قانونی جومهوری تاجیکستان
در بارة خزینة بایگانی ملّی و مؤسسههای بایگانی
(اخبار مجلس عالی جمهوری تاجیکستان سال 1998، ش 23-24، ماد. 326؛ سال 2008، ش12، قسم 2، ماد. 1018؛ س. 2011، ش7-8، ماد. 617؛)
قانون مذکور مناسبتهای جمعیّتی را در تشکیل، حفظ، بقیدگیری و استفادة حجّتهای خزینة بایگانی ملّی جمهوری تاجیکستان، همچنین ادارهکنی دولتی فعالیّت بایگانی را در جمهوری تاجیکستان تنظیم مینماید. (قجت ش484، 31. 12. 08)
مادّة 1. خزینة بایگانی ملّی
خزینة بایگانی ملّی قسم ترکیبی آثار تاریخی و فرهنگی وطنی و جهانی، همچنین ذخیرة اطّلاعاتی جامعه بوده، به ترکیب آن، صرف نظر از نوع، جای تأسیس و شکل مالکیت مجموع حجّتهایی داخل میشوند، که در جمهوری تاجیکستان و بیرون از حدود آن محفوظ میباشند و تاریخ حیات معنوی و مادّی خلقها را انعکاس نموده، ارزش علمی، تاریخی و فرهنگی دارند. (قجت ش484، 31. 12. 08)
خزینة بایگانی ملّی تحت محافظت دولت قرار داشته، برای قانع نمودن احتیاجات اطّلاعاتی، اجتماعی و فرهنگی، علمی و احتیاجات دیگر جامعه، تطبیق حقوق و منفعتهای قانونی شهروندان مقرّر گردیده است. دولت شرایتبراینیگاهداری، حفظ، غنیگردانی و یستیفادبریی خزینة بایگانی ملّی را کفالت داده، جهت نایل گردیدن به سطح جهانی در رشد کار بایگانی مساعدت مینماید. (قجتز 02. 08. 11گ. ، ش763)
مادّة 11. مفهومهای اساسی
در قانون مذکور مفهومهای اساسی زیرین استفاده میشوند:
-بایگانی-مؤسسة بایگانی یا واحد ساختاری مقام دولتی، کارخانه، مؤسسه و تشکیلات، که جمعآوری، به حسابگیری، نگاهداری و استفادبری حجّتهای بایگانی را به عمل میبرارد؛
-حجّت بایگانی-حجّت دارای ماهیّت دولتی و جمعیّتی، ناوابسته به شکل معلومات، اینچنین حجّت دارای ارزش تاریخی، علم، بدیعی و فرخدنگی، که نیگاخداری کرده میشود؛
-یادگاریهای حجّتی نادر-حجّت نادر یا مخصوصاً ارزشدار بایگانی، که با ترتیب مقرّرگردیده به گروه یادگاریهای حجّتی دا خیل کرده شده است؛
-خزینة بایگانی-مجموع حجّتهای بایگانی یک تشکیلات یا شخص علیحده؛
-کار بایگانی-فعالیّت شخصان واقعی و حقوقی عاید به جمعآوری، به حسابگیری، نیگاخداری و استفادبری حجّتها بایگانی؛
-نیگاخدارین موقتی حجّتهای بایگانی-نیگاخداری حجّتهای بایگانی تا مهلت نابودکنی آنها، که طبق سندهای معیاری حقوقی مقرّر کرده شده است؛
-نگاهداری دائمی حجّتهای بایگانی-نیگاخداری بیمهلت (دائمی)؛
-مالک حجّتهای بایگانی-شخصان واقعی و حقوقی، که حقوق صاحبی، اختیارداری و استفادبری حجّتهای بایگانی را دارند؛
-مؤسسههای بایگانی-بایگانیهای دولتی، خزینههای بایگانی ساحویی، بایگانیهای اداروی و بینییداروی، که با ترتیب مقرّرنمودة حکومت جمهوری تاجیکستان تأسیس داده شده، جمعآوری، به حسابگیری، نیگاخدارن و استفادبری هوجچتهای بایگانی را تأمین مینمایند. (قجتز 02. 08. 11س. ، ش763)
مادّة 2. قانونگذاری جمهوری تاجیکستان در بارة خزینة بایگانی ملّی و مؤسسههای بایگانی
قانونگذاری جمهوری تاجیکستان در بارة خزینة بایگانی ملّی و مؤسسههای بایگانی به کانستیتوتسیة (سرقانون) جمهوری تاجیکستان اساس یافته، از قانون مذکور و دیگر سندهای معیاری حقوقی جمهوری تاجیکستان، اینچنین سندهای حقوقی بینلمیللی، که تاجیکستان آنها را اعتراف نموده است، عبارت میباشد. (قجت ش484، 31. 12. 08)
مادّة 3. بقیدگیری دولتی حجّتهای خزینة بایگانی ملّی
بقیدگیری دولتی حجّتهای خزینة بایگانی ملّی از جانب مکام وکالتدار بایگانی نزد حکومت جمهوری تاجیکستان و مؤسسههای بایگانی وکالتدارنمودة آن با ترتیب مقرّرنمودة حکومت جمهوری تاجیکستان صورت میگیرد.
