Home / Jamiyat / HUQUQHOI KUDAK – QONUNI JUMHURII TOJIKISTON

HUQUQHOI KUDAK – QONUNI JUMHURII TOJIKISTON

QONUNI JUMHURII TOJIKISTON DAR BORAI HIFZI HUQUQHOI KUDAK

(Akhbori Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston, s. 2015, №3, mod. 218; Qonuni JT az 02.01.2018 s., №1489)

Qonuni mazkur asoshoi huquqii hifzi huquqhoi kudak va kafolathoi davlatii amalishavii onhoro dar Jumhurii Tojikiston muayyan menamoyad.

BOBI 1.

MUQARRAROTI UMUMI

Moddai 1. Mafhumhoi asosi 

Dar Qonuni mazkur mafhumhoi asosii zerin istifoda meshavand:

kudak – shakhse, ki ba sinni hajdah narasidaast;

hifzi-kudak

kudaki mayub – kudake, ki dar natijai nuqsyobii salomati bo kohishi ustuvori vazifahoi organizm az bemori, jarohat, illati jismoni va aqloni boisi mahdud shudani faoliyati hayoti gardidaast va ba hifzi ijtimoi niyoz dorad;

kudaki yatim – kudake, ki padaru modarash, padar yo modari tanhoyash vafot kardaand;

kudaki beparastor – kudake, ki bo sababhoi mahdud yo mahrum karda shudani padaru modar, padar yo modari tanhoyash az huquqi padarumodari, bedarak goib etirof yo favtida elon gardidani padaru modar, gayri qobili amal (doroi qobiliyati mahdudi amal) donista shudani onho, baroi adoi jazo dar joyhoi mahrumi az ozodi qaror doshtani padaru modar, sarkashi kardani padaru modar az tarbiyai kudak yo hifzi huququ manfiathoi u, az jumla hangomi rad kardani giriftani kudaki khud az muassisahoi talimi – tarbiyavi va yo tabobati, inchunin dar digar holatho be parastorii padaru modar mondaast;

namoyandai qonunii kudak – padaru modar, farzandkhondho, vasi, parastor yo digar shakhsoni onhoro ivazkunanda, ki muvofiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston gamkhori, talim, tarbiya, hifzi huquq va manfiathoi kudak ba zimmai onho guzoshta shudaand;

oilai (murabbii) parastor – oila yo shakhse, ki kudaki yatim yo beparastorro ba tarbiya qabul kardaast;

taminoti moddi va ijtimoii purrai davlatii kudakoni yatim va beparastor – az jonibi davlat ba tavri  roygon tamin namudani kudakoni yatim va beparastor bo joyi zist, khurok, libos, poyafzol, mablaghoi puli dar shakli grant va stipendiyaho, khizmatrasonii tibbiyu ijtimoi va digar khizmatrasoni;

khizmatrasonii tibbiyu ijtimoi ba kudakon – majmui tadbirhoi khizmatrasoni ba kudakon (dastgirii ijtimoi, rasonidani yorii tibbi, pedagogi, ravoni, huquqi, barqarorsozii ijtimoii kudakone, ki dar vaziyati dushvori zindagi qaror dorand va tamini shugli chunin kudakon to ba sinni hajdah rasidani onho) az jonibi korkhonaho, muassisaho va digar tashkilotho, novobasta ba shakli tashkiliyu huquqiashon (minbad – tashkilotho) va shahrvandone, ki be tasis dodani shakhsi huquqi faoliyati sohibkorii infirodii khizmatrasonii tibbiyu ijtimoiro baroi kudakon ijro mekunand.

Moddai 2. Qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar borai hifzi huquqhoi kudak

Qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar borai hifzi huquqhoi kudak ba Konstitutsiyai Jumhurii Tojikiston asos yofta, az Qonuni mazkur, digar sanadhoi meyorii huquqii Jumhurii Tojikiston va sanadhoi huquqii baynalmilalie, ki Tojikiston onhoro etirof kardaast, iborat meboshad.  (QJT az 02.01.18 s., №1489)

 

BOBI 2.

SIYOSATI DAVLATI OID BA HIFZI HUQUQHOI KUDAK

Moddai 3. Hadafhoi siyosati davlati oid ba hifzi huquqhoi kudak

  1. Siyosati davlati oid ba hifzi huquqhoi kudak az hadafhoi zerin iborat ast:

– tamini huquq va manfiathoi qonunii kudak, roh nadodan ba poymolkunii onho;

– tahkimi kafolathoi asosii huquq va manfiathoi qonunii kudak, inchunin barqaror kardani in huquqho dar surati poymol karda shudani onho;

– tashakkuli asoshoi huquqii kafolathoi huquq va manfiathoi qonunii kudak;

– musoidat namudan ba rushdi jismoni, zehni, manavi va akhloqii kudak, tarbiyai u dar ruhiyai vatandusti, hissi balandi shahrvandi va sulhdusti;

– dastgirii davlati, taminoti moddi va ijtimoii purrai davlatii kudakoni yatim va beparastor;

– tamini faoliyati maqsadnok oid ba tashakkuli jahonbini va marifati huquqii kudak;

– faroham ovardani sharoiti musoid baroi tarbiyai kudakoni yatim va beparastor az jonibi oilai (murabbii) parastor.

  1. Siyosati davlati oid ba hifzi huquqhoi kudak samti afzaliyatnoki faoliyati maqomoti davlati ba hisob rafta, bo tarzhoi  zerin amali karda meshavad:

– ehtiromi huququ ozodihoi inson va shahrvand, qonuniyat va insondusti;

– muqarrar namudani hifzi huquqhoi kudak dar qonunguzorii Jumhurii Tojikiston;

– dastgirii davlatii oila bo maqsadi tarbiyai hamajonibai kudak, hifzi huquqhoi u, omoda namudani kudak ba zindagii shoista dar jomea;

– afzaliyatnokii khizmatrasonii tibbiyu ijtimoi ba kudak;

– muqarrar va rioya kardani meyorhoi davlatii haddi aqali ijtimoi baroi kudak;

– etirofi afzaliyati huququ ozodi va manfiathoi qonunii kudakoni mayub, yatim va beparastor, bo maqsadi tamini sharoiti musoid baroi  talimu tarbiyai onho;

– roh nadodan ba tabizi kudakon, novobasta ba mansubiyati najodi, milli, jinsi, dini, zaboni, holati ijtimoi va molumulki, vazi salomati va digar alomatho;

– dastgirii davlatii tashkilothoe, ki huququ manfiathoi qonunii kudakonro hifz menamoyand.

