hama guna amalhoro oid ba idorakunii arbitraj, ba istisnoi amalhoe, ki tibqi Qonuni mazkur yo Oinnomai arbitraji doimoamalkunanda ba vakolati istisnoii Rayosati arbitraji mazkur mansub donista shudaand, anjom medihad.
  3. Muovinoni raisi arbitraji doimoamalkunanda vazifahoero anjom medihand, ki az jonibi raisi hamin arbitraj baroi amalisozii onho vakolatdor shudaand.

 

Moddai 10. Arbitraji yakboramalkunanda

 

Arbitraji yakboramalkunanda bo tartibi dar Qonuni mazkur peshbinishuda tasis doda meshavad.

 

BOBI 3.

SOZISHNOMAI ARBITRAJI

 

Moddai 11. Mazmun va shakli sozishnomai arbitraji

 

Sozishnomai arbitraji dar shakli khatti basta meshavad. Sozishnoma bastashuda hisob meshavad, agar sharthoi on dar hujjati bayni tarafho imzoshuda, yo tariqi mubodila bo maktubho, khabardor namudan tavassuti teletayp, telegraf yo bo istifodai digar vositahoi aloqai elektroni, ki baqaydgirii chunin sozishnomaro tamin menamoyad va yo tavassuti mubodilai arizai davogi va bozkhondi davo, ki dar on yake az tarafho mavjudiyati sozishnomaro tasdiq namuda, tarafi digar onro rad nakardaast, peshbini shuda boshad. Istinod dar shartnoma ba hujjate, ki tavzehoti arbitrajiro dorad, ba sharte sozishnomai arbitraji ba hisob meravad, ki shartnoma dar shakli khatti basta shuda boshad va istinodi mazkur tavzehoti nombarshudaro qismi tarkibii on gardonad.

 

Moddai 12. Tartibi barrasii bahsho

 

Agar tarafho dar sozishnomai arbitraji suporidani bahsro baroi barrasi ba arbitraj peshbini namuda boshand, dar surati dar sozishnoma  nabudani tartibi digari barrasii bahs, tibqi Dasturi arbitraj barrasii bahs muvofiqashuda etirof karda meshavad.

 

Moddai 13. CHoraho oid ba tamini davo

 

Murojiati tarafho bo darkhosti andeshidani choraho oid ba tamini davo to va yo dar davrai barrasii parvanda dar arbitraj ba sudi bosalohiyat, inchunin barovardani tainot az jonibi sudi bosalohiyat oid ba andeshidani chorahoi qabulgardida nametavonad sozishnomai arbitrajiro bekor kunad.

 

Moddai 14. Peshnihodi davo oid ba mohiyati bahs ba sudi bosalohiyat

 

  1. Sudi bosalohiyate, ki ba on vobasta ba masalai predmeti sozishnomai arbitraji davo peshnihod karda shudaast, agar har yake az tarafho dar in bora na dertar az peshnihodi arizai avvalai khud vobasta ba mohiyati bahs khohish karda boshand, davoro be barrasi memonad. Sudi bosalohiyat agar ba khulosae oyad, ki sozishnomai arbitraji beetibor ast yo etibori khudro gum namudaast va yo ijronashavanda ast, qone gardonidani chunin khohishro rad mekunad.
  2. Peshnihodi davo ba sudi bosalohiyat oid ba masalae, ki predmeti sozishnomai arbitraji meboshad, baroi barrasii in parvanda va qabuli halnomai arbitraji monea shuda nametavonad.

 

BOBI 4.

HAYATI ARBITRAJI TIJORATI VA VAKOLATI ON

 

Moddai 15. Arbitrho

 

  1. Ba haysi arbitr shakhsi voqeie intikhob (tain) karda meshavad, ki ba sinni bistu panj rasida, doroi tahsiloti oli meboshad va nisbati tarafho mustaqil buda, bevosita yo bavosita ba natijai barrasii parvanda manfiatdor nameboshad va baroi ijroi uhdadorihoi arbitr rozigi dodaast.
  2. Arbitre, ki bahsro tanho barrasi menamoyad, boyad tahsiloti olii huquqshinosi va sobiqai korii na kamtar az dusolai huquqshinosi doshta boshad. Dar holati barrasii dastjamonai bahs raisi arbitraj boyad tahsiloti olii huquqshinosi doshta boshad.
  3. Talabot nisbati nomzadho ba arbitr metavonand az jonibi tarafho bevosita muvofiqa karda shavand yo bo Dasturi arbitraj muayyan karda shavand.
  4. Arbitr shakhse shuda nametavonad, ki:

– tibqi tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston hamchun sudyai sudi bosalohiyat intikhob yo tain gardidaast;

– tibqi tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston az jonibi sud gayri qobili amal yo doroi qobiliyati amali mahdud etirof gardida boshad;

– dogi sudii bardoshtanashuda yo barhamnakhurda doshta boshad;

– uzvi Majlisi millii Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston va vakili Majlisi namoyandagoni Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston boshad;

– khizmatchii davlati boshad.

 

Moddai 16. Intikhobi arbitrho

 

  1. SHumorai hayati arbitraj baroi halli bahs bo sozishi tarafho muayyan gardida, hangomi nabudani chunin sozish se arbitrro dar bar megirad.
  2. Hej kasro binobar mansubiyat ba shahrvandi yo tabaiyatash az huquqi arbitr shudan mahrum kardan mumkin nest, agar tarafho dar in khusus ba sozishi digare naomada boshand.
  3. Tarafho metavonand bo sozishi hamdigar tartibi intikhobi arbitr yo arbitrhoro bo sharti rioyai muqarraroti qismhoi 4 va 5 hamin modda muayyan namoyand.
  4. Hangomi nabudani sozish oid ba tartibi intikhobi arbitr yo arbitraj:

– agar bo sozishi tarafho yo sanadhoi huquqii baynalmilali tartibi digare peshbini nashuda boshad, dar holati az se nafar iborat budani hayati arbitraj, davogar dar arizai khud yak arbitrro nishon medihad, javobgar oid ba arbitri duyum vobasta ba davo khabar medihad va du arbitri ba hamin tartib intikhobshuda arbitri seyumro (arbitr-raisro) intikhob menamoyand. Agar tarafho dar muhlati 30 ruzi az jonibi javobgar giriftani nuskhai arizai davogi arbitrhoro tain nakunand yo du arbitr dar muhlati 10 ruz arbitri seyumro intikhob nakunand, hayati arbitraji doimoamalkunanda az jonibi raisi hamin arbitraj tain karda meshavad;

– agar bo sozishi tarafho yo sanadhoi huquqii baynalmilali tartibi digare peshbini nashuda boshad, dar holati intikhobi hayati arbitraji doimoamalkunanda yo arbitraji yakboramalkunanda  tarafho oid ba arbitr dar muhlati 30 ruz az lahzae, ki javobgar arizai davogiro giriftaast yo meboist girad, ba sozish naoyand, arbitri arbitraji doimoamalkunanda yo arbitraji yakboramalkunanda az jonibi raisi hamin arbitraj intikhob karda meshavad.

