Home / Ilm / Sebarga dar Kanzi SHifo (Kitob)

Sebarga dar Kanzi SHifo (Kitob)

sebarga-klever-2-600x330Sebarga (ba russi  Klever) — yak namudi rastanii khameshasabz, ki du nav meboshad: navi bustoni va namudi sahroi dorad. Du guruh dorad: gulash surkh va gulash safed. Behtarinash qismi safedguli on ast.

Mizojash dar darajai duvum garm va dar yakum khushk ast. Hislathoi shifobakhshi bustonii on: obi az sebargai tar fishurdaro dar oftob khushk kunand, inro usorai sebarga menomand. Usorai inro mahin os karda, chun surma ba chashm kashand, pardai aftodaero, ki chashmro torik megardonad va guli chashmro daf mekunad, reshi chashmro shifo mebakhshad.

Sebargaro kufta bo sharob bikhurand, istisqo va zardparvinro davo meshavad, qulinjro, ki varam va dardi rudahoi gafs ast, ba ibro meovarad, dardi rudahoro taskin medihad, zahrhoi qattolro az badan dur menamoyad, puchakhoro mepazonad va mekafonad; holati badi akhloti segona — khun, balgam va safroro, agar murdor gashta boshand, ba isloh meovarad, darunro muloim mekunad, ishtihoro mekushoyad.

Bargi tarashro qima karda, bo andak ravgan biryon namuda, bardavom tanovul kunand, illati istisqoro, ki sababash jam shudani moddahoi khunukmizoj boshad, sihat mekunad. Araqi inro niz bardavom binushand, istisqoro shifo mebakhshad.

Tariqi giriftani araqi sebarga chunin ast. Bargi tarashro kufta, dar anbiq andokhta, ba otash meguzorand va ba ruyi in asbob obi khunuk merezand. Obi bargi sebarga bukhor gashta, ba sarkhonai sardi anbiq rasida, qatrahoi ob gashta, ba zarfi dar poyon guzoshtashuda mechakad. Vale araqi in monandi nushokihoi mastkunanda tasir namekunad.

Az sebarga ravgan ham tayyor mekunand. Oshomidani ravgani on har ruz yak mahal 4,5 gramm dardi bugumho va dardi khoyahoro daf mekunad. Vale agar inro az had bisyor bikhurand, dardi guluro ba amal meovarad. Dar in holati zararkardaash kohu va kosnii taru toza bikhurand, islohi zarar mekunad. In ravganro ba mabdoi asabho va pohoi kase, ki zamingir, yane barjomonda boshad va qobili khestan naboshad, bimoland, shifo mebakhshad.

Tayyor kardani ravgani on chunin ast. Barg va bandi barghoi tarashro jam namuda, dar soya khushk kunand. Az in har qadar, ki khohand bigirand. Dar shash baroba-ri on obi boroy yo obi muqattar yak shabonaruz tar namoyand. Bad to du hissai ob bukhor shudan bo otashi muloim bijushonand. Soni onro az matoi boftash zich guzaronida, sof gardonandu dar zarfe bar boloi on ob az boloyash hamon miqdor ravgani zaytun andozandu bo otashi muloim bijushonand, to on ki ob tamoman bukhor shavad va ravgan bimonad. Alomati ba tamom bukhor shudani ob on ast, ki az jush memonad. Vale ehtiyot kunand, ki ravgan dog nagardad.

Giriftani ravgann in tarzi digar ham dorad. YAk miqdor obi sebargai taru tozaro dar zarfe karda, az boloyash hamon miqdor, ravgani zaytun andokhta, ba tariqi yakum tayyor mekunand. Tukhmi sebargai bustoniro bikhurand, quvvati bohro ba harakat meovarad. Agar inro kufta, bo ob khamir karda bimoland, dogi kunjidakro daf mekunad. Miqdori yak bor khurdan az tukhmi sebargai bogi to 10,5 gramm ast.

Sebargai sahroiro gulash surkh va bargash kalontar ast, ki inro yunuchqai kuhi yo sebargai surkh menomand. Mizoji in dar darajai duvum garm va khushk ast.

Hislathoi shifobakhshi on obi giyohi taru tozai onro binushand, sar va dardi pahluro shifo mebakhshad, medaro quvvat medihad va dardashro ham daf mekunad; bodhoro parokanda mesozad, isholro mebandad, sardii khichakro isloh mekunad, chakmezakro shifo medihad; hayz, shir va peshobro ravon mekunad, araq meovarad. In obro dar bini chakonand, baroi illati sar va devonagi doru meshavad. Agar obi inro ba joyi gazidai kajdum birezand, zahr va aziyati onro daf mekunad, vale ba uzvi solim birezand, dar on dard paydo mekunad.

sebarga-klever
Surat — rami Sebarga

Inro dar ob jushonida, kudakonro dar on ob binishonand, onho zud ba roh medaroyand. Ravgani inro bimoland, dardi uzvhoro taskin medihad. Bo obi in giyoh bishuyand, bashara, yane pustro az har guna dogho pok megardonad. Istemoli in ba darun dardi sar meovarad va ba odamoni garmmizoj zarar dorad. Dar in holat kashniz va rastanihoi digari sardmizoj bikhurand, islohi zarari on menamoyad.

Mizoji tukhmash garmtar va khushktar az giyohi on ast. Hurdani in quvvati boh mebakhshad va pokkunandai pust meboshad. Agar inro kufta, bo ob khamir karda bimoland, chirk va doghoi kunjidaki ruyro daf mekunad. Miqdori yak bor khurdan dar yak ruz az tukhmi in to 10,5 gramm ast. Vale khurdanash dar pusti badan qutur paydo mekunad, dar in holat katiro bikhurand, islohi zarar menamoyad; ba uzvhoi daruni sina ham ziyon dorad dar in mavrid kallaqand boyad khurd, ki dafi zarar kunad.

YAke az khususiyathoi on chunon ast, ki barg va reshai onro bar roni chapi zan bibandand, zoidanro oson va sabuk megardonad. Boyad ki bad az zoidan zud kushoda partoyand. Muallifi kitobi «Dastur-ul-atibbo» navishtaast, ki chun reshai sebargai safedro dar soya khushk karda, bad onro dar ob yo dar gulob bisoyandu dar chashm kashand, muyi mijahoi rekhtaro az nav meruyonad, obravi va quturi chashmro daf mesozad.

CHun in obi bargi taru tozai onro girifta, dar 32 gramm obash 132 gramm shiri gov andokhta bikhurand, peshobi bandshudaro mekushoyad. Agar reshai onro ba miqdori murch bo yak dona murch ba khurdanash ogoz namuda, har ruz ba miqdori yak dona murch az resha ziyod karda va murchro ham yakdonagi afzuda to chil ruz va ruzi chilum chil barobari murch va bo chil dona murch bikhurand va az ruzi chilum yak miqdori resharo ba andozai yak murch va murchro niz yak donagi kam karda, dar ruzi hashtodum boz resharo ba miqdori donai murch va murchro ba yak dona biyovarandu bikhurand, hamai bemorihoi az khunuki va tari sarzada, tabhoi balgamii kuhnashuda, furomadani ob dar khoyaho va poho va inchunin ba johoi digar furudomada dardnok boshad, baroi hamaash darmon meshavad.

Инчунин кобед

afandi

LATIFAHO

TUYONA OYAD… SHakhse ba dustash uzr ovard:j – Bubakhsh, man ba tuyat rafta nametavonam. Vay …