Home / Ilm / ZARBU LATI JUMJUMA VA MAGZI SAR

ZARBU LATI JUMJUMA VA MAGZI SAR

magzi-sarZARBU LATI JUMJUMA VA MAGZI SAR, sadamai kosakhonayu magzi sar, osebi kosakhona, magzi sar va pardai on. Z. du khel meshavad: pushida (dar in hol baroi az mikrobho siroyat yoftani mayna va pardahoi on sharoit nest) va kushoda (dar in hol mayna bisyor vaqt bo mikrobho oloish yofta, bemorihoi sarsom, dumbal yo ensefalit rukh menamoyand). Zarbu lathoi pushida hamon illathoi jumjumayu maynaand, ki dar mavridi onho pusti sar oseb nadidaast yo boftahoi muloimi kosakhonai sar biduni shikasti ustukhon illat yoftaand. Baroi Z.-i kushoda yakbora oseb didani ham boftahoi muloim va ham ustukhoni kosakhonai sar khos ast. Agar dar in hol butunii pardai sakhti mayna darida boshad, onro zarbu lati nofiz menomand. Dar mavridi Z.-i nofiz khavfi siroyati magzi sar khele kalon ast.
Osebhoi jumjuma metavonand dar shakli kafidagi, shikastagii surokhdor va furukhamida, shikastani ustukhonhoi buni jumjuma bo kushoda shudani javfhoi ilovagii gushu bini ruy dihand. YAke az nishonahoi shikastani buni jumjuma az biniyu gush baromadani khun va moei harommagz, dar atrofi chashmho chun aynak khob raftani khun meboshad. Hangomi chi dar shakli pushida va chi dar shakli kushoda budani Z. imkon dorad, ki se navi osebi mayna – zarb khurdan, lat khurdan va fishurda shudan (dar alohidagi yo mushtarak) ruy dihad.
Zarb khurdani maynai sar asosan badi osebi pushidai jumjumiyu mayna zohir meshavad. Az zarb tamomi magzi sar ba dard medaroyad; az in shakli oseb yaklukhtii mayna zarar namebinad, vale robitai bayni hujayrahoi mayna va shubahoi gunoguni on muvaqqatan gum meshavad. In guna judoi boisi khalal yoftani kori mayna megardad.
Az zarb khurdani mayna odam, odatan, behush meshavad (on vobasta ba shiddati zarb az chand soniya to chand soat davom mekunad). Badi ba hush omadan, sar ba dard meoyad, dilbehuzuri va bazan qay ruy medihad, bemor holati to zarbu lat yoftan va ayni zarbu lat khurdanro dar yod nadorad (faromushii retrogradi). Surkh yo safed shudani ruy, tez shudani nabz, susti, seraraqi zuhur mekunad. Hamai in nishonaho, odatan, badi 1 – 2 hafta gum meshavand. Vale in chunin mano nadorad, ki zarb khurdani mayna baroi bemor benuqs meguzarad. Baze bemoron (khususan onhoe, ki nizomi tainshudai oromii qatiro vayron kardaand) khele vaqt sustii tamomi azoi badan, dardi sar, noustuvorii kori sistemai ragho, purehsosi, belayoqatiro his khohand kard.
Durudaroz (ziyoda az 1 – 2 soat) behush budan nishonai on ast, ki maynai sar ozor yoftaast yo fishurda shudaast. Vale chandon der davom nakardani behushi niz manoi beozori yo taziq nadidani maynaro nadorad. In holat hamon vaqt ruy medihad, ki hangomi ozor yoftan, ragi khunguzari parda yo moddai mayna gusasta, dar zeri jumjuma khunomos hosil shudaast va on tadrijan kalon shuda, badi chand vaqt maynaro mefishorad.