  1. Agar bo sozishi tarafho yo shartnomai baynalmilali tartibi digare peshbini nashuda boshad, dar surati mavjudiyati tartibi muvofiqashudai intikhobi arbitr az jonibi tarafho (mutobiqi     qismi 1 hamin modda), agar yake az tarafho chunin tartibro rioya nakunad va yo tarafho yo du arbitr ba sozish naoyand, yo in ki shakhsi seyum yagon amalero dar doirai tartibi intikhobi arbitr rioya nakunad, az jonibi raisi hamin arbitraj nisbati hayati arbitraj baroi barrasii bahsi mushakhkhas chorahoi zaruri andeshida meshavad.
  2. Hangomi intikhob va tain namudani arbitr raisi arbitraji doimoamalkunanda talabotero ba inobat megirad, ki zimni rioyai onho taini arbitri balandikhtisos, mustaqil va begaraz tamin meshavad.
  3. Qarorhoe, ki mutobiqi qismhoi 2, 3 va 4 hamin modda qabul gardidaand, mavridi shikoyat qaror doda nameshavand.

 

Moddai 17. Asoshoi rad namudani arbitr, ekspert (korshinos), tarjumon

 

  1. Rad namudani arbitr tanho dar holathoe joy doshta metavonad, ki nisbati begarazi yo mustaqiliyati u shubhai asosnok mavjud boshad, az rui sharti sozishnomai tarafho sohibikhtisos naboshad. Taraf metavonad ba arbitre, ki tain (intikhob) namudaast va yo dar taini (intikhobi) on ishtirok kardaast, tanho vobasta ba holathoe, ki ba u badi taini (intikhobi)  arbitr malum gashtaast, raddiya izhor namoyad.
  2. SHakhse, ki az ehtimoli arbitr tain (intikhob) shudanash ogoh gashtaast, uhdador ast vobasta ba holathoe, ki metavonand boisi shubhai asosnok oid ba begarazi, mustaqiliyat yo salohiyatnokii u gardand, ittilo dihad. Agar arbitr az chunin holat to tain (intikhob) shudanash ogoh nakunad, vay uhdador ast harchi zudtar ba tarafho oid ba hamai holatho dar jarayoni barrasii parvanda ittilo rasonad.
  3. Arbitr metavonad khudradkuni izhor namoyad.
  4. Ekspert (korshinos) va tarjumon niz vobasta ba asoshoe, ki dar qismi 1 hamin modda muayyan gardidaand, metavonand mavridi radkuni qaror girand.

 

Moddai 18. Tartibi rad namudani arbitr, ekspert (korshinos), tarjumon

 

  1. Tarafho metavonand bo sozishi khud tartibi rad kardani arbitr, ekspert (korshinos) va tarjumonro muayyan namoyand.
  2. Hangomi mavjud nabudani sozish oid ba tartibi rad kardani arbitr tarafi manfiatdor huquq dorad hangomi mavjud budani asosho dar muhlati 15 ruz ba hayati arbitraj dar borai rad namudani arbitr arizai khatti peshnihod namoyad. In muhlat az ruzi khabardor shudani tarafi manfiatdor dar borai tain namudani arbitri dakhldor hisob karda meshavad. Agar arbitre, ki nisbati u raddiya izhor shudaast, dar borai khudradkuni khabar nadihad, inchunin agar digar taraf bo khudradkuni rozi naboshad, masala az jonibi du arbitri hayati arbitraj to ogozi tahqiqi parvanda hal karda meshavad. Agar onho to ogozi tahqiqi parvanda ba sozish naoyand yo agar raddiya nisbati du va ziyoda arbitr yo nisbati arbitri tanho izhor shuda boshad, masalaro dar borai rad kardani arbitri (arbitrhoi) arbitraji doimoamalkunanda yo arbitri (arbitrhoi) arbitraji yakboramalkunanda jihati barrasii bahsi mushakhkhas raisi arbitraji mazkur hal menamoyad.
  3. Masalai rad kardani ekspert (korshinos) yo tarjumon az jonibi hayati purrai arbitraj hal karda meshavad. Hangomi barrasii masala dar borai rad kardani arbitr (arbitrho), ekspert (korshinos) va tarjumon az jonibi arbitraj tahqiqi parvanda mavquf guzoshta meshavad.
  4. Az rui qarori raisi arbitraj dar borai rad kardani arbitr (arbitrho), ekspert (korshinos) va tarjumon shikoyat ovarda nameshavad.

 

Moddai 19. Qat gardidani vakolati arbitr

 

  1. Agar arbitr imkoniyati voqeii anjom dodani vazifahoi dakhldorro nadoshta boshad yo bo sababhoi digar istehsoloti parvandaro kashol dihad, boyad az qabuli vakolatho yo amali namudani vazifahoi dakhldor dast kashad. Vakolati arbitr inchunin bo sozishi tarafho qat megardad. Agar tarafho ba sozish naomada boshand, har yake az tarafhoi bahsi arbitraji doimoamalkunanda metavonad ba raisi arbitraji mazkur, tarafi bahsi arbitraji yakboramalkunanda boshad, metavonad bo darkhost oid ba qabuli qaror dar borai qati vakolathoi arbitr ba raisi arbitraj murojiat namoyad. Az boloi qarori mazkur shikoyat ovarda nameshavad.
  2. Digar holathoi qat gardidani vakolathoi arbitri arbitrajro Dasturi arbitraj muayyan menamoyad.
  3. Vakolati arbitrho va arbitri tanho dar holati raddiya yo khudradkuni niz qat megardad.

 

Moddai 20. Ivaz kardani arbitr

 

Agar vakolathoi arbitr bo asosho va tartibi peshbininamudai moddahoi 16-19 Qonuni mazkur qat gardand, arbitri digar mutobiqi tartibe, ki ba tain namudani arbitri ivazshavanda tatbiq shuda bud, tain karda meshavad.

