Ба таркиби моддаҳое, ки бадани одамро ташкил медиҳанд, атомҳои қариб ҳама элементҳои машҳур дохил мешаванд.
Ҳамин тавр, фосфор, калтсий, оҳан ва дигар элементно дар хӯрок, об ва ҳаво қарор дошта, пайваста ба организми одам ворид мешаванд. Ҳамин тавр онҳо таври пайваста аз он хориҷ мешаванд.
Дар ин тоблу таркиби бадани одам, ки дар ҳоли ҳозир стандартй ба шумор меравад, нишон дода шудааст: қад – 170 см, вазн – 70 кг, майдони сатҳи болоии бадан -1,8 м2.
Элемента
кимиёвии |
Вазн, кг | Нисбат ба вазни бадан, % |
Об | 40-46 | 57-66 |
Сафеда | 10 | 14 |
Равғанҳо | 7 | 10 |
Ангиштобҳо | 0,7 | 1 |
Хокистар | 3,5 | 5 |
Элементи кимиёвй | Вазн, г | Нисбат ба вазни бадан, % | |
Кислород | о | 45500 | 65 |
Углерод | С | 12600 | 18 |
Водород | н | 7000 | 10 |
Азот | N | 2100 | 3 |
Калций | Са | 1050 | 1,5 |
Фосфор | Р | 700 | 1 |
Калий | К | 245 | 0,35 |
Сера | S | 175 | 0,25 |
Натрий | Na | 105 | 0,15 |
Хлор | Cl | 105 | 0,15 |
Магний | Mg | 35 | 0,05 |
Оҳан | Fe | 3 | 0,004 |
Марганец Мп | 0,2 | 0,0003 | |
Сурб | Си | 0,1 | 0,00014 |
Йод | I | 0,03 | 0,00004 |
Тол иб и л ми азиз!
Ту омӯзиши боби «Олами ҷисмҳо ва моддаҳо»-ро ба итмом расонидй.
Муҳтавои (мундриҷаи) асосии боби мазкурро ба хотир меоварем:
■ Маводҳо барон хоннши иловагй
АҲАМИЯТИ НАФАСИ ТАВАССУТИ БИНӢ КАШИДШАВАНДА
Вазифаҳои асосии бинӣ ин ба роҳ андохтани раванди танаффус ва таъмин кардани организм бо кислород аст. Сӯрохии бинӣ сатҳи зарурии рутубат ва ҳарорати ҳавои тавассути бинй кашидашавандаро муътадил мегардонад. Бинӣ хеле моҳирона ҳавои гармро хунук ва ҳавои хунукро гарм менамояд. Аз ин рӯ, муҳим нест, ки одам ба кадом самт равона аст: ба ҷойи хеле гарм ва ё хеле сард. Одам ҳангоми нафаскашй дучори мушкилӣ намешавад.
Ҳамзамон мӯйҳои дар сӯрохи бинй мавҷудбудаҳаворо аз микробҳо ва ҳиссачаҳои чанг тоза намуда, тозагии ҳавоеро, ки ба шуш интиқол дода мешавад, таъмин менамояд. Дар як рӯз бинии мо ба ҳисоби миёна 23 040 мукааб/метр ҳаворо тасфия менамояд. Ғайр аз ин, чунончи дар боло зикр гардид, бинӣ Шуморо бо муҳити беру на тавассути бӯй дар иртибот қарор медиҳад.
Таври мисол, агар Шумо ба муддати як рӯз қобилияти эҳсоси дарки бӯйро бино- бар пур шудани бинӣ маҳрум гардед, пас Шумо то чй андоза муҳим будани ин узви барои инсон муҳимро, ки барои бӯй ва шомма ҷавобгар аст, дарк хоҳед кард.
Ресепторҳое, ки дар дохили бинй қарор доранд, метавонанд се ҳазор навъ бӯйро дарк кунанд ватайи 30 сония дақиқан ба кй тааллуқ доштани он бӯйро муайян кунанд.