مادّة 4. یادگاریهای حجّتی نادر
یادگاریهای حجّتی نادر آن سند خزینة بایگانی ملّی به حساب میروند، که دارای ارزش خاصة تاریخی و فرهنگی میباشند.
ترتیب به یادگاریهای حجّتی نادر منسوب دانستن حجّتهای خزینة بایگانی ملّی، اینچنین نگاهداری آنها را حکومت جمهوری تاجیکستان مقرّر مینماید.
یادگاریهای حجّتی نادر باید به طور حتمی سغرته کنانیده شوند.
شخسانی، که یادگاریهای حجّتی نادر را نگاه میدارند، حقوق دارند به مؤسسههای بایگانی دولتی امکانیّت تییار کردن و استفاده بردن نسخههای احتیاطی این حجّتها را دهند.
مادّة 5. به خزینة بایگانی ملّی منسوب دانستن حجّتها
هوجّتهای خزینة بایگانی ملّی تحت به حسابگیری حتمی دولت قرار دارند. وارد نمودن حجّتها به خزینة بایگانی ملّی یا از آن خارج کردن حجّتها در اساس ایکسپیرتیزة ارزش آنها با ترتیب مویینّمودة مکام وکالتدار بایگانی نزد حکومت جمهوری تاجیکستان صورت میگیرد.
بهسهای بین مؤسسههای بایگانی و مالک حجّتها در بارة مسئلههای به خزینة بایگانی ملّی وارد نمودن حجّتها یا از آن خارج کردن حجّتها با ترتیب سود حل کرده میشوند.
مادّة 6. نظام مؤسسههای بایگانی جمهوری تاجیکستان
نیزام مؤسسههای بایگانی جمهوری تاجیکستان را اینها تشکیل میدهند:
مکام وکالتدار بایگانی نزد حکومت جمهوری تاجیکستان؛
بایگانیهای مرکزی دولتی؛
بایگانیهای ساحوی دولتی؛
موسّیسههای محلی بایگانی دولتی؛
بخشهای بایگانی مؤسسههای علمی، آثارخانه و کتابخانههای دولتی؛
بخشهای بایگانی مقامات دولتی، کارخانه، مؤسسه و تشکیلاتهای دولتی؛
بایگانیهای (بخشهای بایگانی) اتّحادیههای جمعیّتی شهروندان، کارخانه، مؤسسه و تشکیلاتهای غیریدولتی. (قجت از 02. 08. 11س. ، ش763)
مادّة 7. مکام وکالتدار بایگانی نزد حکومت جمهوری تاجیکستان
مکام وکالتدار بایگانی نزد حکومت جمهوری تاجیکستان (منبعد-مکام وکالتدار بایگانی) مقام مرکزی حاکمیت اجرائیة دولتی مخصوص وکالتدارگردیدهای است، که کار بایگانی را در جمهوری تاجیکستان اداره مینماید.