 

Moddai 21. Huquqi arbitraj jihati barovardani qaror dar borai vakolati khud

 

  1. Arbitraj metavonad dar borai vakolati khud, az jumla az rui izhori norozigi nisbati mavjudiyat yo haqiqi budani sozishnomai arbitraji qaror qabul namoyad. Baroi in maqsadho tavzehoti arbitraji boyad hamchun sozishe, ki ba sharthoi digari shartnoma vobastagi nadorad, manidod karda shavad. Halnomai arbitraji dar borai beetibor donistani shartnoma boisi beetiborii tavzehoti arbitraji az rui qonun namegardad. Arizai taraf dar borai vakolat nadoshtani hayati arbitraj pesh az izhor namudani norozigi az rui davo peshnihod shuda metavonad. Az jonibi taraf tain namudani arbitr yo ishtiroki u dar tain namudani arbitr tarafro az huquqi peshnihodi chunin ariza mahrum namesozad.
  2. Ariza dar khususi ba suiistifodai vakolatho roh dodani hayati arbitraj boyad favran pas az on doda shavad, ki masalai ba aqidai taraf, az doirai vakolati arbitraj baroyanda dar rafti barrasii parvanda ba miyon guzoshta meshavad. Hayati arbitraj metavonad dar hamai in holatho arizai dertar peshnihodshudaro qabul namoyad, agar vay sababi der mondanro uzrnok etirof namoyad.
  3. Az rui arizahoi dar qismhoi 1 va 2 hamin modda peshbinigardida hayati arbitraj to barovardani halnoma az rui mohiyati bahs tainot qabul menamoyad.
  4. Agar hayati arbitraj khudro salohiyatnok shumorad, har kadome az tarafho dar muhlati 15 ruzi badi giriftani ogohinoma metavonad az Rayosati hamin arbitraj qabul namudani qarori qatiro oid ba vakolat khohish namoyad.
  5. To halli masalai vobasta ba vakolati arbitraj barrasii parvanda bozdoshta meshavad.

 

Moddai 22. Vakolathoi arbitraj oid ba tadbirhoi taminoti

 

  1. Agar bo sozishi tarafho tartibi digar peshbini nashuda boshad, hayati arbitraj metavonad bo khohishi har kadome az tarafho dar borai qabul namudani tadbiri taminoti az jonibi yagon taraf oid ba predmeti bahse, ki onro zarur meshumorad, tainot barorad. Hayati arbitraj metavonad az har kadomi tarafho peshnihod namudani taminoti zaruriro vobasta ba in tadbirho talab namoyad.
  2. Hayati arbitraj yo taraf bo rozigii on metavonad ba sudi bosalohiyat yo sudi dakhldori davlati khoriji bo darkhosti tamini davo yo dalelho murojiat namoyad.
  3. Sudi bosalohiyat dar doirai salohiyati khud va mutobiqi tartibi muqarrarkardai qonunguzorii murofiavii Jumhurii Tojikiston chunin darkhostro barrasi menamoyad.

 

BOBI 5.

HAROJOTI BARRASII BAHSHO DAR ARBITRAJ

 

Moddai 23. Tarkibi kharojoti barrasii arbitraji

 

  1. Tarkibi kharojoti barrasii arbitraji az inho iborat meboshad:

– haqqi (gonorari) khizmati arbitr (arbitrho);

– kharojoti arbitrho binobar ishtirokashon dar barrasii arbitraji, az jumla kharojoti rohkiro to mahalli barrasii bahs, istiqomat va gizo;

– mablage, ki ba eksperton (korshinoson), mutakhassison va tarjumonho pardokht meshavad;

– kharojoti arbitr vobasta ba aznazarguzaroni va tahqiqi dalelhoi khatti va shayi dar mahalli voqe gardidani onho;

– kharojoti shohidon;

– kharojoti pardokhti haqqi khizmati namoyandai tarafe, ki halnomai arbitraji ba manfiati u qabul shudaast;

– kharojot baroi taminoti tashkili va moddii barrasii arbitraji.

  1. Dar arbitraji andozai haqqi khizmati arbitr mutobiqi jadvali qiyosii haqqi khizmati arbitr, ki Dasturi arbitraj peshbini kardaast, muayyan karda meshavad.
  2. Hangomi dar Dasturi arbitraj mavjud nabudani nishondod oid ba andozai haqqi khizmati arbitr, arbitraj metavonad andozai haqqi khizmati arbitrro dar har kadom holati mushakhkhasi barrasii bahs bo nazardoshti arzishi davo, murakkabii bahs, vaqti baroi barrasii arbitraji sarfkardai arbitr va digar holathoi dakhldori parvanda muayyan namoyad.

 

Moddai 24. Taqsimi kharojoti halli bahs dar arbitraj

 

  1. Agar tartibi digare bo sozishi tarafho peshbini nashuda boshad, kharojoti halli bahs dar arbitraj  mutanosiban ba talaboti qonekardashuda yo radkardashuda, az jonibi arbitraj taqsim karda meshavad.
  2. Agar talabot oid ba ruyonidani kharojoti sarfshuda dar jarayoni barrasii arbitraji izhor va az jonibi arbitraj qone gardonda shuda boshad, kharojot baroi pardokhti haqqi khizmatrasonii namoyandai tarafe, ki halnomai arbitraji ba manfiati  vay qabul gardidaast, inchunin digar kharojoti bo barrasii arbitraji aloqamand bo halnomai arbitraji ba zimmai tarafi digar voguzoshta meshavad.
  3. Taqsimi kharojoti barrasii bahs dar qaror yo halnomai arbitraj darj megardad.

 

BOBI 6.

BARRASII PARVANDA DAR ARBITRAJ

 

Moddai 25. Barobarhuquqii tarafho

 

Hayati arbitraj prinsipi barobarhuquqii tarafhoro ba rohbari girifta, hangomi barrasii bahs boyad ba har yak taraf hamai imkoniyathoro baroi izhori mavqe va hifzi huquqhoyashon peshnihod namoyad.

 

Moddai 26. Muayyan namudani qoidahoi barrasii arbitraji

 

  1. Hangomi rioyai muqarraroti Qonuni mazkur tarafho metavonand bo salohdidi khud oid ba tartibi barrasii parvanda az jonibi hayati arbitraj ba sozish oyand.
  2. Dar surati nabudani chunin sozish hayati arbitraj barrasii parvandaro bo tartibe anjom medihad, ki onro baroi barovardani qarori qonuni va asosnok zarur meshumorad. Dar barobari in hayati arbitraji yakboramalkunanda uhdador ast, ki  muqarraroti Qonuni mazkurro rioya namuda, fikru mulohizahoi tarafhoro ba inobat girad, hayati arbitraji doimoamalkunanda boshad, muqarraroti Dasturi arbitrajro rioya namoyad.

