Home / Jamiyat / Payvandsozii (transplantatsiyai) uzv va (yo) boftahoi inson

Payvandsozii (transplantatsiyai) uzv va (yo) boftahoi inson

QONUNI JUMHURII TOJIKISTON

Dar borai payvandsozii (transplantatsiyai) uzv va (yo) boftahoi inson

 (Akhbori Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston soli 2007, №7, mod.693)

 

Bo Kodeksi tandurustii JT az 30.05.2017 s., №1413

AZ ETIBOR SOQIT DONISTA SHUD

 

Bo Qarori Majlisi namoyandagoni Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston az 6-umi iyuni soli 2007, № 619 (Akhbori Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston, soli 2007, № 6, moddai 483) qabul gardidaast.

organ-trafficking-0

Bo Qarori Majlisi millii Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston az 19-umi iyuli soli 2007, № 402 (Akhbori Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston, soli 2007, № 7, moddai 744) jonibdori gardidaast.

 

Qonuni mazkur asoshoi huquqii payvandsozii (transplantatsiyai) uzv va (yo) boftahoi inson, huquq va uhdadorihoi donor, retsipient va muassisahoi tandurustiro muqarrar namuda, munosibathoi vobasta ba payvandsoziro (transplantatsiyaro) ba tanzim medarorad.

Payvandsozii uzv va (yo) boftahoi inson vasilae baroi najoti hayot, barqarorsozii salomatii shahrvandon buda, dar asosi rioyai  qonunhoi Jumhurii Tojikiston va huquqhoi inson mutobiqi prinsiphoi insondustonai elonnamudai jomeai baynalmilali, ki dar on manfiathoi inson az manfiati jomea va ilm bolo guzoshta meshavad, amali megardad.

 

Bobi 1. Muqarraroti umumi

 

Moddai 1. Mafhumhoi asosi

Dar Qonuni mazkur mafhumhoi asosii zerin istifoda meshavand:

– uzv – juzi badan, ki sokhti muayyan va tainoti makhsus dorad (dil, gurda, jigar, shush, gadudi zeri meda, ustukhonho, magzpardai  sakhti sar, shohpardai chashm va gayra);

– bofta – silsilai hujayraho va mahsuli onho (moddahoi baynihujayravi), ki az jihati umumiyati sokht, faoliyat va inkishofi khud muttahid shudaand (magzi ustukhon, sistemai mushaki ustukhonbandi, boftahoi ragho, darichai dil, pust va gayra);

– mavodi payvandsozi – uzv yo bofta, ki baroi payvandsozi istifoda burda meshavand;

– payvandsozi (transplantatsiya) – payvand sokhtani uzvho yo boftaho bo maqsadi jonnok kardani onho dar hududi yak organizm (autotransplantatsiya) yo az yak organizm ba organizmi digar (gomotransplantatsiya) payvast namudan bo maqsadi najot dodani hayoti inson yo barqarorsozii faoliyati organizmi u;

– donor – shakhse, ki yagon uzv va yo boftai khudro baroi payvandsozi ba shakhsi digar (retsipient) ikhtiyoran medihad;

– retsipient – shakhse, ki bo maqsadi tabobat ba vay yagon uzv yo boftai digari inson yo organizm (donor) payvand sokhta meshavad;

– margi magzi sar – purra va bebozgasht qat gardidani hama vazifahoi (faoliyati) magzi sar, ki dar holati kor kardani dil va tahviyai sunii shush (IVL) ba qayd girifta shudaast. Margi magzi sar barobar ba margi inson ast;

– mashvarati dukhturon (konsilium) – mashvarati yak guruh dukhturon baroi muayyan namudani vazi mamulan vaznini salomatii bemor, tashkhisi bemori, muayyan namudani usulhoi tabobat, lahzai marg va gayra.

 

Moddai 2. Qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar borai payvandsozii uzv va (yo) boftahoi inson

Qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar borai payvandsozii uzv va (yo) boftahoi inson ba Konstitutsiyai (Sarqonuni) Jumhurii Tojikiston asos yofta, az Qonuni mazkur, digar sanadhoi huquqii Jumhurii Tojikiston, inchunin sanadhoi huquqii baynalmilalie, ki Tojikiston onhoro etirof namudaast, iborat meboshad.

