وزوهای هاضمه

ازوقواری و مادّه‌های غذایی. خوراک برای انکشاف، تشکّل و فعالیّت حیاتی ارگانیزم شرط ضروری می‌باشد. آذوقه‌واری (نان، گوشت، شیر، تخم، ماهی، روغن، سبزه‌وات، میوه‌جات) از مادّه‌های اساسی غذایی: سفیده‌ها، چربها، انگشتابها، نمکهای مینیرلی، آب و ویتامینها عبارت است.

مهسولات از نباتات و هیوانات حاصلشده همدیگر را پرّه کرده، هوجیره‌های ارگانیزم را با تمام مادّه‌های ضروری غذایی تأمین می‌کنند. آب، نمکهای مینیرلی و ویتامینها با همان نمودی، که در خوراک هستند، از خود کرده می‌شوند.

مالیکوله‌های کلان-کلان سفیده‌ها، چربها و انگشتابها از دیوار کانال هاضمه گذشته نمی‌توانند. از همین سبب این مادّه‌ها دچار تجزیة شیمیایی – یعنی هضم می‌شوند. خوراک هنگام در عضوهای هاضمه حرکت کردنش هضم می‌شود.

ساخت عضوهای هاضمه. سیستم عضوهای هاضمه از نای هاضمه و غدودهای هاضمه عبارت است. کانال هاضمه از کاواکی دهان، حلق، سرخ‌روده، معده، رودة باریک و غفس، که با رودة راست و سوراخی مقعد اتمام می‌یابد، عبارت است.

دیوار سه‌قبته دارد. وه‌ای از بیرون با بافتة مستحکم پیوستکننده پوشانیده شده، در پایان آن موشکهای سفته موجودند. به توفیل کششخوریهای موجمانند خوراک به درازی عضو هاضمه حرکت می‌کند. پردة داخلی نای هاضمه از بافته‌های اپتیلی عبارت است. سطح پردة لعابی چین-چین و دارای بسیار غدودهای میده بوده، به کاواکی کانال هاضمه شیره تییار کرده می‌دهد.

غدودهای کلان بیرون از کانال هاضمه جایی گرفته‌اند. آنها شیره را با مجرای مخصوص به کاواکی آن می‌فرستند. آنها سه جفت غدودهای آب دهان، جگر و غدود زیر معده می‌باشند.

به جملة شیره‌های غدودهای هاضمه فیرمینتها – مادّه‌های اصلاً سفیدوی داخل می‌شوند. هر یک فیرمینت ریکسیة قطعیاً مویین را می‌تیزاند. یک گروه فیرمینتها کرباگیدرتها، دیگرشان سفیده‌ها و سوّمشان چربها را تجزیه می‌کنند.  مادّه‌های بعد تجزیه پیداشده عادتاً در آب حل می‌شوند، که آنها را ارگانیزم از خود کرده می‌تواند.

وسولهای آموختن هاضمه. مشاهدة بی‌واسطة عضوهای هاضمه امکان‌پذیر است. بنا بر این هضم خوراک را مدّت دور و دراز در هیوانات جرّاحیکردشده می‌آموزند.

فیزیالاگ بزرگ روس ا. پ. پاول‌اف در آموختن فیزیولوژیة هضم خوراک خذمت بزرگی کرده است. وه‌ای راههای تازه به دست درآوردن شیرة معده را دریافت نموده، ترکیب و مقدار آنها را مویین کرده، طرز تنظیم کردن خارجشویش را آموخت. ا. پ. پاول‌اف برای کارهای دایر به فیزیولوژیة هاضمه گذرانیده‌اش سال 1904 سزاوار جایزة نابیلی گردیده بود.

هالا اصولهای بی‌درد اختراع کرده شده‌اند، که در آدم بی یگان ضرر استفاده می‌شوند. اکثر آدمان اصولهای میلزنی – به کاواکی معده و رودة دوازده‌انگشته برای گرفتن شیرة معده و روده داخل نمودن میل، یعنی رودة ریزینی را می‌دانند. اینچنین اصول رینتگینکنی وسیع استفاده برده می‌شود: به بیمار آردابه‌ای می‌خورانند، که شوعای رینتگین را نمی‌‌گذراند. بعد توسط روشن کردن در اکران اسباب طرح قسمهای گوناگون کانال هاضمه را مویین می‌کنند. در نتیجة ترقّی کردن رادیوالکترونیکه برای آموختن عضوهای هاضمه امکانیّتهای نو به وجود آمده‌اند. به بیمار برای فروبری رادیوپیریدتچیک خرد – رادیوپیلیول می‌دهند، که قطرش 8 مّ و درازی‌اش 15 مّ می‌باشد. رادیوپیلیوله از کانال هاضمه بی ملال گذشته، موج رادیو را پهن می‌کند، که آن در بارة تغییریابی ترکیب کیمیاوی غذا، حرارت یا فشار قسمهای گوناگون آن معلومات میدیهد.

سالهای آخر برای تدقیق عضوهای هاضمه اسباب مخصوص – اینداسکاپ را استفاده می‌برند. اینداسکاپیه – به عضوهای داخلی آدم گذرانیدن اسبابهای آپتیکی و نورافکن امکانیت می‌دهد، که کاواکی کانال هاضمه و حتّی مجرای غدود معاینه کرده شود. با یاری این اصول دُختُران می‌توانند بیماریهای گوناگون را دریافت کرده، نازکترین عملیاتی  جرّاحی را گذرانند.

سوال:

چه را هضم خوراک می‌گویند؟
هضم خوراک چه اهمیت دارد؟
نای هاضمه از کدام قسمها عبارت است؟
دیوارة نای هاضمه چند قَبَت دارد؟
کدام اصول تدقیقی و وظیفه‌های سیستم هاضمه را می‌دانید؟