Home / Jamiyat / KONSEPSIYAI SIYOSATI HUQUQII JT ss. 2018-2028

KONSEPSIYAI SIYOSATI HUQUQII JT ss. 2018-2028

Bo farmoni Prezidenti Jumhurii Tojikiston az «6» fevrali  soli 2018, №1005 tasdiq shudaast

  1. MUQARRAROTI UMUMI
  1. Jumhurii Tojikiston pas az ba dast ovardani Istiqloliyati davlati ba marhilai navi inkishofi tarikhi – bunyodi davlati sohibikhtiyor, demokrati, huquqbunyod, dunyavi, yagona va ijtimoi vorid gardid. Rushdi ustuvori siyosivu iqtisodi va ijtimoivu farhangii jomea az samaranokii siyosati huquqii jumhuri vobastagi dorad. Hifzi huququ ozodihoi inson va shahrvand, tahkimi qonuniyat va tartiboti huquqi, peshgirii jinoyathoi faromilli, tamini rushdi ustuvori iqtisodi va ijroi hadafhoi strategii davlat – tamini istiqloliyati energetiki, amniyati ozuqavori va rahoi az bunbasti kommunikatsioni, be tamini voloiyati qonun va tartiboti huquqi gayriimkon ast.
  2. Hifzi huququ ozodihoi inson va shahrvand, himoyai manfiathoi milli, taqviyati sohibikhtiyori va davlatdorii milli, tahkimi idorakunii davlati, hifzi salomatii aholi, rushdi maorif va ilm, farhang, kafolati faoliyati ozodi iqtisodi, barobari va gunogunii shaklhoi molikiyat, rushdi sohibkori, tamini vahdati milli va sulhu suboti jomea vazifahoi yakumdarajai siyosati huquqii Tojikistoni sohibistiqlol meboshand.
  3. Siyosati huquqii Jumhurii Tojikiston bo istifoda az chorahoi siyosi, iqtisodi, tashkili, mafkuravi va huquqi bo maqsadi tanzimi samaranoki munosibathoi jamiyati va inkishofi minbadai onho rohandozi meshavad. Hususiyathoi asosii siyosati huquqii Jumhurii Tojikistonro strategiyaho, konsepsiyaho, barnomahoi davlati, sanadhoi meyorii huquqi va sanadhoi tatbiqi huquq tashkil medihand. Siyosati huquqii Jumhurii Tojikiston dar irtibot bo samthoi asosii siyosati davlat amali gardida, zaminai huquqii siyosati iqtisodi, ijtimoi, farhangi va samthoi digari siyosati davlati sohibistiqloli Tojikistonro tashkil medihad.
  4. Mehvari siyosati huquqii Jumhurii Tojikistonro arzishi oli budani huququ ozodihoi inson va hifzi onho, gunogunandeshii siyosi, barobari shaklhoi gunoguni molikiyat, az jumla molikiyati khususi, faoliyati ozodi iqtisodi va sohibkori, raqobati ozod dar iqtisodiyot tashkil medihand.
  5. Siyosati huquqii Jumhurii Tojikiston bo dar nazar doshtani arzishhoi umumibashari va manfiathoi milli, tasiri jahonishavi, hamohangsozi va yakkhelakunii qonunguzorii davlatho va nizomhoi huquqii jahoni, rushdi munosibathoi huquqii baynalmilali, tasisi ittihodhoi navi jahoni va mintaqavii bayni davlatho, tahdidu khatarhoi navi jahoni amali karda meshavad. Siyosati huquqi dar jumhuri ba kohish dodani tasiri manfii jahonishavi, muqovimat bo khatarho va tahdidhoi jahoni (terrorizm, ekstremizm va digar padidahoi khatarzo), hifzi fazoi ittilootii jumhuri az khatarhoi ittilootii jahoni muosir ravona karda meshavad.
  6. Dar sharoiti muosiri jahonishavi, buhroni moliyaviyu iqtisodi va shiddat giriftani ziddiyathoi mintaqaviyu tamadduni yake az vositahoi muhimi hifzi istiqloliyati davlati, emori jomeai shahrvandi, ustuvorii davlati huquqbunyod va himoyai manfiathoi khalqi Tojikiston, in durust, bonizom va mutobiq ba arzishhoi bashari va manfiathoi milli ba roh mondani siyosati huquqii davlat meboshad.
  1. VAZI KUNUNII QONUNGUZORII JUMHURII TOJIKISTON
  1. 9 sentyabri soli 1991 khalqi tojik sohibi davlati komilan mustaqil gardid. Bori nakhust dar tarikhi davlatdorii tojikon 6 noyabri soli 1994 Konstitutsiyai Jumhurii sohibistiqloli Tojikiston ba sifati qonuni asosii kishvar bo rohi raypursii umumikhalqi qabul gardid. Hamchunin bo dar nazar doshtani dastovardhoi navi jomea islohoti konstitutsioni guzaronida shuda, marhilai navi takmili sokhtori konstitutsioni ogoz gardid va on imkon dod, ki 26 sentyabri soli 1999, 22 iyuni soli 2003 va 22 mayi soli 2016 ba Konstitutsiyai Jumhurii Tojikiston tagyiru ilovaho vorid shuda, mazmunu muhtavoi nizomi huquqii kishvar takmil va asoshoi demokrati, huquqbunyodi va dunyavii on tahkim yobad. Dar tarikhi siyosii kishvar bori nakhust parlamenti dumajlisa ba faoliyat shuru namud. Maqomoti ijroiya va sudi, inchunin sokhtori iqtisodii kishvar takmil doda shuda, etirofi inson, huquq va ozodihoi u ba sifati arzishi oli va digar andeshahoi demokrati ba Konstitutsiya vorid gardidand, ki ayni zamon ba sharoitu talaboti dokhili va baynalmilali javobgu meboshand.
  2. Tojikiston bo maqsadi guzaronidani islohoti huquqii musoidatkunanda ba rushdi nizomi navi huquqi, faoliyati huquqejodkuniro ba marhilai sifatan nav, ba monandi banaqshagirii tahiyai loihahoi sanadhoi meyorii huquqi, samthoi afzaliyatnoki tadqiqoti ilmiyu huquqi dar sohai huquqejodkuni, guzaronidani tadqiqoti ilmiyu tahlili oid ba holat, ravandi inkishof va amaliyai istifodai qonunguzori, guzaronidani ekspertizahoi huquqi va ziddikorrupsionii loihahoi qonunhoro vorid namud. Dar barobari qabul gardidani shumorai ziyodi sanadhoi meyorii huquqi dar kishvar va etirof gardidani sanadhoi huquqii baynalmilali, inchunin dar in davra yak qator konsepsiyaho, strategiyaho va barnomahoi davlati dar sohahoi gunoguni hayoti jomea va davlat, az jumla Strategiyai millii rushdi Tojikiston baroi davrai to soli 2030 tahiya va qabul karda shudand, ki ba tashakkul va rushdi minbadai munosibathoi navi iqtisodi va ijtimoii Tojikiston musoidat mekunand. Dar natija korho oid ba tahiya va qabuli sanadhoi meyorii huquqi dar sohahoi muayyan, az jumla qonunguzorii konstitutsioni, grajdani, sohibkori, moliyavi, bonki, gumruk, andoz, jinoyati, mamuri, murofiavii  grajdani, murofiavii jinoyati, murofiai sudii iqtisodi, istehsoloti ijro va gayra gustarish paydo namudand.
  3. Boyad tazakkur dod, ki digargunihoi bunyodii dar ravandi jahonishavi va buhroni jahonii moliyaviyu iqtisodi bavuquomada, inchunin vusat yoftani hamkorihoi sudmandi Tojikiston bo digar davlatho, ishtiroki faolonai on dar sozmonhoi gunoguni baynalmilali, munosibathoi baynalmilalii iqtisodi, ijtimoi, siyosi va farhangi, tasisi subekthoi mushtaraki khojagidori bo jalbi sarmoyai khoriji, ki zarurati barqaror namudani iqtisodiyot pas az tasiri buhroni jahonii moliyaviyu iqtisodi, takmili faoliyati davlatro dar samti huquqejodkuni va huquqtatbiqkuni bahri mutobiqgardonii qonunguzorii milli ba talaboti navi rushdu peshrafti jahoni imruza, taqozo menamoyad. Hamzamon, dar in davra Konsepsiyai peshguii inkishofi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston tasdiq gardid, ki dar asosi on shash barnomai davlati oid ba tatbiqi Konsepsiyai peshguii inkishofi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston va naqshai tahiyai loihahoi sanadhoi meyorii huquqi dar samtu sohahoi gunogun baroi solhoi 2012-2015 tahiya va tasdiq karda shudand.
  4. Dar davomi ziyoda az bistu shash soli guzashta ruknhoi davlatdorii muosiri Tojikiston khele tahkimu takmil yoftand va baroi toraft mustahkam gardidani istiqloliyati voqeii kishvar muntazam musoidat menamoyand. Binobar in, islohoti guzaronidashuda ba takmili minbadai demokratikunonii instituthoi davlati va jamiyati musoidat namud.
  5. Az in ru, baroi bapurragi ijro gardidani barnomahoi zikrshuda, dar chunin sharoit strategiyai ba maqsad muvofiqi huquqejodkuni va tatbiqi on bo dar nazar doshtani halli vazifahoi darozmuhlat dar sohahoi iqtisodi, ijtimoi, farhangi va digari qonunguzori boyad amali karda shavand. Vobasta ba in, inkishofi minbadai qonunguzorii kishvar boyad tibqi konsepsiyai yagonai siyosati huquqi, ki durnamoi inkishofi onro Konstitutsiyai Jumhurii Tojikiston muayyan menamoyad, surat girad.
  1. ZARURAT VA AHAMIYATI QABULI KONSEPSIYA
  1. Zarurati qabuli Konsepsiya az talabot va omilhoi zerin barmeoyad:
    • tanzimi samaranokii nizomi ustuvori siyosii demokrati va instituthoi jomeai shahrvandi dar mamlakat, tamini huquqii jarayoni rushdi iqtisodiyu ijtimoii mamlakat dar davrai guzarish ba iqtisodi bozori, hifzi huququ ozodihoi inson, baland bardoshtani shuurnoki va marifati huquqii shahrvandon, az jumla shakhsoni mansabdor;
  • sayu kushish ba natijanokii faoliyati huquqejodkuni va ustuvorii on. Meyorhoi sanadhoi huquqi, az jumla qonunhoi qabulgashta na hama vaqt samaranok amal menamoyand. Dar natija hadafhoi dar nazdi onho hangomi qabul gashtanashon guzoshtashuda ijro namegardand, ki boisi ba qonunho va digar sanadhoi meyorii huquqi vorid namudani tagyiru ilovahoi ziyod yo dar tahriri nav qabul kardani onho meshavand. Az in jo dar oyanda zarurati tamini natijanokii faoliyati huquqejodkuni va ustuvorii on ba miyon meoyad;
  • peshgiri va bartaraf namudani ikhtilofot, nomutobiqati, nuqsonho, takrorshavi dar qonunho va khorij kardani meyorhoi huquqii mohiyatashonro gumkardayu kamsamar. Azbaski tarkibi qonunguzori murakkab va gunogunjabha meboshad, dar on mukholifat, nomutobiqati va kambudi joy doshta metavonand. Az in jost, ki mushkiloti muhimi faoliyati huquqejodkuni in bartaraf namudani ikhtilofu nomutobiqati bayni qonunho, inchunin qonunho va digar sanadhoi meyorii huquqi meboshad. CHunin holat metavonad boisi vayron gardidani tanzimi banizomdarorii huquq gardida, faoliyati mutadili kori nizomi huquqro khalaldor sokhta, inchunin ba tanzimi samaranoki huquqi, vazi qonuniyat va tartiboti huquqi tasir rasonad;
  • mutobiqgardonii qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba sanadhoi huquqii baynalmilalii etirofnamudai Tojikiston. Dar barobari voridshavii meyorhoi huquqi baynalmilali ba nizomi huquqi milli tanosub va bo ham mutobiq namudani onho yake az masalahoi muhim ba shumor meravad. Halli durusti onho bo tavajjuh ba robitahoi voqeii baynihamdigarii jarayoni tatbiqi meyorhoi huquqi baynalmilali va milli muayyan megardad. Hayot vodor mesozad, ki oid ba baze khususiyathoi asosi va prinsiphoi nizomi huquqii anglosaksoni, kontinentali, musulmoni va Ittihodi Davlathoi Mustaqil, ki az hamdigar farq mekunand, dar faoliyati qonunejodkunii kishvar etibor doda shavad. Hamzamon, be tahlili hamatarafa ba tasvib rasonidani sanadhoi baynalmilali metavonad boisi mukholifat, nomutobiqati va kambudii qonunguzori gardida, dar natija ba sifati qonunho tasiri manfi rasonad. Zero qonunguzorii Jumhurii Tojikiston hamchun nizomi huquqii milli dar aloqamandi va zeri tasiri digar nizomhoi huquqi qaror dorad. CHunin ravand zarurati bahamnazdikshavii onho, az jumla hamohangsozi, yakjoyashavi va voridshavii meyorhoi yak nizomi huquqiro ba meyorhoi nizomhoi huquqii digar taqozo menamoyad;
  • samthoi takmili qonunguzorii Jumhurii Tojikiston bo dar nazar doshtani vase gardidani doirai munosibathoi jamiyatii mohiyatan hammonand, ki bo qonunho tanzim meyoband, boyad dar oyanda botadrij kodifikatsiya karda shavand. Zero, dar sharoiti az had ziyod shudani qonunho va digar sanadhoi meyorii huquqii zerqonuni baroi tanzimi munosibathoi jamiyati dar baze sohaho kodifikatsiya khele muhim meboshad. Ba chunin kodifikatsiya va vasekuni az holo boyad shuru kard va onro bo rohi botadrij az nav kardani qonunguzorii amalkunanda anjom dodan lozim ast. Maqsadi kodifikatsiya kardani onho bartaraf namudani nomutobiqati va kam kardani shumorai sanadhoi meyorii huquqii hammonand meboshand;
  • takmil va tatbiqi yakkhelai zabon va islohoti huquqi. Mavridi zikr ast, ki dar baze holatho dar qonunguzorii amalkunanda istilohot bo zaboni tojiki nomuayyan, gunogunmano va tarze istifoda shudaand, ki mazmuni meyorii onro kosta menamoyand. Zaboni qonun yake az poyahoi asosii baland bardoshtani sifat va mazmuni on meboshad. Az in ru, yake az samthoi afzaliyatnoki takmili faoliyati huquqejodkuni masalai ejod va istifodai kalimayu istilohoti durusti huquqii tojiki dar qonunguzori meboshad. Hangomi istifodai in yo on istilohot dar qonunguzorii amalkunanda na tanho ba sodda va ravonu fahmo budani on, balki ba doirai farogirii mazmunu mafhumi muayyan etibor dodan zarur ast, to ki sharhi gunoguni meyorho istisno gardida, tatbiqi yakkhelai onho tamin karda shavad. Az in ru, zarurate ba miyon meoyad, ki dar oyanda farhangi istilohoti huquqii Tojikiston tahiya gardad;
  • tatbiqi purrai talaboti meyorhoi huquq dar amal. Samaranokii siyosati huquqii Jumhurii Tojikiston az amalisozi va tatbiqi meyorhoi Konstitutsiyai Jumhurii Tojikiston, qonunho va digar sanadhoi meyorii huquqi dar amal vobastagi dorad. Tatbiqi huquq yake az samthoi siyosati huquqii kishvar buda, bo maqsadi takmili faoliyati maqomoti huquqtatbiqkunanda, hamchunin tamini sifati mazmuni sanadhoi tatbiqi huquq va mekhanizmi amali gardidani onho anjom doda meshavad. Samaranokii siyosati huquqii Jumhurii Tojikiston dar sohai tatbiqi huquq az hissi masuliyat, omodagii kasbi, vatandusti, khudshinosii milli, sathi balandi shuuri huquqii kasbii kormandoni maqomoti tatbiqi huquq vobastagi dorad.
  1. SAMTHOI ASOSII RUSHDI HUQUQI MILLI

