Home / Ilm / CHAHOR KITOB

CHAHOR KITOB

«CHahor kitob»  –  yake az kitobhoi mutabari mardumi musulmon ast. In kitob asosi dini islomro bayon mekunad va mardumro ba kori nek, pokii zohiriyu botini, gamkhori kardan ba mardum, dast kashidan az khislathoi badi insoni davat mekunad.

Bismillohi – r – rahmoni – r – rahim Bidon, asadakallohu fi-d-dorayn, ki in kitobest dar bayoni marifati imon va ahkom va afkori islom va namoz va ruza va haj va zakot va faroiz va vojibot va sunnat va mustahab va muboh va makruh va muhrim va mufsid.

Va in kitobro bar chahor fasl bino nihoda shud, to mubtadiyonro pisandida buvad.

FASLI AVVAL

Dar bayoni marifati imon

Agar pursand, ki «Asli imon chist?»

Javob bigu, ki: «Atoi Bori taolost va sari imon – kalimai tayiba guftan».

Agar pursand, ki «Tani imon chist?»

Javob bigu, ki: «Panj vaqt namoz guzaronidan ast va dar «Habar» ast, ki «li kulli shayin qalbun va qalbu – l – Quroni «YOsin», yane har chiro dil ast va dili Quron surai «YOsin» ast va har gohe, ki se dil jam shavad, duo ijobat ast. Avval – dili Quron, duyum – dili bandai mumin, savvum-dili shab».

Agar pursand, ki: «Nuri imon kadom ast?»

Javob bigu, ki: Rost guftan va torikii imon durug guftan ast. Va tangii imon be namoz budan va halovati imon pok budan ast. Va hukmi imon dar miyoni khavfu rajo budan ast va shariati imon halolu haromro donistan ast. Va buzurgii imon zikri Hudoi taoloro guftan ast.

CHorkitob (chorkitov)
CHorkitob (chorkitov)

Hazrati Haq, subhonahu va taolo dar Kalomi majidi khud mefarmoyand, ki «YO ayuha – l – lazina Omanu uzkuru – l – loha zikran kasiran va sabbihuhu bukratan va asilan». Mani chunin boshad, ki «ey on kasone, ki imon ovardaed ba Hudoi taolo, yod kuned uro ruzona va shabona».

Agar pursand, ki: «Pusti imon chist?»

Javob bigu, ki «SHarm ast»

Agar pursand, ki: «Mevai imon chist?»

Javob bigu, ki: «Ruza ast. Tukhmi imon ilmu kalomi imon sabr ast va bargi imon taqvost va magzi imon duost va bekhi imon ikhlos ast va vatani imon dil ast».

Agar pursand, ki: «Imonro az chi chiz ofarida shudaast?»

Javob bigu, ki: «Az nuri zotash taborak va taolo va ruhi anbiyo alayhimussalomro az nuri hazrati Muhammad mustafo sallallohu alayhi va sallam ofaridaast».

Agar pursand, ki: «Tu dar imoni yo imon dar tust?»

Javob bigu, ki: «Man bo imonam va imon dar man ast va man muminam va imon sifati man ast».

Agar pursand, ki: «Imon dar chand nav ast?»

Javob bigu, ki: «Bar panj nav ast. Avval – imoni matbu, ki imoni farishtagon ast. Duvvum – imoni masum, ki imoni paygambaron ast. Savvum – imoni maqbul, ki imoni muminon ast. CHahorum – imoni mavquf, ki imoni mubtadeon ast. Panjum – imoni mardud, ki imoni munofiqon ast».

Agar pursand, ki: «Imon chist?»

Javob bigu, ki: «Al-imonu iqrorun bi – l – lisoni va tasdiqun bi l – qalbi, yane imon iqro kardan ast ba zabon va ustuvor doshtan ast ba dil, ki Hudoi taolo yakka va yagona ast va Muhammad rasullulloh sallallohu alayhi va olihi va sallam paygambari barhaqand».

Agar pursand, ki: «Imon ovardan bar chand nav ast?» Javob bigu, ki: «Bar du nav ast. Avval imoni mujmal, duvvum imoni mufassal».

Agar pursand, ki: «Sifati imoni mufassal chist?»

