Home / Jamiyat / KONSEPSIYAI BEHTAR NAMUDANI GIZOI MAKTABI DAR MUASSISAHOI TAHSILOTI UMUMII JUMHURII TOJIKISTON

KONSEPSIYAI BEHTAR NAMUDANI GIZOI MAKTABI DAR MUASSISAHOI TAHSILOTI UMUMII JUMHURII TOJIKISTON

Bo qarori Hukumati Jumhurii Tojikiston 28 fevrali soli 2015 № 102 tasdiq shudaast

1. Muqaddima

  1. Konsepsiyai behtar namudani gizoi maktabi dar muassisahoi tahsiloti umumsh Jumhurii Tojikiston (minbad – Konsepsiya) az jonibi SHuroi hamohangsozi bayniidoravi oid ba tahiyai “Konsepsiyai gizoi maktabi dar Jumhurii Tojikiston” bo musoidati Barnomai umumijahonii ozuqai Sozmoni Milali Muttahid (minbad – BUO SMM) va dastgirii tekhnikii tashkiloti gayridavlatii “Pajuhishgohi sohavii gizo” (Federatsiyai Rossiya) dar doirai Loihai rushdi BUO SMM 200120 “Sabuk gardonidani dastrasi ba tahsilot baroi kudakone, ki dar holati osebpazir qaror dorand”, tahiya gardidaast.
  2. Tibqi Konsepsiyai mazkur hadafho, samthoi asosi, vazifa va mekhanizmhoi tatbiqi siyosati davlatii Jumhurii Tojikistonro dar bakhshi rushdi gizoi maktabi muayyan karda meshavand.
  3. Konsepsiyai mazkur zamina baroi tahiya va tatbiqi chorabiniho oid ba rushdi gizoi maktabi meboshad va muhimmiyati tamini khonandagon bo gizoi solim baroi inkishofi nerui tahsiloti, tamini amniyati ozuqavori, baland bardoshtani sathi nekuahvolii mardum, inchunin rushdi ijtimoiyu iqtisodii kishvarro ba inobat megirad.
  4. Zaminai huquqii Konsepsiyaro Konstitutsiyai (Sarqonuni) Jumhurii Tojikiston, Qonuni konstitutsionii Jumhurii Tojikiston “Dar borai Hukumati Jumhurii Tojikiston”, qonunhoi Jumhurii Tojikiston “Dar borai maorif” va “Dar borai hifzi salomatii aholi”, digar qonunho va sanadhoi meyorii huquqii Jumhurii Tojikiston, inchunin sanadhoi baynalmilalii huquqie, ki Jumhurii Tojikiston onhoro etirof kardaast, tashkil medihand.
  5. Konsepsiyai mazkur bo darnazardoshti tajribai vatani va khorijii tashkili gizoi maktabi, az jumla tajribai ponzdahsolai tatbiqi Barnomai gizoi maktabii BUO SMM tahiya shudaast.
  6. Muqarraroti Konsepsiya boyad hangomi tahiyai barnomahoi millii Hukumati Jumhurii Tojikiston dar sohai maorif, tandurusti, baland bardoshtani sathi nekuahvolii mardum, rushdi kompleksi agrosanoati ba inobat girifta shavand.

