DIN CHUN HODISAI TARIHI- MADANI

Dar ibtidoi tarikhi bashariyat davrae bud, ki odamon dar jaholat zindagi karda, shuuri onho inkishof nayofta bud va chi budani dinro namedonistand, dar in davra unsurhoi etiqod ba diyonat vujud nadosht va in davraro davrai bedini meguyand. Agar az rui hisobi olimoi paydoishi inson dar rui zamin beshtar az 1 million sol tarikh doshta boshad, pahnshavii unsurhoi etiqod va diyonat taqriban ba asri qadimi sang, 35-40 hazor sol pesh rost meoyad.

Albatta, in nuqtai nazar ba aqidayu talimoti din dar in bora muvofiqat nadorad. Vale olimoni chi sharqi va chi garbi doir ba davrai bedini daloili ziyodi etnografi, zabonshinosiyu tarikhi va arkheologi gird ovardaand.

Az rui dalelhoi tarikhi avvalin unsurhoi etiqodu diyonat dar davrai ibtidoi jomeai avlodi ba vujud meoyand. Madraki asosii paydoishi etiqod miqdori muayani yodgorihoi bostonshinosii davrai sangi: gur kardani jasadho, naqshhoi darayu gorho, timsolho va boqi mondani osori dinhoi ibtidoi dar qabilahoi aqibmonda va gayra meboshad. Raviyahoi gunoguni goyavi /materializm, idealizm, din/ va maktabhoi gunoguni ilmi /mifologi, yo khud asotiri, evolyusioni yo khud tahavvuli, psikhoanalitiki, sosiologi va gayra/ ba tavri khud paydoishi dinro sharh, dodaand.

Masalan, tarafdoroni maktabi asotiri /YA.Grimm, M.Myuller va gayra/ paydoishi etiqodi dinro ba tajassumi hodisahoi osmoni misoli oftob, mohtob, radu barq, manidod mekardand. Payravoni maktabi evolyusioni /tahavvuli/ boshand, misli E.Teylor, G.Spenser, YU.Lippert va digaron dar asosi materialhoi etnografi /mardumshinosi/ nazariyai ananmistii paydoishi dinro ba vujud ovardand.

Manbahoi dini etiqodro abadi donista, onro ba masalai ofarinishi olamu odam payvast sokhtaand.

Hamchunin nazariyati marksisti paydoishi dinro bo notavonii odami ibtidoi dar nizdi quvvahoi sarkashi tabiat, ki khususiyati favquttabii dorand, vobasta kardaast. Har yake az in nazariyahoro har kas mutobiqi saliqayu donish va etiqod metavonad qabul doshta boshad. 

Suporish va savolho.

1. Sababi paydoishi etiqodhoi dini dar chist?
2. Odamon charo ba hodisahoi tabii etiqod doshtand?