Javob bigu, ki: «Haft ast: Avval – «omatu billohi va maloikatihi va kutubihi va rasulihi va – l – yavmi – l – okhiri va – l- qadari khayrihi va sharrihi mina – l – lohi taolo va – l – basi bada – l – mavti», yane avval on ki biguyad, ki «Imon ovardam man ba Hudoi taolo azza va jalla,ki yakka va yagona ast».Duvvum on ki «Imon ovardam man ba farishtagoni vay, yane farishtagon barhaqand va ofaridai uyand».

Savvum – «Imon ovardam man ba kitobi vay». CHahorum – «Imon ovardam man ba rasuloni vay». Panjum – «Imon ovardam man ba ruzi qiyomat yane omadani ast». SHashum – «Imon ovardam man ba taqdiri neki va badi, hama az Hudost azza va jalla». Haftum – «Imon ovardam man ba bas, yane zinda gardonidan bad az mironidan haqu rost ast»…

Agar pursand, ki: «Sifati imoni mujmal chan dast?»

Javob bigu, ki: «CHahor ast: «Omantu billohi kamo huva biasmoihi va sifotihi va qabiltu jamia ahkomihi va arkoniho», yane «imon ovardam man ba Hudoi taolo va ba nomhoi vay va ba sifathoi vay va qabul kardamdini musulmoniro va on chi dar vay ast. Va bezoram az kufru kofiri va Hudoy az vay bezor ast». Dar «Avorif» ovardaast, ki donistani ahkom va arkoni imon az ahammi muhimmot ast. Agar kase ahkom va arkoni imonro nadonad, har ibodate, ki kunad, ravo naboshad. Va dar «Jome – ul- kabir »ovardaast: «Iza – stuvsifa- l- Maratu – l – boligatu ahkoman mina – t – tavhidi falamtasif tabin min zavjiho va in hakamno bisihati -n – nikohi bizohiri – l – islomi», yane har vaqte ki talabi tavsif karda shavad, zani boligaro az ahkomi imon, guyad, ki namedonam, taloqi bo in shavad az zavjaash. Agarchi hukm kunem ba sihatii nikoh ba zohiri islom». Dar «Mustavfi» ovardaast, ki shakhse kanizake kharid, ki on kanizak ahkomi imonro namedonad. Bo on ki u mushrik nest, mavloro hamrohi on mujomiat namudan harom ast. Boyad, ki avval ahkomi imonro biyomuzad va pas mujomiat namoyad. Dar «Muhit» ovardaast, ki agar qassobe ahkom va arkoni imonro nadonad, zabhi kardai u harom boshad. Va dar «Huloma» ovardaast, ki mavloro vojib ast, ki

bandagoni khudro ahkom va arkoni imonro biyomuzad va az Quron miqdore, ki namoz ba on ravo boshad, biyomuzad, hamchunin bo ahli bayt va mahorimi khud. Zero ki Rasululloh, sallallohi alyhi va sallam farmudaast, ki: «Kullukum roin va kullukum va masulun an raiyatihi», yane har yake az shumo ba manzalai posboned va har yake az shumoyon pursida khohad shud az raiyati khud.

Masalan, padar az avlod, yane az adoi huquqi avlod va avlodro az padar, yane az adoi huquqi padar ba hamchunin in hukm joiz ast dar jamei afrodi insoni.

Agar pursand, ki: «Vojiboti imon chand ast?»

Javob bigu ki: «Duvozdah ast: avval bo ulamo suhbat doshtan, duvvum -az munofiqon dur budan, savvum – tashnaro ob dodan, chahorum – bemorro pursidan, panjum – kadkhudoi – darveshro shafqat namudan, shashum – farzandi khudro islom omukhtan, haftum – ahl va ayoli khudro namoz omukhtan, hashtum -dasti marhamat bar sari aytom molidan, nuhum – murdaro shustan, dahum -sange, ki ba sari roh boshad, dur kardan, yozdahum – padaru modarro ziyoratnamudan, duvozdahum – tavofi khonai Kaba namudan».