به ذمّة مکام وکالتدار بایگانی نظارت و تأمین معیاری و متدی پیشبرد کارگزاری و کار بایگانی در مقامات دولتی، کارخانه، مؤسسه و تشکیلات ناوابسته از شکل مالکیت و تابعیتشان گذاشته میشود.
نیزامنامة مکام وکالتدار بایگانی نزد حکومت جمهوری تاجیکستان را حکومت جمهوری تاجیکستان تصدیق مینماید.
مادّة 8. بایگانیهای مرکزی دولتی
بایگانیهای مرکزی دولتی برای نگاهداری دائمی حجّتهای بایگانی اهمیت عمومیدولتی داشته مطابق ساحة خود با قرار حکومت جمهوری تاجیکستان تأسیس داده میشوند. آنها در ساحة کار بایگانی مرکزهای علمی و متدی به حساب میروند.
نیزامنامة بایگانیهای مرکزی دولتی را مکام وکالتدار بایگانی تصدیق مینماید.
مادّة 9. بایگانیهای ساحوی دولتی
بایگانیهای ساحوی دولتی با قرار حکومت جمهوری تاجیکستان برای نگاهداری دائمی حجّتهای گیالاگی، میتارالاگی، کرتاگرفی و دیگر نوعهای مخصوص حجّتهای بایگانی، که شرایط خاصة نگاهداری و استفادبری را طلب مینمایند، تأسیس داده میشوند.
نیزامنامههای بایگانیهای ساحوی دولتی را مکام وکالتدار بایگانی تصدیق مینماید.
مادّة 10. مؤسسههای محلی بایگانی دولتی
به مؤسسههای محلی بایگانی دولتی شعبههای بایگانی مقاماتهای حاکمیت اجرائیة ولایتها، بایگانیهای دولتی ولایتها و بخشهای آنها، بایگانیهای بینیساهوی مقاماتهای حاکمیت اجرائیة شهر و ناحیهها منسوب میباشند، که برای نگاهداری دائمی حجّتهای بایگانی محلی و ادارهکنی کار بایگانی در قلمرو دخلدار تأسیس داده میشوند.
نیزامنامة نمونوی مؤسسههای محلی بایگانیهای دولتی را مکام وکالتدار بایگانی تصدیق مینماید.
مادّة 11. بخشهای بایگانی مؤسسههای علمی، آثارخانه و کتابخانههای دولتی
به مؤسسههای محلی بایگانی دولتی شعبههای بایگانی مقامات اجرائیة حاکمیت دولتی ولایتها، که در قلمرو دخلدار فعالیّت بایگانیداری را اداره مینمایند و بایگانیهای دولتی ولایتها و فیلیلهای آنها، فیلیلهای بایگانی دولتی مرکزی جمهوری تاجیکستان، که برای نگاهداری دائمی حجّتهای بایگانی محلی تأسیس داده میشوند، تعلق دارند. (قجت ش484، 31. 12. 08)
نیزامنامة بخشهای ذکرگردیدة بایگانیها را مؤسسههای علمی، آثارخانه و کتابخانههای دولتی دخلدار با موافقة مکام وکالتدار بایگانی تصدیق مینمایند.
مادّة 12. بخشهای بایگانی مقامات، کارخانه، مؤسسه و تشکیلات دولتی
مقامات، کارخانه، مؤسسه و تشکیلات دولتی برای نیگاخداری موقتی حجّتهای بایگانی، استفادة آنها با مقصدهای خذمتی، استحصالی، علمی، اینچنین برای حمایه حقوق و منفعتهای قانونی شهروندان بخشهای بایگانی تأسیس میدهند. شخصان ذکرگردیدة حقوقی عهدهدارند حجّتهای قانونگذاری جاری را موافق ترتیب مقرّرنمودة مکام وکالتدار بایگانی به بخشهای بایگانی خود سپارند.
موهلت نگاهداری موقتی حجّتها را در بخشهای بایگانی مقامات، کارخانه، مؤسسه و تشکیلات دولتی با ترتیب مقرّرنمودة مکام وکالتدار بایگانی، با درنظرداشت خصوصیتهای فعالیّت مقامات، کارخانه، مؤسسه یا تشکیلات دولتی دخلدار مویین مینماید.