Moddai 4. Muqarrar kardani meyorhoi davlatii haddi aqali ijtimoi baroi kudak

Meyorhoi davlatii haddi aqali ijtimoi hajmi muqarrarnamudai haddi aqali khizmatrasonii zerini ijtimoiro dar bar megirand:

– tamini kafolatnoki tahsiloti umumi va ibtidoii kasbii roygon;

– tamini tahsiloti roygoni miyona va olii kasbi bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston;

– khizmatrasonii roygoni tibbi ba kudak mutobiqi meyorhoi haddi aqali ijtimoi;

– tamini kafolatnoki kudak bo huquqi intikhobi ikhtisos va sohai faoliyat, hifzi mehnat, pardokhti muzdi mehnat bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston;

– khizmatrasonii ijtimoi, az jumla dastgirii kafolatnoki moddii kudakoni mayub, yatim va beparastor bo rohi pardokhti kumakpulihoi davlati, inchunin chorahoi mutobiqgardoni va tavonbakhshii ijtimoii kudakone, ki dar sharoiti dushvori zindagi qaror dorand;

– tamini huquqi kudak ba manzil mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston;

– tashkili tadbirhoi solimgardoni va istirohat, az jumla baroi kudakone, ki dar sharoiti khatarnok, inchunin dar mintaqahoi az jihati ekologi nomusoid zindagi mekunand;

– ba nazar giriftani manfiathoi kudakoni mayub, yatim va beparastor dar mavridi tahiya va tatbiqi barnomahoi davlatii taraqqiyoti ijtimoiyu iqtisodii kishvar;

– musoidat namudan ba rushdi jismoni, aqloni, ravoni, manavi va akhloqii kudakoni mayub, yatim va beparastor;

– rasonidani kumaki huquqi va ravoni ba kudak mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston.

Moddai 5. Salohiyati Hukumati Jumhurii Tojikiston oid ba hifzi huquqhoi kudak 

Ba salohiyati Hukumati Jumhurii Tojikiston oid ba hifzi huquqhoi kudak mansuband:

– tahiya, tatbiq va nazorati barnomahoi maqsadnoki davlati oid ba hifzi huquqhoi kudak;

– muayyan namudani maqomi vakolatdori davlati oid ba hifzi huquqhoi kudak;

– hamohang namudani faoliyati maqomoti ijroiyai markazi va mahallii hokimiyati davlati oid ba hifzi huquqhoi kudak;

– ijroi uhdadorihoi baynalmilalii davlat oid ba hifzi huquqhoi kudakon va hifzi manfiathoi onho dar tashkilothoi baynalmilali;

– muqarrar kardani meyorhoi davlatii haddi aqali ijtimoi baroi kudak;

– mablagguzorii chorabinihoi davlati jihati amali gardonidani siyosati davlati oid ba hifzi huquqhoi kudak az hisobi mablaghoi peshbininamudai bujeti davlati va digar manbahoe, ki qonunguzorii Jumhurii Tojikiston man nakardaast;

– amali namudani digar vakolathoe, ki qonunguzorii Jumhurii Tojikiston peshbini namudaast.

Moddai 6. Vakolathoi maqomi vakolatdori davlati oid ba hifzi huquqhoi kudak

Maqomi vakolatdori davlati oid ba hifzi huquqhoi kudak doroi vakolathoi zerin meboshad:

– tahiya va qabuli sanadhoi meyorii huquqi oid ba hifzi huquqhoi kudak dar doirai vakolathoi khud;

– hamohang namudani faoliyati maqomoti davlati va digar tashkilotho oid ba hifzi huquqhoi kudak;

– tahiya va baroi tasdiq peshnihod namudani barnomahoi davlati va mahalli oid ba hifzi huquqhoi kudak bo tartibi muqarrargardida;

– peshnihod namudani hisoboti solona ba Hukumati Jumhurii Tojikiston oid ba hifzi huquqhoi kudak;

– guzaronidani monitoringi meyorhoi davlatii haddi aqali ijtimoii nishondihandahoi hayoti kudakon;

– peshnihod namudani ittiloot oid ba tamini hifzi huquqhoi kudak ba vositahoi akhbori omma, jomea va maqomote, ki ba hifzi huquqhoi kudak mashguland;

– ba roh mondani hamkorii baynalmilali oid ba hifzi huquqhoi kudak;

– tashkil va peshburdi Makhzani yagonai davlatii malumot oid ba  kudakoni mayub, yatim va beparastor dar Jumhurii Tojikiston;

– dar doirai vakolathoi khud amali namudani nazorati taminoti moddi va ijtimoii purrai davlatii kudakoni yatim va beparastor;

– amali namudani digar vakolathoe, ki qonunguzorii Jumhurii Tojikiston peshbini namudaast.

Moddai 7. Vakolathoi komissiyaho oid ba huquqi kudak

Komissiya oid ba huquqi kudak dar nazdi Hukumati Jumhurii Tojikiston (komissiyai milli oid ba huquqi kudak) va komissiya oid ba huquqi kudaki maqomoti ijroiyai mahallii hokimiyati davlati (komissiyai mahalli oid ba huquqi kudak) vakolathoero amali menamoyand, ki nizomnomai onho va digar sanadhoi meyorii huquqii Jumhurii Tojikiston dar sohai tamini huquq, ozodi va manfiathoi qonunii kudakon muqarrar menamoyand.

Moddai 8. Vakolathoi maqomoti ijroiyai mahallii hokimiyati davlati va maqomoti   khudidorakunii shahrak va dehot oid ba hifzi huquqhoi kudak

  1. Maqomoti ijroiyai mahallii hokimiyati davlati va maqomoti khudidorakunii shahrak va dehot oid ba hifzi huquqhoi kudak mutobiqan doroi vakolathoi zerin meboshand:

– tamini amalishavii siyosati davlati oid ba hifzi huquqhoi kudak, barnomahoi maqsadnoki davlati oid ba hifzi huquqhoi kudak;

– tamini rushd va mustahkam  namudani zaminai moddiyu tekhnikii shabakai muassisahoi talimi, tandurusti, hifzi ijtimoi, inchunin muassisahoi talimii tomaktabi, ki faoliyatashon ba tashkili talim, tarbiya, farogat va tandurustii kudakon ravona shudaast;

– tamini faoliyati komissiyai mahalli oid ba huquqi kudak, farogirii kudakoni mayub, yatim va beparastor bo talimu tarbiya va tavonbakhshiyu solimgardoni tibqi sanadhoi meyorii huquqii  Jumhurii Tojikiston;

– amali namudani barnomahoi maqsadnoki davlati, taminoti moddi va ijtimoii purrai davlatii kudakoni yatim va beparastor;

– halli masalaho oid ba hifzi huquqhoi molumulki va shakhsii gayrimolumulki, tashkili sharoiti musoid baroi hayot va faoliyati kudakon, inchunin oid ba muqarrar namudani vasoyat va parastori ba kudakoni yatim va beparastor tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston;

– tamini khonandagoni maktab – internatho bo khuroki roygon dar doirai mablaghoi peshbininamudai bujeti mahalli;

– halli masalaho dar khususi ba kudakoni mayub, yatim, beparastor dodani imtiyozho va kumaki davlati mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston;

– nazorati rioyai meyorhoi akhloq va tartiboti jamiyati nisbat ba  kudakon dar muassisahoi farogati va joyhoi jamiyati;

– qabul va tatbiqi barnomahoi mahallii  tamini huquq, ozodi va manfiathoi qonunii kudakoni mayub, yatim, beparastor va monitoringi ijroi onho;

– amali namudani digar vakolathoe, ki qonunguzorii Jumhurii Tojikiston peshbini namudaast.

