САЛМОНИ  СОВАЧИ

Вай шоире фасех ва сухангузоре балиг аст. Дар салосати иборот ва диккати ишорот беназир афтодааст. Ва дар чавоби устодон касоид дорад ва баъзе аз асл хубтар ва баъзе фурутар ва баъзе баробар. Ва вайро маъонии хосса бисёр аст ва бисёр аз маонии устодонро, ба тахсис ¹³⁶ Камол Исмоил, дар ашъори худ эрод карда ва чун он сурат хубтар ва услуб маргубтар вокеъ шуда, махалли таъну маломат нест.

К и т ъ а

Маънии нек бувад шохиди покизабадан,
Ки ба харчанд дар у чома дигаргун пушанд.
Кисвати ор бувад бозпасин хилъати у,
Гар на дар хубияш аз пештар афзун пушанд.
Хунар аст он, ки кухан хиркаи пашмин зи бараш
Бадар оранду дар у атласу аксун ¹³⁷ пушанд.

Ва вайро ду китоби маснавист: яке «Чамшеду Хуршед» ва дар он чандон такаллуф¹³⁸ кардааст, ки онро аз чошнии шоири берун бурдааст; ва дигаре «Фирокнома» ва он китобе бадеъ ва назме латиф аст. Ва газалиёти вай низ бисёр матбуъ ва маснуъ ¹³⁹ аст. Аммо аз чошнии ишку мухаббат, ки максуд аз газал аст, холист, табъи арбоби завк бар он икбол наменамояд ва аз чумлаи мукаттаоти вай аст ин чанд байт:

Канори хирс, дило, пур кучо тавони кард
Ту аз тамаъ, ки се харфи миёнтихи¹⁴⁰ афтод?
Азизи ман, дари дарвешию каноат зан,
Ки хори аз тамаъу иззат аз каноат зод.
Агар билагзад пойи тавонгари, сахл аст,
Саодати сари дарвешию каноат бод!