Agar pursand, ki: «Hukmi imon chand chiz ast?» Javob bigu ki: «Du chiz ast: yake dunyavi va digare ukhravi». Ammo hukmi dunyavii imon amon yoftani nafs va mol ast, ki har kase, ki imon dorad, nafsi u az kushta shudan va moli u az talaf shudan mahfuz memonad va hukmi shar, ki agar kase ba gayri haq bikushad vay ba qasos

kushta meshavad. Va agar zino kunad, vay sansor karda meshavad. Ammo hukmi ukhravii imon najot az otashi duzakh va rasidan ba naimi jannat va musharaf shudan ba didori Haq subhonahu taolo, ki ajali niam ast».

Agar pursand, ki: «SHaroiti imon chand ast?»

Javob bigu ki: «Haft ast: avval imon ovardan ba gayb, yane pesh az on, ki azobi Hudoi taoloro binad va agar bad az muoina didani azob imon orad, onro imon yas guyand va imoni nomaqbul ast. CHunonchi guftaand, ki har kasro az mumin va kofir dar vaqti mavt maqomi uro az bihisht yo az duzakh menamoyand. Va muminro guyand, ki agar kofir murdi, joi tu in budi, dar duzakh. Va holo on ki az dunyo ba nuri imon meravi, joi tu bihisht ast, pas ba osoish boshad. Va ba kofiron guyand, ki agar tu musulmon murdi, joi tu in budi az bihisht va holo on ki az in olam ba kufr meravi, pas az maqomi tu in mavze ast az duzakh. Pas dar bandi pushaymoni boshad. Duyum – ilmi gaybro khossai Hudoi taolo donistan, seyum – bihishtu duzakhro nodida garavidan, chahorum – halolro halol donistan, panjum – haromro harom donistan, agar shakhse halol kardai U taoloro halol nadonad va harom kardai U – taoloro harom nadonad, kofir gardad. Va agarchi kalimai shahodtro ba zabon mnronda boshad va namoz va ruza medoshta boshad, shashum – az azobi Hudoi taolo tarsidan va az rahmati U umedvor shudan».

Agar pursand, ki: «Kamoli imon chand chiz ast?»

Javob bigu ki: «Az rui lugat __________har du yake ast. In har du ba mani

inqiyod ast va dar istiloh mugoir ast». CHunon ki «al – imonu iqrorun bi – l

– lisoni va tasdiqun bi – l – qalbi va – l – islomu huva – l – inqiyodu

biamrillohi taolo va – l – ijtinobu an navohihi», yane «islom inqiyod

budan ba amri Alloh va dur budan az on chi nahy kardaast U – taolo azza

shanahu».

Agar pursand, ki: «Din chist?»

Javob bigu ki: «Ad- dinu indallohi huva – l – islomu».

Agar pursand, ki: «Imon farz ast yo sunnat?»

Javob bigu ki: «Avval banda iqror mekunad bar vahdoniyati Hudoi

taolo, ki barhaq ast. In farz ast. Va takrori u sunnat ast».

Agar pursand, ki: «Imon ba kadom oyat farz shudaast?»

Javob bigu ki: «Bo in oyat farz shudaast:» «Habbabi ilaykumul – imona

va zaynahu fi qulubikum». Va ba in hadis sunnat sobit shudaast: «Nahnu

nashhadu bimo ahadallohu bihi».

Agar pursand, ki: «Ba vahdoniyati Hudoi taolo imon ovardan ba kadom oyat sobit shudaast?»

Javob bigu ki: «Ba in oyat sobit shudaast: «SHahidallohu annahu lo iloha illohu huva».

Agar pursand, ki: «Imon chist? Va islom chist? Va ehson chist?» Javob bigu ki: «Ba in mazmun, ki az hazrati Umar ibni Hattob rivoyat kardaand, ki gufta dar asnoi on ki mo budem nazdi Rasullulloh, sallallohu alayhi va sallam ruze ba nogoh tulu gardid bar mo, yane  zohir shud bar mo marde, ki nek safed budu jomai u shadid bud, siyohii mui u va dida nameshud bar vay asari rohro, misli guborroludagi va shikastagirang va susti va monda shudagi. Va hol on ki nameshinokht uro ahade az mohon, to ki u nazdik omad va nishast peshi on hazrat sallallohu alayhi va sallam. Pas payvasta gardonid har du zonui khudro ba rui zonui khud va guft: «Ey Muhammad, alayhissalotu vassalom, khabar deh maro az islom».