  1. Maqomoti ijroiyai mahallii hokimiyati davlati tavassuti maqomoti vasoyat va parastori dar sohai tamini huquq, ozodi va manfiathoi qonunii kudakoni yatim va beparastor vakolathoi  zerinro amali menamoyand:

– dar hamkori bo maqomoti khudidorakunii shahrak va dehot, muassisahoi talimi muayyan namudani kudakoni yatim va beparastor va  sanjishi sharoiti manziliyu maishii shakhsone, ki oilai (murabbii) parastor gardidan mekhohand;

– tamin namudani kudakoni yatim va beparastor bo manzili istiqomati tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston;

– bastani shartnoma dar borai ba tarbiyai oilai (murabbii) parastor dodani kudakoni yatim va beparastor;

– ba sud murojiat namudan dar borai  bekor kardani shartnoma dar borai ba oilai (murabbii) parastor dodani kudakoni yatim va beparastor binobar poymol shudani huquq, ozodi va manfiathoi qonunii onho;

-bahisobgirii kudakoni yatim va beparastor, oilahoi (murabbiyoni) parastor, ki baroi ba tarbiya giriftani kudakoni mazkur murojiat namudaand;

– nazorati tamini sharoiti munosib baroi kudakoni yatim va beparastor dar muassisahoi talimi, tarbiyavi, tibbi, ijtimoi va muassisahoi digar;

– amali namudani digar vakolathoe, ki qonunguzorii Jumhurii Tojikiston peshbini namudaast.

Moddai 9. Ishtiroki shakhsoni voqei va huquqi dar hifzi huquqhoi kudak

  1. SHakhsoni voqei va huquqi bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar tatbiqi chorabiniho oid ba hifzi huquqhoi kudak, behbudii vazi kudakon, az jumla tashkili nizomi muosiri ba parastori giriftani kudakoni yatim va beparastor, chorabinihoe, ki ba tamini sharoiti munosib baroi tarbiya, talim, inkishofi hamajonibai kudak ravona shudaand, metavonand ishtirok namoyand.
  2. Davlat ba shakhsoni voqei va huquqi, ki faoliyatashon ba behbudii vazi kudakon va hifzi huququ manfiathoi onho ravona shudaast, musoidat karda, rushdi hamai shaklhoi khayriya, ba parastori giriftan va sarparastiro nisbat ba kudakon bo rohi dodani imtiyozho bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dastgiri menamoyad.

Moddai 10. Kumaki davlati ba oila

Bo maqsadi muhayyo kardani sharoiti munosibi moddi baroi tarbiyai kudak dar oila davlat ba padaru modar yo digar namoyandai qonunii u kumaki ijtimoi va imtiyozhoero, ki qonunguzorii Jumhurii Tojikiston peshbini namudaast, dastras menamoyad.

 

BOBI 3.

HUQUQU OZODIHOI KUDAK

Moddai 11.  Huquqi kudak ba zindagi, ozodi, dakhlnopaziri, shanu etibor va hayoti shakhsi

  1. Har yak kudak ba zindagi va sharoite huquq dorad, ki baroi inkishofi mukammali jismoni, ravoni va manaviyu akhloqii u zarurand. Kudak ba ozodi, dakhlnopaziri, shanu etibor va hayoti shakhsi huquq dorad.
  2. Hamai kudakon, novobasta ba baromadi ijtimoi, mansubiyati milli va mazhabi, vazi ijtimoi va molumulki, najod, jins, zabon, tahsilot, etiqodi dini, joyi zist, vazi salomati va digar holathoi ba kudak va padaru modar yo digar namoyandagoni qonunii u dakhldoshta, huquqhoi barobar dorand.
  3. Davlat ba kudak baroi faroham ovardani sharoiti musoid tavassuti majmui chorabinihoi ijtimoiyu iqtisodi tadbirho meandeshad.

Moddai 12. Huquqi kudak ba shakhsiyat

Kudak az lahzai tavallud shudanash ba nasab, nom va nomi padar, millat va shahrvandi tibqi tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston huquq dorad.

Moddai 13. Huquqi kudak ba hifzi salomati

  1. Kudak ba hifzi salomati huquq dorad.
  2. Davlat bo maqsadi tavalludi kudaki solim baroi hifzi salomatii padaru modar sharoiti musoid muhayyo mekunad.
  3. Huquqi kudak ba hifzi salomati bo tadbirhoi zerin tamin karda meshavad:

– qabuli sanadhoi meyorii huquqi oid ba hifzi salomatii kudak;

– targibu tashviq va havasmandgardoni ba tarzi hayoti solimi kudak;

– dastgirii davlatii tahqiqoti ilmii sohai hifzi salomatii kudak;

– nazorati vazi salomatii kudak va peshgirii bemorihoi kudakona;

– rasonidani yorii  tibbi;

– faroham ovardani sharoiti musoidi zist, ki baroi inkishofi solimi kudak zarur ast;

– nazorati istehsol va furushi mavodi gizoii khushsifat baroi kudakon.

  1. Davlat ba kudak yorii tibbii roygonro bo tartibi  muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston kafolat medihad.
  2. Hama guna ozmoishhoi tibbi va ilmi nisbat ba kudak man ast.

Moddai 14. Huquqi kudak ba ozodii sukhan va vijdon, ittiloot va ishtirok dar hayoti    jamiyati

  1. Har yak kudak ba ozodii sukhan va izhori aqidai khud, ozodii vijdon va inkishofi faolnokii jamiyati, ba giriftan va intishor kardani ittilooti ba sinni u muvofiq, ishtiroki ikhtiyori dar tashkilotho tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston huquq dorad.
  2. Maqomoti davlati ba tashkilothoe, ki faoliyatashon ba inkishof dodani shakhsiyati kudak, faolnokii jamiyati va ejodkorii u dar sohai ilm, tekhnika, adabiyot, hifzi muhiti zist, farhang va varzish, inchunin tashkili istirohati kudak ravona shudaast, musoidat menamoyand.