 

Moddai 3. SHaroit va tartibi payvandsozii uzv va (yo) boftahoi inson

Payvandsozii uzv va (yo) boftahoi insonro az donori zinda yo mayit tanho dar holate istifoda kardan mumkin ast, ki agar vositahoi tibbii digar nigahdorii hayoti retsipient yo khud barqarorsozii salomatii uro kafolat doda natavonand.

Giriftani uzv va (yo) boftaho az donori zinda tanho dar holate imkonpazir ast, ki agar muvofiqi khulosai guruhi mashvaratii dukhturoni mutakhassis amali mazkur ba salomatii u zarari jiddi narasonad.

Payvandsozii uzv va (yo) boftahoi inson tanho dar asosi rizoiyati donori zinda va chun qoida bo rizoiyati retsipient anjom doda meshavad.

Uzv va (yo) boftahoi inson mavodi kharidu furush shuda nametavonand. Haridu furushi uzv va (yo) boftahoi inson, hamchunin targibi in amal mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston boisi javobgarii jinoyati megardad.

 

Moddai 4. Nazorati davlati ba faoliyati payvandsozii uzv va (yo) boftahoi inson

Nazorati davlatiro ba faoliyati payvandsozii uzv va (yo) boftahoi inson maqomi vakolatdori davlatie, ki onro Hukumati Jumhurii Tojikiston muayyan mekunad, amali menamoyad.

Maqomi vakolatdor nomgui muassisahoi tandurustiro, ki giriftan, omodasozi va payvandsozii uzv va (yo) boftahoi insonro amali menamoyand, muqarrar namuda, hamohangsozii faoliyati onhoro dar samthoi zerin tamin menamoyad:

– musoidat ba donorigarii uzvho;

– tahiyai protokolho, dastur va tavsiyanomaho;

– jori namudani varaqai intizorshavi;

– tashkili kori omodasozii uzvho;

– taqsimoti uzvho mutobiqi meyorhoi muayyanshuda;

– jori namudani daftari qaydi harakati mavodhoi payvandi;

– rasonidani kumak ba tatbiqi barnomai millii tayyor namudani mutakhassison baroi giriftan, omodasozi va payvandsozii uzvho va (yo) boftahoi inson.

 

Moddai 5. Nomgui uzv va (yo) boftahoi inson – obekthoi payvandsozi

Dil, gurda, jigar, shush, magzi ustukhon, digar uzv va (yo) boftaho, ki nomgui onho az jonibi maqomoti vakolatdor muayyan karda meshavad, obekthoi payvandsozi shuda metavonand.

Amali Qonuni mazkur ba uzvho, qismati onho va boftahoi mutaalliqi ravandi tavlid shudani inson, ki ba on boftahoi reproduktivi (tukhmhujayra, nutfa, tukhmdonhoi mardona va zanona yo janinho) shomil meboshand, hamchunin khun va hissahoi tarkibii on pahn namegardad.

 

Moddai 6. Mahdudsozii doirai donorhoi zinda

Giriftani uzv va (yo) boftaho baroi payvandsozi az donorhoi zindae, ki ba sini 18-solagi narasidaand (ba istisnoi holathoi kuchonidani magzi ustukhon) yo khud mutobiqi tartibi muqarrarshuda gayri qobili amal etirof shudaand, man ast.

Agar muayyan shuda boshad, ki uzv va (yo) boftaho ba shakhsi giriftori bemori taalluq doshta, baroi hayot va salomatii retsipient khavf dorad, on goh giriftani onho mumkin nest. Giriftani uzv va (yo) boftaho baroi payvandsozi az shakhsone, ki bo retsipient dar tobeiyati khizmati yo digar tobeiyat hastand, man ast.

Zurovari ba donori zinda az jonibi har shakhs bahri giriftani rizoiyati u baroi giriftani uzv va (yo) boftaho muvofiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston boisi javobgarii jinoyati megardad.