 

  1. Qabuli Konstitutsiyai davroni sohibistiqlolii kishvar 6 noyabri soli 1994 hamchun hujjati doroi etibori olii huquqi Jumhurii Tojikistonro davlati sohibikhtiyor, demokrati, huquqbunyod, dunyavi, yagona va ijtimoi elon namud va samthoi navi rushdi jomearo muayyan kard. Arzishi oli etirof namudani inson, huquq va ozodihoi u, inkishofi hayoti jamiyati dar asosi gunogunandeshii siyosi, jonibdori az prinsipi tajziyai hokimiyati davlati, kafolati faoliyati ozodi iqtisodi va sohibkori, inchunin etirofi gunogunshaklii molikiyat, makhsusan molikiyati khususi az jumlai peshraviho meboshand, ki zaminai rushdi sifatan navi davlat va jomea gardidand.
  2. Bo vujudi peshraviho dar samti sokhtori konstitutsionii kishvar, vazi huquqii inson va shahrvand, tashakkul va faoliyati maqomoti hokimiyati davlati dar sharoiti imruza nizomi konstitutsionii kishvar ba takmil niyoz dorad, ki inhoro peshbini menamoyad:
    • tatbiqi bevositai meyorhoi huquqii konstitutsioni;
    • tahkimi asoshoi sokhtori konstitutsionii kishvar;
    • inkishofi kafolathoi huququ ozodihoi inson va shahrvand;

– takmili idorakunii davlati bo tavajjuh ba inkishofi munosibathoi jamiyati.

  1. Huquqi mamuri hamchun juzi tarkibii nizomi huquqi milli dar tahkim va ustuvorii poyahoi dastgohi davlati naqshi asosi dorad. Huquqi mamuri munosibathoi marbut ba idorakunii davlatiro tanzim namuda, dar khud padidaho va zersohahoi muayyanro dar bar megirad, ki zarurat ba rushd dodani onho ba miyon omadaast. Rushdi huquqi mamuri islohoti mamuriro dar kishvar ba miyon meorad. Islohoti mamuri ba amaligardonii huququ ozodihoi inson va shahrvand dar sathi idorakunii davlati va sohahoi iqtisodi milli, ustuvorii tashkil va samaranokii faoliyati maqomoti hokimiyati ijroiya, rushdi khizmati davlati, tamini mukammali qonuniyat va intizom dar idorakunii davlati va takmili murofiai mamuri musoidat menamoyad.
  2. Dar sharoiti muosir munosibathoi huquqi mamuri, makhsusan idorakunii davlati rushd yofta istodaand. Faoliyati amalii maqomoti hokimiyati ijroiya nishon medihad, ki ustuvori dar ravandi baamalbarorii idorakunii davlati dar sathi muayyan dida meshavad. Novobasta az in, faoliyati maqomoti hokimiyati ijroiya va khudi idorakunii davlati imruz ba takmil niyoz dorad. YAkchand omilhoe mavjudand, ki zarurati takmili masalahoi zikrgardidaro ba miyon meovarand:
    • amaligardonii hamajonibai funksiyahoi idorakunii davlati;
    • rushdi asoshoi huquqii tashkil va faoliyati maqomoti hokimiyati ijroiya;
    • takmili vazi huquqi mamurii ishtirokchiyoni munosibathoi huquqi mamuri;
    • rushdi murofiai mamuri;
    • tamini bosuboti qonuniyat va intizom dar idorakunii davlati.
  3. Dar davroni Istiqloliyati davlati bo mukammal shudani qonunguzorii moliyavi faoliyati moliyavii davlat hamchun bakhshi tarkibii muhim va zarurii nizomi siyosati ijtimoii davlat qaror girifta, vasoit va tarzu usulhoi gunogune ba kor burda shud, ki onho ba kohish dodani nobarobarii ijtimoi ravona karda shudaand. Ba monandi tagyiroti ijtimoi, ki dar munosibathoi huquqii sohibkori (dodani imtiyozhoi andoz, qarzhoi darozmuddat, imtiyoznok va gayra), tasirrasonii davlati ba munosibathoi mehnati (muhofizati mehnat, jori shudani meyorhoi imtiyoznok nisbati zanon, javonon va gayra), tamin kardani dastrasii umum ba khizmatrasonihoi muhimtarin (sugurtai ijtimoi, murojiati roygoni kormand oid ba bahshoi mehnati ba sudho va gayra), kamtar kardani nobarobarii molumulki az hisobi mablaghoi davlat (dodani granthoi hukumati, qarzhoi imtiyoznok baroi sokhtmoni manzil) va digar chorabinihoi ijtimoi inikos yoftaand.
  4. Dar barobari mavjudiyati dastovardhoi zikrshuda dar sohai huquqi moliya yak qator mushkilot joy dorad, ki baroi halli onho anjom dodani chunin korho muvofiqi maqsad ast:
  • bo dar nazar doshtani iqtidori moliyavi va sarchashmahoi voqeii moliyavii mavjuda tibqi qonunguzori tahiya namudani barnomahoi maqsadnok;
  • takmili nizomi nazorati moliyavii davlati, az jumla auditi dokhili va beruna;
  • jori namudani nizomi samaranoki monitoringi moliyavi dar sohahoi tandurusti va maorif;
  • tahiyai nizomi jalb va istifodai doroihoi gayridavlati (tashkiloti va moliyavi) dar ravandi hifzi ijtimoi;
  • takmili mekhanizmi dastgirii moliyavii bakhshi khususi;
  • inkishofi bozori avvaliyai qarzdihi baroi manzil, az jumla tavassuti jori namudani standarthoi qarzdihi baroi manzil;
  • tezonidani ravandi peshnihodi hisoboti moliyavii elektroni az jonibi subektoni khojagidori;
  • takmili qonunguzorii sohai moliyavi bo dar nazar doshtani tashakkuli rushdi ijtimoiyu iqtisodii davlat va tajribai peshqadami jahoni;
  • musoidat ba tashakkuli maqsadnoki pasandozho az tarafi aholi bo maqsadi kharidi manzil, az  jumla bo yorii kooperativhoi sokhtmoni va amonatguzori.
  1. Andoz yake az nishonahoi davlatdori buda, ifodagari siyosati mustaqilona dar bakhshi moliya meboshad va mahz ba tufayli mablaghoi jamovardai andoz davlat mavqevu quvvai iqtisodiro sohib megardad. Dar nizomi huquqii Tojikiston rushdi qonunguzorii andoz boisi on gardid, ki davlat az on ba sifati vositai huquqi jihati tasirrasoni ba iqtisodiyoti bozori hamchun fishangi muhimi mekhanizmi tanzimi davlatii iqtisodiyot istifoda namuda, bujeti davlatiro gani gardonid.
  2. Dar sohai huquqi andoz yak qator mushkilot joy dorad, ki baroi halli onho anjom dodani korhoi zerin muvofiqi maqsad ast:
    • siyosati huquqii andozi Jumhurii Tojikiston na ba nigoh doshtani sathi balandi meyori andoz, balki pesh az hama ba havasmandgardonii sohibkoron, afzoishi shumorai subektoni andozsuporanda, afzoishi istehsolot va bo hamin ziyod gardonidani daromadi bujeti davlati ravona karda shavad;
  • bo dar nazar doshtani sathi balandi hamgiroii iqtisodiyoti kishvar ba savdoi baynalmilali jihati raqobatpaziri dar jalbi sarmoya, barobar kardani sathi andozbandi bo sathi andozi sharikoni asosii iqtisodivu tijorati va davlathoi hamsoya;
  • takmili mamurikunonii andoz bo maqsadi baland bardoshtani sathi jamovari, kohish dodani fishori mamuri ba andozsuporandagoni bomasuliyat, baland bardoshtani darajai shaffofiyati mablaghoi andoz va tahiya namudani mekhanizmi peshguii nizomi andoz;
  • peshnihod namudani imtiyoz baroi istehsolkunandagon va sodirotkunandagoni molu mahsuloti vatani bo maqsadi surat bakhshidan ba ravandi sanoatikunoni, rushdi istehsolot va sodiroti mol;

– bo dar nazar doshtani talaboti moddai 13 Konstitutsiyai Jumhurii Tojikiston, ki tibqi on zamin, sarvathoi zerizamini, ob, fazoi havoi, olami nabototu hayvonot va digar boigarii tabii molikiyati istisnoii davlat meboshand va davlat istifodai samaranoki onhoro ba manfiati khalq kafolat medihad, az nav tajdidi nazar namudani meyori andoz baroi zakhirahoi tabii;