Moddai 15. Huquqi kudak ba molikiyat

  1. Huquqi kudak hamchun sohibmulk baroi ikhtiyordori kardani molu mulki ba u taalluqdoshta mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston muayyan karda meshavad.
  2. Mablage, ki baroi kudak ba sifati aliment, kumakpuli va digar pardokhthoi ijtimoi muqarrar shudaast, ba ikhtiyori padaru modar yo digar namoyandai qonunii u doda shuda, on baroi zistu zindagoni, talim va tarbiyai kudak kharj karda meshavad.
  3. Kudak metavonad bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston mustaqilona yo ba vositai namoyandai qonunii khud shartnomaho bandad, dar bonkho surathisob doshta boshad, muzdi kor, stipendiya yo digar daromad va obekthoi huquqi molikiyati zehniashro ikhtiyordori namoyad va huquqhoi digari molumulkiashro amali gardonad.
  4. Padaru modar yo digar namoyandai qonunii kudak, inchunin shakhsoni alohida huquq dorand ba nomi kudak dar bonkho mablag guzorand va jihati dastgirii moddii kudakoni mayub, yatim va beparastor tadbirhoi zaruri andeshand.

Moddai 16. Huquqi kudak ba manzil

  1. Kudak mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba manzil huquq dorad.
  2. Huquqi kudakoni mayub, yatim va beparastori dar khona-internatho va digar muassisahoi talimi yo tibbi qarordoshta ba manzil nigoh doshta meshavad, inchunin onho huquq dorand az manzili istiqomati (khobgoh) istifoda barand va dar surati mavjud nabudani joyi zist mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba giriftani manzil huquq dorand.
  3. Barovardani kudakoni mayub, yatim va beparastor az manzili istiqomatiashon be dodani manzili digar man ast.

 

Moddai 17. Huquqi kudak ba tahsil

 

  1. Kudak ba tahsil huquq dorad va ba u tahsiloti umumii miyona va ibtidoii kasbii roygon va tahsiloti roygoni miyona va olii kasbi bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston kafolat doda meshavad. Kudak az muassisai talimii davlati to giriftani tahsiloti umumii miyona yo ibtidoii kasbi tanho bo rozigii maqomi vakolatdori davlati oid ba hifzi huquqhoi kudak bo rioyai tartibi umumi khorij karda meshavad.
  2. Ba kudaki mayube, ki ba munosibati makhsusi pedagogi ehtiyoj dorad, tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston tahsilot kafolat doda meshavad.

 

Moddai 18. Huquqi kudak ba mehnat

 

  1. Kudak ba mehnat, intikhobi ozodonai namudi faoliyat va kasbu hunar huquq dorad.
  2. Kudak tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston bo ijozati padaru modar yo digar namoyandai qonuniash huquq dorad dar vaqthoi forig az tahsil bo kore mashgul shavad, ki ba salomatiyu inkishofi zehnii u muvofiq buda, ba holati jismoni, manavi va ravoniash zarar narasonad.
  3. Tartibi bastan va qat kardani shartnomai mehnati va digar khususiyathoi munosibathoi mehnati, az jumla meyori zarurii ruzi kor, istirohat, muzdi kor va sharoiti kori kudakro qonunguzorii Jumhurii Tojikiston dar borai mehnat muqarrar mekunad.
  4. Kudakro ba korhoi vaznin, zerizamini va sharoiti mehnatashon zararnok qabul va jalb namudan man ast.

 

Moddai 19. Huquqi kudak ba istirohat va farogat

 

  1. Kudak muvofiqi sinnu sol, vazi salomati va talabotash ba istirohat va farogat huquq dorad.
  2. Padaru modar yo digar namoyandai qonunii kudak az rui imkoniyat baroi nigohubin va inkishofi hamatarafai u sharoiti zaruri muhayyo mesozand.
  3. Maqomoti ijroiyai mahallii hokimiyati davlati mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston majmui chorabinihoro oid ba tamini hifzi huquqi kudakon baroi farogat, solimgardoni va istirohat, az jumla mashguliyathoi ejodiyu farogati doir mekunand, maydonchahoi varzishi, lageru osoishgohho tasis doda, tashkili farogati kudakonro dastgiri menamoyand.
  4. Davlat majmui chorabinihoro oid ba tamini hifzi huquqi kudakon ba istirohatu solimgardoni va farogat amali megardonad.

 

Moddai 20. Huquqi muttahidshavi dar tashkilothoi jamiyatii kudakon va javonon

 

  1. Kudak huquqi muttahidshaviro dar tashkilothoi jamiyatii kudakon va javonon dorad, ba sharte ki faoliyati onho ba sanadhoi meyorii huquqii Jumhurii Tojikiston mukholif naboshad, tartiboti jamiyati va amniyati davlat, huququ ozodihoi digar shakhsonro khalaldor nasozad.
  2. Tashkilothoi jamiyatii kudakon metavonand bo tashkilothoi jamiyatii kudakoni digar mamlakatho robita namoyand va ba tashkilothoi baynalmilalii kudakon dokhil shavand.
  3. Maqomoti ijroiyai mahallii hokimiyati davlati va maqomoti khudidorakunii shahrak va dehot ba faoliyati tashkilothoi kudakon va javonon musoidat menamoyand.

 

Moddai 21. Huquqi kudak ba zindagi va tarbiya dar oila

 

  1. Kudak huquq dorad dar oila zindagi kunad va tarbiya girad, padaru modarashro shinosad, az gamkhori va tarbiyai onho, ba istisnoi holathoe, ki bar khilofi manfiathoi u meboshand, bahramand shavad.
  2. Kudak huquq dorad bo padaru modar yo digar namoyandai qonuniash hamroh zindagoni kunad.
  3. Kudakro az padaru modar yo digar namoyandai qonuniash judo kardan man ast. Mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston bo maqsadi hifzi huquqhoi kudak tanho dar holathoi istisnoi baroi az padaru modar yo digar namoyandai qonuniash judo kardani u qaror qabul karda meshavad.
  4. Kudak dar oila az huquqhoi muqarrarnamudai Konstitutsiyai Jumhurii Tojikiston, Kodeksi oilai Jumhurii Tojikiston, Qonuni mazkur va digar sanadhoi meyorii huquqii Jumhurii Tojikiston istifoda mebarad. (QJT az 02.01.18 s., №1489)
  5. Tarbiya dar oila asosi inkishofi shakhsiyati kudak ba hisob rafta, har yak padaru modar yo digar namoyandai qonunii kudak baroi tarbiya, talim va inkishofi u mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston masuliyati barobar dorand.