 

Moddai 27. Mahalli barguzorii barrasii arbitraji

 

  1. Tarafho metavonand bo salohdidi khud oid ba mahalli barguzorii muhokimai arbitraji ba sozish oyand. Hangomi nabudani chunin sozish mahalli barguzorii barrasii arbitraji az jonibi hayati arbitraj bo nazardoshti holathoi parvanda va aqidai tarafho muayyan karda meshavad.
  2. Agar tarafho ba sozishi digare narasida boshand, muhokimai arbitraji metavonad dar joye barguzor shavad, ki hayati arbitraj baroi guzaronidani mashvarati arbitrho, shunidani shohidon, eksperton (korshinoson) yo tarafho, inchunin baroi aznazarguzaronii molho, digar molu mulk va yo hujjatho zarur meshumorad.

 

Moddai 28. Zaboni barrasii arbitraji

 

  1. Tarafho metavonand bo salohdidi khud oid ba zabon yo zabonhoe, ki dar jarayoni barrasii arbitraji istifoda meshavand, ba sozish oyand. Dar holati nabudani chunin sozish zabon yo zabonhoe, ki hangomi barrasi boyad istifoda shavand, az tarafi arbitraj muayyan karda meshavand. CHunin namudi sozish yo muayyankuni, agar dar onho tartibi digare muqarrar nashuda boshad, nisbati hama guna murojiati khattii tarafho, hama guna barrasii parvanda va halnomai arbitraji, qaror va yo digar khabari arbitraj dakhl dorad.
  2. Arbitraj metavonad amr kunad, ki hama guna dalelhoi hujjati bo tarjuma ba zabon yo zabonhoe, ki tarafho vobasta ba onho ba muvofiqa rasidaand yo az jonibi arbitraj muayyan gardidaand, peshnihod karda shavand.

 

Moddai 29. Ogozi barrasii arbitraji

 

  1. Agar tarafho ba muvofiqai digar narasida boshand, istehsolot oid ba parvanda dar arbitraj baroi barrasii bahsi mushakhkhas az hamon ruze ogoz megardad, ki javobgar arizai davogiro giriftaast.
  2. Istehsolot oid ba parvanda dar arbitraji doimoamalkunanda bo tartibe, ki dar Dasturi arbitraj muayyan gardidaast, ogoz meyobad.

 

Moddai 30. SHakl va mazmuni arizai davogi

 

  1. Davogar talaboti khudro dar arizai davogi dar shakli khatti bayon namuda, onro ba arbitraj mesuporad. Nuskhai arizai davogi az jonibi arbitraj ba javobgar suporida meshavad.
  2. Dar arizai davogi boyad malumoti zerin nishon doda shavand:

– nomi arbitraje, ki ba on ariza peshnihod karda meshavad;

– sanai dodani arizai davogi;

– nasab, nom, nomi padari davogar, mahalli istiqomat yo mahalli joygirshavii on, inchunin nasab, nom, nomi padari namoyanda va surogai on, agar arizaro namoyanda peshnihod karda boshad;

– nasab, nom, nomi padari javobgar, mahalli istiqomat yo mahalli joygirshavii on;

– nomi tashkilot, surogai pochta va malumoti (rekvizithoi) bonki (agar tarafho shakhsi huquqi boshand);

– mohiyati vayron kardani huquq, ozodi va manfiathoi qonunii davogar va talaboti u;

– holathoe, ki davogar talaboti khudro asosnok mesozad va dalelhoe, ki in holathoro tasdiq mekunand;

– narkhi davo, agar davo boisi arzyobi boshad, inchunin hisobi mablaghoi sitonidashavanda yo bahsnok.

  1. Dar arizai davogi raqami telefonho, faksho, pochtai elektronii davogar, namoyandai u, javobgar, digar malumotro, ki baroi barrasi va halli parvanda ahamiyat dorand, zikr kardan mumkin ast.
  2. Arizai davogiro davogar yo namoyandai u, ki baroi imzoi ariza va peshnihodi on ba arbitraj vakolatdor meboshad, imzo mekunad.  Agar davogar shakhsi huquqi boshad, imzo bo muhri shakhsi huquqi tasdiq karda meshavad.
  3. Muvofiqi Dasturi arbitraj vobasta ba mazmuni arizai davogi talaboti ilovagi peshbini kardan mumkin ast.

 

Moddai 31. Hujjathoe, ki ba arizai davogi zamima karda meshavand

 

Ba arizai davogi hujjathoi zerin zamima megardand:

– nuskhai arizai davogi mutanosiban ba tedodi javobgaron;

– vakolatnoma yo digar hujjati tasdiqkunandai vakolati namoyandai davogar;

– hisobi mablaghoi sitonidashavanda yo bahsnoke, ki az jonibi davogar, namoyandai u imzo shudaand, bo nuskhaho mutanosiban ba tedodi javobgaron.

 

Moddai 32. Izhori nazar ba arizai davogi

 

  1. Javobgar huquq dorad ba davogar va arbitraj izhori nazar ba arizai davogi peshnihod namuda, dar on norozigii khudro ba davo bayon namoyad. Izhori nazar ba arizai davogi ba davogar va arbitraj bo tartib va muhlathoi muqarrarnamudai Dasturi arbitraj peshnihod karda meshavad. Agar muhlati peshnihodi izhori nazar ba arizai davogi bo Dasturi arbitraj muayyan nashuda boshad, on goh izhori nazar dar muhlati  to 10 ruz badi giriftani  nuskhai arizai davogi  peshnihod karda meshavad.
  2. Dar jarayoni barrasii  parvanda taraf huquq dorad talaboti davo yo norozigiashro nisbati davo tagyir dihad yo ba on ilova namoyad va yo az davo yo norozigi dast kashad.

 

Moddai 33. Bargardonidani arizai davogi

 

  1. Arbitraj arizai davogiro dar holathoi zerin barmegardonad:

– bayni tarafho sozishnomai arbitraji mavjud naboshad;

– davo ba arbitraje peshnihod shuda boshad, ki on dar sozishnomai arbitraji peshbini nashudaast;

– predmeti davo az doirai sozishnomai arbitraji baromada boshad;

– arizai davogi az jonibi shakhse ba imzo rasida boshad, ki baroi imzo kardani on vakolat nadorad;

– davogar oid ba bargardonidani arizai davogi ariza peshnihod karda boshad;

– dar istehsoloti hamin arbitraj yo arbitraji digar parvandae mavjud boshad, ki bayni hamin tarafho vobasta ba hamin predmet va asosho bahs meravad.