  • bo dar nazar doshtani tajribai peshqadami jahoni tahiya va jori namudani rohhoi muosiri andozgiri tavassuti tekhnologiyahoi ittilooti;
    • vorid namudani tagyirot ba qonunguzorii andoz bo maqsadi tashakkuli nizomi navi sarmoyaguzori az hisobi past kardani meyori andozho va hajmi jarimaho;
    • ba tamini ijroi hadafhoi makroiqtisodii davlat, az jumla Strategiyai millii rushdi Jumhurii Tojikiston baroi davrai to soli 2030 ravona kardani siyosati huquqii andozi Jumhurii Tojikiston.
  1. Ikhtilofot bayni sanadhoi meyorii huquqii gumruki, norasoiho dar qonunguzorii gumruk, voridshavii molhoi pastsifat ba bozori dokhili, javobgu nabudani mahsuloti milli ba sifat va talaboti bozori jahoni, khatar va tahdidhoi siyosii iqtisodi ba bozori dokhili va iqtisodiyoti milli, durust rohandozi nagashtani hamohangsozi va yakkhelakunii qonunguzorii gumruk bo qonunguzorii kishvarhoi uzvi sozmonhoi baynalmilalivu mintaqavi, rushdi qochoqi mavodi mukhaddir dar jahon, noustuvorii iqtisodiyoti milli, muhiti nosolimi raqobat dar sohai faoliyati iqtisodi khoriji ba samaranokii siyosati huquqii gumrukii Jumhurii Tojikiston tasiri manfi merasonad.
  2. Az in nigoh bo maqsadi takmili qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar sohai faoliyati gumruki zarurati anjom dodani chunin korho pesh meoyad:
    • takmil dodani Kodeksi gumruki Jumhurii Tojikiston bo tavajjuh ba rushdi munosibathoi jamiyati dar sohai faoliyati gumruki;
    • tamini hamohangsozi va yakkhelakunii qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar sohai faoliyati gumruki bo talaboti Sozmoni Umumijahonii Savdo, Sozmoni Umumijahonii Gumruk, davlathoi Ittihodi Davlathoi Mustaqil va digar sozmonu nihodhoi baynalmilalii moliyaviyu iqtisodi;
    • baland bardoshtani sifati tanzimi gumruki jihati faroham ovardani sharoit baroi jalbi sarmoyaguzori ba iqtisodiyoti Jumhurii Tojikiston, voridshavii daromadho ba bujeti davlati, himoyai molistehsolkunandagoni vatani, muhofizati obekthoi molikiyati zehni va dastgirii faoliyati savdoi khoriji;
    • takmili faoliyati mamuriyati gumruki, az jumla rushdi nizomi idorakunii tavakkal dar asosi amalisozii rasmiyoti gumruki tibqi meyorhoi baynalmilali;
    • tahkimi hamkori bo kishvarhoi khoriji, sozmonhoi baynalmilaliyu mintaqavi dar bakhshi faoliyati gumruki, muqovimat bo huquqvayronkunihoi gumruki va andeshidani tadbirho dar bakhshi tamini amniyati iqtisodi, ekologi, biologi, sanitariyu epidemiologi, ittilooti, radiatsioni va digarho;
  • rushdi elomiyakunii elektronii gumruki va khizmatrasonihoi gumruki, tezonidani ravandi tashkili ravzanai yagonai gumruki, az jumla soddagardoni va mutamarkazonii pardokhthoi gumruki;
  • soddagardonii rasmiyoti gumruki tibqi sanadhoi huquqii baynalmilalii etirofnamudai Tojikiston;
  • taqviyati hamkorii maqomoti gumruk bo digar maqomoti hifzi huquq dar samti faoliyati huquqmuhofizavi;
    • purzur namudani faoliyati maqomoti gumruk dar samti muboriza bo qochoq;
    • andeshidani tadbirho dar bakhshi bartaraf namudani hama guna khataru tahdidho ba olami hayvonotu nabotot, rohandozii vasilai hifz va peshgirii voridotu sodiroti gayriqonunii onho;
    • andeshidani tadbirho dar bakhshi hifzi sihatii aholi az voridshavii hama guna mahsuloti khurokvori, doruvori, biologi va mahsuloti digare, ki ba salomatii inson zararovarand, az jumla organizmhoi az jihati genetiki tagyirdodashuda.
  1. Siyosati huquqii bonki yake az juzi tarkibii siyosati moliyavii davlati ba hisob rafta, dar asosi qonunho, digar sanadhoi meyorii huquqi va majmui barnomahoi davlatii dakhldor ba amal barovarda meshavad.
  2. Dar sohai faoliyati bonki yak qator mushkilot joy dorad, ki baroi halli onho anjom dodani korhoi zerin muvofiqi maqsad meboshad:
    • ba rushdi munosibathoi jamiyati va talaboti jomea mutobiq gardonidani qonunguzorii amalkunanda;
    • dar jarayoni murattabsozii qonunguzori istifodai tajribai peshraftai bonkdorii davlathoi taraqqikarda;
    • past namudani foizi qarzhoi peshnihodshavanda ba shakhsoni voqei va huquqi;
    • peshnihod namudani qarzhoi imtiyoznok baroi namoyandagoni sohibkorii khurdu miyona;
    • mukammal namudani ravandi nazorati bonki, ki ba monitoringi ustuvorii moliyavii bonkho asos meyobad;
    • andeshidani chorahoi betakhir baroi bartarafsozii moneaho dar faoliyati bonkho;
    • murattabsozii sanadhoi meyorii huquqii tanzimkunandai munosibathoi bonki dar doirai sanadi yagona – Kodeksi bonkii Jumhurii Tojikiston.
  3. Dar zamoni muosir qonunguzorii jinoyati ba sifati yake az vositahoi muhimi tanzimsozandai munosibathoi jamiyati baromad namuda, manfiathoi shakhs, jomea va davlatro az tajovuzhoi jinoyatkorona hifz menamoyad. Jahonishavi, ba vuqu omadani shaklhoi navi jinoyatkori, az qabili terrorizm, ekstremizm, korrupsiya, gardishi gayriqonunii mavodi nashaovar va kiberjinoyatho az davlat talab menamoyad, ki qonunguzorii jinoyatiro davra ba davra takmil dihad.
  4. Tamini samaranokii siyosati huquqii jinoyati az halli mushkilihoi zerini qonunguzorii jinoyati vobastagi dorad:
  • mutobiq namudani meyorhoi qonunguzorii jinoyati ba talaboti sanadhoi huquqii baynalmilalii etirofnamudai Tojikiston;
  • insondustona (gumanizatsiya) gardonidani qonunguzorii jinoyati nisbat ba subektoni muayyan, pesh az hama, shakhsoni sodirnamudai jinoyathoi darajai nachandon vaznin va (yo) darajai miyona, zanoni homila va zanone, ki kudakoni noboligi to 8 – sola dorand, noboligon, mayubon va nafaqakhuron;
    • barham dodani javobgarii jinoyati (dekriminalizatsiya) baroi baze az kirdorhoi jinoyati bo dar nazar doshtani khususiyat va darajai ba jamiyat khavfnokii onho tavassuti khorij namudanashon az Kodeksi jinoyati va muqarrar namudani javobgari dar Kodeksi huquqvayronkunii mamuri;
    • taqviyati afzaliyatnokii Kodeksi jinoyati nisbat ba qonunhoi peshbinikunandai muboriza bar ziddi jinoyathoi alohida (masalan, oid ba muqovimat bo savdoi odam, terrorizm, ekstremizm, korrupsiya, jinoyathoi mutashakkil, qonunigardonii daromadhoi bo rohi jinoyat ba dastovardashuda) dar faoliyati huquqtatbiqkuni;
    • tajdidi nazar namudani sanksiyahoi moddahoi alohidai qismi makhsusi Kodeksi jinoyati jihati vase namudani jazohoi alternativii ba mahrum sokhtan az ozodi aloqamand nabuda;
    • takmil va tajdidi nazar namudani nizomi jazoi jinoyati bo dar nazar doshtani tatbiq nashudani jazohoi jinoyati dar shakli mahdud kardani ozodi va nigoh doshtan dar qismi harbii intizomi;
    • tahiyai meyorhoi yagonai mushakhkhas baroi muayyan namudani namudho va haddi jazo zimni ifodai sanksiyahoi moddahoi qismi makhsusi Kodeksi jinoyati.
  1. Masalai ijroi jazoi jinoyati dar majmu ba vazi umumii jinoyatkori dar kishvar, bakhusus ba sifat va darajai hifzi huquq va manfiathoi qonunii shahrvandon tasiri kalon merasonad. Dar in zamina, masalahoi tashkili sistemai samaranoki ijroi jazoi jinoyati va ba hayoti ijtimoi mutobiqshavii voqeii shakhsoni ozodshuda az joyhoi mahrumi az ozodi ahamiyati muhim dorand.
  2. Novobasta az joy doshtani dastovardhoi muayyan dar sohai siyosati ijroi jazoi jinoyati dar Tojikiston boz yak qator mushkiloti halnoshuda dar in samt to hol boqi memonad. Az jumla, tashkili sistemai ijroi jazoi jinoyati takmili minbada talab namuda, tarbiya va isloh namudani shakhsoni mahkumshuda dar muassisahoi islohi, mutobiqgardonii ijtimoii onho badi ozod shudan az joyhoi mahrum sokhtan az ozodi masalahoi haltalabi zamoni muosir meboshand.
  3. Jihati halli mushkiloti vobasta ba qonunguzorii ijroi jazoi jinoyati inho zarurand:
    • baland bardoshtani samaranokii jazoi mahrum sokhtan az ozodi tavassuti tatbiqi durusti usulhoi pedagogi-psikhologii tarbiyai mahkumshudagon. Bo dar nazar doshtani on, ki jazoi mahrum sokhtan az ozodi hamchun namudi asosii tatbiqshavandai jazo boqi memonad, minbad boyad mazmun, shakl va metodhoi tasirrasonii islohi-tarbiyavii mahkumshudagon dar asosi prinsipi fardisozii ijroi jazo takmil doda shavad;