 

Moddai 22. Huquqi kudak dar munosibat bo padar yo modare, ki judo zindagi mekunand

 

  1. Kudak huquq dorad dar borai padar yo modare, ki az u judo zindagi mekunand, ittilo girad, bo onho vokhurad va munosibat namoyad, ba istisnoi holathoe, ki chunin vokhuriyu munosibatho ba hayot va salomatii u tahdid namoyand.
  2. Padaru modar, digar azoi oila va kheshovandon baroi tatbiqi huquqi kudak ba muloqot bo onho naboyad mamoniat namoyand va uhdadorand, ki badi muloqot kudakro ba joyi istiqomatash bargardonida, ba ivaz namudani joyi istiqomati u roh nadihand.
  3. Padaru modare, ki az kudak judo zindagi mekunand, baroi ishtirok dar tarbiyai u uhdador buda, huquq dorand, ki bo kudak robita doshta boshand, agar chunin robita ba tarbiyai mutadili u khalal narasonad.
  4. Bahsho oid ba holathoi mahdudkunii huquqi kudak, ki dar hamin modda peshbini shudaand, bo tartibi sudi hal karda meshavand.
  5. Joyi istiqomati kudak hangomi judo zindagoni kardani padaru modar bo rizoiyati onho va dar surati rozi nabudan – ba tariqi sudi muqarrar karda meshavad.

 

Moddai 23. Hifzi huquqhoi kudakon dar muassisahoi makhsusi talimi – tarbiyavi baroi

                       noboligon 

 

  1. Kudakone, ki bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba sharoiti makhsusi talimu tarbiya ehtiyoj dorand, dar muassisahoi makhsusi talimi- tarbiyavi baroi noboligon joygir karda meshavand.
  2. Kudakone, ki nushokihoi spirtdor, mavodi nashador va moddahoi madhushkunanda istemol mekunand, inchunin kudakone, ki az rui vazi salomati dar muassisahoi makhsusi talimi- tarbiyavi baroi noboligon joygir namudanashon imkonnopazir ast, bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston baroi tabobat ba muassisahoi tabobati firistonida meshavand.
  3. Kudakone, ki dar muassisahoi zikrshuda nigoh doshta meshavand, ba giriftani tahsilot, omodagii kasbi, rukhsati, mukotiba, muloqot bo padaru modar yo digar namoyandai qonuniashon, giriftani firistaho, dastovezho va bastaho bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston huquq dorand.

 

Moddai 24. Hifzi huquqhoi kudakoni gureza 

 

  1. Davlat tavassuti maqomoti davlatii dakhldor jihati tamini hifzi huquqhoi kudakoni gureza chorahoi zaruriro dar hududi Jumhurii Tojikiston meandeshad. (QJT az 02.01.18 s., №1489)
  2. Maqomoti davlatii dakhldlor baroi justujui padaru modar yo digar namoyandagoni qonunii kudakoni gureza, ki az oilahoyashon judo shudaand, jobajokunii chunin kudakon dar muassisahoi dakhldori kudakona yo oilai (murabbii) parastor musoidat menamoyand.

 

Moddai 25. Hifzi huquqhoi kudakoni az ofathoi tabii va sadamahoi tekhnogeni zarardida

 

Ba kudakone, ki dar natijai ofathoi tabii va sadamahoi tekhnogeni zarar didaand, davlat kumaki moddi merasonad. Bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston kudakon az mintaqai khavfnok kuchonida meshavand va ba onho rasonidani kumaki roygoni tibbi, ijtimoi, taminoti nafaqa, jubroni molu mulki gumshuda yo zarardida va manzili vayronshuda kafolat doda shuda, baroi yakjoyashavi bo azoi oilaashon choraho andeshida meshavand.

 

Moddai 26. Mani ishtiroki kudakon dar amaliyothoi jangi va nizohoi musallahona 

 

  1. Ishtiroki kudakon dar amaliyothoi jangi va nizohoi musallahona, inchunin tasisi tashkilot va vohidhoi harbikunonidashudai kudakon, targibi jang va zurovari dar bayni onho man ast.
  2. Davlat baroi tamini hifzi huquqhoi kudakoni dar mintaqai amaliyothoi jangi va nizohoi musallahona qarordoshta va nigohubini onho hamai chorahoi imkonpazirro meandeshad. Ba onho kumaki moddi, tibbi va kumakhoi digar rasonida shuda, hangomi zarurat onho dar muassisaho baroi kudakoni yatim va beparastor va yo dar muassisahoi sohai maorif  joygir karda meshavand.

 

Moddai 27. Hifzi kudakon az intiqoli gayriqonunii onho az sarhadi davlati

 

Davlat oid ba muboriza bar ziddi intiqoli gayriqonunii kudakon az sarhadi davlati, barovardan va barnagardonidani kudakon az khorija, rabudan, savdo va qochoqi onho bo tartibi muqarrarnamudai sanadhoi meyorii huquqii Jumhurii Tojikiston tadbirho meandeshad.

 

Moddai 28. SHinosoii kudak bo farhangi milli va jahoni

 

  1. Davlat imkoniyati shinosoii kudakro bo farhangi milli, tarikh, ananavu arzishhoi manavii khalqi Tojikiston va komyobihoi farhangii jahoni bo rohi dodani imkoniyati istifodai fondhoi kitobkhonaho, tolorhoi namoishi, osorkhonaho, tasisi shabakai muassisahoi makhsusi kudakonai farhangi, muassisahoi talimi, tarbiyavi tamin menamoyad.
  2. Davlat ba istehsol va tamini dastrasii filmhoi badei va videoi, barnomahoi televizioni va radio, asarhoi chopi, inchunin pahnkunii ittilooti digari mufid, ki baroi inkishofi qobiliyati ejodi va zehnii kudakon peshbini shudaand, musoidat menamoyad.
  3. Dar vositahoi akhbori omma, adabiyot va chorabinihoi ommavii farhangiyu farogati targib namudani parastishi zurovari va berahmi, pahn kardani pornografiya va ittiloote, ki shanu etibori insoniro past zada, ba tarbiyai kudak zarar merasonad, man ast.

