Маданият ва санъат

Асри XVII- нимаи аввали асри XVIII давраҳои бисёр муҳими таърихи адабиёти тоҷик мебошад. Дар аҳди Ҷониён якчанд ҳавзаҳои адабӣ вуҷуд дошт. Калонтарини он Самарқанд ва Бухоро буданд. Ҳамаи шоирони ин ду ҳавза аз 150 нафар бештар буд. Аз ин миқдор бештар аз 20 нафар шоирони ҳунарманд буданд. Баъзеи онҳо деҳқонӣ …

Меъморӣ ва санъат. Бо вуҷуди он ки замона пур аз низову ҷангҳои харобиовар буд, дар шаҳрҳои марказӣ ва баъзе маркази вилоятҳо иншоотҳои меъморӣ хеле афзуданд. Биноҳои боҳашаматро бештар аъёну ашрофи сарватманд месохтанд. Яке аз онҳо Ялангтушбӣ (1608-1656) дар Регистони Самарқанд сохтмонн бузургеро вусъат дод. Дар рӯбарӯи мадрасаи Улуғбек бо амри …

Падарҷон Чӣ маҳбубӣ, чӣ ҷононӣ, падарҷон! Гулӣ, ишқӣ, дилӣ, ҷонӣ, падарҷон. Ба чашми ман зи ҳар чизе ки гӯянд: – Чӣ хуб аст ин! – беҳ аз они, падарҷон. Шафиқу дилпазиру меҳрубонӣ, Рафиқи некмардонӣ, падарҷон. Дар ин даврони торикӣ ба дунё ‘Гу чун шамъи фурӯзонӣ, падарҷон. Ҳабиби мардуми аз по …

Муҳаббати модар Писар, рав, қадри модар дон, ки доим Кашад ранҷи писар бечора модар. Бирав, беш аз падар хоҳаш, ки хоҳад Туро беш аз падар бечора модар. Зи ҷон маҳбубтар дораш, ки дорад Зи ҷон маҳбубтар бечора модар. Нигаҳдорӣ кунад нуҳ моҳу нуҳ рӯз Туро чун ҷон ба бар бечора …

Вазъияти сиёсие, ки аз аввали асри XVI дар Мовароуннаҳр ва Хуросон фароҳам омад, ба ҳаёти адабӣ ва илмӣ зарбаи сахт расонид. Ҳирот ҳамчун як маркази мадании халкҳои форсзабон аҳамияти худро аз даст дод. Намояндагони илму фан, адабиёт ва санъат ба ҳар тараф пароканда гардиданд. Чандин нафари онҳо ба Бухоро муҳоҷир …

Дар санъати меъмории нимаи аввали асри XVI анъанаҳои аҳди Темурӣ идома дошт. Дар ин аср бинокорӣ хеле авҷ гирифт. Дар шаҳрҳои Бухоро, Самарқанд, Хуҷанд, Ҳисор, Уротеппа ва дигарҳо бозорҳо, ҳаммомхо, тиҷоратхонаҳои боҳашамат, мадрасаҳо, масҷид сохта шуданд. Барои ривоҷи савдои хориҷӣ дар роҳҳои корвонгард купрукҳо, сардобаҳо (ҳавзҳои об), корвонсаройҳо бино ёфтанд. …

Шоирон ва навозандагони зиёде асарҳои худро ба табиати Қирғизистон бахшиданд. Масалан, шеъри «Иссиқ-Кӯл» – и А. Ос- монов. «ИССИҚ-КӮЛ» Исык-Кел кээде тынч да, кээде толкун, Толкуса толкунуна тен, ортокмун. Турмушта канча жолдош ^тсем дагы, Бир сырлуу мындай жолдош куткен жокмун. Ысык-Кел кээде тынч да, кээде толкун, Жарга уруп, жаркылдаткан жаштык …

Бо асар шинос шавед. Асарро хонда, онро муҳокима мекунем, арзиши бадеии онро муайян мекунем. 9 Май – Рӯзи Ғалаба! Ин иди фархунда, наҷиби ҷаҳон! Иди мазкурро одамон 1418 рӯз интизор буданд, ҳамин миқдор рӯзҳо Ҷанги Бузурги Ватанӣ идома ёфт. Қариб дар ҳар оила хешованде ҳаст, ки иштирокчии ин ҷанг мебошад. …

Шеъри Б. Асаналиев «Рангҳои баҳор» – ро қироат карда, маз муни онро шарҳ медиҳем. Рангҳои баҳор Офтоби зарфишон дар осмони бас мусаффо Рӯзу шаб роҳ бар буттазорон кардаанд. Ҷӯйҳо аз нав қарори хеш аз даст додаанд, Нур мерезад ба рӯйи бешаву чаманзор. Ҳам бишӯяд чеҳраи гулҳои рангоранг: Сурху кабуду нилӣ, …

Наврӯз – наҷибтарин ва дӯстдоштатарин иди мардумони қадими Осиёи Марказӣ ва Шарқ. Дар ин вақт шабу рӯз баробар мешавад. Одамон бо арча хонаҳои худ ва ҳайвоноти хонагиро дуд мекарданд, ба ҳамдигар осудаҳолӣ, ҳосили хуб ва беҳбудӣ таман- но менамуданд. Дар иди Наврӯз либосҳои нав мепӯшиданд, орзуҳои нек ме- карданд, табиат …