2. Holat va mushkiloti behtar namudani gizoi maktabi dar Jumhurii Tojikiston

  1. Past gardidani daromadi milli az sodirot, ki bo zuhuroti buhroni dar iqtisodi jahoni ba vuqu payvast, vobastagi az voridoti mahsuloti ozuqavori va rushdi gayrikofii sistemai dastgirii ijtimoii aholii osebpazir, amniyati ozuqavorii Jumhurii Tojikistonro zeri khatar meguzorad, inchunin baroi halli masoili rushdi ijtimoiyu iqtisodi monea meshavad. Novobasta ba rushdi boshiddati bakhshi kishovarzi, Jumhurii Tojikiston voridoti qismi ziyodi mahsuloti ozuqavori, az jumla baroi tashkili gizoi maktabi zaruriro idoma medihad.
  2. Gizoi maktabi hamchun vositai samaranok baroi baland bardoshtani davomot dar muassisahoi tahsiloti umumii ibtidoi etirof shudaast. Badi jangi shahrvandi sathi davomoti muassisahoi tahsiloti umumii ibtidoi hamagi 70 foizro tashkil medod va in nishondihanda tadrijan afzoish yofta, ayni zamon ba sathi baland rasid, az jumla ba tufayli Barnomai gizoi maktabi, ki bo dastgirii BUO az soli 1999 amali megardad. Gayr az in, Barnomai gizoi maktabi samaranokii khudro dar behtar gardidani tavajjuh va qobiliyati zehnii khonandagon isbot namudaast.
  3. Gizoi maktabi ayni zamon dar doirai Loihai rushdi BUO SMM 200120 “Sabuk gardonidani dastrasi ba tahsilot baroi kudakone, ki dar holati osebpazir qaror dorand” amali gardida, 355 hazor kudakonro, ki dar 2000 muassisahoi tahsiloti umumii ibtidoii dehoti 52 nohiyai Tojikiston tahsil mekunand, faro megirad. Dar doirai barnoma, BUO SMM tahvili mavodi ozuqavoriro (ord, lubiyoi, ravgani rastani va namakro) bo sahmi yakjoyai padaru modaron va maqomoti ijroiyai mahallii hokimiyati davlati dar qismi tahvili mevayu sabzavot, gusht, tukhm va qisman pardokhti kharojot baroi suzishvori, maoshi oshpazho va nonpazi amali menamoyad.
  4. Hadafhoi jorii Barnomai gizoi maktabi purra bo Strategiyai baland bardoshtani sathi nekuahvolii aholii Tojikiston baroi solhoi 2013-2015, Strategiyai millii rushdi maorif to soli 2020 va Barnomai chorchubavii Sozmoni Milali Mutahid oid ba rushd muvofiqa karda shudaast.
  5. Ayni zamon gizoi maktabi samti alohidai siyosati davlatii Jumhurii Tojikiston muayyan nagardida boshad ham, vale zaminahoi huquqii on mustahkam meboshad.
  6. Bo maqsadi behtar namudani vazi kununii gizoi maktabi dar Jumhurii Tojikiston, Konsepsiyai mazkur tavsiyahoro oid ba tahiya va tatbiqi barnomahoi kutohmuhlat, miyonamuhlat va darozmuhlat tavassuti Strategiyai millii gizoi maktabi va majmui tadbirho bo ishtiroki tamomi bakhshhoi dakhldori Hukumat, jomeai shahrvandi, inchunin sharikonro dar bar megirad.
  7. Dar asosi natijahoi peshaki, behtar namudani gizoi maktabi dar Jumhurii Tojikiston boyad tatbiqi chorabinihoro dar samthoi zerin dar bar girad:

a) takmili zaminai dakhldori meyorii huquqi baroi tamini mutobiqat ba standarthoi baynalmilali oid ba mavjud budani mavodi gizoi va tayyor kardani gizo, inchunin baroi muayyan namudani tartibi mablagguzori va sarmoyaguzorii Barnomai gizoi maktabi az sarchashmahoi davlati va khususi zarur ast;

b) tajdidi blokhoi gizo va oshkhonaho dar muassisahoi tahsiloti umumi baroi tamini mutobiqat ba meyorhoi sanitariyu behdoshti, bakhusus dar masoili sistemai obtaminkuni, inchunin baroi istifodai samaranoki tajhizot, suzishvori va zakhirahoi insoni zarur ast;

v) hamkorii mutaqobila bayni bakhshi kishovarzi va gizoi maktabi baroi taqviyati inkishofi sohai kishovarzii Jumhurii Tojikiston va afzoishi hissai mavodi gizo va gizoi tayyori mahalli, ki baroi hadafhoi Barnomai gizoi maktabi kharidori va istehsol meshavad, zarur ast. On tahiya va standartizatsiyai khojagihoi nazdimaktabiro, ki dar 30 foizi muassisahoi tahsiloti umumii dar barnoma ishtirokkunanda mavjudand, dar bar megirad.

g) tashkili nizomi ustuvori idorakuni va monitoringi Barnomai gizoi maktabi baroi tavsea va nihodikunonii mekhanizmhoi dar Barnomai jori istifodashavanda, zarur ast. Ilova ba idorakunii umumii Barnomai gizoi maktabi, in sokhtor baroi jam ovardani ittiloot va guzaronidani tahqiqot oid ba masoili tashkili, farogirii barnoma, voyaho, sarchashmahoi mavodi ozuqavori, inchunin rushdi hamkorii davlat va bakhshi khususi, imkoniyat faroham meorad.