 

Moddai 29. Hifzi kudak az tasiri manfii muhiti ijtimoi

 

  1. Maqomoti davlati, padaru modar yo digar namoyandai qonunii kudak, shakhsoni voqei va huquqi vazifadorand kudakro az tasiri manfii muhiti ijtimoi, ittilooti, nushokihoi spirti, mahsuloti tamoku, mavodi nashador va psikhotropi, ki ba salomati, rushdi manavi va akhloqii u zarar merasonand, hifz namoyand.
  2. Baroi kudakon namoish dodan, furukhtan, tuhfa kardan, nuskhabardori namudan va ba kiroya dodani bozichaho, kinofilmho, fitahoi sabti ovoz va video, intishori adabiyot, majallavu ruznoma va digar vositahoi akhbori omma, ki maqsadi onho ba vujud ovardani adovati najodi, milli, ijtimoi va dini meboshad, jangjui va mahalgaroiro targib namuda, ba zuran tagyir dodani sokhti konstitutsionii Jumhurii Tojikiston davat mekunand, inchunin ba ovoragardi, gadoi, fohishagi jalb namudani kudak, intishor, reklama yo ba kudak furukhtani mavod, rasmu tasvirho, nashriyahoi chopi, kino yo videofilmhoi khususiyati pornografidoshta man ast.

 

Moddai 30. Mani mahdudiyati huquqhoi kudak

 

Mahdud kardani huquqhoi kudak, ba istisnoi holathoe, ki qonunguzorii Jumhurii Tojikiston muqarrar namudaast, man ast.

 

Moddai 31. Hususiyati javobgarii kudak

 

  1. Dastgir namudan va habsi kudak hamchun chorai istisnoi tanho dar holathoi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston tatbiq karda meshavand. Dar borai dastgir va habs namudani kudak maqomoti davlatii dakhldor favran ba padaru modar yo digar namoyandai qonunii u, inchunin maqomoti prokuratura khabar medihand. YAkjoya nigoh doshtani kudak dar yak hujra bo dastgirshudagon, ba habs giriftashudagon yo mahkumshudagoni kalonsol man ast.
  2. Dar holati ozod namudani kudak az javobgarii jinoyati yo az jazo ba u mumkin ast bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston chorahoi majburkunii doroi khususiyati tarbiyavidoshta tain karda shavand.

 

BOBI 4.

HIFZI HUQUQHOI KUDAKONI YATIM VA BEPARASTOR

 

Moddai 32. Vasoyat va parastori

 

  1. Ba kudakoni yatim va beparastor baroi hifzi huquqhoi molumulki va shakhsii gayrimolumulki mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston vasoyat va yo parastori muqarrar karda meshavad.
  2. Davlat baroi hamai kudakoni yatim va beparastor sharoiti barobar muhayyo menamoyad.

 

Moddai 33. Farzandkhondi

 

Bo maqsadi muhayyo kardani sharoiti rushdu kamol va tarbiyai kudaki beparastor dar oila uro bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba farzandkhondi qabul kardan mumkin ast.

 

Moddai 34. Nigohubin va tarbiyai kudakoni yatim va beparastor dar muassisahoi talimi,

                        tarbiyavi, tabobati  va digar muassisahoi ba onho monand

 

  1. Kudakoni yatim va beparastor, dar surati mavjud nabudani imkoniyati dar oila tarbiya yoftan, dar muassisahoi talimi, tarbiyavi, tabobati yo digar muassisahoi ba onho monand joygir karda meshavand.
  2. Aliment, kumakpuli va digar pardokhthoi ijtimoi ba surathisobi shakhsii kudakoni yatim va beparastor guzaronida shuda, bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston pardokht karda meshavand.
  3. Ba kudakoni yatim va beparastore, ki dar muassisahoi talimi, tarbiyavi, tabobati va digar muassisahoi ba onho monand joygir karda shudaand, sharoiti ba muhiti oila monand muhayyo karda meshavad. Dar in muassisaho kudak ba taminot, talimu tarbiya, rushdu kamoli hamajoniba, ehtiromi shanu etibor, tamini manfiathoi khud, hifzi zaboni modari, farhang, urfu odat va ananahoi milli huquq dorad.
  4. Kormandoni muassisahoi talimi, tarbiyavi, tabobati va digar muassisahoi ba onho monand, ki nigohubini kudakoni yatim va beparastorro ba zimma dorand, baroi ijro nakardani uhdadorihoi vazifaviashon mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba javobgari kashida meshavand.
  5. Huququ manfiathoi kudakoni yatim va beparastorro, ki dar muassisahoi talimi, tarbiyavi, tabobati va digar muassisahoi  ba onho monand qaror dorand, maqomoti ijroiyai mahallii hokimiyati davlati himoya namuda, baroi bo kor tamin kardani onho musoidat mekunand.

 

Moddai 35. Kafolathoi davlatii hifzi ijtimoi va huquqii kudakoni yatim va beparastor

 

  1. Davlat sathi shoistai zindagiro ba kudakoni yatim va beparastor kafolat doda, huququ ozodi va manfiathoi qonunii onhoro himoya menamoyad.
  2. Amaligardonii huquq va kafolatu jubronhoe, ki qonunguzori baroi  kudakoni yatim va beparastor muqarrar namudaast, az jonibi Hukumati Jumhurii Tojikiston tamin karda meshavad.
  3. Kafolatu jubronhoe, ki baroi kudakoni yatim va beparastor muqarrar shudaand, tibqi  qonunguzorii  Jumhurii Tojikiston pas az ba balogat rasidani onho niz nigoh doshta meshavand.
  4. Dar amaligardonii kafolati davlatii hifzi ijtimoi va huquqii kudakoni yatim va beparastor tashkilotho va shahrvandon niz metavonand bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ishtirok namoyand.

 

Moddai 36. Kafolati  davlatii amali namudani huquqi kudakoni yatim va beparastor ba

                       mehnat

 

  1. Davlat amali namudani  huquqi kudakoni yatim va beparastorro ba mehnat kafolat medihad.
  2. Hangomi murojiat namudani kudakoni yatim va beparastori az 15 to 18 – sola maqomoti davlatii mehnat va shugli aholi maylu ragbati onhoro omukhta, bo nazardoshti vazi salomati va layoqatmandiashon samti kasbii onhoro muayyan menamoyand.
  3. Ba kudakoni yatim va beparastor, ki kor mejuyand va dar maqomoti davlatii mehnat va shugli aholi hamchun bekor ba qayd girifta shudaand, bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston kumakpuli baroi bekori doda meshavad.
  4. Kudakoni yatim va beparastor, ki ba sinni 15 rasidaand, bo rohkhati maqomoti davlatii mehnat va shugli aholi az hisobi kvotai joyhoi kori dar tashkilotho dar navbati avval va dar surati mayub budan, benavbat  bo joyi kor tamin karda meshavand.
  5. Maqomoti davlati va tashkilotho, ki mutakhassisoni javonro az jumlai kudakoni yatim va beparastor bo rohkhati maqomoti dakhldori davlati ba kor qabul mekunand, uhdadorand baroi onho sharoiti musoidi kori faroham ovarand.

