Комрон.инфо
Инро дар баъзе маҳалҳо тоҷикон зардак ҳам меноманд. Ин қисми зеризаминии растанӣ буда, бӯстонӣ, ки зироатӣ ва саҳроӣ, ки ғайрикорам аст, мерӯяд. Мо ин ҷо дар навбати аввал дар хусуси сабзии бӯстонӣ сухан меронем. Беҳтарини он сурх ва ширини он аст. Мизоҷаш дар дараҷаи дувум гарм ва дар ҳамон дараҷа тар аст. Ба қавли баъзеҳо дар дараҷаи якум гарм ва тар аст.
Хислатҳои шифобахши он: хӯрдани сабзии бӯстонӣ мулоимкунандаи узвҳои дохилӣ мебошад, гиреҳи ҷигарро мекушояд, меъдаро қувват медиҳад, дарунро мулоим мекунад, боҳ (пушти камар)-ро қавӣ мегардонад, моддаи маниро зиёда месозад; барои кандани балғам, дафъи сурфа, дарди узвҳои даруни сина, меъда ва ҷигар даво мешавад, санги гурда ва хичакро майда карда мерезонад, пешобро меронад.
Сабзиро ба ҳар тариқ, ки бихӯранд, барои варами пардаҳои даруни сина, сурфаи кӯҳна шифо мебахшад. Агарчӣ хомаш душворҳазм аст, вале аз он мураббо тайёр карда бихӯранд, зудҳазм мегардад ва барои иллати истисқо (водянка) фоидабахш аст; дарди рӯдаҳоро таскин медиҳад, пешобро меронад, хусусан саҳроии он. Сабзии бӯстониро баргаш ҳам барангезандаи қуввати боҳ аст.
Барги сабзии бӯстониро кӯфта, занҳо аз таг бардоранд ва тухмашро бихӯранд, душвар зоиданро осон мекунад. Чун барг ва бехрешаи сабзиро дар об ҷӯшонида, бо он об дасту поҳои тифлонро бишӯянд, хуни аз хунукӣ дар ин узвҳои онон шахшударо таҳлил медиҳад.
Сабзиро бо асал мураббо пухта бихӯранд, барои барангехтани қуввати боҳ бағоят фоида дорад, узвҳои даруни шикам ва даруни синаро қувват мебахшад, аз ҷумла бачадонро ҳам қавӣ мегардонад: узвҳои ҳозимаро, ки меъда, ҷигар, рӯдаҳо ва сипурз мебошанд, мустаҳкам мекунад. Ин мурабборо бо дорчинӣ ё бо занҷабил ва ё бо қаранфули гардан бихӯранд, ҷигари сардмизоҷро қувват медиҳад, рутубатҳои зиёдатии меъдаро нест мекунад, қуввати боҳро зиёда мегардонад.
Сабзиро як шабонарӯз дар сирко тар карда бихӯранд, барои иллати гудохтагии сипурз давои беҳамто мебошад, меъда ва ҷигари сардмизоҷро қувват мебахшад. Сабзиро кӯфта ё бо дигар усул оби онро гирифта, бо шакар ширин карда биёшоманд, таъсираш ҳамчун даво қариб ба мураббои он аст, вале аз он сабуктару латифтар ва қавитар мебошад. Барги сабзиро кӯфта, ба решҳои хӯранда гузошта банданд, нафъ дорад.Хӯрдани сабзии хом бадҳазм, боднок ва ба одамони гарммизоҷ зарар дорад. Дар ин ҳолат давоҳои сардмизоҷ ва ошҳои суюқи дӯғдор бихӯранд, зиёнаш ислоҳ меёбад. Сабзиро бо гӯшти бузғола пухта бихӯранд, дар бадан моддаи солим пайдо мекунад.
Миқдори як бор хӯрдан аз сабзӣ дар як рӯз то ним килограмм аст, аз мураббои он 50 то 100 грамм хӯрдан равост. Хӯрдани тухми сабзӣ қуввати боҳро ба ҳаракат меоварад ва дар ин бобат аз қисми заминии он қавитар аст, занҳои ба душворӣ ҳомилашавандаро нафъ дорад, дарди рӯдаҳоро манъ мекунад. Дар дигар хислатҳо монанди худи сабзӣ мебошад.
Агар як миқдор тухми сабзӣ ва ҳамон миқдор тухми шалғам гирифта, як турбро дарунковок намуда, он тухмҳоро дар ковоки он пур кунанду сӯрохашро бо порчаи турб маҳкам карда ва баъд дар зери оташ бипазанд, сонӣ он тухмҳоро бароварда бихӯранд, санги гурда ва хичакро майда карда мерезонад, барои занони ба душворӣ ҳомилашаванда бисёр фоидабахш аст.
3,5 грамм тухми сабзиро кӯфта, бо 3,5 грамм шакар бихӯранд, барои дарди соқи по дармон мешавад. Тухм ва барги сабзиро бо ҳам кӯфта, ба решҳои хӯранда гузошта банданд, шифо мебахшад. Миқдори як бор хӯрдан дар як рӯз аз тухми сабзӣ то 7 грамм аст. Ба ҷойи ин тухми сабзии саҳроиро истеъмол намоянд, равост.
