Home / Ilm / PAHTA dar Kanzi SHifo (Kitob)

PAHTA dar Kanzi SHifo (Kitob)

paxta-660x330Pakhta — in ziroati mashhur va khele qadim ast. Tarikhash hazorho solro dar bar megirad. Du nav meboshad: yake pakhtai safed medihad, ki niholash sershokh meboshad va dar har shokhe muvofiqi quvvati zaminash kusakho dorad, ki in samarash qarib kulula meboshad. Digare beshokh, rost va baland mekhezad, vale kusaki in nisbatan maydatar va darozaki nugdor — nakhhoi in nisbatan mahintar va daroztar ast.

Odatan chigiti inho kishta meshavand, az zamin niholi nav dubargashavon barmeoyad va bad barghoi muqarrari zohir namuda, bo mururi ruzho shona mebandad, gul mekunad, kusak megirad va inak, on rasida pakhtaash meshukufad. Dar johoi mo pakhtaro har sol yak bor az nav mekorand, vale dar mintaqahoi garmo yak bor korand, du sol hosil medihad. Mizojash dar darajai duvum garm va khushk ast; mizoji chigitash dar darajai duvum garm va tar; mizoji gulash garm va tar ast, ki ilova bar in boz khislati farahbakhshi ham dorad.

Hislathoi shifobakhshi on: az gulash sharob tayyor mekunand ba in usul. 400 gramm guli taru tozaashro dar 1,6 kilogramm obi boron yo obi muqattar yak shabonaruz tar karda, bad to seyaki ob mondan bo otashi muloim mejushonand. Pas khub molida, az matoi boftash zich guzaronida, sof menamoyandu bo 800 gramm qandi safed qivom mesozand. Dar lahzahoi okhiri qivom 2,25 gramm zafaronro os karda, dokhili on mekunand. Az in tarkib har ruz yak bor 70 gramm bo gulob yo bo bedmishk va yo bo araqi govzabon bikhurand, devonai navro sihat mebakhshad; vasvos va tapidani dil (dilbozi), ki az garmi boshand va inchunin khafa (bugma) shudani gulugohi bachadonro ba ibro meovarad. Agar 25 grammi onro binushand, az bisyor khursandi bakhshidan kayf mekunand va ba holate qarib ba masti meovarad.

Guli onro ba tanhoyi yo bo bargi tarash yakjo kufta guzoshta bandand, obila va sukhtagii otashro daf mekunad — shifo mebakhshad. Agar libosi pakhtagin yo libosi pashmin va abreshimro, ki tor yo pudash az pakhta boshad, bipushand, badanro quvvat mebakhshad, garm nigoh medorad, azoi badanrokhushk va sakht megardonad, inchunin baroi bemorihoi vobasta ba holati mayna va asab, ki monandi: larzak, susti va notavonii azo, folij (shal shudani nimai badan ba darozi), kuzoz (stolbnyak) va monandi inho foram va muvofiq ast. Dudi pakhtaro dar bini kashand, zukomro daf mekunad.

Pakhtai naddofi kardashudaro, yane bechigitro to siyoh shudanash sukhta, yane sukhtai onro ba haddi khokistar narasonida guzoshta bandand, varamhoro tahlil medihad, khorishro daf mekunad va sukhtagii otashro shifo mebakhshad. Pakhtaro az chigitash judo karda, daruni zakhmhoi chuqurraftaro az on pur namoyand, rimashro az chuqurii on mekashad va zakhmro khushk karda sihat mebakhshad. Pakhtaro to ord barin mahin gashtanash kufta biposhand, jarohathoro khushk va sihat mekunad. Agar az in kufta zakhmhoi kuhnaro pur kunand, gushti haromi onhoro megudozad va daf mesozad, rimi onhoro niz az johoi chuqur mekashad.

Pakhtaro garm karda, ba uzvhoi dardmand va varamhoi sard dar har uzve, ki boshad, guzoshta bandand va muddate hamon tavr biguzorand, inchunin ba khoyahoi obfuromada hamin tavr guzoshta bandand, dardro daf mekunad, varamro tahlil medihad va obi dar khoyaho furomadaro parokanda megardonad. Pakhtaro kufta, garm karda, ba ruyi bargi garmkardashudai bedanjir pahn namuda, ba varami khoya guzoshta bandand, onro tahlil medihad. CHigiti nav az pakhta judo kardashudaro kufta, andak zanjabili kuftagi va ob bar on poshida, garm karda, chun fatila az pakhta sozandu yak sari onro ba ozakhhoi mekhshakl guzoshta, sari digari onro bisuzonand, ki garmi va tezii on ba ozakhho rasad, vale nasuzad va to se ruz hamin tavr dog kunand, ozakh nest meshavad.

paxta-2-768x549

Magzi bepusti chigitro bikhurand, uzvhoi daruni sina va shikamro muloim mekunad, surfaro, ki az garmi boshad, daf mesozad. Agar inro bo dorchini va shakar bikhurand, bohi (pushti kamari) odamoni sardmizojro quvvat mebakhshad, vale agar bo sikanjabin (sirkoasal) bikhurand, baroi purquvvat kardani bohi odamoni garmmizoj darmon megardad.

Miqdori yak bor khurdan az magzi chigit dar yak ruz to 23 gramm ast. Ravgani chigitro bimoland, doghoi kunjidakro daf mekunad va jarohathoero, ki dar rukhsora paydo shuda boshand, shifo mebakhshad. Obi barghoi taru tozaashro ba vositai kuftan sitonida, az on ob chand bor 75 grammi (khususan bo sharbati seb) binushand, raftani daruni kudakon va gayrikudakonro mebandad.

Bargashro kufta, bo ravgani guli surkh sirishta guzoshta bandand, niqris (dard va varami angushtoni dastu poho) va dardhoi digari luqqoszanandai doimiro shifo mebakhshad, ki dar in bobat davoi bemisl ast. Agar bargi pakhtaro bo bargi chilmangushtak (semizut) yakcho kufta guzoshta bandand, dardi bugumhoro, ki khoh az garmi va khoh az khunuki boshad, davo meshavad.

Barghoi maydatar va andak reshaash — harduro dar ob jushonida, dar on ob zanho to nof daromada nishinand, bugmai bachadonro, ki dafa-dafa behushi meovarad, shifo mebakhshad va dardi in uzvro taskin medihad. Barghoi onro dar soya khushk karda, kufta biposhand, khuni jarohatro, ki az buridani teg, rasidani tir va gayra ravon boshad, man mekunad.

Har yak qismi darakht va samari pakhtaro kufta guzoshta bandand, medaro quvvat mebakhshad, khuni dar uzvhoi badan shakhshudaro tahlil medihad va onro ba ruyi pust mekashad. Agar yak sari shokhi pakhtaro dar gush guzorand va sari beruni onro bisuzonand, obi ba daruni gush raftaro, ki berun ovardanash dushvor gashta boshad, ba khud mekashad.

Инчунин кобед

afandi

LATIFAHO

TUYONA OYAD… SHakhse ba dustash uzr ovard:j – Bubakhsh, man ba tuyat rafta nametavonam. Vay …