 

Moddai 37. Kafolati davlatii amali namudani  huquqi kudakoni yatim va beparastor ba

                         manzil

 

  1. Davlat amali namudani huquqi kudakoni yatim va beparastorro ba manzil tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston kafolat medihad.
  2. Huquqi kudakoni yatim va beparastor ba manzili istiqomatii ba onho tibqi meros guzashta dar davomi buduboshashon dar muassisahoi talimii tahsiloti umumi yo muassisahoi khizmatrasonii ijtimoii aholi, hamchunin dar muassisahoi tamomi namudhoi tahsiloti kasbi, novobasta ba shakli molikiyat, dar davrai khizmat dar safi Quvvahoi Musallahi Jumhurii Tojikiston, adoi jazoi mahrum namudan az ozodi dar muassisahoi islohi tibqi tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston nigoh doshta meshavad.
  3. Ba kudakoni yatim va beparastori manzili istiqomati nadoshta, ki tahti taminoti purrai davlat qaror dorand, baroi sokhtmoni manzili shakhsi dar qitai zamini ba onho judokardashuda qarzhoi imtiyoznoki maqsadnok doda meshavad. Tartibi dodan va andozai chunin qarzhoro Hukumati Jumhurii Tojikiston muayyan  menamoyad. (QJT az 02.01.18 s., №1489)

 

Moddai 38. Kafolati davlatii amali namudani  huquqi kudakoni yatim va  beparastor  ba

                       hifzi salomati

 

  1. Davlat amali namudani  huquqi kudakoni yatim va  beparastorro ba hifzi salomati kafolat medihad.
  2. Ba kudakoni yatim va  beparastor khizmatrasonii tibbi, az jumla guzaronidani dispanserizatsiya, solimgardoni, aznazarguzaronii muntazami tibbi dar muassisahoi nigahdorii tandurustii davlati bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhuri Tojikiston ba tavri roygon rasonida meshavad.
  3. Kudakoni yatim va  beparastor  bo maqsadi barqaror namudani salomati huquq dorand sole yak marotiba az imkoniyathoi istirohatgohhoi varzishiyu solimgardoni yo muassisahoi sanatoriyu kurortii davlati roygon istifoda barand.
  4. Kudakoni yatim va  beparastori mayub huquqi dar muassisahoi ijtimoiyu tabobati ba tavri roygon joygir shudanro dorand.
  5. Kudakoni yatim va  beparastor az pardokhti mablag baroi doruvori dar hududi meyorhoe, ki Hukumati Jumhurii Tojikiston muayyan menamoyad, inchunin az pardokhti khizmatrasonii muassisahoi tibbii davlati jihati sokhtanu tarmim kardani dandonhoi suni, az jumla baroi  tamin kardan  bo  navhoi  digari  yorii proteziyu ortopedi, ba istisnoi onhoe, ki az metallhoi qimatbaho sokhta shudaand, ozodand.
  6. Kudakoni yatim va beparastori mayub bo tajhizoti tibbii proteziyu ortopedi, az jumla arobai mayubi bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba tavri roygon tamin karda meshavand.

 

Moddai 39. Kafolati davlatii amali namudani huquqi kudakoni yatim va  beparastor  ba

                       tahsil

 

  1. Davlat amali namudani huquqi kudakoni yatim va  beparastorro  ba tahsil kafolat medihad.
  2. Kudakoni yatim va beparastor ba intikhobi muassisai talimi va shakli tahsil bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston huquq dorand.
  3. Tahsiloti umumii kudakoni yatim va beparastor ba tavri roygon tavassuti muassisahoi talimii davlatii tahsiloti miyonai umumi amali megardad. Rad namudani qabuli kudakoni yatim va beparastor ba muassisahoi talimii mazkur man ast. Tahsili ilovagii kudakoni yatim va  beparastor niz dar muassisahoi talimii davlati roygon ast.
  4. Kudakoni yatim va beparastor, ki tahti taminoti purrai davlat qaror dorand, dar muassisahoi talimii davlatii tahsiloti ibtidoi, umumii asosi  va miyonai umumi tahsil menamoyand, az hisobi davlat bo libos, poyafzol, adabiyot va asbobu tajhizoti talimi, joyi khob, inchunin bo kumakpulii yakvaqta muvofiqi meyorhoi muqarrarnamudai Hukumati Jumhurii Tojikiston tamin karda shuda, istirohati onho dar lagerhoi maktabii tobistona ba tavri roygon ba roh monda meshavad. (QJT az 02.01.18 s., №1489)
  5. Davlat ba kudakoni yatim va  beparastor, ki tahti taminoti purrai davlat qaror dorand, dar zinahoi tahsiloti ibtidoii kasbi, miyonai kasbi, olii kasbi va kasbii bad az muassisai olii talimii davlati yak marotiba giriftani talimi roygonro kafolat medihad. Qabuli kudakoni yatim va  beparastor  ba muassisahoi talimii mazkur dar asosi kvotahoi muqarrargardida bo tartibi tasdiqnamudai  Hukumati Jumhurii Tojikiston ba roh monda meshavad. (QJT az 02.01.18 s., №1489)
  6. Qabul va tahsili kudakoni yatim va  beparastor dar muassisahoi talimii gayridavlatii tahsiloti ibtidoii kasbi, miyonai kasbi, olii kasbi va kasbii bad az muassisai olii talimi metavonad ba tavri roygon tibqi farmoishi davlati surat girad.
  7. Muassisahoi talimie, ki dar qismhoi 4 va 5 hamin modda peshbini shudaand, uhdadorand kudakoni yatim va beparastorro bo khobgoh, libos, poyafzol, khurokvori va stipendiya tamin namoyand. Dar muddati binobar vazi salomati dar rukhsatii akademi budani talimgirandagon, az jumlai kudakoni yatim va beparastor, nisbat ba onho taminoti moddi va ijtimoii purrai davlati nigoh doshta shuda, ba shakhsoni mazkur bo tartibi muqarrarnamudai Hukumati Jumhurii Tojikiston kumakpuli doda meshavad.
  8. Donishjuyoni muassisahoi talimii tahsiloti olii kasbi, ki az jumlai kudakoni yatim va beparastor meboshand va dar khobgohhoi muassisahoi mazkur istiqomat dorand, az pardokhti khizmatrasonii kommunali va  haqqi manzili ishgolnamudaashon ozod meboshand.
  9. Kudakoni yatim va  beparastor, ki dar muassisahoi talimii vazorathoi mudofia va korhoi dokhilii Jumhurii Tojikiston, inchunin digar vazoratu idorahoe, ki dar onho khizmati harbi peshbini shudaast, talim megirand, dar taminoti purrai davlati qaror dorand.