  1. Hangomi bargardonidani arizai davogi arbitraj tainot mebarorad.
  2. Bargardonidani arizai davogi baroi murojiati takrorii davogar ba arbitraj bo arizai davogi ba hamin javobgar oid ba hamin predmet va asosho mone shuda nametavonad, agar arizadihanda norasoihoi joydoshtaro, ki dar tainoti arbitraj oidi bargardonidani arizai davogi zikr shudaand, bartaraf namuda boshad.

 

Moddai 34. Arizai davogi va izhori norozigi ba on

 

  1. Talabot ba arizai davogi az jonibi tarafho muvofiqa karda meshavad yo az jonibi arbitraji yakboramalkunanda va dar arbitraji doimoamalkunanda boshad, bo Dasturi arbitraj muayyan karda meshavad.
  2. Hangomi nabudani sozishi digar, dar jarayoni barrasii parvanda har yake az tarafho metavonad talaboti davo yo norozigi ba davoro tagyir dihad yo ba on ilova namoyand.

 

Moddai 35. Giriftani ittilooti khatti

 

  1. Ittilooti khatti on vaqt giriftashuda ba hisob meravad, ki ba shakhsi (voqei yo huquqii) qabulkunanda  shakhsan yo ba mahalli zisti doimii u yo ba joyi voqe gardidani korkhonai u va yo surogai pochtaviash dastras shuda boshad, agar bo sozishi tarafho tartibi digar muqarrar nashuda boshad. Hangome ki muayyan kardani joyi rasonidani ittilooti khatti dar haqiqat gayriimkon boshad, on goh ittilooti khatti dar surate giriftashuda ba hisob meravad, ki ba mahalli muayyani zisti okhirin yo ba joyi voqe gardidani korkhona yo surogai pochtavii u tavassuti maktubi farmoishi irsol shuda boshad.
  2. Ittiloot dar ruzi rasonidani on yo kushishi rasonidan (dodan) ba qabulkunandai on mutobiqi qismi 1 hamin modda giriftashuda ba hisob meravad.

 

Moddai 36. Dast kashidan az huquq ba norozigi

 

Agar taraf donad, ki yagon muqarraroti Qonuni mazkur, ki az on tarafho metavonand dast kashand yo yagon talaboti bo sozishnomai arbitraji peshbinigardida rioya nagardidaast, vale bo vujudi on dar tahqiqi parvanda ishtiroki khudro be izhori norozigi oid ba rioya nagashtani chunin norozigi bo derkunii beasos yo dar muhlati dar Qonuni mazkur yo Dasturi arbitraj peshbinishuda idoma dihad, on goh bo guzashtani in  muhlat u az huquq ba norozigi dastkashida hisobida meshavad.

 

Moddai 37. Barrasi va tahqiqi parvanda tibqi hujjatho

 

  1. Bo sharti rioyai sozishi tarafho arbitraj dar khususi  guzaronidani barrasii shifohii parvanda baroi peshnihodi dalelho yo muzokiroti shifohi va yo dar borai amali namudani barrasii parvanda tanho dar asosi hujjatho va digar mavod qaror qabul mekunad. Ammo dar holathoe, ki tarafho baroi guzaronidani muzokiroti shifohi ba sozish naomadand, arbitraj boyad chunin barrasiro dar har yak marhilai barrasii arbitraji, agar dar in bora yake az tarafho khohish namoyad, guzaronad.
  2. Ogohinoma oid ba hamaguna barrasi yo muhokimai arbitraji, ki bo maqsadi aznazarguzaronii molho, digar molu mulk va yo in ki hujjatho guzaronida meshavand, boyad ba tarafho tavre ravona karda shavad, ki onho baroi hozirshavi ba barrasi yo muhokimai dakhldor vaqti kofi doshta boshand.
  3. Hamai arizaho, hujjatho va digar ittiloote, ki az jonibi yake az tarafho ba arbitraj peshnihod meshavand, boyad ba tarafi digar suporida shavand. Ba tarafho hama guna khulosahoi eksperton (korshinoson) yo digar hujjatho, ki ahamiyati dalelro dorand va arbitraj hangomi qabuli halnomai arbitraji ba onho takya menamoyad, boyad suporida shavand.

 

Moddai 38. Peshnihod nakardani norozigi oid ba davo, digar hujjatho yo hozir nashudani

                       tarafho

 

  1. Hangome, ki javobgar norozigii khudro nisbati davo be nishon dodani sababhoi uzrnok va nabudani muvofiqai bayni tarafho peshnihod nakunad, hayati arbitraj barrasii parvandaro idoma doda, peshnihod nashudani norozigiro ba davo, hamchun etirofi talaboti davogar hisob namekunad.
  2. Dar holate, ki tarafi ba arbitraj davatgardida bo sababhoi az jonibi arbitraj uzrnok etirofnashuda ba barrasi hozir nashavad, yo dalelhoi hujjatiro peshnihod nanamoyad, hayati arbitraj huquq dorad barrasii parvandaro idoma doda, halnomai arbitrajiro dar asosi dalelhoi mavjudbuda qabul namoyad.

 

Moddai 39. Huquqi tarafhoi barrasii arbitraji

 

Tarafhoe, ki dar barrasii arbitraji ishtirok menamoyand, huquq dorand:

– bo mavodi parvanda shinos shavand va onhoro nuskhabardori namoyand;

– dalelho peshnihod namoyand;

– ba arbitrho darkhost va raddiya izhor namoyand;

– ba ishtirokchiyoni muhokimai arbitraji savolho doda, bayonoti shifohi va khatti dihand;

– dalelhoi khudro oid ba hamai masalahoe, ki dar jarayoni muhokima ba vujud meoyand, peshnihod namoyand;

– nisbati darkhost va dalelhoi tarafi digar norozigi izhor namoyand;

– muvofiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba sudi bosalohiyat oid ba ijroi majburii halnomai arbitraj darkhost  namoyand;

– bo tartibi dar Qonuni mazkur muqarrargardida az boloi sanadhoi arbitraji shikoyat namoyand.

 

Moddai 40. Az jonibi arbitraj tayin shudani ekspert (korshinos)

 

  1. Agar tarafhoe, ki dar barrasii arbitraji ishtirok menamoyand, ba sozishi digare naomada boshand, arbitraj metavonad:

– yak yo yakchand ekspertro (korshinosro) baroi peshnihodi khulosa ba on oid ba masalai mushakhkhase, ki az jonibi arbitraj muayyan karda meshavad, tain namoyad;

– az taraf talab namoyad, ki ba ekspert (korshinos) ittilooti dilkhohi ba parvanda dakhldorro peshnihod kunad yo jihati peshnihod namudan baroi aznazarguzaroni yo aznazarguzaronii hujjatho, molho va yo digar molu mulk, ki ba parvanda dakhl dorand, imkoniyat faroham ovarad.