 

Moddai 7. Muassisahoi tandurustie, ki giriftan, omodasozi va payvandsozii uzv va (yo) boftahoi insonro amali menamoyand

Giriftan va omodasozii uzv va (yo) boftahoi inson baroi payvandsozi tanho dar muassisahoi makhsusgardonidashudai davlatii tandurusti ijozat doda meshavad.

Faoliyati muassisahoe, ki giriftan, omodasozi va payvandsozii uzv va (yo) boftahoi insonro amali mesozand, dar asosi Dasturamali tasdiqnamudai maqomi vakolatdor ba roh monda meshavad.

 

Moddai 8. Hulosai tibbi oid ba zaruriyati payvandsozii uzv va (yo) boftahoi inson

Hulosai tibbi oid ba zarurati payvandsozii uzv va (yo) boftahoi inson az jonibi guruhi mashvaratii dukhturoni muassisai  tandurustii dakhldor, dar hayati dukhturoni tabobatkunanda, jarroh, ehyogar va hangomi zarurat dukhturoni sohahoi digar dar asosi Dasturamali tasdiqnamudai maqomoti vakolatdor doda meshavad.

 

Moddai 9. Rizoiyati retsipient baroi payvandsozii uzv va (yo) boftahoi inson

Payvandsozii uzv va (yo) boftahoi inson bo rizoiyati khattii retsipient anjom doda meshavad. Dar in mavridi retsipient oid ba imkonpazirii nuqs baroi salomatii u bo sababi dakholati jarrohii darpeshistoda boyad ogohonida shavad. Agar retsipient ba sini 18-solagi narasida boshad yo khud muvofiqi tartiboti muqarrari gayriqobili amal etirof shuda boshad, payvandsozii zikrshuda bo rizoiyati khattii volidayn yo namoyandai qonunii u anjom doda meshavad.

 

Bobi 2. Giriftani uzv va (yo) boftaho az mayit baroi payvandsozi

 

Moddai 10. Muayyan kardani lahzai favt

Uzv va (yo) boftaho baroi payvandsozi az mayit dar holate girifta meshavand, ki agar bo dalelhoi bebahs holati favt az jonibi guruhi mashvaratii dukhturoni mutakhassis qayd shuda boshad.

Hulosai tibbi dar borai favt dar asosi muayyan shudani favti bebozgashti purrai magzi sar (margi magzi sar) mutobiqi dasturhoi az jonibi maqomi vakolatdor tasdiqshuda doda meshavad.

Ishtiroki mutakhassisoni payvandsoz va azoi guruh, ki kori khadamoti donoriro tamin menamoyand va az in hisob muzd megirand, hangomi tashkhisi marg vobasta ba ehtimoliyati istifodashavii mayit ba sifat donor man ast.

 

Moddai 11. Ijozat baroi giriftani uzv va (yo) boftaho az mayit

Giriftani uzv va (yo) boftaho az mayit bo rizoiyati kheshovandoni nazdiki favtida va ijozati sardukhturi muassisai tandurusti dar holati rioyai talaboti Qonuni mazkur surat megirad.

Dar surati paydo gardidani zarurat baroi guzaronidani ekpertizai sudiyu tibbi, ijozat baroi giriftani uzv va (yo) boftaho az mayit, inchunin az jonibi khadamoti ekspertizai sudiyu tibbi doda shuda, dar in bora prokuratura ogohonida meshavad.

 

 

Bobi 3. Giriftani uzv va (yo) boftaho az donori zinda baroi payvandsozi

 

Moddai 12. SHaroithoi giriftani uzv va (yo) boftaho az donori zinda

Giriftani uzv va (yo) boftaho az donori zinda baroi payvandsozi tanho ba manfiati salomatii bemor va dar holati mavjud nabudani uzv va (yo) boftahoi ba payvandsozi lozimi mayit yo usuli tabobati alternativi, ki tasirnokii on ba tasiri payvandsozii uzv va (yo) boftaho qiyospazir meboshad, amali gardonida meshavad.