 

Moddai 40. Kafolati davlati ba kudakone, ki padar yo modar nadorand

 

Ba kudakone, ki padar yo modar nadorand, bo tartibi muqarrarnamudai sanadhoi meyorii huquqii Jumhurii Tojikiston kafolati davlati peshbini karda meshavad.

 

Moddai 41. Kafolati davlatii rasonidani yorii huquqii roygon ba kudakoni yatim va

                        beparastor

 

Davlat ba kudakoni yatim va  beparastor  jihati hifzi huquq, ozodi va manfiathoi qonuniashon yorii huquqii roygonro kafolat medihad.

 

Moddai 42. Kafolati davlatii amali namudani digar huquqhoi kudakoni yatim va 

                       beparastor 

 

  1. Kudakoni yatim va beparastor ba chorabinihoi farhangi va varzishii muassisahoi davlati, inchunin namoishgohho va osorkhonahoi purra yo qisman az hisobi davlat mablagguzorishavanda huquqi roygon daromadanro dorand.
  2. Kudakoni yatim va beparastor huquq dorand dar muassisahoi talimiyu varzishii davlati roygon ba varzish mashgul shavand.
  3. Kudakoni yatim va beparastor, ki tahti taminoti purrai davlat qaror dorand, huquq dorand roygon az naqliyoti nohiyavi, bayninohiyavi, shahri va baynishahrii istifodai jamiyati (ba gayr az taksi), inchunin naqliyoti rohi ohan va havoi bo tartibi muayyannamudai Hukumati Jumhurii Tojikiston istifoda barand. (QJT az 02.01.18 s., №1489)

 

Moddai 43. Muayyan va jobajokunii  kudakoni yatim va beparastor

 

Muayyan va jobajokunii kudakoni yatim va beparastor tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston amali karda meshavad.

 

Moddai 44. Oilai (murabbii) parastor

 

  1. Oilai (murabbii) parastor tahti himoya va gamkhorii davlat qaror doshta, ba on bo tartibi muqarrarnamudai qonunguzorii Jumhurii Tojikiston metavonand imtiyozho peshbini karda shavand. Davrai nigohubini kudakoni yatim va beparastor tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba sobiqai korii oilai (murabbii) parastor dokhil karda meshavad.
  2. SHartho va tartibi baroi tarbiya ba oilai (murabbii) parastor dodani kudakoni yatim va  beparastor, mahdudiyatho, talabot nisbat ba shakhsone, ki kudakoni yatim va beparastorro ba tarbiya megirand, inchunin huququ uhdadorihoi onho, qoidahoi hatmii shartnoma dar khususi baroi tarbiya ba oilai (murabbii) parastor dodani kudakoni yatim va beparastor tibqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston muqarrar karda meshavand.

 

BOBI 5.

HIFZI HUQUQHOI KUDAKI MAYUB

 

Moddai 45. Huquqi kudaki mayub

 

  1. Kudaki mayub ba hayoti mukammal dar sharoite, ki shanu etibori uro tamin namuda, baroi faolona shomil shudan ba hayoti jamiyati ba u musoidat mekunad, bo kudakoni solim huquqi barobar dorad.
  2. Bo maqsadi ba kudaki mayub tamin namudani hayoti mukammal va muvofiq ba sharoite, ki mustaqiliyati purra va hamgiroii ijtimoiro tamin mekunad, u vobasta ba qobiliyati jismoni va zehnii khud huquq dorad az nigohubin, tahsil va tayyorii makhsus barkhurdor boshad.
  3. Kudaki mayub huquq dorad muvofiqi qobiliyati khud namudi faoliyat va kasbero intikhob kunad, dar faoliyati jamiyati va ejodi ishtirok namoyad.
  4. Tabizi kudak binobar mayub budanash man ast.

 

Moddai 46. Kafolathoi davlati oid ba mashguliyati kudakoni mayub

 

  1. Davlat ba tashkili sharoiti zaruri ba kudaki mayub baroi hayoti mukammal va inkishof bo nazardoshti imkoniyat va manfiathoi fardi musoidat namuda, ba u dodani kumaki moddii dakhldor, ba yake az padaru modari kudaki mayub yo digar namoyandai qonunii u muqarrar namudani imtiyozhoero, ki qonunguzorii Jumhurii Tojikiston peshbini namudaast, kafolat medihad.
  2. Ba kudaki mayub taminoti moddi, maishi, ijtimoi, inchunin taminoti doruvori, vositahoi tekhniki va digar vositahoi tavonbakhshi mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba tavri roygon kafolat doda meshavad.
  3. Maqomoti ijroiyai mahallii hokimiyati davlati, maqomoti khudidorakunii shahrak va dehot vazifadorand baroi tahsil, tayyorii kasbi, intikhobi shugli munosib va bo kor tamin namudani kudakoni mayub bo nazardoshti vazi salomati, talabot va imkoniyathoyashon chorahoi dakhldor andeshand.
  4. Baroi shakhsoni voqei va huquqie, ki faoliyatashon ba tamin namudani mashguliyati kudakoni mayub, tashkili tahsiloti kasbi va bozomuzii onho ravona shudaast, mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston imtiyozho muqarrar karda meshavand.

 

BOBI 6.

MUQARRAROTI HOTIMAVI

 

Moddai 47. Mablagguzorii chorabiniho oid ba hifzi huquqhoi kudak

 

Mablagguzorii chorabiniho oid ba hifzi huquqhoi kudak az hisobi bujeti davlati, manbahoi gayribujeti va digar sarchashmahoe, ki qonunguzorii Jumhurii Tojikiston man nakardaast, amali karda meshavad.

 

Moddai 48. Hamkorii baynalmilali oid ba masalahoi hifzi huquqhoi kudak

 

Jumhurii Tojikiston mutobiqi sanadhoi huquqii baynalmilalii etirofnamudaash dar hamkorii baynalmilali oid ba hifzi huquqhoi kudak ishtirok menamoyad.

 

Moddai 49. Javobgari baroi rioya nakardani talaboti Qonuni mazkur

 

SHakhsoni voqei va huquqi baroi rioya nakardani talaboti Qonuni mazkur mutobiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba javobgari kashida meshavand.

 

Moddai 50. Tartibi mavridi amal qaror dodani Qonuni mazkur

 

Qonuni mazkur pas az intishori rasmi mavridi amal qaror doda shavad.

 

 

 

Prezidenti

Jumhurii Tojikiston                                                                               Emomali Rahmon

 

sh. Dushanbe, 18 marti soli 2015,

№ 1196

 

Инчунин кобед

Hurdani obi mani az tarafi mard yo zan

Hurdani obi mani az tarafi zan kori noravo va nosazo ast va inro tib mahkum …