  1. Hangomi nabudani muvofiqai digari tarafho, agar taraf dar in khusus darkhost namoyad yo arbitraj inro zarur shumorad, ekspert (korshinos) boyad pas az peshnihodi khulosai khatti yo shifohii khud dar barrasii parvandae ishtirok namoyad, ki dar on ba tarafho imkoniyat doda meshavad ba u savol dihand va peshnihodi mutakhassisro baroi dodani nishondod oid ba masalahoi bahsnok mutakhassisonro davat namoyand.

 

Moddai 41. Musoidati sudi bosalohiyat dar peshnihodi chorahoi taminoti va giriftani

                       dalelho

 

  1. Tarafhoi barrasii arbitraji huquq dorand ba sudi bosalohiyat oid ba andeshidani choraho jihati tamini davo bo ariza murojiat namoyand.
  2. Ariza oid ba tamini davoro, ki dar arbitraj barrasi meshavad, taraf ba sudi bosalohiyati mahalli barrasii arbitraji yo joygirshavii molu mulke, ki nisbati on chorahoi taminoti qabul meshavand, peshnihod mekunad.
  3. Ariza oid ba tamini davoe, ki dar arbitraj barrasi meshavad, az jonibi sudi bosalohiyat bo barovardani tainot oid ba tamini davo yo rad namudani tamini on bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii murofiavii iqtisodii Jumhurii Tojikiston barrasi mekunad.
  4. Tainot oid ba tamini davo, ki dar arbitraj barrasi meshavad, mumkin ast az jonibi sudi bosalohiyat, ki in tainotro barovardaast, az rui arizai yake az tarafho bekor karda shavad.
  5. Arbitraj yo taraf bo rozigii arbitraj metavonad ba sudi bosalohiyat dar khususi musoidat namudan baroi giriftani dalelho murojiat namoyad. Sudi bosalohiyat in murojiatro mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston barrasi menamoyad.

 

Moddai 42. Musoidat baroi giriftani dalelho

 

  1. Hayati arbitraj yo taraf bo rozigii on metavonad ba sudi bosalohiyat yo sudi davlati khoriji dar khususi musoidat namudan ba giriftani dalelho oid ba masalai dar arbitraj barrasishavanda murojiat namoyad.
  2. Sudi bosalohiyat dar doirai salohiyati  khud va bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii murofiavii Jumhurii Tojikiston chunin darkhostro barrasi menamoyad.

 

BOBI 7.

BAROVARDANI  HALNOMAI ARBITRAJI VA QAT KARDANI BARRASII  PARVANDA

 

Moddai 43. Meyorhoe, ki oid ba mohiyati bahs tatbiq meshavand

 

  1. Arbitraj bahsro muvofiqi meyorhoe barrasi menamoyad, ki tarafho ba sifati huquqi tatbiqshavanda nisbati mohiyati bahs intikhob namudaand. Hama guna nishondod ba huquq yo nizomi huquqii yagon davlat boyad na havola ba meyorhoi kollizionii on, balki  bevosita hamchun havola ba huquqi moddii hamon davlat manidod karda shavad.
  2. Hangomi nabudani yagon nishondodi tarafho arbitraj huquqero tatbiq menamoyad, ki mutobiqi meyorhoi kollizioni muayyan shudaast va onro tatbiqshavanda mehisobad.
  3. Dar hamai holatho arbitraj mutobiqi sharthoi shartnoma va bo nazardoshti odathoi tijoratie, ki nisbati hamin ahd tatbiq meshavand, halnoma qabul menamoyad.

 

Moddai 44. Muqarrar kardani mazmuni meyorhoi huquqi khoriji

 

  1. Hangomi tatbiqi huquqi khoriji hayati arbitraj mazmuni meyorhoi onro tibqi tafsiri rasmii on, amaliyai tatbiq va doktrinai davlati dakhldori khoriji muqarrar menamoyad.
  2. Tarafho uhdadorand dalelhoero peshnihod namoyand, ki mazmuni meyorhoi huquqi khorijiro tasdiq menamoyand va ba onho baroi asosnokkunii talaboti khud yo norozigiashon istinod meorand va ba tarzi digar baroi muqarrar kardani mazmuni in meyorho ba hayati arbitraj musoidat namoyand.
  3. Hayati arbitraj metavonad bo maqsadi muqarrar kardani mazmuni meyorhoi huquqi khoriji bo tartibi muqarrargardida baroi musoidat namudan va sharhdihi ba Vazorati adliyai Jumhurii Tojikiston, digar maqomoti vakolatdori davlatii Jumhurii Tojikiston, az jumla ba namoyandagii rasmii Jumhurii Tojikiston dar khoriji kishvar, murojiat namoyad yo ekspertonro (korshinosonro) jalb namoyad.

 

Moddai 45. Halnomai arbitraji dar hayati dastjamona

 

Hayati dastjamonai arbitraj halnomai arbitrajiro bo aksariyati ovozho qabul menamoyad. Masalahoi murofiaviro arbitr-rais, agar vay az jonibi tarafho va digar arbitrho vakolatdor shuda boshad, hal karda metavonad.

 

Moddai 46. Sozishi oshti

 

  1. Agar dar jarayoni tahqiqi parvanda tarafho sozishi oshti basta boshand, hayati arbitraj barrasiro  qat namuda, sozishi oshtii badastomadaro dar namudi halnomai arbitraji bo sharthoi muvofiqanamudai tarafho sabt menamoyad.
  2. Halnomai arbitraji dar asosi sharthoi muvofiqanamudai tarafho tibqi muqarraroti moddai 43 Qonuni mazkur qabul karda meshavad va boyad nishondodero doshta boshad, ki on az jonibi arbitraj qabul gardidaast.
  3. Halnomai arbitraji dar asosi sharthoi muvofiqanamudai tarafho ba monandi digar halnomahoi hayati arbitraj oid ba mohiyati bahs etibori barobar doshta, boyad ijro karda shavad.

 

Moddai 47. Halnomai arbitraji

 

  1. Hangomi mohiyatan barrasi namudani bahs arbitraj halnoma qabul menamoyad.
  2. Halnomai arbitraj qati buda, az lahzai qabul kardanash etibori qonuni paydo mekunad va tanho dar holathoi peshbininamudai moddai 51 Qonuni mazkur az boloi on shikoyat kardan mumkin ast.