بخشهای بایگانی مقامات، کارخانه، مؤسسه و تشکیلات دولتی عهدهدارند پس از گذشتن مهلت نگاهداری ساحوی حجّتهای خزینة بایگانی ملّی، از جمله عکس و آواز و سینما آنها را برای نگاهداری دائمی به مؤسسههای مرکزی، ساحویی یا محلی بایگانی دولتی سپارند.
نیزامنامة نمونوی بخشهای بایگانی مقامات، کارخانه، مؤسسه و تشکیلات دولتی از جانب مکام وکالتدار بایگانی تصدیق کرده میشود.
مادّة 13. بایگانیهای (بخشهای بایگانی) اتّحادیههای جمعیّتی شهروندان، کارخانه، مؤسسه و تشکیلاتهای غیریدولتی
یتّیهادیههای جمعیّتی شهروندان، کارخانه، مؤسسه و تشکیلاتهای غیریدولتی میتوانند برای نگاهداری دائمی یا موقتی حجّتهایشان بایگانیها (بخشهای بایگانی) تأسیس دهند.
نیزامنامة نمونوی بایگانیهای (بخشهای بایگانی) اتّحادیههای جمعیّتی شهروندان، کارخانه، مؤسسه و تشکیلاتهای غیریدولتی از جانب مکام وکالتدار بایگانی ترتیب داده میشود.
مادّة 14. برهمدیهی و بازداشتن فعالیّت مؤسسههای بایگانی
موسّیسههای بایگانی طبق ترتیب مقرّرنمودة قانونگذاری جمهوری تاجیکستان برهم داده میشوند. (قجت ش484، 31. 12. 08)
فعالیّت مؤسسههای بایگانی، که بی آسیب نگاه داشتن حجّتهای خزینة بایگانی ملّی را تأمین نمیکنند یا طلبات بقیدگیری دولتی حجّتها را ویران میکنند، طبق ترتیب مقرّرنمودة قانونگذاری جمهوری تاجیکستان بازداشته میشود.
مادّة 15. حقوق مالکیت به حجّتهای خزینة بایگانی ملّی
هوجّتهای خزینة بایگانی ملّی میتوانند مالکیّت دولتی، کالّیکتیوی، خصوصی و غیره باشند. حقوق مالکیت به حجّتهای خزینة بایگانی ملّی مطابق قانونگذاری جمهوری تاجیکستان حفظ کرده میشود.
مالیک حجّتهای خزینة بایگانی ملّی را با درنظرداشت محدودیّتهای پیشبینینمودة همین مادّه صاحبی، استفاده و اختیارداری مینماید. مالک حجّتهای خزینة بایگانی ملّی حقوق، ندارد آنها را نابود سازد.
هوجّتهای خزینة بایگانی ملّی، که مالکیّت دولتی میباشند، نمیتوانند ابژکت غیریدولتی و خصوصیگردانی، خرید و فروش یا معاملات دیگر وابسته به دادن حقوق مالکیت باشند و تنها برای استفاده داده میشوند.
هوقوق مالکیت به حجّتهای خزینة بایگانی ملّی، که مالکیّت دولتی نمیباشند، با آگاهی مکام وکالتدار بایگانی یا مؤسسههای بایگانی وکالتدارنمودة آن داده میشوند. در صورت فروخته شدن این حجّتها دولت برای با نرخ فروش خریداری نمودن آنها حقوق افضلیّتناک دارد. شرطهای خرید و فروش باید برای همة خریداران برابر باشند.
هوجّتهای بایگانی ملّی به خارجیان فروخته نمیشوند.
مالیک حجّتهای خزینة بایگانی ملّی، که به طور ضروری بی آسیب نگاه داشتن آنها را تأمین نمیکند، سود میتواند با هلنامة خود این حجّتها را با پرداخت مبلغ به فایدة ادارة کوپل بایگانی مصادره نماید.
مادّة 16. تأمین بیآسیبنیگاهداری خزینة بایگانی ملّی
مالیکان حجّتهای خزینة بایگانی ملّی عهدهدارند بی آسیب نگاه داشتن آنها را با ترتیب پیشبینینمودة مکام وکالتدار بایگانی تأمین نمایند.