    • behtar namudani sifati khizmatrasonii tibbi jihati peshgirii bemorihoi siroyati dar bayni mahkumshudagon;
    • vase namudani imkoniyathoi huquqii tatbiqi jazohoe, ki ba mahrum sokhtan az ozodi aloqamand nestand. Bo dar nazar doshtani sharoitu imkoniyathoi davlat zarur ast, ki ijroi jazoi jinoyati dar barobari ba qonunguzorii jinoyati, murofiai jinoyati va sanadhoi huquqii baynalmilali mutobiqat namudan, takmil doda shavand;
    • takmili qonunguzori oid ba faroham ovardani sharoit jihati ba mehnat jalb namudani mahkumshudagon vobasta ba namudi muassisai islohi, takmil dodani faoliyati istehsoli-khojagi dar doirai nizomi ijroi jazoi jinoyati va baland bardoshtani samaranokii iqtisodii mehnati mahkumshudagon;
    • peshgirii shikanja va digar namudhoi munosibat va jazoi berahmona, gayriinsoni va tahqirkunandai shanu etibor bo rohi peshburdi korhoi fahmondadihi, nasbi ovezaho va digar vositahoi ittilooti dar bayni kormandoni sistemai ijroi jazoi jinoyati va mahkumshudagon;
    • korkardi shaklu usulhoi navi tashkili koru faoliyati mahkumshudagon, ki ba nigoh doshtani solimii ruhi va jismonii onho, inkishof dodani shaklhoi gunoguni khudidorakuni dar bayni mahkumshudagon va takmil dodani jarayoni safedshavii onho;
    • takmili nizomi ba talimi miyonai umumi va miyonai kasbi faro giriftani mahkumshudagon;
  • baland bardoshtani samaranokii qonunguzorii istehsoloti ijro.
  1. Oqilona va samaranok istifoda burdani zakhirahoi tabii, hifzi muhiti zist az jumlai mubramtarin vazifahoi jomea mahsub meshavand. Halli musbati in masalaho, dar soha dar navbati khud hamon vaqt imkonpazir megardad, ki agar munosibati insoniyat bo tabiat va sarvathoi tabii bo qonunho muayyan gashta, idora karda shavad. Munosibati inson bo muhiti zist yak sohai tarkibi va judonopaziri nizomi munosibathoi jamiyati meboshad, az in ru, boyad misli digar sohaho tavassuti meyorhoi huquqi tanzim yobad.
  2. Dar zamoni imruza rushdi bemayloni iqtisodiyoti jahoni, ilmu tekhnika, sohai sanoatu kishovarzi boisi afzudani partovho va digar omilhoi tasirrasonii inson ba muhiti zist meshavad, ki ba tashakkul va inkishofi sohai huquqi ekologi musoidat menamoyad. Dar samti mazkur yak qator mushkiloti zerin mavjud ast, ki baroi halli onho zarur ast:
  • tahlili vazi idorakunii partovho dar Tojikiston nishon medihad, ki dar hamai samthoi idorakunii partovho islohoti kulli zarur ast. Zaminai qonunguzorii jorii jumhuri nomukammal buda, az jumla bo muqarrarot oid ba istifodabarii  majmuavii tamomi mekhanizmhoi idorakunii partovho va nigoh doshtani zakhiraho mustahkam nagardidaast;
  • takmili qonunguzorii ekologi, makhsusan dar samti hifzi muhiti zist va tamini aholi bo obi tozai oshomidani. Binobar in, zarur ast, ki jihati boloravii marifati huquqi va ekologii shahrvandon chorabinihoi fahmondadihivu targiboti ba tavri vase amali gardida, dar mavridi zarurat javobgarii huquqi purzur karda shavad;
  • murattabsozii sanadhoi meyorii huquqii tanzimkunandai hifzi muhiti zist dar doirai sanadi yagona – Kodeksi ekologii Jumhurii Tojikiston. Azbaski munosibatho vobasta ba hifzi muhiti zist murakkab va gunoguntarkib meboshand, qonunguzorii ekologi az meyorhoi sohahoi gunogun iborat buda, muvofiqan munosibathoi gunogunro tanzim mekardand. Tajdidi nazar ba qonunguzorii sohai ekologi imruz noguzir buda, amalishavii teztari on baroi peshrafti iqtisodiyoti kishvar va mustahkamgardii siyosati hifzi muhiti zisti kishvar ahamiyati kalon dorad.
  • takmili sanadhoi meyorii huquqi dar samti peshburdi kadastri davlatii obekthoi hifzi muhiti zist, monitoringi davlatii ekologi, nazorati davlatii ekologi, auditi ekologi va ekspertizai ekologi;
  • tahkimi zaminahoi huquqii hifz va istifodai oqilonai zakhirahoi tabii bo maqsadi rushdi minbadai iqtisodiyu ijtimoi;
  • dar doirai qonunguzorii amalkunanda takmil dodani usulhoi idorakunii hifzi muhiti zist, purzur namudani faoliyati militsiyai ekologi, nazorati prokurori va nazorati davlatii istifoda va hifzi muhiti zist;
  • tashakkuli zaminai meyorii huquqii arzyobii tasirrasoni ba muhiti zist va arzyobii strategii ekologi bo maqsadi havasmandgardonii aholi va subekthoi khojagidori ba hifzi muhiti zist va jori namudani prinsiphoi «iqtisodiyoti sabz»;
  • takmil dodani Kodeksi obi Jumhurii Tojikiston bo maqsadi tanzimi munosibatho oid ba istifodai oqilona va hifzi zakhirahoi ob va tatbiqi hadafhoi strategii rushdi ustuvor;
  • diversifikatsiyai istehsoloti kishovarzi, jori namudani navovariho bo dar nazar doshtani tasiri kamtarin ba muhiti zist va sifati zaminho, tahiyai chorabiniho oid ba ivaz namudani moddahoi kimiyovii to andozae khatarnok ba foidanokii imkonpazir.
  1. Zamin yake az juzhoi asosii tabiat buda, sarvati muhimi jamiyatu davlat meboshad. Asosi iqtisodiyoti tamomi davlathoro zamin va sarvathoi on tashkil medihad. Durust istifoda naburdani zamin yak qator mushkilotro dar jomea ba miyon meorad, az qabili mushkiloti ijtimoi, iqtisodi, ekologi, huquqi va siyosi. Mubram budani masalahoi huquqii zamin inchunin dar on zohir megardad, ki hama vaqt boyad dar nazar dosht, ki zamin na tanho boigarii tabiat, sarchashmai hayot, balki zakhirai tabiat va pesh az hama obekti molikiyat niz meboshad, ki istifodai samaranoki on boyad ba tavri durust ba roh monda shavad.
  2. Tibqi Konstitutsiyai Jumhurii Tojikiston zamin molikiyati istisnoii davlat meboshad va davlat istifodai samaranoki onro ba manfiati khalq kafolat medihad. Bo maqsadi tanzimi ravandi taqsimi zamin dar mahalho, istifodai samaranoki on, behdoshti holati meliorativi va hosilkhezgardonii zamin, peshgirii omilhoi muomiloti gayriqonunii zamin, tartibi amaligardonii chorabinihoi zaminsozi, tashkili zaministifodabarii nav va mavjuda qonunguzorii sohai zamin az monitoringi huquqi guzaronida shuda, sanadi meyorii huquqii yagonai mukammal – Kodeksi zamini Jumhurii Tojikiston dar tahriri nav qabul karda shavad. Dar majmu tajribai zaministifodabarii kishvar ifodai on ast, ki nomukammalii qonunguzorii zamin inkishofi mutadilii in munosibathoro bozmedorad.
  3. Behtar namudani tanzimi huquqii munosibathoi zaministifodabari va halli mushkiloti dar in samt joydoshta anjom dodani korhoi zerinro talab menamoyad:
  • tahiya va qabuli sanadhoi meyorii huquqi bo dar nazar doshtani hadafhoi navi siyosati huquqii Jumhurii Tojikiston dar sohai istifodai zamin va samthoi tanzimi huquqii munosibathoi vobasta ba zamin;
  • takmili qonunguzori dar samti bahoi zamin va muayyan namudani arzishi voqeii qitai zamin bo maqsadi durust muayyan namudani andoz az qitai zamin, ijorapuli, arzishi bozorii huquqi istifodai qitai zamin va digar pardokhtho ba qitai zamin;
  • takmili qonunguzori dar samti baqaydgirii davlatii huquqi istifodai qitai zamin va hujjathoi tasdiqkunandai in huquq, oid ba halli bahshoi zamin, hifzi huquq ba huquqi istifodai qitai zamin va asoshoi qatgardii huquqi istifodai qitai zamin;
  • takmili sanadhoi meyorii huquqi dar samti hifzi zamin, zaminsozi, kadastri davlatii zamin va monitoringi zamin;
  • mushakhkhas namudani talaboti qonunguzori dar samti tartibi judo va muayyan namudani sahmi huquqi istifodai qitai zamin;
  • muayyan namudani mekhanizmi dar amal tatbiq namudani bozori huquqi istifodai qitai zamin.
  1. YAke az afzaliyathoi siyosati huquqii kishovarzii Jumhurii Tojikiston in bunyodi davlati industrialivu agrari meboshad. Dar sharoiti imruza siyosati davlati oid ba tamini amniyati ozuqavori inkishofi sohai kishovarzi na ba istehsoloti ashyoi khom, balki istehsoli mahsuloti nihoie, ki bevosita ba istemolkunandagon peshkash karda meshavad, sodiroti mahsuloti kishovarzi, vusat va inkishofi bogdori, chorvodori, zanburparvari, mohiparvari, vusat dodani istehsoloti pakhta va digarho ravona gardidaast. CHunin talabot istehsoli na tanho mahsuloti kishovarzi, balki sanoati korkardi mahsuloti kishovarziro niz taqozo menamoyad.
  2. Qonunguzorii kishovarziro dar samthoi zerin takmil dodan zarur ast:

– takmil dodani qonunguzorii kishovarzi bo maqsadi tamini bozori dokhili bo mavodi ozuqavori, tamini sanoati korkardi ashyoi khom, inchunin baland bardoshtani iqtidori sodirotii kishvar;

  • tashakkuli nizomi idorakunii zakhirahoi zamin va ob dar asosi taqsimoti odilona va ustuvori onho baroi parvarishi ziroathoi kishovarzi;
  • bo maqsadi behtar namudani holati meliorativii zaminho, azkhudkunii zaminhoi navi obyorishavanda va barqarorsozii zaminhoi az gardishi kishovarzi berun monda tahiya va qabul namudani Qonuni Jumhurii Tojikiston «Dar borai melioratsiyai zaminho»;
  • takmili qonunguzorii baytori dar samti khizmatrasoni, faoliyati baytorii khususi va gayra;
  • takmili qonunguzori dar samti hosilkhezgardonii zaminhoi tainoti kishovarzi bo maqsadi vusat dodani rushdi istehsoloti khojagihoi kishovarzi, baland bardoshtani hosilnokii zaminhoi tainoti kishovarzi;
  • tashakkul va rushdi sudmandi nizomi sugurta dar sohai kishovarzi yake az vazifahoi asosi ba hisob rafta, tahiya va qabuli Qonuni Jumhurii Tojikiston «Dar borai sugurtai kishovarzi»-ro taqozo menamoyad, ki on baroi shirkathoi sugurtavii vatani va khoriji sharthoi nisbatan jolibro faroham ovarda, imkon medihad, ki baroi sarmoyaguzorii bakhshi kishovarzi sharoiti zaruri tamin karda shavad;
  • baroi tamini huquqii rushdi infrasokhtori bozori va tanzimi bozori ozuqavori qabuli Qonuni Jumhurii Tojikiston «Dar borai kharid va zakhirai mahsuloti kishovarzi, ashyoi khom va ozuqavori baroi ehtiyojoti davlati», hamzamon tanzimi huquqii faoliyati tashkilothoi khudtanzimshavandai bakhshi kishovarzi (ittihod va assotsiatsiyahoi sohavii molistehsolkunandagoni kishovarzi) muvofiqi maqsad ast;
  • mukammal gardonidani qonunguzori dar bakhshi dastgirii davlatii sohahoi kompleksi agrosanoati;
  • rushdi taminoti tekhnikii kishovarzi bo istifoda az lizingi moliyavi va agrotekhniki.
  1. Bo tavajjuh ba ahamiyati muhim doshtani sohai energetika dar siyosati davlatii Tojikiston zarurati tanzimi mushakhkhasi huquqii masalahoi vobasta ba rushdi in soha ba miyon meoyad. Dar in sohai muhimi strategi bartaraf namudani mushkilotu kambudihoi mavjudai huquqi, inchunin andeshidani tadbirho doir ba istifodai oqilonavu sarfakorona az zakhiravu imkoniyathoi energetikii kishvar, durust ba roh mondani istifodai harchi purra va samarabakhshi iqtidorhoi inshooti mavjudai energetiki, andeshidani tadbirho baroi tamini istiqloliyati energetikii kishvar dar navbati avval meistad.
  2. Bo maqsadi halli mushkiloti mavjuda anjom dodani chunin korho muvofiqi maqsad ast:
  • tahlil va omuzishi zaminahoi huquqii sokhtmon, istifoda va aznavsozii silsilai nerugohhoi barqi dar daryohoi kishvar bo dar nazar doshtani ziyod gardidani talabot ba «energiyai sabz»;
  • taqviyat dodani zaminahoi huquqi jihati purra istifoda burdani imkoniyathoi mavjuda, az jumla bo rohi faroham ovardani sharoiti musoidi iqtisodi baroi jalbi sarmoyaguzorii dokhili dar samti sokhtmoni nerugohhoi khurdu miyona, istehsol, istifoda va furushi nerui barq;
  • taqviyat dodani rushdi hamkorihoi baynalmilali dar samti intiqol va furushi nerui barq dar zaminai sanadhoi huquqii baynalmilali;
  • bo tavajjuh ba ahamiyati strategi doshtani sohai energetika va bo maqsadi tamini istifodai on ba manfiati aholii kishvar nigoh doshtani monopoliyai davlat dar in soha va tahkimi asoshoi huquqi dar in samt;
  • mukammal namudani asoshoi qonunguzori baroi mekhanizmi idorakunii istifodai zakhirahoi energetiki va hifzi muhiti zist hangomi amalinamoii faoliyati energetiki;
  • tanzimi nakhrguzorii imtiyoznoki istifodai nerui barq ba aholii kishvar bo dar nazar doshtani manbai asosii tavlidi nerui barq budani ob, ki on tibqi Konstitutsiyai Jumhurii Tojikiston molikiyati istisnoii davlat buda, davlat istifodabarii samaranoki onro ba manfiati khalq kafolat dodaast.
  1. Bo rushdi mavqei inson dar hama sohahoi ijtimoi va iqtisodi, talabot ba tanzimi huquqi grajdani ziyod megardad. Dar in joda Kodeksi grajdanii Jumhurii Tojikiston naqshi markazi doshta, tanzimi munosibathoi molumulki va gayrimolumulkii ba khudmukhtori va barobari asosyoftai ishtirokchiyoni onro anjom medihad. Bahri amali namudani hadafhoi asosii Strategiyai millii rushdi Jumhurii Tojikiston baroi davrai to soli 2030 zarur ast, ki dar zaminai dastovardhoi ilmi huquqi grajdani va khususiyati milli kasb namudani siyosati huquqii grajdani boyad qonunguzorii grajdani takmil doda shavad. Baroi in zarur ast, ki in korho anjom doda shavand:
  • tanzimi huquqii munosibathoi grajdani bo dar nazar doshtani roh nadodan ba gunogunii mavzui tanzimi huquqi grajdani bo mavzuhoi sohahoi digari huquqi khususi, bakhusus dar jarayoni murattabsozii qonunguzori;
  • dar qonunguzorii grajdani ba masalai hifzi huquqhoi gayrimolumulki fasli mustaqil judo nashudaast, ki tavonad tamomi khususiyathoi in padidaro faro girad. In dar holest, ki on yake az zersohai muhimi huquqi grajdani ba shumor meravad. Tavsifi alohidai in huquqho daqiqiro ba miyon ovarda, boisi faolgardii sohibhuquq shuda metavonad. Dar in masala tavozun bayni zersohahoi huquqi grajdani vayron gardidaand. Az in nuqtai nazar behtar ast agar huquqhoi gayrimolumulki dar Kodeksi grajdanii Jumhurii Tojikiston hamchun yak fasli alohida tanzim gardand. Dar on muqarraroti umumi va huquqhoi gayrimolumulkie, ki hastii tabii va ijtimoii shakhsi voqeiro tamin mekunand, metavonad peshbini gardad;
  • dar muomiloti grajdani giriftani rozigii shakhsi digar (makhsusan padaru modar yo digar shakhson) ziyod ba nazar merasad. Az hamin lihoz, boyad dar Kodeksi grajdanii Jumhurii Tojikiston meyorhoi mushakhkhas doir ba shakl va tartibi giriftani chunin rozigi va oqibati huquqii on mushakhkhas gardad;
  • dar tanzimi uhdadorihoe, ki dar natijai rasonidani zarar ba miyon meoyand, yak qator mukholifat va norasoiho mushohida meshavand. Hususan chunin vaz dar mavridi javobgarii maqomoti davlati, maqomoti khudidorakunii mahalli va shakhsoni mansabdor joy dorand. Az in ru, bo dar nazar doshtani qonunhoi makhsus bobi dakhldori Kodeksi grajdanii Jumhurii Tojikiston boyad takmil doda shavad;
  • qismi seyumi Kodeksi grajdanii Jumhurii Tojikiston az lihozi muqarrar namudani qoidahoi umumi tahiya shudaast, vale mutaassifona tajribai ziyoda az dahsolai tatbiqi on nishon dod, ki dar qismi molikiyati zehni on chandon samaranok nameboshad. Dar in muddat sanadhoi ziyodi meyorii doroi sathi gunogun qabul shudaand, vale bo sababi nabudani muqarraroti umumi bazan dar fahmish va tatbiqi onho mushkilot ba vujud meoyad. Binobar in, zarurati takmili qismi seyumi Kodeksi grajdani dar bakhshi molikiyati zehni pesh omadaast. Dar hamin qismi kodeks zarurati muayyan namudani khususiyathoi ba meros guzashtani korkhona, vositahoi naqliyot, huquqhoi istisnoi, huquqi istifodai qitai zamin va gayra, suporishhoi merosguzor va hissai hatmii merosi tibqi qonun ba vujud omadaast;
  • bo sababi ba vujud omadani munosibathoi navi jamiyati dar sohai manzil tezonidani ravandi tahiya va qabuli Kodeksi manzili Jumhurii Tojikiston;
  • bo maqsadi tanzimi munosibathoi marbut ba sokhtmoni manzil bo jalbi mablaghoi shakhsoni voqeiyu huquqi va tamini manfiathoi qonunii sahmguzoron tahiyai Qonuni Jumhurii Tojikiston «Dar borai sharikii hissagi dar sokhtmoni manzili istiqomati».
  1. Siyosati huquqii Jumhurii Tojikiston dar sohai tanzimi huquqii aqdi nikoh va oila bo maqsadi amali namudani muqarraroti moddai 33 Konstitutsiyai Jumhurii Tojikiston, az on jumla tamini huquqi inson ba tashkili oila, solimii oila, tarbiyai farzandon ravona gardidaast. Hamzamon, ravandi afzoishi qati aqdi nikoh dar jumhuri, amali gardidani hadafhoi siyosati huquqii Jumhurii Tojikistonro dar sohai aqdi nikoh va oila khalaldor mekunad. Az in khotir, monitoringi muntazami qayd va qati aqdi nikoh, omilho va sababhoi on, tahrezii rohhoi mustahkam namudani oila yake az hadafhoi afzaliyatnoki siyosati huquqii Jumhurii Tojikiston dar sohai aqdi nikoh va oila meboshad.
  2. Siyosati huquqii Jumhurii Tojikiston dar sohai aqdi nikoh va oila bo jalbi vasei nihodhoi jomeai shahrvandi dar bobati mustahkam namudani oila amali karda meshavad. Jalbi maqomoti khudfaoliyati jamiyati (shuroi mahalla, kumitai mahalla, kumitai manzil) dar kori tabligotivu tashviqoti bo maqsadi mustahkam namudani oila dar nazar doshta meshavad. Bo maqsadi tanzimi faoliyati miyonaravi dar halli nizohoi dokhilioilavi qabuli sanadi qonunguzorii dakhldor ba maqsad muvofiq meboshad.
  3. Samthoi asosii tanzimi munosibathoi oilavi rohandozii masalahoi zerinro talab mekunad:
  • tanzimi huquqii munosibathoi oilavi bo dar nazar doshtani arzishhoi milli;
  • takmili qonunguzorii oilavi bo dar nazar doshtani mushkiloti mavjuda;
  • baland bardoshtani masuliyati maqomoti dakhldori davlati, muassisahoi davlati va digar tashkilotho bahri tatbiqi purrai Qonuni Jumhurii Tojikiston «Dar borai masuliyati padaru modar dar talimu tarbiyai farzand»;
  • dar samti mustahkam kardani oila davra ba davra tasis dodani fondi davlatii tamini aliment, fondi davlatii manzili istiqomati baroi modaroni tanho bo dar nazar doshtani vazi iqtisodii kishvar.
  1. Bo maqsadi taqviyati hadafhoi davlati ijtimoi va takmili asoshoi huquqii tamini kafolati davlatii himoyai mayubon va kudakoni yatimu beparastormonda qabuli Qonuni Jumhurii Tojikiston «Dar borai vasoyat va parastori» muvofiqi maqsad ast.
  2. Iqtisodi bozori va dastgirii bakhshi khususi, az jumla faoliyati sohibkori zaminai asosii peshravii iqtisodiyoti vatani va rushdi davlatdori gardida istodaast. Ru ovardani jomea ba iqtisodi bozori, kafolat dodani faoliyati ozodi iqtisodi, sohibkori va digar faoliyathoi bo qonun mannashuda dar sathi konstitutsioni, ozodii raqobat va mahdudkunii faoliyati inhisori, muhayyo namudani fazoi yagonai iqtisodi, shomilshavii kishvar ba Sozmoni Umumijahonii Savdo, faroham ovardani fazoi musoidi huquqi jihati kafolat dodani gunogunshaklii molikiyat, az jumla molikiyati khususi omili asosii rushdi sohibkori va takomul yoftani on dar kishvar gashtaast.
  3. Dar barobari islohoti guzaronidashuda dar in bakhsh anjom dodani korhoi zerin, ki ba rushdi faoliyati sohibkori zaminai musoid faroham meorad, muvofiqi maqsad ast:
    • omuzishi zarurat va asosnokii tahiyai Kodeksi sohibkorii Jumhurii Tojikiston;
    • tahiyai tartibi peshnihodi dastgirii davlati va imtiyozho baroi istehsolkunandagon va sodirotkunandagoni molu mahsuloti vatani bahri voridoti tajhizotu tekhnologiyahoi nav;
    • guzaronidani omuzish va tahlilhoi ilmi bo dar nazar doshtani tajribai davlathoi peshqadam oid ba peshbini namudani imtiyozho jihati vorid namudani ashyoi khom baroi rushdi faoliyati sohibkorii istehsoli;
    • takmili qonunguzori dar samti kam kardani sanjishhoi faoliyati subekthoi khojagidor va boz ham shaffofu sodda gardonidani onho;
    • baland bardoshtani masuliyati Bonki millii Tojikiston jihati nazorati qatii faoliyati tashkilothoi qarzi, hifzi huququ manfiathoi qonunii amonatguzoron, pesh az hama, nigoh doshtani etimodi aholi va ijroi uhdadorihoi bonki;
    • faroham ovardani sharoiti huquqi baroi rushdi bosurati mintaqahoi ozodi iqtisodi va hududhoi industrializatsiyai nav;
    • rushdi    infrasokhtori    innovatsioni  –  shabakai    intiqoli

tekhnologiyaho, miyonaravhoi tekhnologi, sistemahoi ekspertizaho, sertifikatsiya, standartizatsiya va akkreditatsiya;