3. Hadafho va vazifahoi behtar namudani gizoi maktabi dar Jumhurii Tojikiston

  1. Hadafho va vazifahoi dakhldore, ki dar Konsepsiyai mazkur muayyan gardidaand, jihati zarurati tashkili munosibati muosir ba gizoi maktabi dar Jumhurii Tojikiston, tibqi standarthoi baynalmilali va tahqiqot ba miyon omadaast. In munosibat bo maqsadi tamini dastrasi ba gizoi solim baroi shumorai ziyodi khonandagon, khizmatrasonii behtar dar muassisahoi tahsiloti umumi va taqviyati hamkorihoi mutaqobilai bayni gizoi maktabi va kishovarzi, bakhshi sanoati khurokvori va bozori mavodi ozuqa dar Jumhurii Tojikiston tahiya gardidaast.
  2. Hadafhoi asosii Konsepsiya inhoyand:

a) tahiyai Barnomai davlatii milli va ustuvori gizoi maktabi bo farogirii hamajoniba baroi musoidat jihati noilshavi ba hadafho dar bakhshhoi zerin: maorif (sifati talim, jalb, davomot), hifzi ijtimoi (khususan baroi shakhsoni osebpazir), gizo;

b) dar sharoiti mahdudiyathoi iqtisodi va jismoni, tashkili Barnomai gizoi maktabi mutobiqi meyorhoi baynalmilalii sifat, shumora va gunogunii gizo, ki ba behtar gardidani salomatii khonandagon dar Jumhurii Tojikiston musoidat menamoyad;

v) sahm dar rushdi ustuvor, inkishof va raqobatpazirii bakhshi agrosanoatii Jumhurii Tojikiston tavassuti istehsoli mahsuloti balandsifat va havasmandgardonii bozorhoi mavodi ozuqa;

g) sahm dar iqtidori kishvarii Jumhurii Tojikiston va hifz az tahdidhoi dokhili va khoriji ba amniyati ozuqavori.

  1. Baroi noil shudan ba hadafhoi zikrshuda halli masalahoi zerin zarur ast:

a) takmili zaminai meyorii huquqii dakhldor baroi Barnomai millii gizoi maktabi jihati tashkili nizomi samaranoki idorakuni va monitoringi Barnoma, inchunin nigoh doshtani meyorhoi adadi va sifatii nazorati ozuqa, behdosht va khizmatrasoni;

b) tahiyai barnomai namunavii bujeti, bo darnazardoshti dastgirii moliyavii davlat va bakhshi khususi, az jumla sarchashmahoi mahalli, milli va baynalmilali, ki doroi qobiliyati tamini ustuvori moliyavii Barnomai gizoi maktabi meboshand;

v) rushdi iqtidori mahallii istehsoli khurokvori, ki bo Barnomai gizoi maktabi robitai mutaqobila dorad, az jumla tajdidi istehsolot va infrasokhtori tavlidi mol dar zaminai tekhnologiyahoi muosir;

g) dastgiri va taqviyati robitai mutaqobilai sharikon dar sathi mahalli, milli va baynalmilali bo maqsadi baland bardoshtani sathi hamkori, gunogunsozii sarchashmahoi mablagguzori va tavseai imkoniyathoi istifodai tajribahoi behtarin baroi tatbiq va idorakunii Barnoma;

d) peshburdi Konsepsiyai gizoi maktabii solim dar hama sath, az jumla jomeai shahrvandi.

4. Siyosati asosii davlati; tashabbushoi meyorii huquqii zaruri baroi behtar namudani gizoi maktabi

  1. Behtar namudani gizoi maktabi muayyan namudani sokhtori tashkili va idorakunii Barnoma, inchunin prinsiphoi asosi va mekhanizmhoro az jonibi Hukumati Jumhurii Tojikiston talab mekunad.
  2. Mekhanizmhoi Barnoma chunin janbahoro, ba monandi farogiri (muassisahoi tahsiloti umumi va sinfhoi shirkatkunanda), logistika (voyasozi, kharidori va tahvili mavodi ozuqavori, tayyor kardani gizo), mablagguzori/mekhanizmhoi bujeti, inchunin muayyan namudani naqsh va vazifahoi tarafhoi manfiatdori dokhili (hokimiyati ijroiya, kormandoni muassisahoi tahsiloti umumi, padaru modaron) va beruna (jomea, istehsolkunandagon)-ro dar bar megirad. Peshnihodot oid ba hamai in janbaho dar asosi sahmi andukhtashudai Hukumati Jumhurii Tojikiston az tajribai 15 solai tatbiqi barnomai mavjudai BUO, inchunin tahqiqoti/loihai jori, ki az jonibi BUO bo dastgirii Pajuhishgohi sohavii gizo guzaronida meshavad, tashakkul meyoband.
  3. Dar samthoi zikrgardida, peshnihodot oid ba mekhanizmhoi tatbiqi Barnomai gizoi maktabi metavonad inhoro dar bar girad:

a) bujet va mablagguzori: takmili zaminai meyorii huquqi baroi yakjoyakunii sarchashmahoi mablagguzorii bujeti va gayribujeti; modelho baroi muassisahoi tahsiloti umumi (tavassuti modeli “bar har sari aholi”), baroi padaru modaron yo digar ishtirokchiyoni mahalli oid ba dastgiri dar shakli puli yo namudi moli; modelho baroi ishtirokchiyon (muassisahoi tahsiloti umumi, khonandagon, padaru modaron, istehsolkunandagon) baroi afzoishi foida az barnoma tavassuti subsidiya, bo takya ba sathi osebpazirii aholi;

b) farogiri: jori namudani zaminai huquqi oid ba muayyan namudani huquq va dastrasii khonandagon ba Barnomai gizoi maktabi dar tamomi qalamravi kishvar, bo darnazardoshti sathi osebpaziri, sathi talim, mavqei jugrofi (masalan, shahr yo dehot) yo digar nishondihandahoe, ki baroi muayyan namudani guruhhoi maqsadnok yo mintaqaho dar surati tavseai Barnomai gizoi maktabi zarur meboshand;

v) kharidi mol va khizmatrasoniho: tahiyai nizomi mekhanizmhoi dakhldor baroi tamini nizomi gizoi maktabi bo tahvili ustuvori mahsuloti istehsoli mahalli; takmili zaminai meyorii huquqi, ki baroi istifodai samaranoki autsorsing dar sharoiti muhiti raqobatpazir zarur meboshad; rushdi hamkorii davlat va bakhshi khususi; muayyan namudani tartibi intikhobi muassisahoi gizoi jamiyati; tahkimi ravobiti istehsoliyu iqtisodi bayni muassisahoi tahsiloti umumi va istehsolkunandagoni mahsuloti kishovarzi, muassisahoi istehsoli va korkard, muassisahoi gizoi jamiyati; istifodai gizoi maktabi bo maqsadi tashkil yo tajdidi infrasokhtori istehsoliyu moli dar sathi milli va mahalli baroi tamin namudani hajmi kaloni mavodi gizoi va khizmatrasonie, ki az jonibi istehsolkunandagoni mahalli va milli baroi gizoi maktabi istehsol va peshnihod megardand.

g) sifat, gunogunii mahsulot va tayyor kardani gizo: vorid namudani tagyirot ba qonunguzori, ki faroham ovardani sharoitro baroi tashkili gizoi garm peshbini mekunand; tahiyai qoidahoi (reglamenthoi tekhniki) sanitariyu epidemiologi hangomi tashkili gizo dar muassisahoi talimi; tahiya va jori namudani meyorhoi zarurii gizo, tashakkuli nizomi nazorati sifati khizmatrasoni dar tashkili gizoi maktabi va sifati mahsuloti khurokvorii istifodashavanda.

d) idorakuni, monitoring va voqifiyat az Barnomai gizoi maktabi: tahiyai mekhanizmhoi monitoringi tatbiqi Barnomai gizoi maktabi va samaranokiyu tasiri on ba janbahoi ijtimoiyu iqtisodi, demografi va digar pahluhoi rushdi kishvar tibqi muqarraroti siyosati davlatii Jumhurii Tojikiston; muayyan namudani naqshi hamai ishtirokchiyoni Barnomai gizoi maktabi (dar sathi mahalli, maqomoti mahallii hokimiyati davlati, muassisahoi tahsiloti umumi, sharikoni tijorati) bo maqsadi tamini tatbiqi munosibi Barnomai gizoi maktabi va baland bardoshtani voqifiyat dar hama sath oid ba manfiat va imkoniyathoi ilovagii Barnomai gizoi maktabi; tashkili sokhtori tahqiqot, jamovari va tahlili malumot dar borai Barnomai gizoi maktabi jihati muayyan namudani halli munosibi barnomavi va behtar namudani sifati Barnomai gizoi maktabi.