 

Moddai 48. SHakl va mazmuni halnomai arbitraji

 

  1. Halnomai arbitraji boyad dar shakli khatti qabul karda shavad va az jonibi arbitr yo hayati dastjamonai arbitraj imzo gardad. Hangomi az jonibi hayati dastjamonai arbitraj qabul shudani halnoma dar on imzoi aksariyati arbitrho kifoya  ast, ba sharte ki sababi nabudani imzoi arbitrhoi digar nishon doda shavand.
  2. Agar tarafho ba sozishi digare naomada boshand, inchunin agar az talaboti moddai 46 Qonuni mazkur muqarraroti digare barnaoyad, dar halnomai arbitraj boyad sababhoe nishon doda shavand, ki dar asosi on halnoma qabul shudaast.
  3. Dar halnomai arbitraji boyad sanai qabul va mahalli barguzorii muhokimai arbitraji nishon doda shavad. Halnomai arbitraji dar mahalli barguzorii muhokimai arbitraji qabulshuda hisobida meshavad.
  4. Badi qabuli halnoma ba har yak taraf nuskhai on, ki muvofiqi qismi 1 hamin modda az jonibi arbitrho ba imzo rasidaast, suporida meshavad.

 

Moddai 49. Qat gardidani barrasii bahs dar arbitraj

 

  1. Oid ba qat gardidani parvanda arbitraj tainot qabul mekunad.
  2. Hayati arbitraj dar holathoi zerin oid ba qati parvanda tainot mebarorad, agar:

– davogar az talabi khud dast kashad va javobgar nisbati qati barrasii parvanda norozigiashro bayon nakunad, hayati arbitraj qonuni budani manfiatdorii javobgarro oid ba giriftani halnoma dar borai bahs etirof nakunad;

– tarafho oid ba qat namudani tahqiqi parvanda ba sozish omada boshand;

– arbitraj ba khulosa oyad, ki davom dodani barrasii parvanda vobasta ba sababhoi digar gayriimkon meboshad.

  1. Tainoti arbitraj qati buda, az lahzai qabul gardidanash etibori qonuni paydo mekunad va tanho dar holathoi peshbininamudai moddai 51 Qonuni mazkur az boloi on shikoyat kardan mumkin ast.
  2. Vakolathoi hayati arbitraj dar yak vaqt bo anjomi barrasii parvanda, ba istisnoi vakolathoe, ki dar moddai 44 va qismi 3   moddai 46 Qonuni mazkur peshbini gardidaand, qat megardad.

 

Moddai 50. Isloh va tafsiri halnomai arbitraji. Halnomai arbitrajii ilovagi

 

  1. Har yak taraf dar muhlati 30 ruz pas az giriftani halnoma, agar tibqi Dasturi arbitraj yo bo sozishi tarafho tartibi digare muqarrar nagardida boshad, tarafi digarro ogoh namuda, metavonad az hayati arbitraj khohish namoyad, ki khatoi hisobi, sahvu galati nashri va yo digar khatohoi ba inho monandro isloh namoyand, inchunin band yo qismi mushakhkhasi halnomai arbitrajro tafsir kunad.

 

  1. Agar hayati arbitraj khohishro asosnok shumorad, boyad dar  muhlati 30 ruz pas az giriftani khohish, agar tibqi Dasturi arbitraj muqarraroti digare peshbini nashuda boshad, ba halnomai arbitraji islohoti zaruriro vorid sozad yo onro tafsir dihad. In guna isloh yo tafsir qismi tarkibii halnomai arbitraji hisobida meshavad.
  2. Hayati arbitraj dar  muhlati 30 ruz az ruzi qabul gardidani halnomai arbitraji, agar Dasturi arbitraj tartibi digare muqarrar nakarda boshad, metavonad bo tashabbusi khud khatohoero, ki dar qismi 1 hamin modda peshbini gardidaand, isloh namoyad va ba tarafho ogohinomaro oid ba in isloh irsol namoyad.
  3. Agar tarafho ba sozishi digar naomada boshand va Dasturi arbitraj muqarraroti digare peshbini nakarda boshad, har yak taraf tarafi digarro metavonad dar  muhlati 30 ruz az ruzi giriftani halnomai arbitraji ogoh namuda, az hayati arbitraj khohish namoyad, ki nisbat ba talabote, ki dar rafti  tahqiqi parvanda izhor shudaandu dar halnomai arbitraji ifoda nayoftaand, halnomai arbitrajii ilovagi qabul namoyad.  Agar tibqi Dasturi arbitraj tartibi  digare peshbini nashuda boshad va hayati arbitraj in khohishro asosnok shumorad, on boyad dar  muhlati 60 ruz halnomai arbitrajii ilovagi barorad.
  4. Hayati arbitraj dar holathoi zaruri metavonad baroi islohi khatoho, peshnihodi tafsir va qabuli halnomai arbitrajii ilovagi muhlati dar qismhoi 1 – 4 hamin modda peshbinishudaro daroz namoyad.
  5. Muqarraroti moddai 45 Qonuni mazkur nisbati islohho va tafsiri halnomai arbitraj, inchunin nisbati halnomai arbitrajii ilovagi tatbiq megardad.

 

BOBI 8.

MAVRIDI BAHS QAROR DODANI HALNOMAI ARBITRAJI

 

Moddai 51. Darkhost oid ba bekor kardani halnomai arbitraji

 

  1. Darkhost hamchun vositai istisnoii mavridi bahs qaror dodani halnomai arbitraji meboshad. Darkhost ba Sudi Olii iqtisodii Jumhurii Tojikiston dar khususi bekor kardani halnomai arbitraji bo asoshoi peshbininamudai qismhoi 2 va 3 hamin modda peshnihod karda meshavad.
  2. Halnomai arbitraji mumkin ast az jonibi Sudi Olii iqtisodii Jumhurii Tojikiston dar holathoe bekor karda shavad, ki tarafhoi darkhostkunanda chunin dalelhoe peshnihod namoyand, ki:

– yake az tarafho hangomi bastani sozishnomai arbitraji purra yo qisman gayri qobili amal boshad, yo sozishnoma mutobiqi huquqe, ki tarafho in sozishnomaro ba on tobe kardaand va dar holati nabudani chunin nishondod az rui huquqi Jumhurii Tojikiston beetibor boshad;

– taraf ba tavri dakhldor oid ba taini arbitr yo barrasii parvanda ogohonida nashuda boshad, yo bo digar sababhoi uzrnok natavonistaast bayonoti khudro peshnihod namoyad;

– halnomai arbitraji oidi bahse barovarda shudaast, ki tahti sharthoi on qaror nagiriftaast yo in ki muqarrarotero dar bar megirad, ki masalahoi on az doirai sozishnomai arbitraji berun mebaroyad. Dar barobari in, agar judo namudani baze muqarrarot az masalahoe, ki bo sozishnoma faro girifta nashudaand, mumkin boshad, on goh tanho hamon qismi halnomai arbitraji bekor karda meshavad, ki ba masalahoi faronagiriftai sozishnomai arbitraji dakhl dorad;

– hayati arbitraj yo tartibi barrasii parvanda ba sozishi tarafho muvofiqat nakunad, agar chunin sozish ba Qonuni mazkur mukholif naboshad.