  • tashakkuli muhiti raqobatnok dar istehsolot va bozori mol (kor, khizmatrasoni);
  • kam va sodda namudani nizomi ijozatnomadihi;
  • rushdi sharikii davlat va bakhshi khususi baroi mablagguzorii loihahoi muhim oid ba inkishofi infrasokhtori istehsoli, az jumla bo ishtiroki sarmoyaguzoroni khoriji;
  • bo maqsadi rushdi faoliyati sohibkori takmili sanadhoi meyorii huquqi dar samthoi baqaydgirii elektronii sohibkoron, giriftani ijozatnomaho, sertifikatho va digar hujjathoi zaruri tariqi elektroni, suporidani hisobothoi elektroni ba maqomoti andoz, omor va digar sokhtorhoi marbuta,  faol namudani istifodabarii imzoi elektroni, rushdi idorakunii elektronii korporativi, rushdi savdoi elektroni va gayraho.
  1. Dar solhoi istiqloliyati davlati dar kishvar inkishofi tanzimi davlativu huquqii faoliyati sayyohi va infrasokhtori sayyohi khele faol gardid. Peshrafti khizmatrasonii sayyohi, etirof gardidani sohai sayyohi hamchun sohai afzaliyatnoki rushdi iqtisodiyoti mamlakat, azo shudani kishvar ba Sozmoni Umumijahonii Sayyohi, takmili qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar bakhshi tashkilu tanzimi huquqivu davlatii faoliyati sayyohi talab namud, ki asoshoi huquqi va tashkilii siyosati huquqii Jumhurii Tojikiston dar sohai sayyohiro tashkil medihand.
  2. Omilhoe, ki ba samaranokii siyosati huquqii davlat dar sohai sayyohi tasiri manfi merasonand, durust va samaranok istifoda nashudani imkoniyathoi mavjuda dar sohai sayyohi va purra inkishof nayoftani infrasokhtori sayyohi, ba standarthoi baynalmilali javobgu nabudani sifati khizmatrasonii sayyohi, nokifoya budani tanzimi davlati va dastgirii sayyohii dokhilivu khoriji, past budani sathi sarmoyaguzori dar sohai sayyohi meboshad.
  3. Baroi halli masalahoi huquqi va rushdi sohai sayyohi anjom dodani korhoi zerin muvofiqi maqsad ast:
  • qabul namudani tasnifi ikhtisos va kasbhoi sohai sayyohi dar Jumhurii Tojikiston bo tavajjuh ba talaboti bozori mehnat, omoda namudani standarti kasbii kormandoni infrasokhtori sayyohi bo dar nazar doshtani samthoi navi ikhtisoshoi sohai sayyohi;
  • musoidat ba inkishofi pardokhti gayrinaqdi dar nizomi savdo va khizmatrasoniho;
  • dastgirii rushdi hamkorihoi baynalmilalii sayyohi;
  • tashakkuli muhiti raqobatnok dar bozori khizmatrasonihoi sayyohi;
  • imtiyoz dodan, musoidat kardan baroi vorid namudani tekhnika va tajhizoti baroi rushdi sayyohi musoidatkunanda.
  1. Guzarish ba iqtisodi bozori tanzimi shartnomavii munosibathoi mehnatiro bemaylon afzun namud. Munosibathoi iqtisodii bozori boisi digargunii mohiyat va mazmuni munosibathoi huquqii mehnati, usul, sarchashmaho va prinsiphoi tanzimi huquqii munosibathoi mehnati gardid.
  2. Dar sohai huquqi mehnat yak qator mushkilihoi huquqi niz joy dorand, ki baroi halli onho zarurati anjom dodani korhoi zerin ba maqsad muvofiq meboshad:
  • tajdidi nazar namudani sanadhoi meyorii huquqii tanzimkunandai masalai buduboshi shahrvandoni khoriji dar Jumhurii Tojikiston dar irtibot ba faoliyati mehnatii onho;
  • tadrijan mutobiq namudani muzdi maoshi kormandoni sohahoi bujeti ba talaboti sharoiti zindagii arzanda va tajdidi nazar namudani tasnifoti tarifii andozai muzdi mehnati khizmatchiyoni davlati va digar kormandoni sohahoi bujeti;
  • jori namudani kumakpulii yakvaqtainai ijtimoi hangomi baromadan ba rukhsatii navbatii mehnati;
  • takmili zaminahoi huquqii hifzi mehnat va tamini tekhnikai bekhatari;
  • muntazam ba roh mondani indeksatsiyai muzdi mehnat, muayyan namudani had va tartibi indeksatsiya;
  • batanzimdarorii tartibi barrasii tosudii bahshoi mehnati;
  • tajdidi nazar namudani mutobiqati maoshi haddi aqal ba sabadi istemoli;
  • peshbini namudani javobgarii intizomii korfarmo va tartibi on;
  • bo maqsadi tamini hifzi huququ manfiathoi qonunii muhojironi mehnati idoma dodani takmili qonunguzori va gustarish dodani munosibathoi baynalmilali bo davlathoi qabulkunandagoni muhojironi mehnati.
  1. Dar barobari ba dast ovardani Istiqloliyati davlati tagyiroti amiqi ijtimoivu iqtisodi dar jomea ba vuqu payvast va on tasiri khudro ba sathi nekuahvolii tabaqahoi niyozmandi jumhuri rasonid. Dar ravandi digargunsoziho va guzarish ba iqtisodi bozori, jumhuri bo zarurati az nav dida baromadani usulhoi bunyodii sohai siyosati ijtimoi, mahz dar sohai hifzi ijtimoi va kafolathoi ijtimoi duchor omad. Nizomi murattabi hifzi ijtimoi bo iqtisodiyoti davrai guzarish unsuri muhimi rushdi iqtisodi, ustuvorii ijtimoi va suboti siyosi meboshad. Marhalai kununii rushdi jomea bo mavjudiyati bekorii pinhoni, tafriqai namoyoni vazi ijtimoi, imkoniyati to andoza mahdudi iqtisodii qismi asosii aholi dar nazdi Hukumati Jumhurii Tojikiston vazifai islohoti nizomi hifzi ijtimoii aholiro guzosht.
  2. Dar sohai huquqi taminoti ijtimoi anjom dodani chunin korho muvofiqi maqsad ast:
    • tamini samaranokii tanzimi huquqii munosibathoi taminoti ijtimoi bo dar nazar doshtani mutanosibii bayni sabadi istemoli va narkhhoi voqeii bozori;
    • jori namudani mekhanizmi taminoti ijtimoi baroi barqaror namudani qobiliyati kori hangomi ba rukhsatii mehnati baromadani kormand;
  • amaligardonii rushdi nizomi gayridavlatii taminoti nafaqa bo dastgirii bevosita va nazorati doimii davlati;
  • tahiya va jori namudani mekhanizmhoi amalii sugurtai hatmii tibbi va rushdi tadbirhoi ommavi oid ba tashakkuli tarzi hayoti solim;
  • bunyod va jori namudani nizomi «ravzanai yagona» dar ravandi baqaydgiri va burdani shaklhoi alohidai hifzi ijtimoi, tahiya va jori namudani mekhanizmhoi munosibi mablagguzorii taminoti ijtimoi;
  • az bayn burdani mahdudiyatho hangomi pardokhti nafaqapulihoi sugurtavi (mehnati), jori namudani mekhanizmhoi ozodona ikhtiyordori namudani andukhti nafaqavi, merosi nafaqa az jonibi shakhsi nafaqagir;
  • hifzi ijtimoii oilaho va kudakoni dar vazi mushkili hayoti qarordoshta tavassuti peshnihodi kumakhoi unvonii ijtimoi va khizmatrasonii ijtimoi dar asosi arzyobii darajai niyozmandi, tahiya va jori namudani standarthoi minimalii khizmatrasonihoi ijtimoi;
  • bo maqsadi behtar namudani vazi ijtimoii zanone, ki dar rukhsatii nigohubini kudak qaror dorand, tajdidi nazar namudani andozai kumakpuli vobasta ba nigohubini kudak;
  • ba tavri dakhldor ba roh mondani khizmatrasonii talimi va tibbii roygon ba qishri kambizoati aholi.
  1. Ayni zamon dar Jumhurii Tojikiston huquqi murofiavii grajdani, ki adolati sudiro oid ba parvandahoi grajdani, dastrasii on, sari vaqt, munosib va samaranok himoya gardidani huquq va ozodii shakhsiyat, manfiati jomea va davlatro dar beshtari mavridho tamin menamoyad, amal mekunad. Huquqi murofiavii grajdanii amalkunanda ba prinsiphoi konstitutsionii mubohisavi, barobarhuquqii tarafho, dispozitivi va oshkoro budani barrasii parvandahoi grajdani dar sud asosan mutobiq buda, meyorhoi on javobgui talaboti standarthoi baynalmilalii muhokimai odilonai sudi meboshad.
  2. Hamzamon, dar samti rushdi huquqi murofiavii grajdani anjom dodani korhoi zerin muvofiqi maqsad ast:
    • muayyan namudani rohhoi behtar kardani tamini sarivaqti, matlub va samaranok anjom dodani adolati sudi oid ba parvandahoi grajdani, hamzamon dastrasii adolati sudi oid ba parvandahoi grajdani ba maqsadi voqean amali gashtani huquqi konstitutsionii har kas ba himoyai sudi;
    • tavseai amali prinsiphoi mubohisavi, dispozitivi, oshkoro budani muhokimai adolati sudi oid ba parvandahoi grajdani, hamchunin barqaror namudani prinsipi befosilagii muhokimai sudii parvandahoi grajdani;
  • mushakhkhasgardonii davrai omodasozii parvandai grajdani ba muhokimai sudi tavassuti peshbini namudani muhlati judogonai davrai zikrshuda, takmili ravandi peshnihodi dalelho va mubodilai hujjathoi mubohisavi;
    • rushdi instituti muhokimai sudi dar sudi marhilai nazorati bo rohi tajdidi nazar namudani muhlatho, ikhtisori zinahoi davrai mazkur, inchunin mahdud kardani asoshoi bekor kardani sanadhoi sudi;
    • bo maqsadi tamini shaffofiyati murofiai sudii grajdani va bo dar nazar doshtani tajribai peshqadami jahoni takmili qonunguzori vobasta ba dastrasi ba malumot dar borai faoliyati sudho;
    • peshbini namudani mediatsiya hamchun shakli barrasi va hal namudani bahshoi khususii huquqi va takmili muhokimai sudii hakami;
    • takmili davrai istehsoloti ijro bo rohi tajdidi nazar namudani vositahoi tamini ijroi sanadhoi sudi tavassuti javobgarii mamuri va jinoyati, bartaraf namudani nomuvofiqati bayni meyorhoi huquqi moddi va tanzimkunandai istehsoloti ijro.
  1. Tibqi Kodeksi murofiavii jinoyatii Jumhurii Tojikiston murofiai jinoyati dar asosi etirofi prinsiphoi himoyai sudi, ehtimoliyati begunohi, mubohisa va barobarii tarafho, oshkoro budani muhokimai sudi va digarho ba roh monda shudaast. Murofiai jinoyati az murofiai aybdorkuni ba murofiai mubohisavi tabdil doda shud. Murofiai jinoyati chun tarzi marufi hifzi huquqi inson az tajovuzhoi jinoyatkorona va az gayriqonuni mahdud namudani huquq va taqibi beasos oid ba parvandai jinoyati etirof shuda, bahri tamin namudani adolat ravona karda shudaast. CHunin fahmishi murofiai jinoyati goyai asosi buda, durnamoi rushdi siyosati huquqii davlatro dar jodai adliyai jinoyati ifoda menamoyad.
  2. Munosibati baynihamdigarii shakhsiyat bo davlat az hallu fasli odilonai parvandaho az jonibi maqomoti taftishoti va sudi vobastagi dorad. Standarti muhokimai odilonai parvandahoi jinoyatiro mahz qonunguzorii murofiavii jinoyati peshbini menamoyad, ki binobar ruzafzun budani talaboti inson boyad muntazam takmil yobad.
  3. Bo tamin namudani murofiai odilonai sudi oid ba parvandahoi jinoyati korhoi zerin boyad pesh burda shavad:
    • mohiyati konsepsiyai siyosati huquqi to shuuri har yak shahrvand rasonida shavad. Muhim ast, ki mazmuni murofiai jinoyati hamchun tarzi marufi hifzi huquqi inson az tajovuzhoi jinoyatkorona va az gayriqonuni mahdud namudani huquq va taqibi beasos oid ba parvandai jinoyati darku talqin karda shavad. Maqsadi chunin murofia tamin namudani adolati huquqi va subot (oromi) meboshad;
    • inkishofi huquqi murofiai jinoyati bar asosi goyahoi konstitutsionii murofiai jinoyati, standarthoi muhokimai odilonai sudi, vobasta ba talaboti hayot, amaliya va imkoniyati davlat boyad surat girad;