Lat yoftani magzi sar gufta hamaguna osebi juzii moddai maynaro menomand. On az illati andake, ki dar qismi osebyoftai mayna faqat khunrezi va varami khurd ba vujud ovardaast, to osebi az hama vazninro, ki boftai magzi sar judo yo darham kashida shudaast, darbar megirad. Az hama beshtar sababi ozor yoftani mayna zarbu lati kushoda, khususan zarbu lati nofiz meboshad. Lat khurdani magzi sar ba monandi zarb khurdani on bo zud az hush raftan, ki az chand soat to chand ruzu hafta tul mekashad, zohir megardad. Nishonahoi osebi juzii mayna be nizom shudani harakat (falaji), ikhtiloli nutq (hangomi ozori nimkurai chapi miyona) va g. meboshand. Dar holathoi vaznin khalal yoftani nafasgiri va kori dil niz mumkin ast. Hangomi sabuk lat yoftan benizomii harakat, his va dig. illatho dar 2 – 3 hafta tamoman bartaraf meshavand. Badi lati vaznin boshad, osori ustuvor – falaji juziyu umumi, ikhtiloli hissiyot va nutq, khurujhoi bemorii sar boqi memonand.
Fushurda shudani magzi sar dar natijai rekhtani khuni dokhili jumjuma, fishor ovardani ustukhoni shikasta, varami mayna surat megirad. Odatan, hangomi tazyiq yofta shikastani ustukhon, dar barobari fishurda gashtan, mayna lat niz mekhurad; dar natijai osebi juzii boftai mayna varami on niz avj megirad. Binobar in dar har du holat shiddati Z. zud oshkor meshavad. Vaqti az khunomos fishurda shudani mayna kor rangi digar megirad: kafidani ragi khun, khususan dar pardai magzi sar, biduni osebi boftai mayna rukh namuda, faqat boisi kame lat khurdani magzi sar megardad. Dar in holat badi behushii kutohmuddat andake behbudi rukh medihad, ki khosi latkhurii sabuki mayna buda, chand soat (hatto shaboruz) davom mekunad. Nishonahoi avvalini fishurda gashtani mayna az sayaloni khun afzudani dardi sar, bezobitagi yo, baraks, khoboludi ast. Bad behushi faro merasad, nafaskashiyu kori dil az nizom baromada, mumkin bo marg anjomad.
Z.-ro faqat dar sharoiti bemorkhona tabobat mekunand. Dar aksar mavridho, khususan hangomi fishurda shudani mayna, favran jarrohi kardan zarur ast. Agar mayna sakht oseb nadida boshad, on goh bemorro biduni jarrohi tabobat mekunand. SHakhsi maynaash zarbkhurda boyad nizomi qatii bistariro rioya namoyad.
Osebdidaro har chi zudtar ba bemorkhona mebarand. Hatto dar holati behushii kutohmuddat (az sababi ozor yoftani mayna) niz bemorro bo zanbar burdan hatmist. YOrii avvalin dar joi voqea: dar asnoi zarbu lati kushodai kosakhonayu magzi sar joi zakhmro bo zakhmbandi toza bastan zarur ast; hangomi az bini va gush omadani khun, ba on joyho pakhta yo doka guzoshtan joiz nest (to ki zakhm siroyat nayobad). Vaqti qat gardidani kori dil va nafasgiri odditarin vositahoi zindagardonii organizm – mashi dil va nafasdihii suni (bo rohi dahon ba dahon yo dahon ba bini)-ro tatbiq mekunand. Vositahoi dastii nafasdihii suni khavfnok ast, chunki oromii bemorro khalaldor va khunshoriro dar dokhili jumjuma ziyod menamoyad.
Baroi peshgirii Z. dar qatori chorahoi umumi istifodai toskuloh ahamiyati kalon dorad (bo on dar sokhtmon, korhoi zerizamini, hangomi rondani mototsikl, bozii khokkey va g. sarro muhofizat mekunand).
Ad.: Kiselev V.P., Kozirev V.A., CHerepno-mozgovaya travma u detey, M., 1971; Lebedev V.V., Gorenshteyn D.YA., Lechenie i ego organizasiya pri cherepno-mozgovoy travme, M., 1977; Dubrov YA.G., Ambulatornaya travmatologiya, M., 1986.

Инчунин кобед

afandi

LATIFAHO

TUYONA OYAD… SHakhse ba dustash uzr ovard:j – Bubakhsh, man ba tuyat rafta nametavonam. Vay …