همة دارندگان بایگانیها، صرف نظر از شکل مالکیت، حقوق، ندارند حجّتها را بی موافقة مکام وکالتدار بایگانی نابود سازند.
مادّة 17. دادن حجّتهای خزینة بایگانی ملّی به نگاهداری دولتی
موهلت نهایی نگاهداری حجّتهای خزینة بایگانی ملّی را حکومت جمهوری تاجیکستان مقرّر میکند.
مادّة 18. امکانیّت دسترس نمودن حجّتهای خزینة بایگانی ملّی
هوجّتهای خزینة بایگانی ملّی از لحظة وارد شدنشان برای نگاهداری به مؤسسههای بایگانی برای استفاده داده میشوند.
تعسیس دادن بایگانیهای پنهانی یا با راه دیگر مخفی تییار کردن معلومات در بارة جایهای نگاهداری حجّتهای خزینة بایگانی ملّی، که مالکیّت دولت میباشند، منع است.
همة شهروندان قابل عمل جمهوری تاجیکستان حقوق دارند حجّتهای خزینة بایگانی ملّی یا نسخههای آنها را استفاده برند.
شهروندان خارجی و شخصان بیشهروند طبق شرطهایی، که برای شهروندان جمهوری تاجیکستان مقرّر گردیده است، به استثنای حالتهایی، که قانونگذاری جمهوری تاجیکستان قانونگذاری جمهوری تاجیکستان پیشبینی نموده است، از حجّتهای خزینة بایگانی ملّی استفاده میبرند.
مادّة 19. محدودسازی امکانیّت دسترس نمودن حجّتهای خزینة بایگانی ملّی در مؤسسههای بایگانی دولتی
مکام وکالتدار بایگانی حقوق دارد استفادة حجّتهای نادر را با مقصد تأمین بی آسیب نگاه داشتن آنها محدود سازد و نسخههای این حجّتها را برای استفاده دهد.
به شخصانی، که حجّت تصدیقگردیده را برای ضرورت استفادة حجّتهای بایگانی ندارند، نسخههای آنها داده میشوند.
به منفعت حفظ سرّ دولتی و سرّ دیگر با قانون حفظشونده، که در حجّتهای خزینة بایگانی ملّی محفوظ میباشند، مؤسسة بایگانی دولتی موافق ترتیب مقرّرگردیدة قانون استفادة این حجّتها را محدود میسازد.
یجازت استفادة حجّتهای خزینة بایگانی ملّی، که مضمون آنها به حقوق و منفعتهای قانونی شهروندان دخل دارد، با راضیگی این شهروندان یا نمایندگان قانونی آنها داده میشود.
در صورت به مؤسسههای دولتی دادن حجّتهای خزینة بایگانی ملّی، که پیشتر مالکیّت کالّیکتیوی یا خصوصی بودند، شرطهای استفادة منبعدة آنها با مالکان پیشتره موافقه کنانیده میشوند. ترتیب ذکرگردیده میتواند همچون در حالتهای به نگاهداری دولتی دادن حجّتها بدون تغییر دادن حقوق مالکیت به آنها مقرّر کرده شود.
مادّة 20. محدودسازی امکانیّت دسترس نمودن حجّتهای خزینة بایگانی ملّی در بایگانیهای (بخشهای بایگانی) اتّحادیههای جمعیّتی شهروندان، کارخانه، مؤسسه و تشکیلاتهای غیریدولتی
بایگانیهای (بخشهای بایگانی) اتّحادیههای جمعیّتی شهروندان، کارخانه، مؤسسه و تشکیلاتهای غیریدولتی حقوق دارند امکانیّت دسترس نمودن حجّتهای خزینة بایگانی ملّی را با مقصد تأمین بی آسیب نگاه داشتن آنها و حفظ حقوق و منفعتهای مالکان حجّتها یا دیگر شخصان منفعتدار به غیر از حالتهای پیشبینینمودة قانونگذاری جمهوری تاجیکستان با آگاهانی مکام وکالتدار بایگانی محدود سازند.