5. Tatbiqi Konsepsiya

  1. Hamohangsozii faoliyat oid ba behtar namudani gizoi maktabi dar Jumhurii Tojikiston az jonibi SHuroi hamohangsozi bayniidoravi oid ba tahiyai “Konsepsiyai gizoi maktabi dar Jumhurii Tojikiston” amali karda meshavad.
  2. Dar doirai tatbiqi Konsepsiyai mazkur, SHuroi hamohangsozi bayniidoravi: (1) naqshai chorabinihoro oid ba behtar namudani gizoi maktabi tasdiq mekunad; (2) hamohangsoziro oidi banaqshagirii mablaghoi bujeti va gayribujeti baroi behtar namudani gizoi maktabi tatbiq menamoyad.
  3. Vazorati maorif va ilmi Jumhurii Tojikiston ijrokunandai asosii chorabiniho oid ba tatbiqi Konsepsiyai behtar namudani gizoi maktabi mahsub meyobad.
  4. Vazorati kishovarzii Jumhurii Tojikiston va Vazorati sanoat va tekhnologiyahoi nav ijrokunandagoni chorabiniho oid ba rushdi istehsoli ashyoi khom va mavodi ozuqa, infrasokhtori istehsoli va tavlidi mol, bo tavajjuhi khosa ba ravobiti istehsolkunandagon va muassisahoi tahsiloti umumi ba shumor meravand.
  5. Vazifaho oid ba nazorati bekhatarii mavodi gizoi, az jumla hangomi tashkili gizoi maktabii istifodashavanda, mutobiqi Qonuni Jumhurii Tojikiston az 1 avgusti soli 2012, №890 “Dar borai bekhatarii mahsuloti khurokvori” amali karda meshavand.
  6. Vazorati tandurusti va hifzi ijtimoii aholii Jumhurii Tojikiston tahiya va tatbiqi voyahoi gizo va ruikhati khurokhoi namunavi, nazorati sifat, bekhatari va tavozuni gizoi tayyor, ijroi talaboti sanitariyu behdoshti hangomi tashkili gizoi maktabi, monitoringi muntazami vazi salomatii bahragirandagoni Barnomai gizoi maktabiro amali menamoyad.
  7. Vazorati sanoat va tekhnologiyahoi nav dar doirai imkoniyatu sharoithoi mavjuda dastgirii tekhniki va logistikiro dar ravandi tatbiqi Barnomai gizoi maktabi merasonad.
  8. Agentii davlati oid ba standartizatsiya, metrologiya, sertifikatsiya va noziroti savdoi nazdi Hukumati Jumhurii Tojikiston nazorati davlatii rioyai talaboti reglamenthoi tekhniki, standartho va sharthoi tekhnikiro dar sohai khuroki umumi, ki az tarafi maqomoti vakolatdor tahiya karda shudaand, inchunin guzaronidani nazorati metrologi va ekspertizai tajhizote, ki dar on korkardi mahsuloti khuroki umumi surat megirad, amali menamoyad.

6. Marhilahoi asosii tatbiqi Konsepsiya

  1. Marhilai yakum (solhoi 2014-2015). Dar marhilai yakum (1) tahiya va qabuli Strategiyai millii barnomai ustuvori gizoi maktabi, (2) takmili zaminai meyorii huquqii gizoi maktabi, (3) tashakkuli infrasokhtori tashkiliyu idorakuni, (4) tahiyai Barnomai loihahoi tajribavi oid ba jori namudani modelhoi samaranoki tashkili gizoi maktabi tibqi standarthoi baynalmilalii sifat amali meshavand.
  2. Marhilai duyum (solhoi 2016-2020). Dar marhilai duyum tatbiqi Strategiyai millii barnomai ustuvori gizoi maktabi tavassuti: (1) tahiya va tatbiqi Barnomai millii gizoi maktabii kutohmuhlat, (2) hamatarafa jori kardani modelhoi navi gizoi maktabi, (3) tavseai farogirii Barnomai gizoi maktabi, (4) behtar namudani zaminai istehsoli va infrasokhtori istehsoli, ki ba samaranokii Barnomai gizoi maktabi tasir merasonand, amali karda meshavad.
  3. Marhilai seyum (badi soli 2020). Dar marhilai seyum guzarish ba tatbiqi mustaqili barnomahoi behtar namudani gizoi maktabi dar doirai mablaghoi hamasola peshbinishudai Bujeti davlati va az hisobi digar manbahoe, ki qonunguzorii Jumhurii Tojikiston man nakardaast, surat girifta, tashakkuli sohai muosiri gizoi maktabi mutobiqi standarthoi baynalmilalii barnomahoi gizoi maktabii muosir va samarabakhsh ba itmom merasad.

Инчунин кобед

Hurdani obi mani az tarafi mard yo zan

Hurdani obi mani az tarafi zan kori noravo va nosazo ast va inro tib mahkum …