    • mekhanizm va tartibi murofiavii ijroi muqarraroti konstitutsioni va standarthoi baynalmilalii muhokimai odilonai sudi hamatarafa va mukammal tahiya va amali karda shavad (az jumla, yorii huquqi, garav, ba taftishoti ilovagi bargardonidani parvanda az davrai muhokimai sudi, tartibi barrasii sudii shikoyat az qarori prokuror yo tartibi ba tariqi kassatsioni barrasi namudani shikoyat az boloi tatbiqi habsi peshaki va gayra);
    • arzishi oli etirof shudani inson, huquq va ozodihoi u, afzaliyati on hangomi tahiyai qonunguzori oid ba muqarrar namudani maqomi murofiavii jabrdida va gumonbar ba inobat girifta shudaast, vale mekhanizmi amali namudani on tavassuti tartiboti murofiavi mukammal nashudaast. Bo dar nazar doshtani maqsadi murofiai jinoyati, yane tamin namudani adolati sudi, tamin namudani tavozuni manfiati shakhs va davlat, bo ba inobat giriftani qadru qimati inson, ahvoli badi jabrdida, imkoniyati bakhshidani gunohi hamdigar dar murofiai jinoyati boyad tarhi barnomahoe ravo donista shavand, ki bahri barqaror namudani adolat, huquq va manfiathoi poymolgashta ravona shuda boshad. Ba manoi digar, adolati sudi kharakteri jazodihanda ne, balki tarbiyaviyu barqarorkunanda girad. Maqsadi asosii adliyai barqarorkunanda in ast, ki gunahgor dar on uhdador meshavad, ki zarari ba jabrdida rasonidaro ba rohi qonuni jubron namoyad va davlat ba on musoidat kunad. Binobar in, dar samti adliyai jinoyati barnomai vokhurii jabrdidavu gumonbarshavanda, oshti bo jabrdida, jubroni zarari jabrdida, ivaz shudani jazoi mahrumi az ozodi ba namudhoi digari jazo, tatbiqi barnomai tabobati mayzadagi va yo nashamandi bar ivazi taqibi jinoyati, istifodai chorahoi havasmandgardonii musoidatu yori ba murofiai jinoyati vase istifoda karda shavand;
    • nizomi qonuniyat dar murofiai jinoyati boyad rioya karda shavad. In ba maqomot va shakhsoni mansabdor va ham ba digar ishtirokchiyoni murofiai dakhl dorad, dar aksi hol murofia (tartiboti dakhldori huquqi) manoi khudro gum menamoyad. Az in ru, qoidai beetibor donistani natijahoi amalhoi gayriqonuni, istisno namudani dalelhoi gayriqonuni tahiya va ba Kodeksi murofiai jinoyati vorid karda shuda, javobgarii murofiavii ishtirokchiyon amali karda shavad;
    • ba faoliyati operativi-justujui, hamchun faoliyati muhimi musoidatkunanda ba murofiai jinoyati, ki pinhoni va yaktarafa anjom meyobad, munosibat namuda, dar oyanda janbahoi murofiavii in faoliyat korkard shuda, natijai onro tibqi qoidai dalelovari bo qonunguzori ba rasmiyat medarorad, ki dar murofiai jinoyati mavridi istifoda qaror doda shavad;
    • az davrai muhokimai sudi bargardonidani parvandai jinoyati ba taftishi ilovagi ba prinsipi himoyai sudi, huquq ba muhokimai odilonai sudi, huquqi mahkum shudan biduni mavqufguzorii beasos mukholifat mekunad va in muqarrarot boyad tajdidi nazar karda shavad;
    • faolnokii prinsiphoi ozodi va ikhtiyori dar murofiai jinoyati gustarish doda shavad. Vobasta ba in, instituthoi sohai huquqi murofiai jinoyati takmil doda shavand. Az jumla, tedodi jinoyathoe, ki ba tartibi khususi taftish karda meshavand, boyad ziyod shuda, muhokimavu barrasii on tanho az jonibi sud ba amal barovarda shavad;
    • istifodabarii ruyonidani zarare, ki dar natijai amali gayriqonunii sud va maqomoti taqib ba shakhs rasonida shudaast, hamchun kafolati amali durust va qonunii davlat barrasi karda shavad;
    • khususiyathoi peshburdi parvandahoi jinoyati nisbat ba doirai muayyani shakhsoni mansabdor omoda karda shavad;
    • bo dar nazar doshtani mansubiyat va qobili qabul budani dalelhoi baroi taftishi parvandai jinoyati jamovarda, guzaronidani ekspertiza az jonibi maqomoti dar yak vaqt tahqiq va taftishi peshakiro amalikunanda tajdidi nazar karda shavad.
  1. SIYOSATI HUQUQI DAR SOHAI RUSHDI MARIFATI HUQUQI, TARGIBU TASHVIQI HUQUQI VA YORII HUQUQI
  1. Baland bardoshtani sathi marifat va shuuri huquqii aholi, talim va tarbiyai huquqii shahrvandon yake az samthoi muhimi siyosati huquqii Jumhurii Tojikiston mahsub meshavad va hamchun faoliyati maqomoti davlati, muassisaho, tashkilothoi jamiyatiyu siyosi, shahrvandon oid ba muayyan namudani maqsadho, vazifaho, afzaliyatho, vositaho, shaklhoi tarbiyai huquqi baromad namuda, tavassuti tamini sathi balandi marifati huquqi, targibi huquqi, inkishofi ilmi huquqshinosi va tarbiyai kadrhoi huquqshinosoni kasbi amali meshavad.
  2. Tarbiyai huquqi juzi judonashavandai siyosati tarbiyavii davlat buda, dar robita bo tarbiyai siyosi, akhloqi, mehnati, estetiki va namudhoi digar tarbiyai inson boyad anjom doda shavad. Tashakkuli insoni komil istifodai yakjoyai hamai namudhoi tarbiyaro talab mekunad. Tarbiyai huquqi bo dar nazar doshtani arzishhoi akhloqi, farhangi milli, merosi tarikhi, odatu arzishhoi milli ba amal barovarda meshavad.
  3. Siyosati huquqi dar sohai talimi huquqi halli vazifahoi zerinro peshbini menamoyad: tarbiyai kadrhoi huquqshinosi kasbii balandikhtisos, ki baroi faoliyati huquqi dar sharoiti vusati ravobiti baynalmilali omoda meboshand, takmili siyosati tahsilot dar sohai tarbiyai kadrhoi huquqshinos, baland namudani sathi donishomuzii huquqi baynalmilali bo dar nazar doshtani durnamoi halli bakhshoi huquqi dar sudhoi baynalmilali, takmili takhassus pas az giriftani tahsiloti olii kasbii huquqshinosi, omoda namudani kadrhoi doroi donishhoi makhsusi ittilooti dar sharoiti vase shudani ittiloi huquqi, tahdidho ba amniyati ittilootii jumhuri, tarbiyai kadrhoi navi huquqshinoson, ki baroi kor dar sharoiti rohandozii hukumati elektroni, istifodai tekhnologiyahoi ittilooti dar amaliyai huquqshinosi omodaand, mustahkam namudani unsurhoi ittilooti va tekhnologii siyosati tahsilot bo dar nazar doshtani vorid shudani tekhnologiyahoi ittilooti dar amaliyai huquqshinosi, az jumla jori namudani makhzani ittilootii sanadhoi meyorii huquqi va hujjathoi huquqi, ittilogardonii faoliyati sudi, taftishoti, murofiavi, operativi-justujui, ittiloi huquqi dar sohai muboriza bo jinoyatkori.
  4. Sathi balandi marifati huquqii shahrvand, ki bevosita az sifat va dastrasii ittilooti huquqi vobasta meboshad, metavonad ba bolo raftani ehtirom nisbat ba qonun va sanadhoi digari meyorii huquqi hamchun vositai asosi va kalidii batanzimdarorii munosibathoi jamiyati, past shudani sathi nigilizmi huquqi, inchunin dar botini shakhs ba vujud ovardani etiqod ba raftori huquqi, tashakkuli masuliyat oid ba itoat kardan ba muqarraroti sanadhoi meyorii huquqi musoidat namoyad va shahrvand khudro dar jomea komilan ozod va bekhatar ehsos namoyad.
  5. Baroi baland bardoshtani marifati huquqii aholi andeshidani chorahoi zerin muvofiqi maqsad ast:
  • jonnok kardani korhoi targib va tashviqi huquqi dar asosi hamohangsozii faoliyati tamomi subektoni targib va tashviqi huquqi;
  • tamini maqomoti khudidorakunii shahrak va dehot, maqomoti mahallii hokimiyati davlati, maqomoti ijroiyai markazii hokimiyati davlati, bakhusus maqomoti hifzi huquq bo nashriyai rasmii ittilooti-huquqi;
  • ba tavri vase ba aholi dastras namudani sanadhoi meyorii huquqi va tagyiru ilovaho ba onho;
  • tasis dodani somonai yagonai milli bo joygir kardani tamomi sanadhoi meyorii huquqii khususiyati umumihatmidoshtai Jumhurii Tojikiston;
  • takmil dodani mekhanizmi korkardi murojiati shakhsoni voqei va huquqi hamchun unsuri muhimi baland bardoshtani marifati huquqii aholi dar asosi vorid kardani dastovardhoi navi ilmu tekhnologiya, purzur kardani nazorati jamiyati.
  1. YAke az omilhoi bosamar amali gashtani siyosati huquqii davlat va baland bardoshtani sathi marifati huquqii aholi in inkishof dodani ilmi huquqshinosi dar davlat meboshad. Poyai qonunguzori va siyosati huquqii kishvarro tadqiqothoi ilmi tashkil medihand, ki dar onho masoili gunoguni dogi ruz hamajoniba tahlilu tahqiq meshavand, janbahoi gunoguni on, az jumla qonuniyathoi rushdi onho oshkor gardida, tajribai davlathoi digar, tajribai tarikhiyu huquqii davlatdorii tojikon omukhta meshavand. Tasisi instituti ilmi-tadqiqoti oid ba davlat va huquq dar sokhtori Akademiyai ilmhoi Jumhurii Tojikiston baroi rushdi sohai huquq imkoniyat faroham ovarda, metavonad takyagohi buzurgi ilmii siyosati davlati dar sohahoi gunoguni faoliyat gashta, sababi bolo raftani obruyu etibori kishvar, takmili qonunho, rushdi tajribai ilmiyu amalii maqomoti hifzi huquq gardad va dar muhlati kutoh inchunin norasoii kadrii ilmii kishvarro dar sohai ilmhoi huquqshinosi kam namoyad.
  2. Bo maqsadi mutobiqu munosibgardonii faoliyati muassisahoi takmili ikhtisosi kormandoni maqomoti hifzi huquq muttahid namudani onho ba muassisai yagonai markazonidashuda va doimoamalkunanda ba roh monda shavad.
  3. YAke az unsuri asosi va kalidii ravandi boloravii farhangi huquqi in targiboti huquqi meboshad. Targiboti huquqi ravandi maqsadnok va idorashavanda meboshad, ki amalishavii bomuvaffaqiyati on taminoti purquvvati ittilootiro talab menamoyad. Targiboti huquqi hamon vaqt samaranok buda, natijai intizorshavandaro ba vujud ovarda metavonad, ki agar subektoni targiboti huquqi bo tagyiroti ijtimoi-huquqie, ki dar jomea rukh dodaand ba khubi ogoh boshand. Dar korhoi baland bardoshtani marifati huquqii shahrvandon va targiboti huquqi, vositahoi akhbori omma mavqei khosa doshta, az imkoniyathoi on boyad ba tavri vase istifoda burda shavad.
  4. Zaminai asosii ba roh mondan va tashakkul dodani nizomi davlatii yorii huquqi ba aholi Konstitutsiyai Jumhurii Tojikiston meboshad, ki dar on Tojikiston hamchun davlati huquqbunyod elon gardida, inson, huquq va ozodihoi u arzishi oli etirof shuda, yorii huquqi dar tamomi marhilahoi taftishot va murofiai sudi kafolat doda meshavad. Dar barobari kafolati himoyai sudie, ki dar Konstitutsiyai Jumhurii Tojikiston mustahkam gardidaast, digar sanadhoi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston niz huquqhoi shahrvandonro oid ba yorii huquqii roygon peshbini menamoyand.
  5. Muhim budani masalai rushdi yorii huquqii roygon dar Konsepsiyai rasonidani yorii huquqii roygon dar Jumhurii Tojikiston az 2 iyuli soli 2015 darj gardidaast. Konsepsiyai mazkur tajribakunoni va tahiyai nizomi idorakuni doir ba rasonidani yorii huquqii roygon va jori namudani namunahoi (modelhoi) mukhtalifi yorii huquqii roygonro peshbini menamoyad. Bo dar nazar doshtani natijahoi tajribakunoni va tamini dastrasii aholi, az jumla qishri osebpaziri jomea ba adolati sudi dar hamai shahru nohiyahoi Jumhurii Tojikiston tasis dodani byurohoi davlatii huquqi zarur ast. YOrii huquqii roygoni duyumdaraja az tartib dodani hujjathoi murofiavi, himoya az taqibi jinoyati, namoyandagii shahrvandon dar sudho va digar maqomoti davlati iborat meboshad.