Giriftani uzv va (yo) boftaho az donori zinda baroi payvandsozi ba retsipient dar holati rioyai sharthoi zerin ijozat doda meshavad:

– agar donor oid ba nuqsi ehtimoli baroi salomatii u bo sababi dakholati jarrohii darpeshistoda hangomi giriftani uzv va (yo) boftaho ogohonida shuda boshad;

– agar donor bo khohishi khud va ogohona ba tavri khatti rizoiyati khudro baroi giriftani uzv va (yo) boftaho izhor namuda boshad;

– agar donor muoinai hamajonibai tibbiro guzashta, khulosai guruhi mashvaratii dukhturoni mutakhassis dar khususi imkoni giriftani uzv va (yo) boftahoi vay baroi payvandsozi mavjud boshad;

– agar donor az oqibathoi rozi nashudanash ba giriftani uzvu bofta baroi retsipient dar davrai okhirini tayyori ba payvand kardani onho ogohonida shuda boshad.

Az donori zinda giriftani uzvho dar holate ijozat doda meshavad, ki agar u bo retsipient hambastagii irsi doshta boshad, ba istisnoi holathoi payvandsozii magzi ustukhon.

 

Moddai 13. Huquqhoi donor

Donore, ki rizoiyatashro baroi payvandsozii uzv va (yo) boftahoi khud izhor namudaast, haq dorad:

– az muassisai tandurusti akhbori purraro oid ba nuqshoi ehtimoli baroi salomatii u bo sababi dakholati jarrohii darpeshistoda hangomi giriftani uzv va (yo) boftaho talab namoyad;

– ba giriftani tabobati roygon, az jumla mavodi doruvori dar muassisai tandurusti bo sababi jarrohii guzaronidashuda.

 

Moddai 14. Mahdudiyatho hangomi giriftani uzv va (yo) boftaho az donori zinda

Az donori zinda baroi payvandsozi giriftani yake az uzvhoi juft, qismi uzv (yo) bofta, ki nabudani on sababi khalaldorshavii bebozgashti salomati namegardad, mumkin ast.

 

Bobi 4. Muqarraroti khotimavi

 

Moddai 15. Javobgari oid ba foshsozii malumot dar borai donor va retsipient

Ba dukhturon va kormandoni digar muassisai tandurusti foshsozii malumot dar borai donor va retsipient man ast.

Foshsozii chunin malumot muvofiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston boisi javobgari megardad.

 

Moddai 16. Man budani furushi uzv va (yo) boftahoi inson

Ba muassisahoi tandurustie, ki baroi guzaronidani jarrohii giriftan va omodasozii uzv va (yo) boftahoi mayit ijozat doda shudaast, furukhtani onho man ast.

Ba doruvoriho va mavodhoi payvandi, ki baroi omodasozii onho qismati boftaho istifoda shudaast, doirai amali Qonuni mazkur pahn namegardad.

 

Moddai 17. Javobgarii shakhsoni mansabdor va muassisai tandurusti

Agar vobasta ba rioya nakardani sharoit va tartibi giriftani uzv va (yo) boftaho yo khud sharoit va tartibi payvandsozii muqarrarnamudai Qonuni mazkur ba salomatii donor yo retsipient zarare rasad, shakhsoni mansabdor va muassisai tandurusti tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba javobgari kashida meshavand.

 

Moddai 18. Javobgari baroi vayron kardani Qonuni mazkur

SHakhsoni voqei va huquqie, ki talaboti Qonuni mazkurro vayron mekunand, tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba javobgari kashida meshavand.

 

Moddai 19. Mavridi amal qaror dodani Qonuni mazkur

Qonuni mazkur pas az intishori rasmi mavridi amal qaror doda shavad.

 

Prezidenti Jumhurii TojikistonE.Rahmonov

 

sh.Dushanbe, 30 iyuli soli 2007

№ 331

___________________________

 

 

 

Инчунин кобед

Hurdani obi mani az tarafi mard yo zan

Hurdani obi mani az tarafi zan kori noravo va nosazo ast va inro tib mahkum …