Guftaand: «Islom on ast, ki shahodat ori Hudoero ki nest ilohe juz zoti poki U taolo va shahodat ori, Muhammad sallalloh alayhi va salam bandai Hudo va rasuli ust. Va bar poy dori namozro va bidihi zakoti molro va ruza dori mohi sharifi ramazonro va tavof kuni khonai Kabaro, agar metavoni raft». Va guft on mard: «Rost gufti, ey Muhammad sallallohu alayhi vassallam. Va guftand hazrati Umar: «taajjub kardem az in mard, ki suol mekard va uro rostgu medonist». Boz on mard guft : «Habar deh maro, ey Muhammad, sallallohu alayhi vassallam, az imon». Guftand:

«Imon on ast, ki imon ori va bigaravi ba Hudoi taolo va farishtagoni Vay va ba kitobhoi Vay va ba ruzi qiyomat. Va imon ori ba taqdiri neki va badi ki hama az Hudoi azza va jalla. Va har chi dar koinot voqe shuda va meshavad ba qazo va irodai Ust». On mard guft: «Rost gufti». Pas guft: «Habar deh maro az ehson, guftand: «Ehson on ast, ki ibodat kuni Uro. Guyo mebini, tu Alloh taoloro. Agar tu nadida boshi, U mebinad». On mard guft: «Rost gufti». Guftand: «Rasuli Alloh alayhissalavot vassalom, ki «Imon barahna ast. Va pushishi u parhezkori ast va oroishi u sharm va mevai u ilm ast…» Paygambar sallallohu alayhi vassalam guftand, ki «Ogoh boshed, ki kasero, ki amonatguzor nest, imon nest maar uro… Nest mumin az shumoyon kase, ki to dust dorad baroi barodari mumin on chizero, ki dust dorad baroi khud… Imon sirre ast dar sinai mumin va islom oshkoro kardani vay ast».

DAR BAYONI MAZAMMATI HASHMU GAZAB

Ey pisar, har kass, ki dorad chor chiz
CHori digar ham shavad mavjud niz.
Oqibat rasvoi oyad az lajoj,
Hashmro naknad pushaymoni iloj.
Begumon az kibr khezad dushmani,
Hosil oyad khori az kohiltani.
CHun lujoje dar miyon paydo shavad,
Banda az shumii u rasvo shavad.
Hashmi khudro chunki ronad johile
Juz pushaymonish nabvad hosile.
Har ki gasht az kibr bolo gardanash
Duston gardand okhir dushmanash.
Kohiliro har ki sozad peshae
Oyad az khori ba poyash teshae.
Hashmi khudro gar furu nakhvard kase,
Oqibat binad pushaymoni base.
Har ki u aftodavu tanparvar ast,
Nest odam, kamtar az govu khar ast.

DAR BAYONI GANIMAT DONISTANI UMR

Umrro medon ganimat har nafas,
CHun ravad, digar nayoyad boz pas.
Hej kas az khud qazoro rad nakard,
Har ki rozi az qazo shud, bad nakard.
Har ki mekhohad, ki boshad dar amon,
Muhr meboyad nihodan bar zabon.
Mesazad, gar umrro doni aziz,
CHun ravad, pushtash nakhohi did niz.

DAR BAYONI HOMUSHI VA SAHOVAT

Hosil oyad chor chiz az chor chiz,
YOd gir in nukta az man, ey aziz.
Homushiro har ki sozad pashae
Gardad emin, nabvshavad andeshae,
Gar salomat boyadat, khomush bosh,
Gasht emin, har ki neki kard fosh.
Az sakhovat mard yobad sarvari,
SHukr nematro dihad afzuntari,
Har ki shud sokitu lab khomush kard,
Az salomat kisvate bar dush kard.
Gar hamekhohi, ki boshi dar Amon,
Rav nakui kun tu bar khalqi jahon.
Har kiro odat shavad judu karam,
Dar miyoni khalq gardid muhtaram.
Har ki kori nek yo bad mekunad,
On hama medon, ki bo khud mekunad.
Ey barodar, bandai Mabud bosh,
To tavoni bo sakhovu jud bosh.
Bosh az bukhli bakhilon purhazar,
To nasuzad mar turo norii saqar.