  1. Halnomai arbitraji, inchunin mumkin ast az jonibi Sudi Olii iqtisodii Jumhurii Tojikiston dar holathoe bekor karda shavad, ki predmeti bahs tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston nametavonad predmeti barrasii arbitraji gardad yo halnomai arbitraji ba tartibi ommavi dar Jumhurii Tojikiston mukholif boshad.
  2. Darkhost oid ba bekor kardani halnomai arbitraji dar muhlati yak moh az ruze, ki tarafi izhorkunandai darkhost halnomai arbitrajiro giriftaast, peshnihod karda meshavad.
  3. Hangomi peshnihodi darkhost ba Sudi Olii iqtisodii Jumhurii Tojikiston oid ba bekor namudani halnomai arbitraji, sudi mazkur bo darkhosti yake az tarafho barrasii darkhostro oid ba bekor kardani halnomai arbitraji metavonad ba muhlati muqarrarnamudai khud, ammo na ziyoda az yak moh, mavquf guzorad, to in ki ba arbitraj imkoniyati ogozi barrasii parvanda yo andeshidani digar amalhoro dihad, ki ba aqidai arbitraj metavonand asoshoi bekor namudani halnomai arbitrajiro bartaraf namoyand.

 

BOBI 9.

IJROI HALNOMAI ARBITRAJI

 

Moddai 52. Ijroi halnomai arbitraji

 

Halnomai arbitraji, ki dar hududi Jumhurii Tojikiston amal mekunad, bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii murofiavii iqtisodii Jumhurii Tojikiston ba ijro rasonida meshavad.

 

Moddai 53. Etirof va mavridi ijro qaror dodani halnomahoi arbitraji khoriji

 

Halnomahoi arbitraji khoriji sarfi nazar az on, ki dar kadom davlati khoriji qabul shudaand, mutobiqi qonunguzorii murofiavii iqtisodii Jumhurii Tojikiston va sanadhoi huquqii baynalmilalie, ki Tojikiston onhoro etirof namudaast, mavridi ijro qaror doda meshavand.

 

Moddai 54. Asoshoi rad kardani etirof yo mavridi ijro qaror dodani halnomai

                       arbitraji

 

  1. Halnomai arbitraji sarfi nazar az on, ki dar kadom davlat qabul karda shudaast, tanho dar holathoi zerin metavonad mavridi etirof yo ijro qaror nagirad:

1) bo khohishi tarafe, ki halnoma muqobili on ravona gardidaast, agar in taraf ba sudi bosalohiyat, ki dar on etirof yo mavridi ijro qaror dodani halnomai arbitraji barrasi meshavad, dalelhoi zerinro peshnihod namoyad, ki dar on:

– yake az tarafho dar sozishnomai arbitraji gayri qobili amal boshad;

– sozishnomai mazkur, ki ba on tarafho tobe meboshand, mutobiqi qonun beetibor boshad va hangomi joy nadoshtani chunin holat – muvofiqi qonuni davlate, ki dar on halnoma barovarda shudaast;

– tarafe, ki ba muqobili vay halnomai arbitraji barovarda shudaast, bo tavri dakhldor oid ba taini arbitr yo barrasii arbitraji ogohonida nashudaast yo vobasta ba digar sababho natavonistaast bayonot dihad;

– halnomai arbitraji nisbati bahse barovarda shudaast, ki on bo sozishnomai arbitraji peshbini nagardidaast yo tahti talaboti on qaror doda nashudaast va yo muqarrarotero oid ba masalahoe dorad, ki az doirai sozishnomai arbitraji berun mebaroyad, ba sharte ki muqarraroti mazkur masalahoero, ki sozishnoma faro giriftaast, imkoni judo kardan az on qismi halnomai arbitraji nadoshta boshad, ki dar on muqarraroti sozishnomai arbitraji oid ba mohiyati bahsi barrasishavanda metavonad etirof va ijro shavad;

– hayati arbitraj yo muhokimai arbitraji ba sozishi tarafho muvofiqat nakunad yo in ki hangomi nabudani in muvofiqa ba qonuni davlate, ki dar on arbitraj barguzor gardidaast, muvofiqat nakunad;

– halnomai arbitraji baroi tarafho hatmi nagashtaast yo bekor gardidaast yo in ki ijroi on az jonibi sudi kishvare, ki tibqi qonuni on halnomai arbitraji bozdoshta shuda boshad;

2) agar sud muayyan namoyad, ki:

– obekti bahs nametavonad muvofiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston predmeti barrasii arbitraji boshad;

– etirof va ba ijro rasonidani in halnomai arbitraji ba tartiboti ommavii Jumhurii Tojikiston mukholifat menamoyad.

  1. Agar dar sude, ki dar sarkhati panjumi bandi 1 qismi 1 hamin modda peshbini gardidaast, darkhost oid ba bekor kardan yo bozdoshtani ijroi halnomai arbitraji izhor gardida boshad, sude, ki dar on etirof yo ijroi halnomai arbitraji pursida meshavad, dar surati zarur shumoridani on metavonad qabul kardani halnomai khudro mavquf guzorad va inchunin metavonad bo darkhosti hamon tarafe, ki oid ba etirof va ba ijro rasonidani on khohish namudaast, tarafi digarro uhdador namoyad, ki taminoti dakhldorro peshnihod namoyad.

 

Moddai 55. Tartibi mavridi amal qaror dodani Qonuni mazkur

 

Qonuni mazkur pas az intishori rasmi mavridi amal qaror doda shavad.

 

 

 

Prezidenti

Jumhurii Tojikiston                                                                              Emomali Rahmon

 

sh. Dushanbe, 18 marti soli 2015,

№ 1183

 

 

Инчунин кобед

Hurdani obi mani az tarafi mard yo zan

Hurdani obi mani az tarafi zan kori noravo va nosazo ast va inro tib mahkum …