مادّة 21. ترتیب استفادة حجّتهای خزینة بایگانی ملّی
ترتیب استفادة حجّتهای خزینة بایگانی ملّی، که تحت نگاهداری دولت قرار دارند، از جانب حکومت جمهوری تاجیکستان مویین کرده میشود.
ترتیب استفادة حجّتهای خزینة بایگانی ملّی، که در بایگانیهای غیریدولتی و اداروی محفوظ میباشند، از جانب مالکان حجّتها با موافقة مکام وکالتدار بایگانی مویین کرده میشود.
مادّة 22. به جمهوری تاجیکستان وارد نمودن و از جمهوری تاجیکستان، برآوردن حجّتهای خزینة بایگانی ملّی
به جمهوری تاجیکستان وارد نمودن و از جمهوری تاجیکستان برآوردن حجّتهای خزینة بایگانی ملّی با ترتیب مقرّرنمودة حکومت جمهوری تاجیکستان عملی میگردد.
مادّة 221. همکاریهای بینلمیللی
مقامات وکالتدار، مؤسسههای بایگانی و دیگر شخصان واقعی و حقوقی در دایرة صلاحییتشان طبق قانونگذاریی جمهوری تاجیکستان با دیگر مقامات و مؤسسههای بایگانی خارجی همکاریهای بینلمیللی را میتوانند به راه مانند، اگر این همکاریها به قانونگذاری جمهوری تاجیکستان مخالف نباشند. (قجت ش484، 31. 12. 08)
مادّة 23. مبلغگذاری و طعمنّات مادّی و تکنیکی مؤسسههای بایگانی
مبلغگذاری مؤسسههای دولتی بایگانی از حساب بوجیت دخلدار و واسطههای خودی، مؤسسههای بایگانی دیگر باشد-از حساب مبلغهای مؤسسان آنها صورت میگیرد.
تعمینات مادّی و تکنیکی مؤسسههای بایگانی به ذمّة مالکان آنها گذاشته میشود.
مقامات اجرائیة محلی حاکمیت دولتی عهدهدارند مؤسسههای بایگانیی را، که حجّتهای خزینة بایگانی ملّی را نگاه میدارند، با عمارت، تجهیزات تکنیکی و ذخیرههای مادّی دخلدار تأمین سازند.
مقامات، کارخانه، مؤسسه و تشکیلاتهای دولتی هنگام لایحهکشی و ساختمان بناهای عمومی عهدهدارند برای نگاهداری حجّتهای خزینة بایگانی ملّی انشائات به طلبات بی آسیب نگاه داشتن حجّتها موافقبوده را پیشبینی نمایند.
مادّة 24. جوابگری برای رعایه نکردن قانون مذکور
شخسان واقعی و حقوقی برای رعایه نکردن قانون مذکور با ترتیب مقرّرنمودة قانونگذاری جمهوری تاجیکستان به جوابگری کشیده میشوند. (قجت ش484، 31. 12. 08)
پرزیدنت
جومهوری تاجیکستان ه. رحماناو
ش. دوشنبه 13 نوامبر سال 1998
ش704
قرار مجلس عالی
جومهوری تاجیکستان
در خصوص مورد عمل قرار دادن قانون جمهوری تاجیکستان «در بارة خزینة بایگانی ملّی و مؤسسههای بایگانی»
(اخبار مجلس عالی جمهوری تاجیکستان سال 1998، ش23-24، ماد. 327)
مجلیس عالی جمهوری تاجیکستان قرار میکند:
قانون جمهوری تاجیکستان «در بارة خزینة بایگانی ملّی و مؤسسههای بایگانی» پس از انتشار رسمیاش مورد عمل قرار داده شود.
حکومتیجومهوری تاجیکستان:
به مجلس عالی جمهوری تاجیکستان در بارة به قانون مذکور مطابق گردانیدن قانونهای جمهوری تاجیکستان تکلیفها پیشنهاد نماید؛
قرارهای خود را با قانون مذکور مطابق گرداند.
ریس مجلس عالی
جومهوری تاجیکستان س. رجباو
ش. دوشنبه 13 نوامبر سال 1998
ش 705