  6. Andeshidani chorahoi muassir baroi dar amal tatbiq gardidani talaboti Konstitutsiyai Jumhurii Tojikiston va Kodeksi murofiavii jinoyatii Jumhurii Tojikiston oid ba yorii huquqii duyumdarajai roygon yake az afzaliyathoi davlat va Hukumati jumhuri ba hisob meravad. Tahlilu omuzishho sobit namudand, ki ba roh mondani yorii huquqii duyumdaraja dar tamomi davlathoi jahon, hatto dar kishvarhoi az jihati iqtisodi peshrafta va taraqqiyofta niz mushkilotu muammohoi ziyod dorad. CHunki ba in samt az hisobi bujeti davlat boyad mablaghoi ziyod ravona karda shavand. Az in lihoz, dar Jumhurii Tojikiston tashakkuli nizomi rasonidani yorii huquqii duyumdaraja boyad zina ba zina amali karda shuda, saravval dar doirai murofiai jinoyati va sipas bo dar nazar doshtani rushdi iqtisodi milli, dar digar sohahoi huquqhoi murofiavi niz ba roh monda shavad.
  1. SIYOSATI HUQUQII BAYNALMILALI
  1. Istiqloliyati davlati ba Jumhurii Tojikiston musoidat namud, ki hamchun subekti komilhuquqi baynalmilali dar jomeai jahoni muarrifi gardida, uzvi Sozmoni Milali Muttahid, Sozmoni Umumijahonii Savdo va besh az 50 sozmonhoi baynalmilaliyu mintaqavi pazirufta shavad.
  2. Jumhurii Tojikiston mutobiqi sanadhoi huquqi baynalmilalii etirofnamuda siyosati huquqii khorijii khudro dar asosi meyoru prinsiphoi umumietirofshudai huquqi baynalmilali bo hadaf va manfiathoi millii zerin muayyan va amali menamoyad:
  • himoya va tahkimi Istiqloliyati davlatii Tojikiston va tamini amniyati millii on dar arsai baynalmilali;
  • ejodi husni hamjavori va amniyati dar tuli marzhoi kishvar;
  • inkishofi munosibathoi bovari, dusti va hamkori bo tamomi kishvarhoi olam dar asosi manfiathoi mutaqobila;
  • faroham ovardani sharoiti musoid baroi rushdi iqtisodi, ijtimoi, farhangi va tadrijan baland bardoshtani sathi zindagii mardum, tamini amniyati iqtisodii kishvar;
  • tamini istiqloliyati energetikii Tojikiston, dastyob shudan ba amniyati ozuqavori va az bunbasti kommunikatsioni rahoi bakhshidani kishvar tavassuti ba roh mondani hamkorihoi baynalmilali;
  • tamin va hifzi huququ ozodiho, etibor va manfiathoi shahrvandoni Tojikiston dar khoriji kishvar;
  • taqviyati shinokhti musbati Tojikiston dar jahon ba haysi davlati demokrati, huquqbunyod va dunyavi;
  • musoidat ba faoliyati sozanda va qonunii jamiyathoi tojikon va hamvatanon dar kishvarhoi digar.
  1. YAke az dastovardhoi buzurgi Tojikiston dar zamoni sohibistiqloli in tashakkul va tatbiqi siyosati khoriji, ki mehvari onro siyosati «darhoi kushoda» tashkil medihad, ba shumor meravad, ki bo sharofati chunin siyosati khoriji, Tojikiston marhila ba marhila dar arsai baynalmilali mavqei shoistai khudro paydo namuda, munosibat va hamkorihoi gunogunro bo kishvarhoi dunyo, sozmonhoi baynalmilalivu mintaqavi va nihodhoi baynalmilali ba roh mondaast.
  2. Siyosati huquqii kishvar rohandozii chunin siyosati khorijiro peshbini menamoyad, ki on ba mutobiq namudani rushdi davlati Tojikiston ba ravandhoi tavseayobandai hamgiroi, mintaqavishavi va jahonishavi musoidat namoyad, imkoniyathoi munosibi navro jihati peshgiri va rafi tahdidu khatarhoi imkonnopazir va amniyati millii on faroham ovarad, zaminahoi musoidro baroi tatbiqi paygironai manfiathoi milli dar asosi voqebini va mutavozi tamin namoyad.
  3. Siyosati khorijii Tojikiston ba ehtiromi bechunucharoi huquqi baynalmilali asos yofta, jihati noil shudan ba hadaf va manfiathoi milli ravona gardida, ba roh mondani munosibathoi dustona va mutaqobilan sudmandro bo kishvarhoi dunyo, sozmonhoi baynalmilaliyu mintaqavi taqozo menamoyad. Bo chunin dar nazar doshtan samthoi afzaliyati siyosati khorijii Tojikistonro diplomatiyai dujoniba, bisyorjoniba, iqtisodi, hamkori dar sohai ob, farhangi, bashardustona va ittilooti tashkil medihad.
  4. Ikhtilofot bayni meyorhoi huquqi milli va huquqi baynalmilali, tahdidhoi iqtisodivu ijtimoi, nizohoi baynalmilali, pahngardii silohi yadroi, kimiyovi va biologi, terrorizmi baynalmilali, ifrotgaroi, judoikhohi, jinoyathoi mutashakkili faromilli, nomukammalii kafolati amniyati jahonivu mintaqavi, nomuvofiqatii manfiathoi kishvarhoi abarqudrat, dastyob nashudani halli mukholifatho bayni kishvarho, barkhurdi tamaddunho, hal nagashtani bahshoi marbut ba ob dar sathi mintaqa va jahon, ehtirom naguzoshtan ba demokratiya va poymolgardii huquqi inson ba samaranokii siyosati huquqi baynalmilali tasiri manfi merasonand.
  5. Baroi tahkimi siyosati baynalmilalii huquqii kishvar dar marhilai imruza bo dar nazar doshtani manfiatho, khususiyathoi farhangi-tarikhi va manavi-akhloqii milli zarur ast:
  • muayyan namudani vazi voqeii qonunguzorii milli dar tanosub bo ravandi inkishofi munosibathoi huquqi baynalmilalii ommavi va khususi;
  • tahlili muntazami daqiq va bartarafsozii mukholifathoi qonunguzorii milli bo sanadhoi huquqi baynalmilalii etirofnamudai Tojikiston;
  • istifodai vase az huquqi izhori tavzehot va shaklhoi on dar jarayoni ifodai rizoiyat ba bastani shartnomahoi baynalmilalii bisyorjoniba, makhsusan dar sohahoi iqtisodi, ijtimoi va farhangi;
  • ba miyon ovardani muhiti solimi raqobatpaziri shirkathoi milli dar amalisozii faoliyati iqtisodii khoriji tavassuti tashkili shirkathoi faromilii Tojikiston dar sohai energetika va taminoti obi nushoki;
  • vusati munosibathoi huquqi baynalmilali bo tavajjuh ba manfiatho va khatarhoi yakjoyashavii iqtisodi jahoni dar hambastagi bo hamkorihoi mintaqavi va baynimintaqavi, sobit nigoh doshtani huvviyat, khudshinosi va khudogohii milli;
  • gustarish dodani hamkorihoi sudmand va mutaqobilai dujoniba va bisyorjoniba dar bakhshi istifodai zakhirahoi obi, az jumla, tatbiq namudani muqarraroti qatnomai Majmaai umumii Sozmoni Milali Muttahid oid ba Dahsolai baynalmilalii amal «Ob baroi rushdi ustuvor, solhoi 2018-2028»;
  • musoidat ba tasis dodan va vorid shudan ba hamgiroihoi navi iqtisodi bo maqsadi tasisi bozori yagona, harakati ozodonai odamon, tahvili ozodi mol, kor va khizmatrasoni;
  • gustarish dodani hamkorihoi baynalmilalii huquqii dujoniba va bisyorjoniba dar bakhshi muqovimat bo huquqvayronkunihoi baynalmilali, az jumla terrorizmi baynalmilali, ifrotgaroi, judoikhohi, jinoyathoi mutashakkili faromilli va gayra;
  • takmil dodani faoliyati muassisahoi konsuli dar kishvarhoi khoriji, az jumla agenti konsuli dar furudgohho va istgohhoi rohi ohani kishvarhoe, ki dar onho yo hamsoyagii onho nizohoi musallahona jarayon dorand bo maqsadi peshgiri namudani shomilshavii shahrvandoni kishvar ba guruhhoi tundrav;
  • gustarish dodani hamkorihoi baynalmilali bo Agentii Baynalmilalii Nerui Atomi, Ittihodi Avrupo va sozmonu nihodhoi digari baynalmilali bahri bartaraf namudani mushkiloti muhiti zist, az jumla bezarargardoni va mahvi partovhoi radioaktivi dar hududi kishvar;
  • gustarish dodani hamkorihoi baynalmilalii huquqii dujoniba va bisyorjoniba oid ba masalahoi tagyiryobii iqlim, az jumla peshgiri namudani obshavii piryakhhoi kishvar;
  • gustarish dodani hamkorihoi baynalmilali-huquqi dar sohai muhojirati mehnati bo dar nazar doshtani hifzi huquqi muhojironi tojik dar kishvarhoi khoriji.
  1. MUQARRAROTI HOTIMAVI
  1. Purra amali gardidani Konsepsiya andeshidani chorahoi tashkili, tekhniki, moddi, moliyavi, huquqi, ittilooti, hamchunin ishtiroki faolonai maqomoti davlati, nihodhoi jomeai shahrvandi va shahrvandonro talab mekunad.
  2. Konsepsiyai mazkur tavassuti tahiyai naqshai chorabiniho baroi har du sol amali megardad.
  3. Mablagguzorii Konsepsiya az hisobi mablaghoi bujeti davlati, inchunin digar mablaghoi gayribujeti, grantho va sarchashmahoi ilovagie, ki qonunguzorii Jumhurii Tojikiston man nakardaast, amali megardad.
  4. Dar rafti purra amali gardidani Konsepsiya ba dast ovardani natijahoi zerin dar nazar doshta meshavand:
  • rushdi hayoti huquqii jomea dar irtibot bo talaboti navi jomea va ravandhoi inkishofi huquqi dar jahoni mutamaddin;
  • inkishofi hamai unsurhoi nizomi huquqii Tojikiston –sohahoi huquq va instituthoi huquq, qonunguzori va murattabsozii on, huquqejodkuni, amalisozi, tatbiq va tafsiri huquq, ilmi huquqshinosi, munosibathoi huquqi, tarbiyai huquqi, shuurnokii huquqi, farhangi huquqi;
  • tahkimi asoshoi millii nizomi huquqii Tojikiston, az jumla istifodai vasei arzishhoi farhangi huquqii milli;
  • takmili asoshoi tashkilii nizomi huquqi Tojikiston dar irtibot bo inkishofi sohaho va instituthoi ananavii tashakkulu inkishofi sohaho va instituthoi navi huquq dar sharoiti tagyiryobii talaboti tanzimi huquqii munosibathoi jamiyati;
  • takmili qonunguzorii Jumhurii Tojikiston bo tavajjuh ba rushdi ustuvori jomea, tahkimi istiqloliyati davlat, idorakunii davlati, inkishofi hayoti huquqi, vorid gashtani Tojikiston ba fazoi huquqii mintaqavi va baynalmilali;
  • tahkimi poyahoi davlatdorii milli, asoshoi huquqii idorakunii davlati, siyosati kadri, faoliyati huquqejodkuni, tatbiq va tafsiri huquq, faoliyati sudho, maqomoti adliya va digar maqomoti hifzi huquq, faoliyat dar sohai talimu tarbiyai huquqi;
  • takmili tarzho, vositaho va usulhoi tanzimi huquqi bo dar nazar doshtani rushdi munosibathoi huquqii davlati va khususi, vazi huquqii shakhs, ozodii faoliyati iqtisodi, ijtimoi, farhangi, ejodi, ilmi;
  • tahkimi kafolathoi huququ ozodihoi inson va shahrvand va mekhanizmi huquqii hifzi onho, tahkimi qonuniyat va tartiboti huquqi;
  • omuzishi zarurati tasis dodani instituti ilmi-tadqiqoti oid ba davlat va huquq dar sokhtori Akademiyai ilmhoi Jumhurii Tojikiston;
  • baland bardoshtani sathi marifati huquqi va shuurnokii huquqii aholi, sifati talimu tarbiyai huquqi, rushdi farhangi huquqii jomea.
  1. Tatbiqi Konsepsiya ba zimmai maqomoti hokimiyati davlati, az jumla ba maqomoti sudii jumhuri, vazorathoi adliya, kishovarzi, korhoi dokhili, korhoi khoriji, maorif va ilm, mehnat, muhojirat va shugli aholi, moliya, rushdi iqtisod va savdo, sanoat va tekhnologiyahoi nav, tandurusti va hifzi ijtimoii aholi, energetika va zakhirahoi obi Jumhurii Tojikiston, Markazi millii qonunguzorii nazdi Prezidenti Jumhurii Tojikiston, Agentii nazorati davlatii moliyavi va muboriza bo korrupsiyai Jumhurii Tojikiston, maqomoti andoz va gumruki Jumhurii Tojikiston, Prokuraturai generalii Jumhurii Tojikiston, Akademiyai ilmhoi Jumhurii Tojikiston va digar maqomoti davlati voguzor karda meshavad.

 

Инчунин кобед

Hurdani obi mani az tarafi mard yo zan

Hurdani obi mani az tarafi zan kori noravo va nosazo ast va inro tib mahkum …