DAR BAYONI OBRURO BIYAFZOYAD

Mefizoyad obru az panj chiz,
Bo tu guyam, bishnav, ey ahli tamiz.
Dar sakhovat kush, agar doni gano,
To fizoyad obruyad az sakho.
Burdboriyu vafodori guzin,
Z-on ki obruy afzoyad az in.
On ki u bar khalq bakhshoyad hame,
Beshak, obruy afzoyad hame.
CHun ba kori khesh hozir budai,
Obrui kheshro afzudai.
Az sakhovat obru afzun shavad,
V-az bakhili bekhirad malun shavad.
Har kiro bo khalq bakhshoish buvad,
Obrui vay dar afzoish buvad.
Bosh doim burdboru bovafo,
To ba rui khesh bini sad ziyo.
To bimonad sirat az dushman nihon,
Sirri khud duston kamtar rason.
To nagardi peshi mardum sharmsor,
On chi khud nanhoda boshi, barmador.
Ey barodar, pardai mardum madar,
To nadarrad pardaat shakhsi digar.
Barhavoi dil makun zinhor kor,
To nayorad pas pushaymonit bor.
To zabonat boshad, ey khoja daroz,
Dust kutah doru har jonib matoz.
Qadri mardumro shinos, ey muhtaram,
To shinosad digare qadri tu ham.
Har kiro qadre naboshad bar jahon,
Zinda mashmorash, ki hast az murdagon.
Az qanoat hr kiro nabvad nishon,
Kay tavongar sozadash moli jahon?
Bar adui khesh chun yobi zafar,
Avf pesh oru jurmash darguzar.
Doimo mebosh az Haqq tar skor,
Niz bosh az rahmatash umedvor.
Botavozu boshu khu kun bo adab,
Suhbati parhezkoron metalab.
Burdbori juy, beozor bosh,
To ki gardad dar hunar nomi tu fosh.
Sabru ilmu hilm taryoke diland,
Hirsu bugzu kina zahri qotiland.
Hamchu taryokand donoyoni dahr,
Qotiland, ey khoja, nodonon chu zahr.
Mardum az taryok meyoband najot,
Hud kase az zahr kay yobad hayot?
Fakhri jumla ilmho non dodan ast,
Dar ba rui duston bikshodan ast.
Garchi dono boshiyu ahli hunar,
Heshro kamtar zi har nodon shumar.

DAR BAYONI GAMHORi KARDAN BO MARDUM

Bar sari bolini bemoron guzar,
Z-on ki hast in sunnati khayrulbashar.
To tavoni, tashnaro serob kun,
Dar majolis khidmati ashob kun.
Hotiri aytomro daryob niz,
To turo payvasta Haqq dorad aziz.
CHun shavad giryon yatime nogahon,
Arshi Haqq dar junbish oyad on zamon.
CHun yatimero kase giryon kunad,
Molik andar duzakhash biryon kunad.
On ki khandonad yatimi khastaro,
Boz yobad jannati darbastaro.
Har ki asrorat kunad fosh, ey pisar,
Az chunon kas dur mebosh, ey pisar.
Dar javoni dor pironro aziz,
To azizi digaron boshi tu niz.
Bo zaifon gar bubakhshoi ravost,
K-in zi sirathoi khubi avliyost.
Bar sari seri makhur hargiz taom,
To namirad dar badan qalb, ey gulom.
Illati mardum zi purkhori buvad,
Hurdani pur tukhmi bemori buvad.
Rohate nabvad hasudi shumro,
Kozibi badbakhtro nabvad vafo.
Har munofiqro tu dushmandor bosh,
Az vayu az feli vay bezor bosh.
Tavbai badkhu kujo mahkam buvad,
Mar bakhilonro muruvvat kam buvad.
To shavad dini tu sofi chun zulol,
Bosh doim tolibi quti halol.
On ki boshad dar pai quti harom,
Dar tani u dil hamemirad tamom.

DAR BAYONI ATOI HAQQ TAOLO

CHor chizat az atohoi karim,
Bo tu guyam, yod girash, ey salim.
Farzi Haqq avval ba jo ovardan ast,
Volidayn az khesh rozi kardan ast.
Hukmi digar chist? Bo shayton jihod,
CHorumin – neki ba khalqi nomurod.

Инчунин кобед

afandi

LATIFAHO

TUYONA OYAD… SHakhse ba dustash uzr ovard:j – Bubakhsh, man ba tuyat rafta nametavonam. Vay …